Спортсыз омiр - тат басу. Саяуыш Касабаев

Ресейдін данкты спортшысы болган,  коян-колтык шайкастан (рукопашный бой), ережесіз айкастан (бой без правила), панкратионнан (гректердін ережесіз шайкасы) жане согыс самбосынан, осы аталып откен шайкастардын тортеуінен де  халыкаралык дарежедегі спорт шебері, бокстан Ресей Федерациясынын спорт шебері, Ресей аскери ауе – десант куштерінін бурынгы офицері    Касабаев Саяуыш Ондірханулымен сухпат.

Спорттын адамга кандай пайдасы бар? Киымылдамау – тат басу дегенді калай тусінуге болады? Жаяу серуендеудін адам агзасына тигізер пайдасы бар ма? Арканы, омыртканы тузетуге бола ма?

Дене жаттыгуларымен калыпты жане оз укытында шугылданып отырган адам ауруды куртуга багытталган ешкандай емдеуді кажет етпейді. Ибн – Сина

Мен жігіт, он бес – отыз арасында,
Бул жаста коп: бересі – аласым да..
Жалыны бойга симай сырттан корініп,
Кун сайын турады артып кайрат кушім. Султанмахмут Торайгыров


–Ауру-сыркаудан сау дене дурыс рухтын жемісі болып табылады. Б.Шоу

Сурак: – Кимылдамасак не болады?

Жауап: – Кимылдамау – тат басу, ал таттану дегеніміз куш куатыннын кемуі. Баскаша айтканда, кимыл омір, кимылдамау – олім. Егер біз булшык еттерімізді пайдаланбасак, онда біз осыдан айырыламыз. Булшык еттерімізді кушті жане жас калпында сактагымыз келсе, біз оларды унемі пайдалануымыз керек.
      
Сурак: – Тынымсыздыкты калай тусінесін?

Жауап: – Тынымсыздык омірдін жане котерінкі коніл куйді сактаудын заны. Ар мушенін куші мен жетілуі, калай пайдаланганынызга байланысты. Біз денемізді жаттыктырган кезімізде, оны кушті кылып жанартып омір сургіштігін арттырамыз. Біз булшык еттерімізді пайдаланбай ерінгенімізде, кулдырап барып олеміз. Кунделікті жаттыгу, біздін кан айналысымызды тездетеді, ал еріншектердін каны еркін айнала алмайды, сондыктан онда денсаулыкты сактауга кажетті озгерістер журе алмайды.

 Узбей дене шыныктыру жасамаган адамнын омір сургіштігі алсіз. Керісінше тынымсыз козгалыс, теріміздегі 96 миллион тесіктер аркылы денеміздегі тері бездерінін еркін жумыс жасауын камтамасыз етеді. Тері агзамыздагы калдыктарды ен коп шыгаратын муше. Егер терінізге майлы бояу жагып койса, адам омір суре алмайды.
      
Дене жаттыгулары термен бірге агзадан улы заттарды шыгарады. Тері табиги тазалагыш. Егер біз кунделікті жаттыгудан бас тартсак, онда терінін тесіктері аткаратын жумыстар, баска мушелерге ауыр салмак болып ауады. Шапшан жасалатын дене жаттыгулары кан кысымы мен журек согысын да реттейді, антикогулянт болады, ягни кан тамырларын тромбоз деп аталатын бекітілуден сактайды, тромбоз жиі-жиі журектін кысылуына урындырады.
 
  Арбір тірі жан иесі, мейлі адам не хайуан оздерінін булшык еттерінін кимылы аркылы агзасын калдыктардан тазалайды.
   
 Егер де сіздін булшык еттерініз кимылсыз болса, натижесі келенсіздікке алып келеді. Булшык еттер босап, куші мен серіппелілігінен айрылып кокыска толу каупі тонеді. Сізде шыгарылуга тиіс кокыс шогырлана береді, озін озі улануга ушырайсыз. Кимылдын жоктыгы – аурулардын ен кен тараган себептерінін бірі.
   
Ашыгу мен табиги мазір – узак гумыр, денсаулык пен жастык ымдастыктын тамаша одактасы. Денеге кимылдап салмак салу, тамакты молырак ішуге сеп болады, себебі осы тамак жаттыгу жасаганда ысырап еткен куатыныздын орнын толтырады.

Дені сау адам – табигаттын ен кымбат жемісі. Т.Карлейль

Сурак: –  Саяуыш, озін ашыгасын ба?

Жауап: – Иа, мен 30 тауліктен жылына екі кабат ашыгып отырамын. Бул кезде  суйык кара шайга лимон гана косып ішемін, куніне уш кабат, 0,5 литрдан. Тус кезінде  250 гр, кешке 250 гр кунделікті айран ішемін.  Сондай-ак кунднлікті 200 гр тауык сорпасын ішемін. Осы аралыкта 15-17 кг салмак жогалтамын, жане  жарыска тынгылыкты дайындаламын. Осы ереже мені женістен-женіске жетелейді, осылай 12 жыл бойы уздіксіз ашыгудамын. Казір осылай ашыгуды омірімнін басты максаты кылып алдым. Осы ашыгудан кейін денеме олшеусіз куш пен, куат куйылады,
    
 Сурак: – Саяуыш, жаяу серуендеудін пайдасы бар ма?

Жауап: – Арине, барлык дене жаттыгулары пайдалы, біракта жаяу серуендеу – баріне ортак. Ол сізді жалыктырмау керек. Аягынызды нык, аршындап баспаныз, ен дурысы еркін бос журініз. Кеуденізді шалкак, басынызды жогары, енкіштенбей табиги калыпта адымданыз.
    
 Оз алдынызга жаксы желаяк болмасам да, кажымайтын журдек болам деген максат койыныз, жылдын кай мезгілі болмасын, кунделікті жаяу серуендеуді адетке айландырыныз. Егерде сізді коршаган орта кызыктырмаса, оз жан дуниенізге караныз.

Сіз серуендеген уакытта кунделікті куйбеннен азатсыз, егер каласаныз сіз акынжандылык пен философияга жакынсыз. Аркім озі біледі, бірак мен ушін жаяу серуендеу де жаксы жаттыгу. Бірак натижесі біреу – булшык еттердін жаксы жумысы, каннын жылдам айналуы, осыларга косымша жарасымдылык пен бакытты екенінді сезіну.

Таннін сулулыгына ен жаксы шипалы дарі сергек арі жайдарман коніл куй. Х.Бостерм

Сурак: – Адамдардын аягы неге ісіп кетеді?

Жауап: – Жаттыгумен шугылданбаган адамдардын аяктарын ісік жиі басып кетеді, себебі кан айналымынын нашарлыгынан жасаушылар калдыктарды уактылы шыгара алмайды. Жаттыгудан бас тарткандарга акталу жок. Адам тандік жетілген бе, жок па дене жаттыгуы баріне бірдей адет болып калыптасуы керек. Бул аурудын, мезгілсіз картаюдын алдын алады жане агзанын шыдамдылыгы мен карсыласуын арттырады.

Сурак: – Дене жаттыгуларынын кандай пайдасы бар?

Жауап: – Дене жаттыгулары байсалды калыпты жане тунык акылды сактауга жардемдеседі. Таза ауадагы кунделікті 8 шакырымга серуендеу барлык келенсіздіктерді басады. Жаттыгу еркінді шындап, котерінкі коніл куй акеледі. Ашыгу багдарламасы мен дене жаттыгуларынын комегімен озінізді керемет жаксы сезінетін боласыз.

Арине, ен жаксы жаттыгулар букіл дененін булшык еттерін дамытатын. Арканыздын, белініздін, кеуденіздін, ішініздін еттерін мыкты да серіппелі болатындай дамытыныз. Осы аркылы окпеніздін, бауырыныздын, журегініздін, асказаныныздын жане буйрегініздін негурлым жаксы жумыс істеуіне комектесесіз.
    
Кеуде суйегінізді кенейте, окпеніздін еркін козгалуына мумкіншілік жасайсыз. Серіппелі диафрагма журек насосынын жумысын тіптен жандандырады. Іш еттері катайганда асказаннын жумысы жаксарады. Бултылдаган булшык еттер уакыт тезіне тотеп бере алатын куат жинап, ішкі мушелердін саулыгын арттырады.
    
 Сурак: – Агзадан улар кай уакытта коп шыгады?

Жауап: – Негурлым коп ашыксаныз, согурлым улы заттар мол молшерде агзадан шыгарылады. Сіздін агзаныз туракты турде тазаланган сайын, булшык еттерініз куат жинай береді, ашыгып болганнан кейін еріншектіктін орнына тынымсыздыкка деген зор кулшыныс пайда болады.

Егер ашыгу барысында жаттыгумен шугылдангыныз келмесе шугылданбай-ак койыныз. Ашыгу сізге демалыс береді, кимылдагыныз келмесе, онда дем алыныз. Сіздін агзаныз букіл куатын, омірлік кушін ішкі тазалауга шыгындап жатыр. 7-10 тауліктік ашыгуда серуендегініз келсе, серуенденіз, бірак озінізді кинап зорламаныз.

Омір ушін тамак кандай кажет болса, денсаулык ушін енбек те соншалык керек, ал дырдумен кун кешу тубінде адамга ауру болып жабысады... Енбек омірдін шырагына май куяды, ал киял оны тутандырады.
Дж. Беллерс

Сурак: – Булшык еттер неліктен босайды?

Жауап: – Сіздін булшык еттерініз мыкты болганда, омыртканызды куш тусірмей, киналмай-ак устап турады. Жердін тартылысымен куресуден булшык еттерініз босады. Мумкін, мезгілсіз картаюыныз немесе артык салмагыныз, дененізді не еркін, не бос калыпта устай алмауынызга кіналі шыгар.

Сурак: – Омыртка неге ауырады?

Жауап: – Арканызды тіктеймін, шалкаямын деп талпынган кезде, омыртканыз аурды ма? Егер осылай болса, тездеп колга алу керек. Ен алдымен босаган булшык еттерді катайту керек.
    
Айнага озінізге караныз! Енкіш тарткан жоксыз ба? Жотаныз букірейіп бара ма? Арканыздын ауратын себебін тусіндініз бе? Егер арканыз булшык еттін босаганынан, омыртканын кисыктыгынан ауырса, тіпті аскынып кетсе де кынк етпеніз, жагдайды жондеп алуга болады. Арканын ауруы – екі аякпен журу артыкшылыгына ие болганга немкурайлы караганыныз ушін берілген жаза. Тузу туру мен журу адам ушін табиги калып.
    
Адамнын омырткасындагы табиги иін, жердін тартылыс занына карсы туратын кабілетке ие, булшык етке арканы тузу устауга мумкіндік береді. Осы булшык еттер кушті болганша арка тузу болады. Булшык еттер алсіреген кезде, омыртка майысып, ауру пайда болады.

       Егер сіз дурыс тамактансаныз, оз агзанызга камкорлыкпен карасаныз, сымбатты болу маселе емес. Агза ен кажетті керектісінен айырылганда, омыртка кисая бастайды. Егер теріс адеттерге адеттеніп алсаныз, онда тузету шараларына, арнайы жаттыгулар жасауга жане омыртканы бакылауга унемі бакылауга кірісу керек.

Тузу журсен, тунілген жанын да енсесін котерер, сары уайымды ойына алмасан, санамен де саргаймассын. В.В.Вересаев

Сурак: Калай дурыс отыру, журу керек?

Жауап: – Сіз отырган кезде басыныз котерінкі, кеуденіз шалкак, карныныз тартулы, омыртканыз тузу болуы керек. Колынызды бугініз немесе тізенін устіне койыныз. Журген кезде, адымынызды кеуденін ортасымен шамаланыз. Бул адымынызды алшак, серіппелі кылады. Біркалыпты серіппелі кадам озіндік куат тудырып отырады. Адеттерді не калыптастырамыз, не жогалтамыз, омыртканы тік устап адеттену, сымбатты да кайратты денені калыптастырады.
      
 Сурак: – Отырганда калай отыру керек?

Жауап: – Отырган кезде, аякты бірінін устіне бірін еш уакытта койманыз. Тізенін астында, булшык еттерге кан апаратын екі улкен кан тамырлары бар. Сіз аягынызды айкастырып койган кезінізде, кан айналымын колма кол бузасыз. Кан мен корек айналысынын жетіспеуі, каннын уюына акеп согады. Аягын айкастырып отыруга адеттенген жас адамдардын аягына каранызшы. Сіз тамырлар мен тамыршыктарынын калай бузылганын коресіз. Аяктын булшык еттері коректі толык алмаганда, аяк алсіз, кан айналымы нашар болады.

Сырын мен білетін бірден – бір сулулык – денсаулык. Г. Гейне
Белгілі журек емдеу дарігерінен  сураганда: «Кай уакытта журек жиі кысады?». Ол жауап берді: «Адам аягын айкастырып дем алып отырганда», – деп. Ен дурысы аягынды жерге койып отыру.
      
Сурак: – Омыртканын кисыктыгын тузеуге бола ма?

Жауап: – Омыртканын кандай болмасын кисаюы, кеуденін ауруына жане иыктын салдырап шаршауына акеледі. Мойнын, белін аурады. Ен бір карапайым да пайдалы адет – тузу туру, тузу отыру, тузу журу жане аякты айкастырып отырмау. Осыган ешкандайда куат шыгындап кажеті жок, біракта адам турганда, жургенде, тузу отырганда, омыртка озінен озі тузеледі жане омірлік манызы бар барлык мушелер калпына келіп, кызметін мінсіз аткара береді.
 Сонымен, сіз омыртканыздын тузулігін кадагалап, кунделікті адетке айландыруга тиіссіз.


Кайрат етер мезгілде,
Жук котерер нардай бол.
Акыл айтар мезгілде,
Мын жасаган шалдай бол.   Бауыржан Момышулы

Адам омірінде дене кимылынын алатын орны ерекше екенін журттын барі біледі, ал осы кимыл спортшыларда ен басты орында. Осы жаттыгудын жане салауатты омір сурудін натижесінде талай-талай асуларды багындырган Ресейге танымал, Казакстанга енді гана озін танытып келе жаткан Касабаев Саяуыш Ондірханулымен кездесіп, салауатты омір суру мен дене жаттыгулары жайында озінін козкарасын айтып беруді жане озінін омірбаянына кыскаша шолу жасай кетуін отіндім.

Саяуыш сунгак  бойлы, шымыр денелі, кайратты кара шашы аккуба оніне жарасып турган аса келбетті жігіт. Кулімдеген кой коздерінен парасаттылык пен тектіліктін ушкыны жалындап тургандай. Букіл дене болмысынан олшеусіз куат, саркылмас кайрат, мукалмас жігер, сынгырлаган денсаулык, жалындаган жастык оты лапылдап турганын сезесіз. Кимылы шалт, созі салмакты, ар созін байыптап ойланып барып айтады. Журісінен, киім киісінен-ак: «а, мына жігіт кезінде аскери адам болган гой деп бірден ойлайсыз».

 Саяуыш бауырым, енді окырмандарга озінді кыскаша таныстыра кетсен, жане осы денешыныктырудын адам агзасына асері, ерекшелігі неде?
– Жарайді Асет ага, айтканыныз болсын, білгенімді айтайын.


Бірінші жаттыктырушым Казбеков Даулет Касенулы, алі кунге дейін озім туган ауылда балаларды жаттыктырады.

Ресейдегі жаттыктырушыларым:

1. Васильев Генадий Арсентьевич – Ресейдін енбегі сінген жаттыктырушысы, жекпе-жек айкастан спорт шебері, тайквандодан 3-ші дан.

2. Логовский Павел Мистиславич – Ресейдін енбегі сінген жаттыктырушысы, самбодан спорт шебері, кояма-колтык айкасты бірінші енгізуші, полковник,  Ресей ауе десант аскерінін спорт жетекшісі,  жекпе-жек шайкас ассосациясынын президенті.

3. Большаков Николай Иванович: СССР-дін енбегі сінген жаттыктырушысы, енбегі сінген спорт шебері.

4. Игнатов Герман Викторович – жаттыктырушы, бокстан спорт шебері.
Ресей карулы куштерінін бірнеше ордендері жане медальдарымен марапатталганмын.

 Алгаш спорт табалдырыгын озіміздін ауылда аттадым, ал алгашкы устазым казакша курес пен самбодан спорт шебері Казбеков Даулет агай болды, мен ол устазыма аруакытта карыздармын деп есептеймін.

Кейін Маскеу каласында озім куресе журіп жаттыктырушылык жумыспен де айналыстым. Мен тарбиелеген жігіттер казір алем денгейінен корінуде. Шакіртім Сергей Харитонов ережесіз айкастан алемнін уш дуркін женімпазы (чемпионы).

Сондай-ак шакірттерім Жанат Сыздыков, Куаныш Кошаев екеуі де Ресейде Рязань каласындагы армия генаралы Мергалов атындагы аскери-ауе десант академиясынын тулектері. Жекпе-жек, кояма-колтык айкастан халыкаралык жарыстардын женімпаздары.

Михаил Миненков Ресейдін халык кахарманы т.б. жігіттер менін мектебімнен жане дайындыгымнан отті. Жанат Сыздыков казір Елбасымыздын кузет болімінде, ал Куаныш Кошаев Республикамыздын Бас Барлау баскармасында кызмет істейді.

 Осы жаттыктырушылык жумыс барысында адам физиологиясын терен білу кажет болды, сондыктан осы денешыныктыру саласын жаттыктырушы ретінде баска кырынан зерттеуіме тура келді. Енді осы алган біліміммен аз да болса сізбен болісейін, егер осынын біреулерге септігі тиіп жатса, халкыма  пайдам тиді деп білемін. Сіз тындаушы болыныз, мен айтушы болайын.


– Саяуыш, сен салауатты омір салтын устап осындай биік шындарга кол жеткіздін. Оз бетінше 9 классты бітіріп Алматыдагы Кенес Одагынын батыры Бауыржан Момышулы атындагы аскери мектепке окуга тустін, ар казактын колы жете алмайтын Рязандагы аскери-ауе десант академиясын ойдагыдай бітірдін жане 5...6 жылдай Ресейдін бас барлау баскармасында (ГРУ, главное развед управления) кызмет етіп бірнеше аскери орден, медальдармен марапатталдын, тіпті саган Ресейдін спорт комитетінін торагасынын орынбасары  кызметін – спорт комитеттін торагасы  Перников Сергей Николаевич жане Ресейдін спорттык дайындыктын ауе десантынын бастыгы полковник Логовский Павел Мистиславич усынды. Осынын барін тастап келуіннін себебі не?

– Ага, мен ауылда туып оскен баламын, шет жерде коп журіп, коп коргеннен бе білмеймін – озімде отан суйгіштік, патриоттык сезім мол, сондыктан спорттагы жане аскери согыс тажірибемді еліме, халкыма берсем деген ой сонгы жылдар мазалап бой бермей койды, елді сагындым.

Атам казак айтады гой: «баска жерде султан болганша, оз елінде ултан бол», – деп. Ол жакта жаман турган жокпын Маскауде, Рязанда уйім болды, ар жарыста женімпаз болган сайын багалы силыктар не женіл автоколікпен марапатталып отырдым. Бірак жана айтып откен сезімдер отаныма кайтуга мажбур етті, «ит тойган жеріне, ер туган жеріне» дегендей. Сонан сон оз еркіммен аскер катарынан босап елге осыдан 3 жыл бурын кайта оралдым.

Сурак: – Саяуыш бауырым, осы спорт киыншылыкта саган комектесті ме?

Жауап: – Осы спорт маган Кавказ тауларындагы жорыктарда, асіресе аркар асу отпейтін асуларды алганда, арнайы тапсырмаларды орындаганда катты комектесті.


– Саяуыш бауырым, енді окырмандарга озінді кыскаша таныстыра кетсен:

Мен, Саяуыш Ондірханулы Касабаев 1975 жылы 24 желтоксан айында  бурынгы Семей облысы,Уржар ауданы, Науалы ауылында дуниеге келдім.

1983....1991 жылдары Науалыдагы №2 орта мектепте окыдым. 1984 жылдан бастап самбо куресімен шугылданып 14 жасымда спорт шеберлігіне  кандидат нормасын орындадым.
 
1991...1994 жылдар аралыгында Алматы каласындагы Кенес Одагынын батыры Бауыржан Момышулы атындагы аскери мектепте окыдым.  Осы мектеп  кабыргасында окып жургенде казакша курестен Алматы каласынын женімпазы (чемпион) болдым.

1994....1999 жылдар аралыгында Ресей Федерациясынын Рязань каласындагы армия генаралы Маргелов атындагы аскери ауе – десант академиясын ойдагыдай бітіріп, аскери ауе – десантынын  офицер атагын алып шыктым. Осы  оку орнында спорттын тур-турлерімен шугылдандым.

1994 жылы акери училищенін ішіндегі самбо жане жекпе-жек айкас (рукопашный бой) бойынша женімпаз болып, аскери ауе – десанттарынын курама командасына муше болдым.

1995 жылы кокек айында Рязань каласында Ресей Федерациясы бойынша жекпе-жек айкастан (рукопашный бой) аскери ауе десант куштерінін женімпазы (чемпион) атагын женіп алып спорт шебері нормасын орындадым.

1995 жылы мамыр айында Ресей Федерациясынын барлык аскери куштерінін арасындагы жарысында жекпе-жек айкастан куміс жулдегері болдым.

1995 жылы маусым айында Санкт-Петербург каласында халыкаралык жарыста панкратион (ережесіз айкас) бойынша куміс жулдегер атандым.

1995 жылы караша айында букіл Ресейлік турнирде Омск   каласында жекпе-жек айкастан алтын медальга ие болып, Ресей Федерациясынын женімпазы (чемпион) атагын женіп алдым.

1996 жылы наурыз айында Рязань каласында Ресей Федерациясы бойынша жекпе-жек айкастан аскери ауе десант куштерінін женімпазы болып алтын жулдені женіп алдым.

1996 жылы мамыр айында Иркутск каласында Ресей Федерациясынын барлык аскери куштері арасында жекпе-жек айкаста алтын жулдені женіп алдым.

1996 жылы маусым айында Вильнюс каласында халыкаралык жарыста панкратион куресі бойынша алтын жулдеге ие болдым.

1996 жылы караша айында Омск каласында букіл Ресейлік турнирде жекпе-жек айкаста алтын жулдеге ие болып, Ресейдін «техникасы ен уздік спортшы» атагымен марапатталдым.

1997 жылы кокек айында Рязань каласында Ресей Федерациясы бойынша жекпе-жек айкастан аскери ауе десант куштерінін арасында алтын жулдені женіп алдым.

1997 жылы мамыр айында Краснодар каласында Ресей Федерациясынын барлык аскери куштер арасында жекпе-жек айкаста алтын жулдені женіп алдым.

1997 жылы кыркуйек айында Рязань каласында облыстык жарыста бокстан женімпаз атандым.

1997 жылы казакша курестен Семей облысынын «туйе палуаны» атагын женіп алганмын.

1997 жылы караша айында Омск каласында букіл Ресейлік турнирде жекпе-жек айкастан алтын жулдеге ие болып, Ресей бойынша «техникасы ен уздік спортшы» атагымен марапатталдым.

1998 жылы акпан айында Рязань каласында бокстан облыстык  женімпаз атандым.

1998 жылы маусым айында Рязань каласында букіл Ресейлік турнирде бокстан алтын жулдені женіп алдым.

1998 жылы кокек айында Рязань каласында Ресей Федерациясы бойынша жекпе-жек айкастан аскери ауа – десант куштерінін арасында алтын жулдені женіп алдым.


1998 жылы мамыр айында Москва каласында, жекпе-жек айкастан букіл Ресейлік барлык аскери куштері арасында алтын жулдеге ие болдым.

1998 жылы шілде айында Москва каласында  Букіл Ресейлік жарыста «орыс жекпе-жегінен» туйе палуандыктан (абсолют) куміс жулдегер атандым, осы финалдык шайкасты осы жылдын желтоксан айында Ресейдін орталык телеарнасы (РТР) барлык ТМД елдеріне корсетті.

1998 жылы кыркуйек айында Рязань  каласында самбо куресі бойынша облыстык женімпаз атандым.

1998 жылы караша айында Омск каласында букіл Ресейлік турнирде жекпе-жек айкаста алтын жулдені женіп алып Ресей  бойынша ушінші кабат «техникасы ен уздік спортшы» атагымен марапатталдым.

1998 жылы желтоксан айында Рязань каласында откен халыкаралык жарыста жекпе-жек айкастын женімпазы болып, алтын жулдені женіп алдым. Осы жарыста «ен шапшан спортшы» атагымен марапатталдым.

1999 жылы Маусым айында «ережесіз шайкаста» (бой без правил) Санкт-Петербург каласында откен жарыста женімпаз атагына ие болдым.

2001 жылы Москва каласында «ережесіз шайкастардын» туракты турде женімпазы атагын женіп алып отырдым.

2003 жылы Рязань каласында откен «ережесіз шайкастардын» турнирінде женімпаздардын – женімпазы атагын женіп алдым (абсолют).

2003 жылы Букіл Ресейлік Харламов атындагы согыс самбосынын женімпаз атандым.

2004 жылы Иванов каласында откен букіл Ресейлік спорттык айкастардын барлык турлерінен: (кедергіден оту, пышак лактыру, мылтык ату, кояма-колтык шайкас) – (универсальный бой) женімпаз атагын женіп алдым.

2004 жылы наурыз айында Москва облысы, Чехов каласында (Олимпиский комплексте) откен айкастардын барлык турлерінен: (кедергіден оту, пышак лактыру, мылтык ату, кояма-колтык шайкас) – (универсальный бой)  Европа чемпионатында куміс жулдегер атандым.

1995 жылдан  жекпе-жек айкастан Ресей курама командасынын мушесімін.
2005 жылы 18...20 наурыз аралыгында Астана каласында, Казакстан Республикасынын согыс самбодан (боевое самбо) откен ашык чемпионатында женімпаз атанып, алтын жулдені женіп алдым жане согыс самбосынан Казакстан спорт шебері дарежесіне ие болдым.

2005 жылы май айында Алматы каласында Казакстан Республикасынын ережесіз жекпе-жек шайкасынан алтын жулдегер болдым.

2006 жылы наурыз айында Семей каласында Казакстан Республикасынын ережесіз жекпе-жек шайкасынан женімпаз атанып, алтын жулдеге ие болдым.

2006 жылы 2 кыркуйек пен 5 казан айларынын аралыгында Кыргызстандагы Бішкек каласында откен Азия біріншілігінде согыс самбосынан женімпаз атанып, алтын медаль мен кубокты женіп алып, согыс самбосынан – халыкаралык  дарежедегі спорт шебері атагын алдым.

2006 жылы 29 казан мен 3 караша айларынын аралыгында Ташкент каласында откен алемдік біріншілікте: согыс самбосынан 3 орын алып, кола жулдегер атаным.

Жекпе-жек айкастын торт турінен халыкаралык дарежедегі спорт шеберімін (панкратион, согыс самбосы, ережесіз жане кояма-колтык шайкас), бокстан, согыс самбосынан Ресей Федерациясынын спорт шеберімін.

Осы жаттыктырушылык жумыс барысында адам физиологиясын терен білу кажет болды, сондыктан осы дене шыныктыру саласын жаттыктырушы ретінде баска кырынан зерттеуіме тура келді. Енді осы алган біліміммен жане согыс тажірибеммен аз да болса  болісейін деп, осыдан екі жыл бурын Ресей карулы куштері катарынан оз еркіммен босап Казакстаныма кайтып келдім. Егер осынын біреулерге септігі тиіп жатса, халкыма аз да болса пайдам тиді деп білемін.

Мен айтар едім, бір елдін женімпазы болган  адамга  кезінде курмет корсетілуі керек деп. Осы реттен алганда елінін, халкынын, ултынын намысын коргап, туын желбіретіп, ан уранын шыркаткан спортшылар барынша багаланатын, айрыкша ардакталатын адам болуы керек. Бірак, акикат – баскаша.

Хан алдына барганда
Хан тындады тілімді.
Би алдына барганда
Би тындады тілімді.
Оз ауылыма келгенде
Итке берсін кунімді, –

деген екен Досбол шешен. Сонын кері...

Саяуыш Ондірханулы Касабаевтын уялы байланыс телефоны: +7 701 751 01 36;


Рецензии