Аруактар козгалысынын шыгу тарихы

Кырык кісі жане одан да коп кісі белгілі бір іске куалік берсе, Алла тагала олардын куаліктерін кабыл алады. Пайгамбарымыз Мухаммед (с.г.с.)

Аруактар козгалысынын шыгу тарихына кыскаша токтала кететін болсак, ол былай екен. Аруактар ауелі Алматы облысынын Копа станциясында туратын Зейнекамал Каржымбайкызын тандап, оны оздерінін алгашкы хабаршысы етіп алады. Ол ауылда туып-оскен, карапайым адам ретінде бурын ешкандай да ерекшеліктерімен козге туспеген.

Бір кундері оган адамга корінбейтін жогары алемдерден турлі кубылыстар білініп, хабарлар келе бастаган. Сонан кейін аруактар халык ушін оган ерекше міндет жуктелетінін жеткізіп, 1995 жылы аян береді. Аруактар Зейнекамалдын кандай міндеті барын тусіндіріп кана койган жок, сонымен бірге, ол міндетті орындайтын куат, ерекше касиет пен белгі де берген. Осылай ол халык арасында, киелі ата-бабалар аруактарынын ыкпалын ем жасау аркылы тарата бастаган.

Зейнекамал Каржымбайкызы озіне гана корінетін жолбарыстын кудіретімен, аруактарды «еститін» болып, олардын айтканын журек аркылы кабылдап, пенделерге булжытпастан хабарлап отырады. Киелі ата-бабалар аруактары Зейнекамалды «Ак ана» деп атаган. Олардын басын біріктіретін уйымды «Ак жол» деп атады.

Осы арада оте манызды бір істін басын шешіп алу керек. Біз аруактардын адам мен Алла тагаланын арасындагы тек кана данекер (медиум) екенін умытпауымыз керек. Муны умытып, тек кана аруактарга табынып кетуді Алла тагала унатпайды, кейде бул ушін жазасын да береді.

Есінізде болсын! Алла тагаланы умытып, тек кана аруактардын комегіне бой урып кеткенде сынакка тусіп кетесіз, омірден сабак аласыз. Сондыктан, аруактар Алла тагаланын амірінсіз оз беттерімен ештенені де жасамайтынын унемі есте устау керек. Тек кана аруакка табынып, негізгі максатты – Алла тагаланы умыту оте улкен кателік болып табылады.

ХIХ гасырда батыс елдеріндегі аруактар козгалысына болган ауелгі карсылык, казіргі кезде біздін елде де оріс алып отыр. Аруактар Алла тагаланы умыттырады деп коркатын кейбір діндарлар, сонымен бірге, аруактын кім екенін білмей, тек кана жалан саясат ыкпалымен журген кейбір окыган азаматтар бул козгалыска улкен карсылык корсетіп жургендері белгілі.

Кабірге (мазарларга) зиярат етіндер, олар албетте сіздерге акыретті естерінізге салады. Пайгамбарымыз Мухаммед (с.г.с.)

  Бірак казак халкы таніризмнен калган озінін гасырлар бойы калыптаскан аруактарды еске алу расімін умыта алмайды гой. Казак халкында аргы ата-тегінен, ертеден келе жаткан аруакты еске алу расімі бар. Адам маркум болган сон онын уші, жетісі, кыркы жане жылын беру деген расімдер бар. Бул кезде аруакка арналып дуга окылып, Куран багышталып, бата жасалып, онын жаксы істері, касиеттері еске алынып ангіме болады. Осынын барлыгы аруактардын разы болуы ушін, олардын Алла тагалага жолын женілдету ушін жане артында калган туган-туыскандарымен байланысын узбеу ушін жасалады.

Окінішке карай коп жагдайларда бул дастурдін манызы мен магынасы халыкка тусіндірілмейді. Алла тагала мен аруакты умытпауды бір-бірімен уйлестіріп, олардын байланысын халыкка тусіндіре білу керек. Бул маселеде сынаржактык жараспайды. Шын манінде булардын арасында ешкандай да кайшылык жок. Олар бірігіп, бірін бірі толыктыра отырып, адам омірін болмыс омірімен уйлесімге келтіреді.