Ак анадан ем алган Тiлеубердi Кулиев

 «Ак ананын» кабылдауында болуым

       1997 жылы біздін ауданымыз, ягни Курте ауданы тарады. Саскан уйрек артымен сунгиді демекші, не істерімізді білмей, абден састык, жумыс жок. Кудайдын берген алты балам бар, оларга калай нан тауып берермін деген ен басты маселе осы болды. Ол кезде Ерланым институтта окиды, калгандары жумыска жарамайды, сасканымнан саудамен айналыстым, мал, ун, балык саттым, бірак бурын саудамен айналыспагандыктан жаксы натиже коре алмадым.

Акыр аягы карыздын устіне карыз жамала берді, содан карыздан кутылу ушін астымдагы машинамды сатып, карызымнан кутылдым. Не де болса, Алматыдан бір жаксылык болар деп, Алматыга келдім. Жаяулап журіп жумыс іздедім, 50 жаска келіп калган кезде жумыс табу оте киын екен.

Канша талпынсам да, натиже болмады. Бір куні жумыс іздеп кангып жургенімде кок базардын манынан Бейсен деген кластас жолдасымды кездестірдім, ол бейшара да жумыссыз жур екен. Содан созден соз шыгып, ол маган: «Ак ана деген кісіге барайык»,– деді. Мен: «Ол кім?»,– дедім. «Ак ана» Каскеленде турады екен, касиетті емші жане адамдардын жолын ашады екен. Мен Бейсеннін созін куптап, ертеніне оган ілесіп, Каскеленге «Ак анага» бардык. Барсак, адам коп, улкенді-кішілі адамдар каптап жур. Оларга ілесіп, копшілікпен бірге улкен залга орналастык.

Бір-екі кун откеннен кейін «Ак ана» Бейсеннін жанына келіп отырып, Бейсенге сойлей бастады: «Ой, ага жан-жагыныздын барі камал сиякты, озініз не істерінізді білмей, камыгып журсіз гой. Ой-ой-ой! Озініз канша айел алгансыз?»,– деді. Шынында да мен білетін Бейсен бес-алты рет уйленген, солардан 2 ул калган. Сонын барлыгын «Ак ана» жіпке тізгендей айтып берді. Мен жанында отырып, «Ак ананын» айтканына тан калдым.
         – Саспаныз, ага, жумыс таппай киналып жур екенсіз гой. Кысылманыз, 4-5 кунде жумыска шыгасыз, барі де жаксы болады,– деді.

Ак ананын айтканындай болып, 4-5 куннен кейін шынында да Бейсен жумыска шыгып кетті. Тагы 1-2 кун откеннен кейін Ак ана менін он аягымды басып, отыра кетті, озі онша улкен кісі болмаса да, аягымды ЗИЛ машинасы таптап откендей болды. Ол маган: «Ия, дархан ага, калыныз калай?», – деді.
         – Кудайга шукір, аман-есенмін.
         – Сіз мейірімді жаксы кісі екенсіз, ешкімге киянатыныз жок екен. 7 баланыз бар, келіншегініз де жаксы адам, бірак козденіп калыпсыз. Жауырыныныздын астынан озініз жакын тартып, туыскан санап журген адамдардын козі тиген, біраз кунде жазыларсыз. Ой-ой-ой, ага, саудамен айналысам деп, абден карызга батыпсыз гой, – деп кулді.

          Омірде болган окигалардын барін жанымда журіп  коргендей доп басып айтты, мен тан калдым, тан калмаска шарам жок, мундай адамды бірінші рет коруім еді. Он шакты кун откеннен кейін ол: «Ал, ага, енді сіздін жолыныз ашылды, коп узамай жумыска шыгасыз. Алдынызда коп жаксылыктар кутіп тур, саспаныз, камыкпаныз», – деп, мені куантты.
          
Ак ананын айтканындай 1 айдан кейін жумыс табылып, жагдайым дурыстала бастады. Сол жерде жургенімде неше турлі тылсым дуниені байкадым: кейбір адамдар айкайлайды, неше турлі кимылдар жасайды, аласурып жугіреді, кейде «Ак ана» «43», – деп айкай салганда, арактан ауыргандар кірерге жер таппай, барлыгы жугіріп барып, кабыргага жабысып, не істерін білмей, молейіп турып калады.

Сондай тылсым дуниені коргенде бул омірде мен білмейтін коп кубылыстардын бар екеніне козім жетті. Ата-бабасынын аруагынан айналайын, содан бастап-ак «Ак ана» – Зейнекамал карындасымды улкен курмет тутамын, ауык-ауык есіме алып, ырзашылыгымды білдіріп журемін.

Тілеуберді Кулиевтін кыскаша омірбаяны

Тілеуберді Кулиев 1950 жылы Алматы облысынын бурынгы Курті ауданынын Акши ауылында шілденін 6 жулдызында дуниеге келген. Жубайы Алтын Мукаметкаликызы екеуі де осы заманнын касіпкерлері.  4 улдын, 2 кыздын ардакты ата-анасы, немересінін суйікті атасы мен кеменгер ажесі. Балалары: Гулбакыт, Ерлан, Нурлан, Сержан жане Жансая мен Жансерік егіздер.

Тілеуберді Кулиулынын атасы – Кали Ордабайулы Жетісу оніріне белгілі бай, аса даулетті адам болган. Конфискация кезінде Астраханьга жер аударып жіберген. Казіргі Алматынын орталык мешіті турган жерде, кішкентай мешіт болган, осы мешітті кезінде Кали бай оз каржысына салдырган екен. Казак баласынан тунгыш шыккан революциенер Токаш Бокин де Тілеубердінін атасы болып келеді. Бірак ол кісі 28 жасында каза табады. Сондай-ак Кенес укіметінін алгашкы жылдарында Алматы крайкомынын 1-ші хатшысы болган Жубаныш Барібаев та Тілеубердінін аталары болып келеді, окінішке орай осы кісі де 27 жасында ауырып, омірден ерте кетеді. Крайком курамына Алматы, Жамбыл, Шымкент облыстары кірген.

Тілеуберді Кулиулы 1973 жылы Алматыдагы ауыл шаруашылык институтын бітіріп галым – агроном мамандыгын алады. Букіл саналы омірін ауыл шаруашылыгы саласында – болімше агрономынан сохоз директорлыгына дейінгі артурлі дарежедегі кызметтер аткарумен откізеді.

Тілеуберді Кулиулы – самбо куресі бойынша КСРО-нын спорт шебері жане казакша курестен I-ші разряды бар талай-талай асуларды багындырып, женістерге жетіп,  ултымыздын кушін, кайратын, шыдамдылыгын, кайсарлылыгын елімізге танытып, белгілі  балуан болган азамат. Тілеубердінін анасы маркум Шынтай (Шынар) Бурлыбайкызы оте кайратты, алып куш иесі, айелдер арасында Курті онірінде жаурыны жерге тимеген палуан атанган.

Тілеуберді Кулиулы батыр тулгалы, тортпак денелі, екі жауырыны какпактай, курыш білекті, аркалы, арыстан журекті, 60-ты алкымдап калган ел агасы. Дене бітімінін озі-ак жас кунінде жауырыны жерге тимеген балуан болганынын далелі іспеттес. Спорт турактылык пен шыдамдылык береді, осы касиеттерінін аркасында алдына койган максатына жетпей тынбайтын жан.