Шийтта шо хьалха ,11 апрелехь 2007 шарахь,хаза кхаъ хилира нохчийн маттах,къомах,махках дог мел лазачарна.Оцу дийнахь вайн Республикехь т1еч1аг1дира Нохчийн меттан Де кхайкхор а,24 апрелехь х1ора шарахь и Де даздеш д1адахьар т1едиллира.
Дуккха а б1аьрла хийцамаш хилла юкъараллехь:дуккха а мероприятеш ю мотт кхиорна,деборна т1ейоьг1на.Дуккха а дика хьехархой бу вайн и мотт д1акхоьхьуш,яздархой а,культуран белхалой а.
Мало ца яр цу г1уллакх т1ехь декхар ду х1ора нохчо ву ша бохуш волчуьнан.
Х1ун г1о дан йиш ю сан мотт кхиорехь?Стенна т1ера д1аволавелча бакъахьа хир дара те? Уггаре а хьалха нохчийн маттахь еша волавала веза,бовза хьажа веза шен къоман 1еламнах,1илманчаш,яздархой,художникаш.
Бийца беза уггаре а хьалха доьзалехь "дастам а ца хеташ",юкъараллехь кураллаш а ца еш(дукха бу вайна юкъахь тахана а шен ненан мотт цахарах дозалла деш берш).
2003-2005 шерашкахь дара иза,со гал ца яьллехь.
Цхьа хаттар х1оьттира юкъараллехь :оьшу я ца оьшу нохчийн мотт хьеха школашкахь,х1ун мехала ю нохчийн меттан дахарехь. Шаьш нохчий хиларх дозалла деш дуккха а бара,амма церан дозалла дар шайн ненан маттахь а ца нислора.
Уггаре а дуьхьалонаш еш берш ,халхеташ делахь,хьехархойн мог1аршкара бара,иштта оцу берийн дай-наной а. Т1аккха вай х1ун дуьйцур ду берех лаьцна,вай х1ун бакъо ю цаьрга мотт хаьа беза баха...Оцу хьекъал долуш белахь а, "кхетамо" ца хьийзабечу
наха ойла ца йо цхьана х1уманан:"Мотт къоман хилар ду,мотт -оцу къоман лерса а,б1аьрса а ,ирс а ду.!" Хьо мичча а кхачарх х1окху вайн боккхачу Даймахкахь,Россин пачхьалкхехь,иштта дозанал арахь а, хьо нохчо велахь,хьоьга хаттаза 1ийр бац,хьан къомах дерг,хьан маттах дерг,культурех дерг. Тайп-тайпаналлех,башхачу къаьмнех вовшахтоьхна ма ю вайн пачхьалкхе.Эццахь хьо гучувер ву хьайн къоман ямарт велахь а ,вацахь а. Шен мотт цахуучух,шен къомах дозалла ца дечу кхечу къомах а х1етте а къинхетам бийр бац. 1амо хьажа веза уггаре а хьалха шен къоман мотт.Вай-м оцу сохьта ингалсан,1аьрбийн а,муьлхачу а къоман мотт 1амабо.Х1инца интернет -г1ирсашца и хала а дац.ткъа муха 1ийр ву шен мотт д1а а тесна.
Вайн дуккха а дика а яздеш кхоллараллийн нах бу,церан жайнеш деша деза,шайн чохь дешар марздан деза.
Дера юкъара проблема ма ю вайн тахана нохчийн маттаца ерг.Цунна вай массо а сема хила веза.
Вайн д1аихна Дай,яздархой (Дудаев 1абди,Ножаев Ахьмад,Сельмурзаев Мохьмад,Гадаев Мохьмад-Салахь,Мамакаевг1ар Мохьмад,1арби,Кибиев Мусбек,Борхаджиев Зайнди,Абузар Айдамиров,кхин дуккха а), 1илманчаш(Дешериев Юнус,Айдаев Юшаъ,Джамалханов Зайнди,Мальсагов Мохьмад...) ма-хуьллу вайн къам дахийта г1ерташ,цуьнан меттан,культурни х1онс ца яйта г1ерташ, т1аьхьенашка схьавкховдош д1аихна.Эхь дара вайна церан ларам ца бича. Гадаев Мохьмад_Салахьан "Даймахке воьрзу со,я Дзаль-Жалала" байтийн оцу цхьана мог1ан ойлайича а хуур ду,церан дагчохь х1ун хилла,уьш муха адамаш хилла. Дала декъала бойла уьш массо а.Дала дебадойла нохчийн Дош.
Исмаилов Абу...И цхьа ц1е а тоьур ю нохчийн меттан дош д1а ца дайта...Нохчийн къоман бакъволу поэт,гочдархо,1илманча тахана а къахьоьгуш ву шен мехалчу балха т1ехь."ДОШ" жайна х1ора нохчочун стоьла жайна хила дезара,соьга хаьттича. Нохчийн мотт 1амо луучунна 1аламат пайдехь г1ирс бу иза.Нохчийн мотт 1аморан 1илма, хьан а х1уъу а дийцарх,оьрсийн маттаца х1оттаделла хилла т1аьхьарчу 80 шарахь,цундела оцу "Дош" словарехь Абу Исмаиловс оьрсийн меттан дошам а ялайо, г1ьоналлин коьчал санна. Лексика шатайпа д1анисйина ялийна авторо. Синонимаш цхьаьна мог1ара,антонимаш,шира дешнаш,оьрсийн а нохчийн а маттахь дешнаш.1ама луучунна некъаш шортта ду.
Нохчий ду тхо бахарх ца тоьу.Нохчолла т1еч1аг1дан деза мотт а,г1иллакхаш а 1аморца,лелорца...
Денойн хьесап
© Copyright: Петимат Абубакарова, 2019