Цёмны анёл темный ангел повесть раздел 1 7, 8 (Игнат Урсуляк) / Проза.ру

7.

З рэдакцыі Кірыл выйшаў, адчуваючы сябе апляваным. Тоненькі сшытак адцягваў кішэнь паліто, як быццам важыў цэлы кіляграм. «Томов премногих тяжелей...» – падумаў Кірыл і крыва ўсміхнуўся, разумеючы, што яго толькі што знішчылі як паэта. Ніколі і ў ніводную газэту ягоныя вершы, канечне ж, больш не пойдуць – Усевалад Канстанцінавіч аб гэтым абавязкова паклапоціцца. Разам з Г. Прасвіцкім, якому, несумненна, будзе перададзена меркаванне Кірыла аб ягонай творчасці. А ён яшчэ раскаціў губу на ганарары! Дурань... Атрымаў мордай аб сценку – так табе і трэба. Надалей вучыся кывадушнічаць, праўдалюбец хрэнаў. Кірыл раптам упершыню ў поўнай меры адчуў, у якім, аказваецца, маленькім горадзе ён жыве. Канечне, усе літаратары тут знаёмыя між сабою, усе стаяць адзін за аднаго і, калі зачапіць каго небудзь з іх, адразу ж усходзяцца і ўсе астатнія. Не, у свёй кампаніі яны, канечне ж, могуць ненавідзець адзін аднаго, зайздросціць поспехам калегаў, гаварыць пра братоў па пяру розныя паскудствы, але варта толькі чужынцу звонку патрывожыць іхні вулей, яны тут жа аб’ядноўваюцца, забыўшыся на ўнутраныя сваркі, і цэлым роем кідаюцца джаліць няпрошанага прыхадня. Так будзе і з Кірылам. Няўжо ён гэтага не разумеў? Усё такі ён не дзіця і, канечне, меўся ўяўляць сабе, як доўга трэба поўзаць на пузе перад рознымі рэдактарамі і членамі Саюзу пісьменнікаў, каб табе нарэшце дазволілі сесці на самы краёк лаўкі, занятай літаратурнымі тузамі. Эх, ды што там казаць, усё ён добра разумеў і ўяўляў сабе. Але ён быў хлопчыкам, выхаваным на Булгакаве, а таму наіўна верыў, што ў творчасці талент усё такі важнейшы за членскую кніжачку. Любога звання можна пазбавіць, думаў ён, любую ўзнагароду адабраць, а вось звання паэта і ўзнагароды талентам можа пазбавіць толькі Пан Бог. Гэтыя рэчы людскому суду непадуладныя. Што ж, магчыма, ён памыляўся...
Кірыл нечакана ўсвядоміў, што ягонае жыццё нейк у вокамгненне страціла ўвесь свой сэнс. І справа тут была, канечне ж, не ў ганарары, якога ён не атрымаў, дый увогуле не ў грошах. Да апошняга моманту сэнс ягонага жыцця заключаўся ў вершах. Цяпер жа пісаць, здаецца, больш не было для каго. Які толк у гэтым сіненькім сшытку, калі ніхто і ніколі не прачытае ягонага зместу? Ды, уласна кажучы, і ў таленце сваім Кірыл ужо пачаў сумнявацца. А што калі гэты намеснік рэдактара мае рацыю і Кірыл сапраўды нічога не верты як паэт? Тады, выходзіць, дарэмна ён нагаварыў рэзкасцяў і незаслужана пакрыўдзіў знакамітага пісьменніка Г. Прасвіцкага...
Туманная адліга ўсё ўзмацнялася, і Кірыл, зусім паглыбіўшыся ў свае сумныя думкі і амаль не бачучы дарогі, некалькі разоў паслізнуўся і траха не ўпаў, раней як неспадзявана для сябе ўсвядоміў, што стаіць на пешаходнай дарожцы высокай эстакады, што плаўнай бетонавай дугою ішла ў бок новага мікрараёна. Ён уяўлення не меў, як і навошта апынуўся тут. У новы мікрараён яму было зусім не трэба – і дом ягоны, і інстытут знаходзіліся ў абсалютна процілеглым накірунку. Міма яго і пад ім з гулам, узмоцненым бетонавай акустыкай, прабягалі аўтамабілі, але пешаходаў зусім не было, толькі далёка спераду маячыла маленькая фігурка нейкага хлопчыка ў шэрым шарсцяным трэніровачным касцюме і са спартыўнай сумкай на плячы – ён, відавочна, ішоў у бок стадыёну, чыя ажурная шкляная чаша, адлюстроўваючы навакольны свет, узнімалася за эстакадай.
Кірыл спыніўся і паглядзеў хлопчыку ўслед. На душа стала зусім цёмна. Напэўна, калі б у Кірыла было крышку больш грошай, ён пайшоў бы на вакзал, купіў бы білет на цягнік і ў агульным вагоне за шэсць гадзін дабраўся б да роднай вёскі. Ён ведаў, што бабуля не стала б яго лаяць, хаця па суседзях, канечне ж, тут жа папаўзлі б чуткі, што вось, маўляў, яе недаробленага разумніка выперлі з інстытуту. Аднак грошай у Кірыла не было, а на тое, каб і сапраўды пазычыць у гаспадыні, ён не згадзіўся б ні ў якім разе, асабліва цяпер. Сеўшы на парэнчы эстакады, ён уздыхнуў і памацаў у кішэні свой злашчасны сшытак. «Што ж, няхай будзе так», – гэтая думка была абсалютна спакойнай, пазбаўленай усякіх эмоцыяў. Кірыл хіснуўся ўсім корпусам, не адчуваючы ні страху, ні шкадавання, і спінаю ўперад паляцеў уніз з эстакады.

8.

Ён і падумаць не мог, што дзве секунды, якія цягнуўся гэты палёт, здольныя быць такімі доўгімі. Заснежаны асфальт унізе прыбліжаўся павольна, нібы пасадачная паласа да самалёта. Кірыл бачыў на ім кожную выбоінку і здзіўляўся: чаму гэта адбываецца нібыта ў сне? Ён жа не спіць! Потым раптам недзе над ягонай галавой пачуўся гучны трэск, быццам бы разгарнуўся купал парашута. Нейкая невядомая сіла падхапіла Кірыла ў паветры, рэзка запаволіўшы ягонае падзенне, шпурнула кудысьці ў бок, і ён тварам дагары чвякнуўся ў мокры, порысты ад адлігі снег, аб штосьці ўсё такі трэснуўшыся патыліцай. Два велізарныя белыя крылы ўзняліся над Кірылам, павеяўшы на яго моцнай хваляй цёплага ветру, і ягоная свядомасць на вокамгненне адключылася.
Потым ён з намаганнем расплюшчыў вочы. Схілены над ім заклапочаны дзіцячы твар выступіў, нібы з туману. Хлопчык у шэрым касцюме і вязанай шарсцяной шапачцы сядзеў перд ім на кукішках і асцярожна тармасіў яго рукою ў блакітнай пальчатцы:
– Гэй... ты жывы, га?
– Жывы... – праенчыў Кірыл, нічога не разумеючы.
– А цэлы? – пацікавіўся хлопчык.
– Вось гэтага не ведаю...
Ён паварушыўся і завыў: галава расколвалася, і страшэнна балела левая рука – відавочна, зламаная.
– Давай, я табе дапамагу, – хлопчык падтрымаў яго ззаду за плечы і дапамог сесці і прыхіліцца спінаю да апоры эстакады. – Нішто сабе ты паляцеў!
– Ты ўсё бачыў?
– Аўжож!..
– А як? Ты ж далёка спераду ішоў...
– Нічога не спераду. Слухай, табе ж у шпіталь трэба. У цябе ўся галава ў крыві.
Здольнасць арыентавацца ў сітуацыі паціху вярталася да Кірыла, але з прычыны моцнага галаўнога болю перад вачыма ўсё плавала і злёгку дваілася, і хлопчык дагэтуль здаваўся яму абсалютна нерэальным. Яму было гадоў дзевяць, ён быў вельмі прыгожы, зграбненькі і моцны – адразу відаць, што спартсмен, меў авальны далікатны твар з сур’ёзнымі зеленавата шэрымі вачыма і дабрадушнымі вуснамі, а нос у яго быў з маленькімі трапяткімі нервовымі ноздрамі. З пад шапачкі хлопчыка на лоб выбівалася пасма цёмна русых валасоў з нейкім дзіўным, бурштынава мядовым адценнем. Як і чаму гэтае дзіця апынулася тут, унізе, ля Кірыла, – было абсалютна незразумела. І чаму сам Кірыл упаў не на праезную частку, пад колы машын, а сюды, у сумёт ля апоры эстакады, – таксама растлумачыць было цяжка. Па ўсіх законах фізікі гэтага ніяк не магло стацца. Але гэта сталася, і Кірыл, як ні дзіўна, быў усё яшчэ жывы. Шурпаты прамёрзлы бетон ледзяніў яму спіну, на твары і руках раставаў снег, а з за правага вуха за каўнер цякло нешта цёплае – відавочна, кроў. Гэта былі пачуцці жыцця, якія ён пару мінут назад так рашуча хацеў абарваць – усе да аднаго.
Над галавой па ранейшаму гула эстакада. Хлопчык выбег на абочыну дарогі і замахаў рукамі, стараючыся спыніць які небудзь аўтамабіль. Некалькі машын пранесліся міма, сярдзіта прасігналіўшы. Потым на абочыне рэзка затармазіла сіняя «Волга». Хлопчык пачакаў, пакуль апусціцца яе бакавое акно, усунуўся ў яго і пачаў нешта паспешна тлумачыць. Дзверцы адчыніліся, і з «Волгі» выбраліся два каржакаватыя мужыкі ў кажухах. Праз мінуту Кірыл ужо сядзеў у цёплым салёне аўтамабіля на заднім сядзенні – мужыкі, нешта панура бурчачы, везлі яго ў шпіталь. Кірыл зразумеў, што больш ніколі не ўбачыць загадкавага хлопчыка, які фактычна толькі што выратаваў яго ад смерці. Ён заплюшчыў вочы. Усё цела крычала ад болю, але ён усведамляў, што сур’ёзных траўмаў у яго няма: рука, канечне, зламаная, магчыма, невялікае страсенне мазгоў, але наўрад ці што небудзь, апрача гэтага. А гэта дробязі, гэта загоіцца, і заўважыць не паспееш. Два велізарныя белыя крылы зрынулі ў гулкай ад болю свядомасці Кірыла. Ён гатоў быў прысягнуцца, што бачыў іх наяве. І гэты вецер, што павеяў ад іхняга ўзмаху яму ў твар, – ён быў абсалютна рэальны, і нават цяпер скура памятала аб ягонай цёплай хвалі. «Гэта быў анёл... – падумаў Кірыл, сам не верачы ў гэтую неспадзяваную думку. – Мяне выратаваў анёл... Злавіў у паветры, кінуў у сумёт і выратаваў... Так, гэты хлопчык быў сапраўдны, жывы анёл, і я бачыў ягоныя крылы... Госпадзі, чаму ж я не спытаў, як яго завуць? Бо ж нават у анёлаў ёсць імёны: Гаўрыіл, Міхаіл...» – прыпамінаў ён, адчуваючы, што зноў ці то засынае, ці то траціць прытомнасць.