Шексiз махаббат

Омірде шынайы болган окига негізінде жазылды

Кургак кыстагы аудан калашыгынан шалгай, улы таудын жаланаш боктеріне орналаскан, аркыраган озені, жаркыраган колі жок ''кургак'' десе дегендей, шагын таулы кыстак.

Андыз-андыз салынган уйлердін аяк жагын ала, жагасына балауса тал оскен арыктын бойындагы шагын мектеп ауласы узіліс кезіндегі асыр салган окушылардын унімен озінше думанга толы. Бір сагаттык сабагын отіп болып, арык бойына келіп, ак борга боялган колын жуып отырган Жакен мугалім озіне карай арі жылдам арі женіл басып келе жаткан аяк дыбысын естіп артына кайырылып карады.

 Куланда, мугалімінін касына келіп тіл катты:
- Агай, анам тунімен мазасызданып ауырып шыгып еді, барып жагдайын біліп келсем деп едім.
Жакен мугалім ''барсан болады'' дегендей басын изеді. Іле,  ''мумкін болса тез ораларсын'' –деді.

Куланда бесінші сынып окушысы, окудагы алгырлыгы мен талаптылыгы, турмыстагы енбеккорлыгы мен укыптылыгы, мінізіндегі адалдык пен кайсарлыгы оны озге окушылардан дараландырып, айрыкша корсететін. Мектеп тіпті, тутас кыстак колемінде улкен-кіші барлыгы да оны жаксы коруші еді.

Кайсы бір жылы бакытка карсы акесі кайтыс болып, сонын салдарынан анасынын денсаулык жагдайы нашарлап, от басы куйі тыгырыкка тірелгенде де табигатына біткен касиетімен баріне тозіп, барінде женіп, отбасындагы бауырларына пана болып, анасына да карайласып, окуында аксатпай алып келе жатканына да біраз болды.

Жакен мугалім Куланданын алгашкы устазы, онын мектеп табалдырыгын аттаган куннен берігі 5 жылдык омірі осы Жакен мугалімнін коз алдында отті. Жакен мугалім ушін Куланданын орны ерекше еді, одан зор уміт кутетін-ді. Баска окытушылар мен ауыл адамдарынын алдында''Біздін Куланда''-деп лтипатпен ауызга алатын.

Куланданын сонынан бір турлі жанашырлык сезіммен караган Жакен мугалім ауыр курсінді. ''Ай сорлы бала-ай, акеден жастай жетім калды, шешесі жарым жан, інілері жас не арка суйер ешкімі жок'' онын кунілі жабыгып сала берді.

Еріксіз есіне бала кезі оралды. Ол кезде бул кыстакта небарі бірінші сныпкана бар еді, екінші жылдыктан бастап іргелес отырган ауылдыктан барып-келіп окитын. Ол бастауыш классты бітірер жылы кездейсок наукастан акесі коз жумды, бір уйлі ошарлы жан жалгыз шешесіне карап калды.

Баланын улкені озі болгандыктан ауыртпалыкты шешесімен бірге иыктасып котеруге тырысты. Я сол жылдарлын жапалы да, суркей бейнесі калай естен котер. Калын туман арасынан кейде бір сатке жарык етіп корінген кун саулесіндей, катал да, мейірімсіз турмыс талкысында журген Жакеннін журегін бір куаныш арайы аймалап отті.

Ол сегізінші жылдыкты бітірген онын, аймактык педагогикалык колледжіне кабылдануы еді. Алайда, жарык еткен кун саулесінін узакка бармай карасур булт астына коміліп калатынындай Жакеннін бул куанышы баянды болмады.

Жетімдік, кедейшілік, надандык себептері оны арайлы арман кушагынан катыгездікпен айырып, кыстактын сол байыргы жупыны да, мешеу ортасына кайтадан бас котертпестей етіп бір жолата тастады....

Міне, содан бері Кургак онбес коктеп, онбес куарды. Кыстак бейнесінде, халык турмысында талай озгерістер болды. Сол газиз анасы да коз жумды. Ал озі бір жануянын отагасы, екі баланын акесі, талай шакірт талім алган карт устаз болып калыптасты.

Алайда журегіне беріш болып мангілік орнап калган – ''жогарлап оки алиадым –ау''- деген  окініш, арман жыл откен сайын женілдегені былай турсын, барган сайын ауырлап, уыттанып барады. Ол, озімен Куланда арасында жалгасып жаткан тагдырластык барын сезді.

«Адамга таудай талап бергенше, бармактай бак берсін» -онын  кулагына алде кім осылай дегендей болды. Ол елен етті. Иа, муны баска емес, кезінде коз жасын колдете отырып мархум шешесі айтып еді- ау.

Жакен мугалім ауыр тыныс алды. «Ей  жараткан ием, оны менін аягымды куштыра кормегейсін!». Ол алыс кокжиектен коз айырмай бар ыждагатпен осы тілекті айтты. Осы сат сабакка кіру конырауы да кагылды. Жакен мугалім шашырап кеткен ойын жиыстырып сыныпка карай аяндады.

Кургак кыстагындагылар ушін 5 –классты бітіру, жогаргы оку орнын бітіргенмен бірдей мартебе еді. Себебі, басым коп жастар жалгасты окыгысы келмейтін, улкендер де олардан жалгасты окуды талап етбейтін. Кайта, оздеріне тын енбек куштін келіп косылганына куанышты болатын.

Кейбір талапты жастар отбасынын жаглайы келсе, ауылдык орталыктан барып 8-сыныпты бітіріп кайтатын. Жогары оку орындарында оку Кургактыктар ушін аспандагы айдан алыс, кол жетпес армандай дуние болатын.

 Жакен мугалімнін окушылык кезінде де, кейінгі 15 жылдык устаздык омірінде де бірде-бір Кургактык жас  жогары оку орындарында оки алмаган. Кыз окушылар ушін жагдай тіптен киын. Кыстак улкендерінін ешкімнін угітінсіз жалпыласкан: «кыз бала жат журтка жаратылган, канша окытсан да басына мунара орнатпайды.

Хат танып атын жазса болды. Онан да жаксы жер тауып кутты орнына кондырган абызал»- дейтін устаным бойынша, бастауышты тауыскан сон уй шаруасына араласып, шешесіне комектесіп журеді де, бір аз уакыттан сон озі сиякты ауылдын бір кара домалак жігітінін етегін устап кете барады. Ауылдыктан немесе ауданнан барып орта мектеп оку оларга аскак арман еді.

Бастауышты уздік натижемен тауыскан Куланда да, сол аскак арманды аркалап «Аршалы ауылдык орта мектепке» аттанды. Онын орта мектепке тусуі онайлыкпен колга келген жок.

Барі де Жакен мугалімнін аркасы, шешесіне насикатын айта, комегін корсете журіп Куланданын окуына мумкіндік аперді. Куланда  ауылдан аттанарда, Жакен мугалім оны касына шакырып алып, басынан сипап турып: «Куланда,  барлык кластастарыннын арманын, ананнын, устазыннын, ауылдастарыннын умітін аркалап барасын, жаксы окып, жарамды адам болгайсын,  сонда гана акен мархумнын аруагы разы болады»-деді.

Куланда мандайын Жакен мугалімнін кеудесіне суйеп солкылдап жылады. Соргалаган ыстык жасы мугалімнін конетоз сур кастюмынын етегіне тогіліп жатты.

- Ау  Куланда, сен де осындай бор коніл жасык па едін? Егер мундай жылауык болсан окуга бармай-ак, ананнын касында кесте тігіп отыр – деді, Жакен мугалім Куланданын аркасына еркелете жумсак кагып турып. Куланда оз кылыгына антек кысылып калды, іле, енбекшіл ауыл кыздарына тан кунге тотыккан, назік саусактарымен коз жасын лезде кургатып устазына жалт беріп бір карады да, риясыз езу тартып томен карай берді.

Кырагы кыз жанары устазы куліп сойлеседе, унемі мейірлі нур ойнап туратын жанары жасаурап турганын сезіп калды.

Аршалы ауылы, осы аудан бойынша ен ірі ауыл еді. Ауылга карасты аркайсы кыстактын окушылары орта мектепті осы арадан келіп окитын. Куланда оку басталгалы, бар зейінімен сабак окуга кірісті. Ол арбір сагынышка шомыган, сабактан калжырап, шаршаган кездерінде, устазынын созін есіне алып, одан тын куш-куат алатын.

Ауылдык пен кыстак арасы онша алыс болмагандыктан, мереке, демалыс кундерде Куланда уй жумысына карайласуга асыга ауылга оралатын. Келе-сала Жакен мугалімге салемдесу онын булжытпас дастуріне айналган-ды.

  Арада атша шауып 3 жыл отті, Куланда 8-сыныпты бітіріп орта мектептін табалдырыгын аттады. Жакен мугалім баз-баягысындай акыл-кенесін айтып, колынан келген комегін істеп журді. Міне, Куланда орта мектепті де уздік бітіріп талапкер атанып жогаргы оку орына емтихан тапсырып ауылына конілді оралды.

Арада 2 ай шамасында уакыт отті. Алі бір хабар келмеген сон ауылдык оку болімшесінен хабар білейін деп тан атысымен жолга шыккан Куланда, тус ауып кетсе де алі оралмады.

Жакен мугалым бугін байыз таппады, конілі алабуртып, такатсызданып уйне бір кіріп, бір шыкты. Колы барып ештене істей алмады. Аска да жонді табеті тартпады. Алсін-алі уй сыртындагы тобеге шыгып кыстак желкесінен ауылдыкка карай ирелендеп, сулап жаткан сан гасырдын алып кара жыланындай кара жолга караумен болды.

Кун енкейіп барады. Улы тау жактан бой сергітер таза, салкын леп біліне бастады. Кара кок тунгиык аспаннын кун батыска таяу жерінде бауырын куннін сонгы саулесі аксур туске бояган буйратты калын булттар шыгыс кеністікке таяган сайын, біртіндеп каракок туске еніп самаркау, салкын тунерген таулармен бірге ептеп жылжып, осынау сайын даланы озінін маужыраган, жайлы да, тыныш кушагына болегелі келе жаткан ымыртпен унсіз тілдесіп тургандай шак еді бул.

Ауылдын кешкі тіршілігі де саябырсып калган, есік алдында ар неге бір елендеп турган Жакен мугалімнін кулагына матордын уні естілді. Ол жылдам басып уй сыртын айнала бергенде шагын трактордан тусіп жаткан Куланданы корді.

 Онын журегі тулап сала берді. Калай болды екен? –леген бір сурак комейіне кептелгендей тынысын тарылтып барады. Куланда да устазын корді, кол сумгасын бір жак иыгына асыра тастап, устазына карай жугіріп келеді. Онын узын кос бурымы буратылган булактай Куланданын аркасында еркіндеп те, еркелепте тербетіліп ойнак салып келеді.

- «Иа, бір куаныш болар, жеткізуге асыгып келеді». Жакен мугалім осылай туспал жасады. Кенет онын козіне Куланда осыдан жирма жыл бурынгы озі сиякты елестеді. Онда, мектеп бітіріп жогаргы оку орынына емтихан  тапсырып ауылына оралган Жакен алакызып тун уйкысы тортке болініп бір жаксы хабардын келуін асыга кутті.

Кургак шеткері ауыл болгандыктан кандай бір жаналык озгелерден кеш жетуші еді, Жакен одан ары тозуге такат етпеді. Зорга дегенде бір колік тауып аудан орталыгына жетіп сонда орналаскан оку болімінен озінін будан біраз бурын келген жогаргы оку орынына кабылданганы жоніндегі шакыртуды алып кеш бата ауылына зорга жеткені бар.

 Сонда ауылдасынын шоп тиеген арбасынан каргып тусіп, журек жарды куанышын анасы мен бауырларына жеткізуге асыгып уйіне карай тура жугіргені бар. Шіркін омір-ай десенші, содан бері атша шауып 20 жыл откен бе?

- Агай мен университке тусетін болдым, мен кабылдандым!

    Жакен мугалім оз ойымен болып кетіп, Куланданын касына жетіп келгенін бірак сезді. Алакеуім шакта куанышка толы кыздын шаралы жанары шоктай жайнап, жарк-журк етеді.  Жакен мугалімнін онбойынан бір ыстык агыс агып откендей болды. Козі булдырап шакыртудагы университ атын зорга таныды. «Шынжан ауыл-шаруашылыгы университеті». Ол жанарына уйірілген куаныш жасын зорга іркіп:

- Жарайсын, жарадын Куланда, баршамыз разымыз саган, жаркыным, тез, тез жонел ананды куант. Куланда агайынын кушагынан тез сытылып, уйіне карай жугіре жонелді.

Осы туні  Жакен мугалімнін жамбасына ой батып, копке дейін коз шырымын ала алмады. Бірде есіне озінін тургыласы, Куланданын акесі Сакен мархум тусті. «Е, ол бір ак пейіл, жаны жайсан жан еді, егер ол тірі болса, Куланданын бугінгі зор куанышы аспаннан агып откен акпа жулдыздын  шексіз кеністікке ын-жынсыз сунгіп гайып болатынындай, уркердей шагын кыстактын кою туніне озінін шат дауысын шыгара алмастан жутылып кетпес еді-ау »-дейді іштей куйзесе, енді бірде Куланданын окуга кажетті каражаттын кайдан карастыруга болады?

 Деген ой жанын кинайды. Койшы айтеу усті-устіне бастырмалаган ойлардын асерінен уйкысыда жонді болмаган Жакен тангы асында нарау ішті. Дастарханнын жиналуын кутбестен жиналып Куланданын уйіне карай беттеді. Сырткы есік ашык тур екен, ауызгы уйге кіре торгі уйден шыккан дауысты кулагы шалды.

- Кызым тунімен жылап шыктын, жылай бермесенші, басын ауырады гой, мен окытбай отыргам жок кой сені, денсаудыгым мынау, інілеріннін турі анау, акен болса шапанын сатсада окытар еді, кайтейін кара жер ерте жалмады гой. Ананын алсіз уні оксік аралас жылауга уласты.

- Менін сан жылгы енбегімнін жемісі осылай оп-онай аяксыз, натижесіз калганы ма?  Окуга тусе алмасам жоні баска, тусе турып оки алмау деген омірлік окініш кой ана, кайран акем болмаган да 5 жыл артык омір сурмедін ау. Куданда еніреп жылады.

 - Кулыным жыламашы, сенін коз жасынды коріп, зарынды естіп кабыргам согілді гой, ей жараткан жапар ием, балама таудай талап бергенше бармактай бак неге бермедін?! айел анырап  коя берді.

- Ана жыламашы, болды окымаймын...
- Кулыным-ау кайда барам, не істейін енді, кешір мені....

Бір назік те ашшы дауыска бір таргыл да алсіз дауыс косылып аядай гана жупыны уйді бір турлі аянышты да, шарасыздык мендеткен азалы куйге боледі.

Бейне кезіндегі дыбыстарды агаш діндерінін, уй кабыргаларынын сіміріп алып, малім уакыт откен сон климат жане озге де жаратылыстык жагдайлар кезіндегі жагдайлармен сама-сай келгенде сол сіміріп алган дыбыстарын кайта таратып беретініндей Жакен конілінін катпар-катпар калтарыстарынын бірінде, алі кунге сакталып келе жаткан сол бір айыкпас мунлы унді кайта  жангыртып, сай-суйегін сыркыратты.

Иа солай, 20 жылдын алдында арбадан каргып тусіп, аймактык педагогикалык колледждін шакыртуын колына мыктап кысып, уйіне жугіріп жетіп, куанышын анасына айтканда, дал осыдай диалог айтылма па еді.

 Кудайым-ау бул не кылган уксастык, тагдырластык десенші, бул 20 жылдын алдында алаулап жанып барып шан кушып сонген арманымнын елесі ме? Жок, алде сонша жылдар жер астында коміліп жаткан арманымнын булкынысынан шыккан окінішке, оксікке толы жан дауысым ба?

Жо...жо..жок бул арманымнын елесі де, зарлы жан дауысы да емес, сол арманнын, мангілік асыл арманнын озі! Уа кастерлі арман, сен 20 жылдан сон адамзат ортасына жана бір адам бейнесінде оралган екенсін ау.

Куланда, сен менін сол кастерлі арманымсын, сен менін озімсін Куланда, мен арманымнан кезінде жылап айырылгам, танірім жар болып тірлігімде екінші рет алдымнан бой корсеткенінде калай гана айырылмакпын!

Жакен мугалім Куланданын бар оку каржысын озі беріп окытатын болды. Буган Куландынын анасы оте разы болды. Ал Жакен мугалімнін айелі куйеуінін журек тукпіріндегі арманына жеткеніне тілеулес болды.

Куланда аттанарда, ауылдастары да тиісті комектерін істеп, ауылдарынан алгаш тулеп ушкалы отырган ак палапандарына сат сапар тілесті. Жакен мугалім Куланданы университетке озі акеліп орналастырып, акыл-комегін корсетіп кайтты.

Содан бастап  Жакен мугалім ар рет айлыгын алган сайын Куландага тіиісті акшасын кешіктірмей салып отырды. Куланда устазына ізін суытпай хат жазып туратынды.

Сондай хаттын бірінде: устазынын камкорлыгын айта келіп, « ... ардыкты устазым, сіз, бір камкор устаз мен мейірімді акеде болатын барлык жауапкершілік пен шексіз махаббатты отедініз. Сіз мен  ушін арі устаз арі акесіз, мен сіздін шакіртініз жане кызыныз болганыма озімді шексіз бакытты сезінем.

Ойткені сіздей асыл арлы, аскак адамгершілік иесі бул жалганда сирек, мен сіздін алдынызда жугініп отырып, мынаны отінемін: Сіз мені оз балам деп білініз, менін бар ыждагатпен «Аке» - деп шакыруыма рухсат етініз, Аке!».

Жакен мугалімнін козіне ыстык жас іркілді, журегіне шат сезім уялап, ак сары тусі нурланып, «кызым менін»- деді іштей бар ниетімен. Бул жаналык кыстак тургындарынын кулагына тегіс жетті,  барлыгы да Жакен мугалімді алкап жатты.

 Куланданын анасы Жакеннін колын кысып турып «Айналайын Жакен-ау, сендей акесі бар балада арман бар ма? Куландан бакытты гой »- деді калактай иегі кемсендеп. Міне содан бастап Жакен мугалім озінін университетте окып жаткан кызы бар екенін мактаныш сезінетін болды. Куландадан хат алган сайын «Менін Куландамнан хат келіпті»- деп ак еділ ауылдастарына окып беретін болды.

Сол жылдары Жакен мугалім отбасындада турлі киындыктар орын алды. Алайда сонын барін осы отбасы аса тозімділік жане шынайы суйіспеншілікпен  жене білді. Куланда ар жылы демалыска ауылына оралганда, устазынын бет-бейнесіндегі, журіс-турысындагы озгерістерге зер сала карайтын.

Ол жыл озган сайын устазынын ак шашынын молайып, мандайындагы, коз алдындагы ажім сызыктарынын кобейіп бара жатканын сезіп, ішкі жан жуниесімен куйінетін, университетті ертерек бітіріп, жумыс істеп акесіне суйеніш болуды армандайтын.

Жылдар аунап, кун отіп, Куландынын да университет бітіретін уакыты да жетті. Уздік натижемен бітіргені ушін университет ужымы оны жалгасты магистрантураны окуын отінді. Арі сол жылы аталмыш университет пен Жапониянын бір университеті арасында келісім жасалып, соган мемлекет каржысымен окитын магистрантардын тізімі жасалып, оган Куланданында есімі еніпті.

Куланда муны  білген сон екі удай куй кешті.  Не істеу керек? Ауылга оралып елі ушін жумыс істеп, соншама уакыт таршылык корген акесі мен аналары ушін суйеніш болу керек пе? Жок алде тагы да бір неше жылга шетелден окып келген дурыс па? арине , шетелден оку жаксы-ак, білімін жетіледі, ел, жер коресін, онын устіне мемлекет каржы боліп отырган жок па?

Мундай орай омірінде екінші рет кайталанама кім білсін. Ал, тагы окимын десем ата-аналарым не дейді? Оларды осы 5 жыл бойы кинаганым аз ба? Жок, менін ауылга кетуім керек. Онын тупкілікті шешімі осы болды.

Ол осы шешімін айтуга бекініп жатакханасынан шыкканы сол еді, Куланда! –деп шакырган ер адамнын дауысын естіп антарылып калды. Бул акемнін дауысы гой, ол кісі калай келе калады? Мумкін емес, ол жан-жагына тез коз жугіртті.

Кенет кошенін аргы бетінен озіне карай куле аяндап келе жаткан Жакен мугалімді козі шалды. Куанганы сондай «Аке» деп бар дауысымен айкай салып, кустай ушып барып оны бас салып кушактап жылап жіберді.

-Аке сагындым гой сіздерді, амансыздар ма? Неге айтбастан туйыксыз келдініз? Алдыныздан шыгар ем гой-деді Куланда оксік аралас дауыспен.
- Ой балам, сені бізде катты сагындык, сонымен жиналдым да Урімжі кайдасын деп тарттымда кеттім.  Жа болды, жылама. Менін кеткенімді тіпті ауылдагыларда білмей калды-деді Жакен мугалім соз арнасын баскага бурып.

-  Келгенінізге катты куанып турмын. Деседе текке шаршадыныз-ау, сонша узык жерден –деді Куланда коз жасын сук саусагынын сыртымен суртіп жатып.
- Кызым кызыл дипломга бітіріп жатканда, мен калай ауылда каперсіз уйкы согып жатам. Жа, жур жатагына барайык, ауылдын дамінен алып келдім, сагынган шыгарсын- деді Жакен мугалім Куланданы кушагынан босата бере.

- Иа, аке, сагынганда калай, тусіме кіреді. Журініз сізде апден шолдеген боларсыз. Олар бірін-бірі суйей, бірін-бірі аялай кушактай Куланданын жатакханасына беттеді. Куландамен бірге туратын уш кызда оздерінін акесі келгендей-ак арка-жарка маз болып калды.

Зыр жугіріп, Жакен мугалімнін алдына бар дамділерін койып жатты, ауылдын дамі де дастарханнан ойып турып орын алды. Ауыл мен кала дамдерінін уйлесімдігіні сондай, дастарханнын усті кулпырып шыга келді.

- Шіркін ауылдын женті мен сары майы, сары бауырсагы-ай!  Кыздар куаныштарын жасыра алмай, ауылдын даміне бас койды. Олардын бул кылыгына маз болган Жакен мугалім акелік мейірімімен кыздарга суйсіне карай отырып, Куланда дамдеген шайды рахаттана ішті.

Осы дастархан устінде   Жакен мугалім кыздардан Куланданын Жапонияга мемлекет каржысымен окитын санаулы студентердін бірі бакытынан бас тартып отырганын естіді. Куланда курбыларына акемнін алдында айтпауга тиісті такырыпты айтып, акемнін журегін жараладындар-ау дегендей сал кабак шытып карады. Істін себеп-салдарын тез угынган устаз журегі бірден ой-пікірін айтып салды.

- Балам Куланда, адамага екі тумак жок, бір омір екі келмейді, бір мумкіндік екі оралмайды. Мынау сен ушін ен бір таптырмас сат екен. Алла буйырып турган бакты кері итерме, біреулер ушін бул аспандагы айдан алыс арман, ал сенін колында турган жокпа? Сенін не ойлап турганынды мен жаксы білем. Бізден еш алан болма, кыркына шыдаган да, біріне де шыдармыз. Кояннын терісіндей каукарымыз бар шыгар. Жакен мугалім ар созін нактап, салмактап айтты.

- Аке, деседе-деп соз бастай берген кызына Жакен мугалім
- Болды балам ештене айтбай-ак кой, казір барда, баратынынды айтып, тізімдікке жазылып кел.

- Аке..   Куланда тагы бірдене айткысы келіп еді, Жакен мугалім кайта созін болді де
- Балам, акенді силасан солай істе-деді созін ныктап. Иа дурыс, акей оте дурыс айтты, біздін тілімізді алмап еді, сіздін келгенініз кандай жаксы болды    деп курбылары Куландадан бетер куана костай жонелді.

Енді жалгасты уаж айтудын кажетсіздігін, егер жалгастырса, акесін ренжітіп алудан корыккан Куланда
- Жаксы, сіздін айтканыныз болсын аке, ертен барып тізімделем-деді. Томен караган куйі, алде бір кылмыс жасаган жандай кысылып.
- Жок деді, Жакен мугалім дал казір барасын. Болмаса, мен шай ішбеймін.
-Койшы аке ертен барайыншы-деді Куланда жас баладай еркелеп.

- Болмайды балам, темірді кызуында сок, кім біледі ертенге дейін бір сылтау тауып, мені азгырып коярсын. Жакен мугалім бул созіне барі косыда кулді. Не керек акесі колкалап, курбылары костап журіп Куланданы сол куні Жапонияга баратын тізімдікке тіркетір тыныш тапты.

Жакен мугалім Куланданын диплом алу салтанатына катысып, устаздарына алгысын айтып, ауылына оралды. Куланданын Жапонияга окуга баратынын естіген ауыл адамдары тан-тамаша, бір гажайып куй кешіп жатты. Куланда аттанарда тутас ауыл дуркіретіп аксарбас атап той жасады.

Тойга ауданнын жане аймактын басшыларынан силы конактар келіп катысып, ак баталарын беріп шыгарып салды. Бір карт ана Куланданын мандайын кушып суйіп турып:
- Балам Куланда, сенін жолын ак екен, сенін соныннан талай інілерін мен сінлілерін жогары мектеп табалдырыгын аттады.- деді улы бір женісті жария етіп.

- Куланда машинага мінер сатте Жакен мугалімнін жузіне аса бір кыймастык сезіммен молдірей карады, онын козіне устазы бурынгыдан бетер картейіп, жудеп кеткендей корінде. Ет журегі езіліп, бір ашшы оксік кокірегін кыскандай, кос тізерлей бетін Жакен мугалімнін екі алаканына басып отыра кетті.

Онын булк-булк еткен жауырынынан-ак унсіз егіліп отырганын корген копшілік тегіс коздеріне жас алды. Жакен Мугалім де жылады. Онын салалы саусактарынын арасынан Куланданын оттай ыстык жас тамшылары туган жердін жусанды боз даласына тогіліп жатты....

Арада екі ай шамасы откенде Жакен мугалімнін, аналарынын тіпті тутас ауыл адамдарынын асыга куткен хаты келді. Куланда хатында: Озінін Жапонияга аман-есен жетіп орналасканын, келген жерінін жагдайын, озінін мамандыгы – мал шаруашылыгы саласындагы оку-зертеуін бастаганын айта келіп, отанына оралган сон, туган жер, оскен елі ушін ак еділ ауыл адамдары ушін аянбай енбек ететінін айтып барлыгына дугай салем жолдапты.

Арі хатымен бірге суретін де салып жіберіпті. Жакен мугалімнен сон ауыл адамдары бірінен сон бірі окып, суретті колдан-колга откізіп коріп жатты. Барлыгы да алкап гу-гу етеді.

Жакен мугалім ак жейдесінін алдын агытып, ауыл сыртындагы тобеге карай орлеп келеді. Куздін коныр самалы онын бурыл тарткан шашын алаканымен аялай сипап кетіп жатыр. Ол Куланданын елге оралган сон елі ушін ершімді енбек етеріне сенімі каміл.

Жакен мугалімнін бар арманы жогары, жаксы білім алып туган елі ушін субелі енбек ету еді, сол арманына жеткенін сезіп келеді. Коніл тенізінен котерілген сансыз шаттык толкындары журегін тербетіп, канын тасытып, жан дуниесін бурын болып кормеген гажайып лаззатты сезімге болеп келеді. «Бакыттымын»-деді іштей. Шынында, мангілік ансаган асыл арманына омірлік шексіз махаббаты аркылы кол жеткізген Жакен мугалім расында бакытты жан еді.