Жастардын басым копшiлiгi ауру

Адамдар да осімдік тарізді, жаксы кутілмесе, жайнап оспейді
Ш. Монтескье

– Казір жастардын басым копшілігі ауыратыны купия емес. Неліктен?
 
 –  «Гылыми-зерттеу инстуттарынын зерттеулері корсетіп отыргандай, елімізде жасоспірімдер арасында ауру-сыркау жыл санап кобейіп барады.


Сонгы деректерге жугінсек жасоспірімдер аурушандыгынын корсеткіштері тексерілген ар 1000 балага шакканда мынадай екен:

Акмола облысы 177,6
Актобе облысы 424,8
Алматы облысы 90,4
Атырау облысы 183,2
Батыс Казакстан
облысы 465,3
Жамбыл облысы 305,1
Караганды облысы 565,0
Костанай облысы 469,9
Кызылорда облысы 933,6
Мангыстау облысы 327,5
Онтустік Казакстан
облысы 212,6
Павлодар облысы 542,4
Солтустік Казакстан 423,7
Шыгыс Казакстан
Облысы 650,2
Астана каласы 311,5
Алматы каласы 664,2

Казак улттык медицина университеті ректорынын гылыми жумыстар жоніндегі кенесшісі, профессор З. Мажитованын маліметі бойынша сонгы кездерде елімізде мугедек балалар мен тіпті бір емес бірнеше созылмалы ауруы бар сабилер саны арта тусуде.

 – Болашак сарбаздардын жагдайлары калай?

 – Кезекті аскери шакырылу кезіндегі тексеру кортындысы аскери комссариаттагыларды да урейлендіріп отырганы жасырын емес. Аскерге шакырылган жастардын 65-70 пайызы аскерге жарамайды!     Ул балалардын денсаулыктары нашарлап барады, ал болашак ана – кыз балалардікі одан да кауіпті.

 – Булай болуына кім кіналы?

 – Коптеген тамактану мамандары, дарігерлер, устаздар мынандай кортындыга келді, негізінен екі маселе кіналы – тамак туралы надандык жане ата ананын камкорлыгынын жетіспеуі. Осынын бір салдары – жукпалы аурулага жонді карсы тура алмауы. Босанганнан кейінгі келенсіздік – дурыс тамактанбаудын тагы бір корнісі. Оз агзасынын дурыс дамуына мумкіншілік бермеген айелдін дені сау бала табуы негайбыл.

 – Жастардын жагдайы алгіндей болды, ал улкен адамдардікі ше?
   
 – Енді улкен адамдардын жагдайларын байкайык. Егер жастарымыздын жартысы алсіз, ауру екеніне козініз жетсе, улкен адамдардын жагдайлары будан да соракы. Мен айтып кеттім, біздін 18 бен 20 жас аралыгындагы жастарымыздын 65 – 70 пайызы аскерде кызмет етуге жарамайды деп. Егер біз 25 пен 75 жас аралыгындагы адамдарымызга карасак, жагдайлары тіптен мушкіл.
 
   Егер 15 адамнан топ жиып, оларды тексерсек не денсаулыгы ауруы жайы сойлессек,  онда олардын 99 пайызынын бір немесе бірнеше омірлік манызы бар мушесінін созылмалы аурумен ауратынына сенімді бола берініз. Кайтсе де, арбір адамнын бір жері аурады. Олар сізге озіне жасаган операцияларын, ішкен дарілерін, шеккен зардаптарын айтады.
      
– Адамдар казіргі заманда кандай багдарлама  устанады?

  – Адамдардын копшілігі, оздерін рухани жане тандік дамытпайтын, омір суру багдарламасын устанады. Осынын далелі, кобейіп келе жаткан карттар уйлері жане мугедек балаларга арналган мектеп интернаттар, тастанды балаларга арналган жетімдер уйі, кала калаларда оріп журген кангыбас бомждар.

 Осы уйлер карттарга, ауруларга, кангыбастарга жане мугедек пен тастанды балаларга лыка толы.
    
Менін сізден сурайын дегенім, табигат шынында да біздін оміріміздін сонын осылай кайгылы кылып койды ма?

 – Адам ораза устап ашыкканда не болады?

      – Ашыгу барысында дене тазалангандыктан, адамнын іс кимылы оте ширай туседі. Адамзаттын кейбір улы устаздарына ашыккан уакытта нур жауып, алемнін тылсым жумбактары ашылган. Адамнын акыл – ой кабілетінін еселеп арта беруі, ашыканнан кейін де узак мерзімге созыла береді. Ашыгу мен дурыс тамактану агзаны улардан тазарткандыктан, ми да таза канмен коректенеді жане ойлау кабілеті де жогары денгейге котеріле береді.
   
Біз гылым мен техника саласында гажайыптарга кол жеткіздік, егер де карапайым табиги тамактану адісін уйренсек, будан да жогары натижелерге жеткен болар едік.


Ертедегі  адамзат даналарынын тамак мазірі калай болган?


 – Ертедегі  адамзат даналардын (филосософтар) тамак мазірі калай болган?
   
 – Ертедегі грек философтары оздерінін шакірттеріне тамакты тарта ішетін мазірді бірінші орынга коюды уйретті.

Эпикур, Сократ, Платон т.б. философтар оздерінін шакірттерінін тамак мазірін бірінші орынга койды, осы тамакка деген катан талап, булардын тагам курамына кандай маныз болгенін корсетеді.

Осы алыптардын даналык сую ілімі (философиясы), нешеме гасырлар отсе де, алі кунге манызын жогалткан жок. Лас денеден – лас ойлар жане керісінше таза, аурусыз денеден молдір ойлар туындайды. Дене калай улардан тазаланады, адамга лаззат акелетін ой орістін денгейі де жогарлай береді.

Ашыканнан кейін, бурынгы молшердегідей тамак тілемейсін, Ашыгу асказаныннын колемін кішірейтеді, озінді жаксы сезінесін, бурынгыдан аз жесен сымбаттан жасара тусесін. Ашыгудан кейін жанарын жалтылдап, теріннін кулпырганын коресін. Жана омір куатына ие боласын, себебі канындагы жане ішкі мушелеріндегі ауыр жуктен кутылдын.