Тортiншi дарiгер табиги тамактану

Тортінші дєрігер – табиѓи тамаќтану
Сіздін дененіз букіл ѓарыштаѓы ен жетілген ќурал. Егер оны жаќсы отын, таза ауамен ќамтамасыз етіп, дене, кун шуаѓымен шыныќтырып, ашыѓу арќылы ішкі тазалыѓын саќтап отырсаныз, осы ќурал озінін ќызметін мінсіз атќаратын болады.
Сау дене – ен жетілген химиялыќ фабрика. Біз оны сапалы шикізатпен ќамтамасыз ете отырып, тамаша дене жасауына комек беріп, коптеген бактериялар мен вирустарѓа жєне ќоршаѓан ортанын келенсіздіктеріне ќарсы тотеп беретін ќабілетін арттырамыз. Адам аѓзасы – барлыќ машиналардын ішіндегі ен жетілгені. Ќалыпты жаѓдай тудырсаныз, тамаша жумыс істейтін озінін жондейтін шеберханасы бар. Аѓза унемі сізге жумыс жасайды. Онын жасаушалары секунд сайын жойылып, ќайта пайда болып отырады. Биологиялыќ жас шектеуі жоќ, адам ќартаятындай биологиялыќ себеп те жоќ. Адам аѓзасына мєнгілік 
омір суру туќымы салынѓан. Адам олмейді, ол табиѓатќа ќарама-ќайшы єдеттерімен озін-озі біртіндеп олтіреді. Ѓалымдардын дєлелдеуі бойынша, біздін аѓзамыздаѓы єр жасауша (клетка) 11 айда жаналанып турады екен. Сонда біз неліктен ќартаямыз? Адам ќайтсе ќартаяды, тозады, саудырап барып оледі десе сенбеніз. Егер адам табиѓи омір сурсе, дурыс тамаќтанса, онда уаќыт соѓан жумыс жасайды, керісінше емес.
Адамдар минералдар мен витаминдердін жетіспеуінен ќартаяды. Зерттеулер корсеткендей, мындаѓан адамдар артыќ жеген тамаќтарынын ќурбаны болады. Аѓзада миллиондаѓан ќызыл ќан туйіршіктері узбей жойылып жєне пайда болып жатады, кейбіреулері секунд сайын. Біраќта олар белгілі заттар болмаса ќайта ќалпына келе алмайды. Осы керекті заттар толыќќанды табиѓи тамаќтардан алынады. Бугін кім болсан, ертен де солсын, келесі аптада да, келесі айда да, 10 жыл откеннен сон да, тек не жеуіне байланысты. Сіз – бул жеген тамаѓыныздын жиынтыѓысыз. ¤зінізді ќалай сезінесіз, ќалай корінесіз, оз жасынызды ќалай сезінесіз, бєрі ішкен тамаѓынызѓа байланысты. Басыныздаѓы шашыныз, козініз, тісініз, суйегініз, ќаныныз бен тєнініз, аѓзаныздаѓы єр болік тамаќтан ќуралады. Тіпті бет єлпетінізге дейін немен тамаќтанатынынызѓа байланысты, себебі дені сау адам – баќытты адам.
Біз жиі айтамыз: «Ќандай єдемісін!» – деп, біз онын бет єлпетін ѓана айтпаймыз, сондай-аќ, онын денсаулыѓынын жалпы жаќсы екенін білдіреміз.

Сіздін аѓзаныз табиѓи тамаќќа зєру
Терінін, шаштын жасаушалары таѓамнын узбей келуін тілейді. Терініздін унемі тулейтінін, шашыныздын куні туні жылдап осе беретінін есінізге алсаныз, осы тіпті тусінікті бола бастайды.
¤здеріне ерекше тамаќ ќажет ететін, арнайы мушелер бар. Булар гормондар – ішкі бездін онімдері, ќалќаншаќ бездін гормоны, адреналин, жыныс бездерінін гормоны, инсулин, т.б. Олар да жасаушалардан турады, басќа жасаушалар сияќты узбей дурыс тамаќтануды тілейді. Толыќќанды гормонды ќуру ушін, єсіресе осы жасаушаларѓа сапалы табиѓи тамаќ оте ќажет. Тироксиналдыќ гормон шыѓаратын жасаушалар йодќа зєру. Кейбір аймаќтарда, топыраќтары мен осімдіктерінін ќурамында йодтын денгейі томен. Нєтижесінде, осы аранын адамдары мен жануарларынын ќалќаншаќ бездерінде йод унемі жетіспейді. Тамаќ ќурамында йодтын жетіспеу салдарынан бездері дурыс жумыс жасамайды. Егер де теніз капустасын, ирландия мугін немесе теніз балыѓын жесе ќалќаншаќ бездер кішірейіп ќалпына келіп, ауру жоѓалады.

Тамаќтын миѓа єсері
Бір ќараѓанда ойлауыныз мумкін, тамаќтану мен ойланудын арасында ќандай байланыс болуы мумкін деп, тамаќ басќа мушелердін ќимыл ќозѓалысына ќалай єсер етсе, біздін ой орісімізге де солай єсер етеді. Осы себепті, біздін ой орісіміз тураќты турде жейтін тамаѓымызѓа тікелей тєуелді. Ми ойлау аѓымымызѓа єсер етеді, кейбіреу кумєнданатын шыѓар, ой бізден тыс жерде пайда болады деп. Ќайда пайда болмасын, ой аѓымы біздін єр мушемізге єсер етеді. Ми аѓзада ен басты баѓдарлама беретін орында. Ол сезім, ырѓаќ жєне дурыс пайымдаудын заттыќ орталыѓы
Ми аса керемет рефлектор орталыѓы, одан барлыќ ќозѓалыс пен сезімдерді баќылайтын жуйке жуйесі тарайды. Мидын жумысы ќанмен келетін оттегінін молшеріне байланысты, сондыќтан біздін тамаќтануымыз оѓан тікелей єсер етеді. Ќанымыздын сапасы, ішкен тамаѓымызѓа тєуелді.
Єртурлі уларман уланѓан ќанмен ќоректенген мидын жаќсы жумыс жасай алмайтыны белгілі. Улар миды соншалыќты топастандырып жібереді, айќын ойлау ќабілетінен айрылып ќалады, бас мулдем істемей ќалуы мумкін. Айќын, таза, устара сиякты откір аќылѓа ие болу ушін ќанды таза, жаќсы ќалыпта устау керек. Ол ушін, мидын єр жасаушасын табиѓи тамаќпен ќоректендіретін мєзір ќажет. Осыѓан дуркін-дуркін ашыѓу жаќсы комектеседі.

Пенде оз істеген кунасына окініп, кынжылган сатте, ол гапу етіп отінбесе де Алла онын кунасын кешіріп жібереді. Пайгамбарымыз Мухаммед (с.г.с.)

2 кантар, сенбі 2010 жыл. Ашыгуымнын 22-ші таулігі
Салмагым 89,1 кг. Сусынды коп ішкеннен кейін салмагым артуда.
Кан курамымдагы кант 124. Жаман емес.
Сол колымнын кан кысымы 138/102. Тамыр 1 мин согысы 73.

Кеше кешкі 10-да уйыктауга жатканмын. Тангы 4-тте турып жумыска кірістім. Менін омірлік кушім, ашыгу багдарламасын устаганнан бері коп улгаюда. Салмагымда балендей озгеріс жок, коніл куйім тамаша. Мен осы жылдарда бала кунімнен ішкен талай дарілердін, акшага сатып алып ішкен «жынды сулардын», темекі уларынын калдыктарынан кутылганыма сенімдімін. Танім дене козгалысын тілеуде, жаяу журіп, жугіргім келіп туратын болды.
Куні бойы ыстык суга бал мен лимон косып ішім сыздаганша іштім. Ішім тагы да суша сарылдап отті. Улкен даретімнін турі тузелді. Ішімнен кап-кара кокыстардын орнына суп-суйык «Тан» сусыны шыгып жатыр. Жагымсыз иіс жок.  Кіші даретімнін де турі моп-молдір. Біракта, тілімді тазалап тастасам да, алі де актандак коймалжын басып алады. Тілімді тутас жауып алган ак коймалжын – ішегімнін ішкі бетіндегі тутікшелерден болінген улы заттар.

Ќазіргі тамаќ ондірісі ауру балалардын санын кобейтуде
 Улар мен нашар тамаќтын, оќуѓа ќабілеті жоќ балаларѓа тигізетін єсерін аныќтау ушін, галымдар осы балалармен жумыс істеген коптеген устаздармен єнгімелеседі. Осылардын миынын єлсіз болуынын себебі, ќазіргі ќалыпты дейтін дукенде сататын тамаќ мєзіріндегі улардын єсерінен болып шыќты. ¤зінін балаларына тамаќтарды сатып алып пісіретін аналар теледидар, радио, газет, журнал насихаттарымен уланѓан. Осы насихат коздері сіздін балаларынызѓа ќурамы олі крахмал консервідегі коже, ќант, майлар жеуге кенес береді. Бул таѓамдар керексіз минералы, витамині жоќ, баланын тєбетін тез ашатын калориямен ќаныќтырылѓан.
Аналарѓа єртурлі еттерден, майсыздандырылѓан уннан пісірілген нанды, шужыкты жегізуге кенес береді, ал булардын ќурамында химиялыќ ќоспалар бар. Ќазіргі балалар кока – кола ішіп, кептірілген пайдасыз калориясы бар жугері жейді. Ќазіргі балалар аѓзаѓа керекті витамин, минералдары жоќ балмуздаќ, ќурамында неше турлі ќоспалар бар тоќаш, торт, самса, басќа да тєттілерді жейді. Осы тамаќтар балаларды семіртіп жібереді, біраќта онын аѓзасы унемі аш болѓандыќтан, оскен сайын мешкей бола береді.
Осындай тамаќтармен баланы ќалай ѓана аќылды ќылып осіріп жеткізуге болады?

Казакстанда жастардын копшілігі ауру
Асіресе біздін казак баласына жетіспейтін: бірінші – денсаулык, ултымыздын тен жарымынан астамы тугелдей ар турлі созылмалы аурулардын курбаны екені ешкімге де купия емес. Он жасоспірімнін 7...8-і аскерге кызмет етуге жарамаса, жас келіншектердін басым болігі баланы оздігінен туа алмай, ішін жардырып алып жатканы барімізге де малім жайт!
¦л балалардын денсаулыќтары нашарлап барады, ал болашаќ ана – ќыз балалардікі одан да ќауіпті. Коптеген тамаќтану мамандары, дєрігерлер, устаздар мынандай ќортындыѓа келді, негізінен екі мєселе кінєлы – тамаќ туралы надандыќ жєне ата ананын ќамќорлыѓынын жетіспеуі. Осынын бір салдары – жуќпалы аурулаѓа жонді ќарсы тура алмауы. Босанѓаннан кейінгі келенсіздік – дурыс тамаќтанбаудын таѓы бір корнісі. ¤з аѓзасынын дурыс дамуына мумкіншілік бермеген єйелдін дені сау бала табуы неѓайбыл.
Енді 2005 жылгы «Денсаулык» журалынын № 5 санында жарияланган, казіргі Казакстандагы жасоспірімдер арасындагы ауру-сыркаудын бір дайегін айта кетейік.
«Гылыми – зерттеу инстуттарынын зерттеулері корсетіп отыргандай, елімізде жасоспірімдер арасында ауру – сыркау жыл санап кобейіп барады. Сонгы деректерге жугінсек жасоспірімдер аурушандыгынын корсеткіштері тексерілген ар 1000 балага шакканда мынадай екен:

Акмола облысы 177,6
Актобе облысы 424,8
Алматы облысы 90,4
Атырау облысы 183,2
Батыс Казакстан
облысы 465,3
Жамбыл облысы 305,1
Караганды облысы 565,0
Костанай облысы 469,9
Кызылорда облысы 933,6
Мангыстау облысы 327,5
Онтустік Казакстан
облысы 212,6
Павлодар облысы 542,4
Солтустік Казакстан 423,7
Шыгыс Казакстан
Облысы 650,2
Астана каласы 311,5
Алматы каласы 664,2

Казак улттык медицина университеті ректорынын гылыми жумыстар жоніндегі кенесшісі, профессор З. Мажитованын маліметі бойынша сонгы кездерде елімізде мугедек балалар мен тіпті бір емес бірнеше созылмалы ауруы бар сабилер саны арта тусуде.

Біздін улкен адамдардын тєнінін жєне аќыл ойынын ќайѓылы жаѓдайы
 Егер біз 25 пен 75 жас аралыѓындаѓы адамдарымызѓа ќарасаќ, жаѓдайлары тіптен мушкіл. 25 адамнан топ жиып, оларды тексерсек не денсаулыѓы ауруы жайы сойлессек, онда олардын 99 пайызынын бір немесе бірнеше омірлік манызы бар мушесінін созылмалы аурумен ауратынына сенімді бола берініз. Ќайтсе де, єрбір адамнын бір жері ауырады. Олар сізге озіне жасаѓан операцияларын, ішкен дєрілерін, шеккен зардаптарын айтады.
Ересек адамдардын копшілігі, оздерін рухани жєне тєндік 
дамытпайтын, ќалыпты омір суру баѓдарламасын устанады. Осынын дєлелі, ќаптап жатќан ќарттар уйлері жане коше толы кайыршылар мен кангыбастар.
Ми тєндік аѓым арќылы ќоректенетіндіктен, тамаќтану мен ойланудын байланысын байќау ќиын емес. Тєндік аѓымдар ішкен тамаќ туріне тікелей байланысты болѓандыќтан, тамаќтану мен ойланудын байланысын жоќќа шыѓару аќылѓа ќонбас еді.
Біз ѓылым мен техника саласында ѓажайыптарѓа ќол жеткіздік, егер де ќарапайым табиѓи тамаќтану єдісін уйренсек, будан да жоѓары нєтижелерге жеткен болар едік.

Ынта – иманнан. Ынтасыздык – екі жузділіктін салдары.
Пайгамбарымыз Мухаммед (с.г.с.)

3 кантар, жексенбі 2010 жыл. Ашыгуымнын 23-ші таулігі (кургак ашыгу)
Салмагым 89 кг. Кеше сусынды коп ішкендіктен озгермей тур.
Кан курамымдагы кант127. Онша емес, бірак бурынгыдан жаксы.
Сол колымнын кан кысымы137/100. Тамыр 1 мин согысы 61.
Он колымнын кан кысымы 138/90. Тамыр 1 мин согысы 63.

Тангы сагат 5-те турып, денем козгалыс тілеген сон дене жаттыгуларын жасадым. Коніл куйім оте жаксы. Миым таза, ойым айкын. Конілім хош.
Куні бойы сусын ішкен жокпын. Кеше сусынга ынкия тойып алганмын.  Дененде су молшері коп болса, салмагын да тез туседі екен. Осыны оз басымнан откізудемін. Тустен кейін кіші даретке жиі барып салмагымды тусірдім. Танертен Каскеленге барып кайттым. 7...8 шакырымдай жаяу журдім. Журген сайын рахаттана бердім.
Мындаган олімдер, шексіз коре алмаушылык пен окініштер жай гана ангіменін арты дау-дамайга уласканда туады. Пікір таласу мен айтыс адамнын акылын уштап улан-асыр пайда акеледі. Біракта, достык карым-катынаспен  кызбаланбай айтысатын адамдар некен-саяк. Осындай адамдармен дауласудан аулак болганыныз жон. Себебі олар дауласканда  оздерінін бойларына куат алады. Мен осындай даудан кейін жуйкелері тозып кеткен жуздеген жагдайларды білемін.
Даудын ен жаман турі – тамак ішіп отырганда айтысу. Тамак жегендегі айтыс асказанга жара тусуге алып келеді. Дауласу шектен шыгып бара жатса колма-кол токтата кою керек. Жай гана айтыныз: «Балкім сіздікі дурыс шыгар, мен казір сізбен дауласпаймын».
Дауласпаныз, баскаларды да туртпектеменіз. Даукестерден аулак журініз. Егер де даукестін біреуін мойнынызга міндіріп басындырып алсаныз, ол сізді азаптай береді. Егер де онын созін кулакка кыстырмай, жауапсыз кетіп калсаныз ол озінен-озі кояды. «Ундемеген уйдей паледен кутылады».  Аркім сіздін пікірінізбен, козкарасынызбен келісе бермейді. Мен озіме жакпайтын адамдардан онаша журемін. Егер де отырыста бірге бола калсаныз олармен аз гана сойлесуге тырысыныз.