Ушкыш гарышкер Талгат Мусабаевтын басынан кешкенде

Жеті кат кок жузіне уш дуркін котеріліп, тунгиык гарышта узын саны 342 таулік «гумыр кешкен» Талгат Амангелдіулы Мусабаев есімі казакты, Казакстанды былай койганда, жалпак журтка, жер – жаханга малім. Ашык гарышта жалпы косындысы 30 сагат 8 минут болган казак гарышкерінін аты жоні, баска атак – абыройын айтпаганда, Гиннестін рекордтар кітабына кірді.

Улттык батырымыз, техника гылымдарынын кандидаты, генерал – майор, ушкыш – гарышкер Талгат Мусабаев Мурат Телібековпен «Караван» апталыгынан ыкшамдап аударылып отырган мына сухбатында осы сапарлар кезінде галамдык Жаратылыс. Жаратушы Иеміз хакында кокейге туйгендері, коз корген гажайыптары жайында ангімелейді.

Куран – Карім, «Ал – Фурхан» суресі, 59 – аят.
«Ол (Алла) сондай коктер мен жерді жане екі арасындагыларды алты кунде жаратып, сосын гарышты менгерді. Ол тым камкор, оны білгеннен сура».

Сурак: – Гарышка Куран алып ушады екенсіз. Діншілсіз бе?
Талгат Мусабаев: – Ашыгын айтсам, мен де оз дауірімнін адамы, коммунист, кызылкоз атеистін озі едім. Бул дуниетанымым отыз жылдан асып барып озгерді. Озгерткен негізгі себеп – гарышка ушуым болды.

Сурак: – Сонда гарышта Жаратушынын озінізге катысын сездініз бе?
Талгат Мусабаев: – Гарышта ажалдын аузынан калган жагдайларым болды. Біреуін гана айтайын. Ашык гарышка шыккан кезімде, мені кемеге бекітіп, устап туратын тетік ажырап кетті. Біртіндеп тунгиыкка шым батып бара жаттым. Айтары жок сумдык еді. Коз алдымнан жалт-жулт ойнап, апсатте букіл гумырым оте шыкты. Тірі калуым мумкін емес-тін. Бурын-сонды ескерілмеген, ескерілмек тугіл ойга келмеген хал. Ауа коры 8 сагатка жетеді. Одан арі капысыз, бултартпайтын, жалтартпайтын ажал. Міне, осы сатте адам айтса нангысыз тангажайып окига болды. Кайтадан кеменін, зулап бара жаткан гарыш кемесінін устінен бір-ак шыктым. Денеме ештене тимей-ак, жугысып, итермей-ак алдебір кудырет курдымнан суырып алды. Ешкандай кисынга келмейді, тусінікке симайды.

Бул бір емес, осындай жагдай талай рет кайталанды. Устімізден бакылап, барін орын-орнына келтіріп турган алдебір Коргаушынын бар екенін каміл ангардык. Бул сезім менімен аркашан бірге болады.

Сурак: – Гарыш сапарынан кейін озінізден кандай озгеріс байкадыныз?
Талгат Мусабаев: – Мулдем баска адамга айналдым. Турмыс-тіршілігім, манайыма козкарасым, карым-катынасым озгерді. Маган кісінін жан-дуниесі анагурлым тусінікті. Ен бастысы – бул дуниеде кездойсок ештененін жок екенін анык уктым. Кун мен жердін, гарыштык станциялардын, адам омірінін, ненін болмасын козгалыс, карекеті белгілі бір тартіпке, реттілікке багынатынына козім жетті.

Мен гарышта адеби таланты жок адамнын олен жазып, гумыры бір аспапта ойнап кормеген адамнын музыка шыгарып кеткенінін талай мысалын білемін.

Сурак: – Гарышта адам Жараткан Иесіне бір табан жакын десек, кателеспейміз бе?
Талгат Мусабаев: – Жаратушынын тіршілігінізге катысын онда, алгінде айтканымдай, соншалыкты айкын сезінесіз. Гарыш жаратылысы – кайран каларлыктай уйлесімді. Біздін планетамызбен салыстырып караганда таныркамай тура алмайсыз. Жер – болмашы бір туйіршік кана. Ал адам сондагы бір тозан сиякты.

Сурак: – Гарышты елсіз шол дала іспетті дейді...
Талгат Мусабаев: – Арине, онда озіміздін жердегідей уйреншікті омір жок. Бірак, неге екенін кайдам, гарыштын баска калып, баска куйдегі тіршілік иелеріне толы екеніне каміл сенімдімін. Тек олардын белгілері козге корінбейді, кулакка естілмейді. Оздерінін барлыгын асте байкатпайды.

Оз басым олардын касымызда жургенін калайда туйсіндім. Тек козге корінбейді, колга усталмайды. Жалпы маган жердегі тіршілік Жаратушынын жургізіп отырган сынагы сиякты корінеді де турады.
Сурак: – Гарышка ушардын алдында алдебір расімдер орындадыныз ба?
Талгат Мусабаев: – Ар жолы аттанарда бала кунімде жаттаган дуга создерін кайталадым. Ал ушардын алдында кашанда молдадан бата алдым. Бугін біреулер кулетін шыгар, алайда мен гарыштык сапарларымнын кобіне-коп осы себепті сатті откеніне сенімдімін. Арине, Куран кітапты озіммен бірге алып ушатыным оз алдына бір расім...

Сурак: – Гарыштан Мекке калай корінеді екен?
Талгат Мусабаев: – Мен намаз окымаймын. Ораза устамаймын, кажыга барган жокпын. Соган карамастан Сауд Арабиясы жарты аралынын устінен откен кезде унемі алдебір айырыкша асер сезіндім. Былай караганда, ол ашейін куба жон, жер бетінде ондай шол дала аз емес. Бірак оны баска еш жермен шатастырмайсын. Тіпті тур-тусіне дейін болек.. Суретінін озінен корініп тур.

Таржімалаган С. Букарбайулы.
«Отбасы жане Денсаулык» журналы, №6 – 2005 ж.