Баска улттын арманы

– 1999 жылдын акпан айынын 20-шы жулдызы тугын. Алматы каласында бір жумыстармен жургенмін. Бір куні жубайым Рахпар телефон шалды, Турсынкожанов Максуткан мен Райхангулдін кыздары, Дамелінін узатылу тойы Алматыда болады екен, соган шакырып жатыр деп. Ал Максуткан мен Райхангул Алматыда бірге окып, бірге журген жакын достарымыздын бірі.

Мен Рахпарга олай болса озін тез жет дедім, ол борандатып азер дегенде жетті. Біз жакта жылдын осы мезгілінде ат кулагы корінбейтін карлы борандар басталады, ол келгеннен кейін Алматы – Уржар багытына катынас бір аптага жабылып калды.

Той басталар алдында Максутканмен бір болімде бірге окыган, казіргі кезде Алматы каласына белгілі касіпкер – студент кезімізде жатакхана мен патерлерде бірге жаткан Тавлиев Шакір деген курд азаматы – жолдасымыз арі досымыз бар еді, сол уйіне конакка шакырды. Тап сонын уйіне келе жатканда курдтардын жиналып алып, Туріктер туткынга алган косемдерінін босатылуын талап еткен бас косулар отіп жаткан.

Шакірдін Дина деген улты шешен келіншегі, бір улы бар. Барі де озара уйлерінде, тузде болсын казакша майын тамызып сойлейді. Уйіне келдік, ангімелесіп отырмыз, кабагы тусіп кеткен. Бір уакытта бізге карап: «Осы казактар сендерде ми жок!»,– деді. Біз тіксініп калдык: «Ой Шакір, ми жогын калай, ми жок болса остіп журеміз бе?». Шакір созін ары жалгастырды:

«Менін айтайын деп отырганым оз Отандарын, осынша жерлерін, ан урандарын, ел танбаларын, туларын бар, ен бастысы, букіл дуние жузі силайтын патшаларын Нурекен бар, баска ауылды жерлерді білмеймін, ал тап осы Алматынын казактары отырып алып Нурекенді жамандайсындар.

Сендер, осындай жетістікке, бостандыкка жеткендерін ушін бірінші Аллага, екінші патшаларын Назарбаевка тізерлеп турып ар казак баласы неге кунде алгыс айтпайсындар? Неге табынбайсындар? Он миллион казак бармыз деп отірік мактанасындар, бар жогы Казакстанда 7...8 миллион ганасындар, онын озінін тен жартысынан астамы ана тілін, салт дастурін білмейтін мангурттер.

Ал біз болсак жер бетінде 40 миллион курд халкы тоз-тоз болып тентіреп журміз. Не Отанымыз, не жеріміз, не еліміз, не ануранымыз, не елтанбамыз,  не Назарбаев сиякты алем мойындаган косеміміз, не бостандыгымыз жок халыкпыз, оз патшаларыннын кадір-касиетін білмейсіндер, осы азаттыктын не екенін тусінбейсіндер!», – деп ішіндегі шер мен мунды бірак бурк еткізсін. Актарып тастады. Біз Максуткан екеуміз не айтарымызды білмей томен караган куйі, сен соккан балыктай отырып калдык.

Тап осы жагдайды, осынын алдында жасырак кезімде КСРО-га енбегі сінген суретші, кудамыз Азат Акімбек деген уйгур азаматынын да аузынан естіп едім, бірак ол Кенес заманында болды да бул ангімеге аса ман бере койган жокпын.