Абузарна лерина цхьаьнакхетар

Петимат Абубакарова
  Зама  сиха  йоьду , ца  кхоаво  цуо   жима  а,  воккха а. Ша диначу  г1уллакхийн  жам1  дан  а    кхиале  , адам  хьаьдда-дедда  леллашехь  чекхйолу  цуьнан  йоца   оьмар.
 Адам  д1акхелха , амма  цулт1аьхьа  дуьненахь  яха  юьсу  цуо   халкъалахь  яккхийтина  дика  ц1е, яьхна  беркате  г1улчаш  а.
 Нохчийн  къоман  дахарехь   йовр  йоцу   лар  юьтуш, итт  шо  хьалха  д1акхелхинчу   яздархочун  Абузар  Айдамировн  лерина    мероприяти  д1аяьхьира   20 -чу  ноябрехь  2015  -чу  шарахь   Соьлжа-г1аларчу  хьехархойн  колледжехь.
  Цхьаьнакхетар    вовшахтухуш ,ша  муьлхха  а  кхиош-кхеторан  болх кхузахь  д1а  ма - кхеххьара,  даим  санна  каде    хьийзаш  яра 
кхетош-кхиоран  декъехь  директоран  г1овс  йолу  Дигаева  Макка  Эльтиевна.  Х1ара   де  т1екхача  к1ира  хьалха   студенташна  юкъахь  конкурс  кхайкхира  цуо   яздархочун  кхоллараллех лаьцна    куьйга  газеташ дахка   а, Абузаран  сурт  дилла  а.
Конкурсан  жам1  диначул  т1аьхьа , студенташа  дехкинчу  башхачу  суьрташца  ,газеташца  кечйира-кхелира  колледжан  коридор  а  ,актови  зал а.
  Сценарий  х1оттош а, презентации  кечьеш  а  жигара  дакъалецира  нохчийн  меттан  хьехархоша  Загаева  Ларисас , Муцагова  1айшата, Татаева  Зайрана ,кхинболчу  хьехархоша  а.
  Ткъа  ша  цхьаьнакхетар  д1адаьхьира   колледжехь  доьшуш  болчу  студенташа: Исханова  Илеса, Цициева  Хьавас, Бисултанова  Яхита, Дошуев  Мовлас  а.
   Актови  зал  хаза  кечйина   хиларал   совнаха   ,юьззина  яра   сирлачу  яххьашца ,цхьатерра  хаза   т1едоьхначу  дешаран-белхан   духаршца  мог1арра  1ачу  студентех.
   Мероприяте  кхайкхина  бара   хьеший,   нохчийн  къоман  яздархой  Машар  Айдамирова ,Абузаран  йо1, Мамакаев  Эдуард, 1аьрбий  Мамакаен  музейн  куьйгалхо,  Гайтукаев  Казбек,критик,литературовед, Абузар  Айдамировн  кхолларалла   таллархо а, Мунаев  Исмаь1ал, фольклорист, Мукуев Мохьмад ,дешаран  а  1илманан   Министерствон   коьрта   белхало  , Батаева  Альбика, г1аларчу  36-чу  юкъерчу  ишколан  нохчийн  меттан  хьехархо,   иштт а  кхин  д1а  а  юкъара  говзалла  1аморан  дешаран  учрежденешкара  дуккха а  хьехархой  а.
 Хьешашка  могуш-парг1ат   хаьттинчул  т1аьхьа,    ерриге  а  залан  хьажа  таро  хилира  Абузар  Айдамиров  вайн  юкъара  д1авахале  цунах  яьккхинчу  видеоролике . Цу  т1ехь     яздархочун  кхоллараллех  лаьцна  дуьйцура  вайн  къоман  бевзаш  а  лоруш  а  болчу  наха.
  Цулт1аьхьа   студенташа   говза  дийцира   Абузаран   дахарехь  уггаре  а  т1е1аткъаме  хиллачу  дахаран  кийсигех,  дагахь  йийшира  Абузаран  кхоллараллера  а  ,ишта  Абузарана  лерина  а  байташ .
Дагах  кхеташ,   еша ма - еззара  нийсачу  ритмица а,мукъамца  а   йийшира  Айдамировн   байташ   Магомадова  Халимас, Джанхотова  Данас, Авторханова  Заремас,  Хамзатханова  Хадижас.
Ткъа   иштта цуьнан  дешнаш  т1ехь  яьхна    «Безаман илли», «К1айн  н1ик1апа»   эшарш  д1алекхира  Закриева  Иманис, хьалхарчу  курсан  дешархочо.
Массо  а  хиламел   т1е1аткъаме  дара   пхи  шо  бен  доцчу  Загаев  Абубакара, Россин  Турпалхо чун  1амиран  к1ентан  к1анта  д1ааьлла  Абузаран  байташна  т1ехь  даьккхина  «1аьржа  буьйса»  ц1е  йолу  илли.
Хьовсархойн   самукъадаларан   доза   дацара , церан  дехаршца  кхин  цхьаъ  а    илли  ала   дийзира   жимачу  Абубакаран.
   Цхьаьнакхетар   дерзош  «Вайн  амалш»  тептаран  т1ера  къоначарна  Абузара  битина  кхайкхам  бийшира. Иза  бара  1илма  1амо  дезарах  лаьцна.  Зуламаш  ца  хулуьйтург  дешар ,1илма  ду  ,1илма  хаар  х1оранна  а декхар  ду  , дуьненан  1илма  а ,бусулба  1илма  а.
Суьйре   чекх йолуш  хьешашка  дош  делира. Эдуарда  Мамакаевс  дийцира  Абузаран  шен  ден  1арбин  хиллачу  гергарлонах  лаьцна  а, кхайкхира  шен  ден  ц1арах  йолчу  музей,дош  делира  Абузаран  дахарах  кхин  а  дуккха  а  мехала  хиламаш  бовзийта. Эдуарда  хастийра  дешархой, воккхавера  иза гульеллачу  аудиторих  а  ,церан  литературица  ,къоман  культурица  бала  хиларх  а.
Машар  Айдамировас  а дийцира  Абузаран  уггаре     са лозуш  хиллачух.
1илма  1аморехь, культура  кхиорехь, дин  лелорехь  гора   Абузарна   нохчийн   къоман кхиам. «Загаев  Абубакар  санна   т1аьхье   т1е мел  кхуьу  вайн  къам  довр  дац»,-  элира  шен  ден  лорах   йог1учу  яздархочо Машара .
Абузар  Айдамировца  шен  уллера  хилла  гергарло  а,  цуьнан  «Дарц», «Еха  буьйсанаш», «Лаьмнашкахь  ткъес»  трилогин   ша
 хадийна  мах  буьйцуш,  вистхилира  шен  рог1ехь  Казбек  Байсалович. Цуо  т1едиллира  кегийрхошна  Абузаран  произведенеш  ешар   а, таллар  а.
«Вайн   къоман  истори  кхин  хийцалур  яц  ,Абузаран  кхолларалла  мел  ю»,- т1еч1аг1дира  шен  къамелехь  Казбека.
Абузарах  кхоллараллех  фольклоро  д1алоцучу  меттигех   лаьцна    дешнаш   элира Мунаев  Исмаь1ала  а. Цуо «Нохчийн  фольклор»  ц1е  йолу   кхо  том  елира    х1ара  тайпа  хаза  мероприятии  д1аяьхьанчу  колледжан  библиотекан  фонданаа..
Иштта   кхин  д1а  а  шортта  къамелаш  хилира  оцу  мероприятехь  Абузаран  дахар  а ,цуьнан  кхолларалла  а  юьйцуш…
Мел  дукха  кхин  1ийча ,  к1ордор  доцуш,  серла  бевлла  1ара   хьовсархой.    Амма   х1оранне    а  хьоьжуш   кхин  а  г1уллакхаш  хиларна , безамна   цхьаьна   сурт  а  даккхийтина    ,д1асакъаста  дийзира  массеран  .
         Мероприяте  д1а  а  яьлла  чуйоьдуш  суна  хезира  коридор чохь  зудабераш-дешархоша  вовшийн   баккхийбеш  дуьйцург.
 -Хьажахь   боккъал    болу  яздархой   ган  таро  хили  -кх  вайн  тахана , суна  мел  хазахета  Машар  Айдамирова , Эдуард  Мамакаев дахарехь  гина,- элира     Бисултанова  Яхита   шеца  йолчу  йо1е. 
-Суна   мел  хазахета   Эдуарда   берашна  лерина  байташ,-кхин  д1а  а дуьйцу    йо1а…
  Дагна  гилгаш  дохура  оцу  къамело  , боккъал  а  кхочуш  хила   ца  боллу  те   вайн  къоман  бакъболчу  къонахашна  лиъна  сатийсам-1илма ,культура  кхиар, къоман  кхетам  самабалар .
Хьехархойн  доккха  дакъа  ду  шен  къоман  хазне  марзо  кхолларехь  , ткъа  къоман  хазна –иза  литература  а ю.  Нохчийн  къоман   литературин  керлачу  исторически  жанран  бухбиллархо   ву   Абузар Айдамиров .
Цуьнан  жайнеш     мехалла  хилла д1ах1иттина   нохчийн  халкъалахь  а,  дуьненахь.  Нохчийн  къоман   Лев  Николаевич  Толстой  ву иза,соьга  хаьттича.