гiсторыя другая. адказнасць

Сядзела і думала над гэтым… Уступаць у апазіцыю або не патрэбна? Дакладней, партыя, зразумела, пакуль для майго ўзросту недаступная і ўсё ж… Гляджу на бела-чырвона-белы сцяг, на наш старажытны герб "Пагоня" і гідка… Яны такія прыгожыя, так чаму іх прыбралі? Чаму выкінулі іх і нашу мову? Выкінулі не літаральна, о не… Яны даюць яе як прадмет у школе, але хто на ёй гаворыць і каму яна стала зараз патрэбна? Нікому… Нават мой брат, Сашка… У ідэале ведае беларускі, але ніколі на ім не гаворыць. Нязвыкла, не стромка… Ды і я… Чым я лепш? Толькі пішу на ёй, гавару ў хаце і з блізкімі сябрамі, каб не забыць і ўсё… А я жадаю заўсёды і не саромецца гэтага. Каб украінцы перасталі здзіўляцца, прыезджая ў Беларусь, чуючы тут толькі рускую гутарку… Брыдка. Але сёння сёе-тое змянілася. Нам падарылі гэтыя кнігі ў школе… Завуцца "Я - грамадзянін рэспублікі Беларусь"… Большасць узрадаваліся і вырашылі паставіць іх у кватэрах,, як сувенір. Я ужо бачыла гэтую кнігу раней у сяброўкі, у яе кніга была падарункам на нейкім канцэрце. Я так жадала сабе такую і вось… Да шаснаццацігоддзю ў нас у школе было ўручэнне. Прыйшла дахаты і адразу жа дастала дзённік і гэтую кнігу. Лішні раз упэўнілася, як усё запушчана…  Калі вы, будучы шаснаццацігадовым падлеткам, калі-небудзь бы паслухалі дыск з "музычнымі шэдэўрамі Беларусі", думаю, вы бы адчулі тое ж, што і я… Сорам. Што гэта??? Я ведаю шмат выдатных музыкаў сучасных, якія спяваюць на беларускім, але гэта… Праслухала ўсё. Шэдэўрамі з гэтага ўсяго можна назваць як максимум чатыры дарожкі… Крыўдна… Але ж… Да архітэктуры не прычапіцца. Люблю нашу краіну за гэта і не абмяркоўваецца.
Яшчэ адным "крыўдна" стала творчасць пісьменнікаў… Прызнаюся, вельмі рада гэтаму дыску! Будзе што пачытаць хоць добрае… Але ўсё ж… Няўжо зараз у краіне не засталося ні музыкаў ні пісьменнікаў, якія гутараць па-беларуску? Сядзела і мрачнела. Вырашыла, што ўсё ж апазіцыя права, але потым… Пачытала кнігу, паглядзела на сцяг, пасярэдзіне вокладак… Ну… Супраць факту не пойдзешь, ён таксама прыгожы… Прызнала гэта сабе і трохі астыла. У канцы канцоў можа гэта ўсё не мая справа, як мне ўсе і гавораць? Трэба быць пасіўнымі снобамі, якія робяць усё для сябе. Іх развагі не пазбаўлены логікі… Вось як мой дзядуля… Люблю яго за шчырасць… Сказаў проста: "Мне ўсё роўна пад якім сцягам працаваць, абы грошы за працу плацілі….". Так… Цікава, шмат тых каму не ўсё роўна? Ці не шмат… Усе ведаюць, што ў краіне дзеецца, але ўсе маўчаць. Так… Але ж асуджаць прэзідэнта ва ўсім таксама не дакладна… Краіну з нуля… А людзі так катэгарычна альбо за, альбо супраць… Ну я быцам нейтрал… Добра, заўтра над гэтым падумаю, зараз сон…
Раніцай у школу. Збіралася сказаць Хрысціне, што мы ўчатырох ідзем у Энергію хутка, так што чакала канчатку ўрокаў з нецярпеннем. Хацела з ёй зноў пагутыраць аб апазіцыі… Яна заўсёды была супраць гэтага… таму што потым я ў інстэтуд не паступлю… мда…Адпраўляць смс была лянота, лепш па тэлефоне “ўзрадаваць”.
Прыйшла дахаты і не зразумела, што адбываецца. Бацька нейкі не такі, маці заплаканая. Спытала, што адбываецца. Адказ быў доўгім, я запомніла толькі два слова: "Шурка памёр". Упершыню ў жыцці ў мяне была непрытомнасць…
Бацька бегаў за нашатырам, маці спрабавала быць моцнай, суцяшала, але я не плакала. Нібы ўкурыная або пад кайфам… Я набрала Лешке і сказала яму навіну… Хацелась забіцца… А як Хрысціне адказаць на пытанне: “дзе Сашка?”…  Але Лёшка быў ужо ў курсе і паведаміў падрабязнасці. Я сціснула кулак, падышла  да сцяны, на якой была наша з Хрысцінкай фотка і стукнула па ёй. Шкло трэснуло, боль, кроў . Слаба.
-Гэтага не досыць! - крыкнула я, схапіла торбу і хутка збегла з кватэры. Бегла я на трэніроўку. Час быў не май, трэнеру казала, што пераблытала і ўдар не атрымоўваецца, запыталася пазаймацца. Ён пусціў. Галава кружыцца, я ўпарта лупашу па мяшку. Нават здалося, што ён вось-вось разваліцца, але які бы пояс у мяне не быў, я ўсяго толькі далікатная дзяўчына. Адваротна! Гэтыя ўсе праблемы краіны, гэтыя ўсе паясы.. Гэта ўсё нічога не каштавала ў параўнанні з маім братам. Толькі яго і дзядулю я сапраўды любіла з сям'і… Толькі ён заўсёды быў побач з бадзёрай усмешкай і вось… Я так марыла пабыць на вяселлі маёй лепшай сяброўкі і брата… Я бы так любіла іх дзяцей… Ды я была бы лепшай у свеце крыжавой! Але зараз… Трэба патэлефанаваць ёй… Ненавіджу! Гэта яе віна!
-Ну прывітанне, - казала ёй я. Голас Хрысціны быў такім… Часам па голасе можна ўсё зразумець і я зразумела… Але цішэй у душы не стала. Адрэналін не выйшаў, я кіпела. Трапіла б яна мне зараз на вочы, я бы стукнула яе.
-Прывітанне, Ліз, гэта праўда?? - спытала яна.
-Ты пра Сашку?
-Так…
-Праўда! Тэлефаную, каб сказаць, што гэта з-за цябе!!! Ненавіджу!!! Ён памёр, ты разумееш?! Ён заўсёды быў тваёй цацкай, а зараз?! Ненавіджу!! - я сарвалася. Як я магла сказаць лепшай сяброўцы, што ненавіджу яе? Зразумела, што бы не здарылася, я люблю яе… Але… Такі боль…
-Не! Я не.., - яна жадала пачаць апраўдвацца, пэўна. Я кінула трубку. Яна тэлефанавала, я проста скідала і ўсё. Не плакала. Вырашыла, што Санька быў бы супраць… Ён бы не жадаў, каб з-за яго плакалі і ён заўсёды прасіў мяне не плакаць. Не буду плакаць.
                **************
Пахаванні прайшлі. Я так і не выплакалася, імкнулася ўсё трымаць у сабе. Удалечыні зазначыла Хрысціну і вырашыла, што варта папрасіць прабачэння.. Я такога ёй нагаварыла… А зараз у мяне і блізкіх не засталося… Маці і бацька… Што хаваць… Шурку яны кахалі больш, чым мяне. Я заўсёды гэта бачыла, але не раўнавала таму, што ён аба мне так клапаціўся… Я любіла яго, як і яны. І вось… Я зрабіла выгляд, што іду з ўсімі і непрыкметна вярнулася, каб пагутарыць з Хрысцей, але раптам убачыла цікавую карціну.
Яна стаяла і крычала на магілу брата, крычала, што ён прыдурак. Рука сціснулася ў кулак, жадала падысці і зрушыць так, каб гаварыць не змагла, але яна… Яна заплакала і сёла на зямлю… Хрысціна… У спадніцы… На голай зямлі… Гэта неяк не вязалася. Яна плакала. Так дзіўна… Мы вельмі даўно знаёмыя і я не памятала каб Хрысціна плакала… Яна сапраўды яго кахала? Тады кінула навошта? Трызненне нейкае. Трэба пагаварыць з ёй.
У гэты час Хрысціна пацалавала магілу брата і пайшла ў бок дарогі. Я вырашыла дагнаць яе. Яна ўжо стаяла на раздарожжы. Я паглядзела на святлафор і супакоілася. Да зялёнага сорак секунд, як раз дайсці да яе крокам паспяваю. Але яна… Яна пабегла на чырвоны… І чорная машына. Не гледзячы на дрэнны зрок, я памятаю ўсё выразна. Вось яна бяжыць і машына ўразаецца… Гук, быццам проста нешта выпусцілі… Хрысціна, як нешта нежывое, звалілася на зямлю, кіраўнік затармазіў, выбег і пачаткаў араць нешта аб тым, што ён не вінаваты і заікаючыся ўсім паведамляць, што яна сама.
-Ідыёт! Хуткую!!! - закрычала я, падбягаючы да яе. Падклала ёй пад галаву торбу і спрабавала зразумець, дыхае яна або не…жывая. Сумненне - страшная рэч…Час, здавалася, спыніўся, але лекар прыехаў нечакана хутка і казаў, што яе тэрмінова ўвязуць. Папыталася з імі, мяне ўзялі. Яе цела пагрузілі на насілкі і зацягнулі ў машыну. Ляжыць з зачыненымі вачамі і незразумелай усмешкай… Няўжо з-за яго? Не… З-за мяне…
Прыехалі. Яе ў аперацыйную, мяне - чакаць. Я стаяла і лічыла хвіліны. Час спыніўся для мяне. Сашка, Хрысціна…
-Бог, у якога я не веру, калі ты ёсць, то ты не дасі ёй памерці, - ціха сказала я.
Лекар прыйшоў не хутка. Я не памятаю, колькі я чакала, але Хрысціну паклалі ў палату, сказалі, што ўсё нармалёва. Пераломы рэбраў і нагі, органы ў парадку. Жыць будзе, аклемаецца праз дзень. Я заплакала. Слёзы, што я так не жадала праліваць. Тое, што трымала ў сабе з-за Санькі… Увесь боль выцякаў з мяне… Я думала, што яны так і будуць ліцца… Бясконца… Я думала, што я вечна буду плакаць, а Хрысціна вось так ляжаць і маўчаць… Два дня прайшло, а яна ўсё ляжала з зачыненымі вачамі… Бацькам не тлумачыла, Лёшке толькі сказала, ён прымчаўся і мы па чарзе сядзелі побач з ёй.Рабіць было няма чаго і я чытала тую кніга… Так… Напісана абы толькі ўсім дагадзіць, але праўда так сама сустракалася. Чытала і думала над гэтым. Мабыць ўсё і не так плоха? Знайшла цікавую фразу… Было напісана нешта такое: “Робячы штосьці супраць закона, памятай пра сваю будучыню…”. Так… Будучы ў апазіцыі мяне, як і маіх знаёмых, выганяць з інстытуда і ўсё… Добры дзень завод і ферма… Не… Хопіць гэта абмяркоўваць.
 Тады была мая чарга. Уначы. Я адкрыла вочы, а яна глядзіць на мяне. І я зразумела, чаму яна крычала тады, на могілкі… Такі боль і каханне ў вачах яе… Пэўна жадаецца мацюком араць, абы чалавек каханы пачуў. Але не так, як проста "пачуць". А так, каб сэрцам… Каб увесь боль даць зразумець… Слёзы пацяклі з новай сілай. Я ужо абвыклася з імі. “Сань, прабач, мы зайдзем да цябе абавязкова. Пэўна, будзем разам плакаць… Мы проста твае маленькія любімыя дзяўчынкі, мы - не ты, мы не моцныя. Ну і хай“.