Òèäàìàø

Ñàéä-Õüàñàí Êàöàåâ


ÒÈÄÀÌÀØ

Ñàüõüàð÷ó ñòåãàí:
– äèíàðã õIóìà äàö, äàí äåçàðã áåí;
– áèú áIàüðã áó;
– ìóêúà äå äàí à äàö;
– áóüéñà ÿéà éèø ÿö.

Áóüéñà:
– õIóìà ëà÷êúî àüòòîííà åëëà ìîüòòó êúó âîë÷óííà;
– áåçàìàõ ìàðçî ýöà åëëà õåòà êúîíà÷àðíà;
– áàëèíà êõîüëëèíà ëîðó öîìãàø÷î;
– âîêêõà÷î Äàëëà õàñòàì áî, äîüçàëàí âóî öà ãóø, êõèí öõüà äå à äIàäàüëëà.

Õàëàõåòà:
– âåâçàðã âåëëà àüëëà, øèéëà êõàú õåç÷à;
– ìàðå ÿõàíà éîI, áóòò à áàëàëå, éèñèíà åú÷à;
– äóüõõüàðà äàðæå õIîüòòèíà ñòàã, ìåòòàíàø äåòòàø íàõà öà âèò÷à.

Õàçàõåòà:
– ëîâçóø áåðàø ãè÷à;
– õüàéöà öõüàììà ãIèëëàêõ ëàüö÷à;
– àëàïà ñõüàýö÷à, ÿ öõüàíà õIóìàííà òIåõü ñà ÿüêêõè÷à;
– êåðëà õIóìà ýö÷à;
– àéõüà ñàòóüéñóø éîëó êíèãà êàðèé÷à;
– çóäà ÿëîø áîãIóø, òIå øàðèêàø, êóçàø, ëåíòàø äèõêèíà, ìàøåíèéí ìîãIà ãè÷à;
– äîòòàãIàøöà öõüàüíà êõåò÷à;
– ãåíà âàõàí÷óðà öIàâîãIóø Äàéìåõêàí äîçàíå êõàü÷÷à;
– õIóñàìäåí þüõü òIåõü õüî âåàíà âåêõàâàëàð ãè÷à;
– ìåðçà þóðã õüàëõà éèëëè÷à;
– ïà÷÷àõüíà à, ñîâãIàò äè÷à.

Òîâø äàö:
– øåí äà-íàíà äèéíà à äîëóø, áåðàøêà øàéõ «äàäà», «ìàìà» áàõèéòàð;
– äóêõà õàáàð äèéöàð;
– ìîõü áåòòàø ëåð;
– ÷îõü õüåøèé áîëóø, çóä÷óííà ÿ áåðàøíà òIå÷åõàð;
– öêúà àüëëàðã þõà-þõà äèéöèéòàð;
– íåõàí ÷îüòàõ êîìàüðøà õèëàð;
– íåõàí øóüíà òIåõü ÷óâàðæàð;
– õüîøàëãIà âàõ÷à øåí õåííàõü äIàâàõà öàêõåòàð;
– êóüéãàø öà äóüëóø õIóìà ÿà îõüàõààð;
– êîãàø öà áóüëóø äIàâèæàð;
– ìàðçîé áîö÷îõü öåðàí öIåðàø ÿõàð;
– áîðøà ñòåãàí íåêú õàäàáàð;
– êîüðòàõü õIóìà à éîöóø, òåêõà òIåõóëà, íàõà þêúà à õüèéçàð;
– øà âîë÷ó âåàíà õüàøà à âîëóø, Iàääà ãàçåòà, æóðíàë ÿ êíèãè òIå âîüëëà Iåð;
– ÷àéíà ñòàêà à öà ìîëóüéòóø, õüàøà äIàâàõèéòàð;
– ñàãIà äîüõóðã õIóìà à öà ëóø íåIàð òIåðà äIàâàõèéòàð.

Äàéíà äó:
– õè ÷ó êõîüññè÷à ñàííà, êíèæêè òIåðà àõ÷à;
– áàðêàëëà äîö÷ó ñòàãàíà äèíà ãIóëëàêõ;
– Iîâäàë÷óüíöà ëåëèéíà ãIèëëàêõ.

Äîâð äàö:
– ëàüòòàõ äIàäèéíà õIó;
– äèêà-âóî à àüëëà äîø;
– ìåõàíà äIàäèëëèíà äåøè.

Êõàú áåë÷à:
– ñóüäõî÷î êúîëà äèíàðã, ñòàã âèéíàðã à öIàíâî;
– ìîëëàñ æIàüëà à êåøíàøêà äIàäîëëà ìàãèéíà;
– æóðíàëèñòà õIóúà à ÿçäî;
– ìàñòåðî õüóíà ëóúó÷ó àãIîð äIàêúîâëó íàðÿä;
– ëîð äîããàõà õüîæó;
– ïðåçèäåíòà ëàêêõàð÷ó äàðæå õIîòòàâî.

Öà âàüëëà÷ó äåííà:
– êúàüõüà ìîëõà à ìîëó;
– õüàêõèí æèæèã à äóó;
– êíèãàø ìåë äóêõà åçàðõ, áèáëèîòåêà à äIàþõêó;
– Äàéìàõêàõ à âîëó;
– áåçà÷åõ, áåâçà÷åõ êúàüñòà.

Ëàí õàëà äó:
– Iåäàëàí õàðöî;
– õüî öà âåçà÷àðíà õüàí êõèàìàø;
– íåíàí áIàüðõèø;
– æèìà÷ó çóä÷óííà öIèéíàäà êIåëâèñàð;
– äîüçàëõî÷óõ õüàêõàëóø äåðã;
– õüî òåøà÷óí ÿìàðòëî;
– åçà÷óí òåøíàáåõê;
– õüàêúâîöó ñòàã äàðæå õIîòòàâàð;
– çóä÷î äóüõüàë äîø äàëàäàð;
– äîüçàë øàéí ëààìå áåðçàð.

Ýðíà äó:
– íóüöêúàøà áåð äåøàðíà òIåòåIîð;
– êåïéîë÷ó ñòàãíà äåø äîëó õüåõàðø;
– ñàêúîüðóø ëåëà÷óüíãà äóüéöóðã;
– çàìàíöà êúèéñàð;
– êåõàò àõ÷à äIàäèëëàð;
– öà éîãIó çóäà ÿëîí ãIåðòàð;
– êõîüðóðã ìàéðà âàêêõà ëààð;
– êIèëëî÷óõ ñòàã õèëàðå ñàòèéñàð;
– òóðïàëõî÷óõ ëàé êõåòî õüàæàð.

Êõàðäàì:
– êIàíò äåíà-íàííà òIå÷åõàð;
– ìàéðà øåí çóä÷óõ ëåòàð;
– âåæàðèé áåðòàõü öàáàõàð;
– ÿõü éîöó òIàüõüå;
– ãóòòàð à ìàðçîøíà ëóüéø éîëó íóñ.

ÁIàüðãåõ õè äîëó:
– òIàüõõüàðà äàüõíà÷ó ñóüðòàø þêúàõü, Iîæàëëî òIå êóüã äèëëèíà, õèéöàäåëëà íåíàí õüîìå ñèáàò ãè÷à;
– äå ýøíà, ìîñòàãI÷î õüàüøíà Äàéìîõê ãè÷à;
– äîòòàãIåõ ÿ ãåðãàð÷åõ öõüàú âåë÷à;
– áàðàì òIåõü õüàëà à àéèíà, ñòàã òIàüõõüàðà øåí êåðòàõóëà õüîâçî÷ó õåíàõü;
– ïàéõàìàðèéí, ýâëàÿèéí à äàõàðõ ëàüöíà íàçìàíàøêà ëàäîüãI÷à.

Ëàðäàí äåçàðã:
– ãIèëëàêõ;
– ñèé;
– ãàé;
– ìîòò;
– òåçåò;
– äàüõíè;
– äåãIàí ìåæåíàø.

Ìåãàðäàö:
– áîðøà ñòàãàíà, çóäàáåð ñàííà, ïIåëãà, êî÷à à äåøè îüëëèíà ëåëà;
– õàðö äåðã äèéöà;
– éîI êõå÷ó þüðòà ìàðå ÿõèéòà;
– õüåøàí àãIîð êîãàø õåöíà ïàðãIàòâàëà;
– ïðîöåíòàøíà íàõåðà àõ÷à äàêêõà;
– çàáàðõ êõåòàø âîö÷ó ñòàãàöà òIåõ çàáàðø ÿí;
– þüðòàð÷ó ñòåãàí-òåçåòàí áàðàì äIàáèðçèíà à áîöóø, õüàéí êåðòàõü òîé õIîòòî;
– äèêàíåõü, âîíåõü à âîõà.

ÊúàéëàãIóð äàö:
– õè ÷ó êõîüññèíà äàêúà;
– êõèíîøà áåðòàõü äèíàðã;
– õIóìà ëà÷êúàÿð;
– òIåõüàøõóëà òîüõíà òîï;
– áóüéñàíà äèíàðã;
– øèííà õóóø äåðã;
– çóä÷óííà õóóðã;
– ñîâäàüëëà ìàëàð;
– êúàéëàõà àüëëàðã.

Áàõüàíà äîöóø:
– ëóüéø éîëó çóäà, ëóüé÷÷îõü éèòà åçà;
– öõüà à òIîì öà áîëàëî;
– áIàüðã áîüëõóð áàö.

Ñàöàëóð ÿö:
– ãóðàõü, øèéëà ìîõ õüàüêõ÷à, éîæà êå÷úåëëà ãIà-áóö;
– ìàõî ëàüõêèíà éîõüó ìàðõàø;
– òIåéîãIó êúàíàëëà;
– øåðàí õåíàø;
– ìàðå ÿõà äàãàäåàíàðã.

Äèö öà ëî:
– õüàéãàðà äèéëèíà ãIàëàòàø;
– õüàí äåõàðíà æîï öà äàëàð;
– åçà÷ó éîIàí «õIàõIà»;
– ýñêàðàí øåðàø;
– âóî äîø;
– òIåìàí õàëîíàø.

Ëà÷êúàëóð âàö:
– Äåëàõ;
– õüàéõ;
– íàõà îëó÷óõ;
– îéëàíåõ;
– ÿçäèí÷óõ;
– Iîæàëëàõ;
– ýõüàõ;
– ÷èðêõ äIàáàéàðõ.

Ñèõâàëà ìåãàð äàö:
– çóäà ÿëîø;
– ñòàãàõ âóî äîø àëà;
– õüàéãà äóüéöó÷óõ à òåøíà, öõüàííà âóî áîëõ áàí;
– ìàëàð ìåëëà÷îõü, íàõ òåø à õIèòòîø, õüàéí çóäà éèòà.

Äàéíà ëàðà:
– áàðò áîö÷ó äîüçàëåõü èìà-áåðêàò;
– êIàíò ìîëóø âåëàõü, äåõ äèñèíà äàüõíè;
– Iîâäàë÷óüíãà äèéöèíàðã.

Ñòàãàõ áîüëó:
– èçà øåí çóä÷óõ êõåðàõü;
– øåí çóäàðèéí áàðò öà áàëàõü;
– øåí êåðòàõü äåðã öà õóóø, íåõàí çóäàðèé áèéöà âîëàõü;
– æåðî÷î Iîòòàð ÿõü;
– çàáàðíà îüãIàç ýõàõü.

Çóä÷óõ áîüëó:
– èçà øåí öIèéíàäåíà ëóüéø åëàõü;
– ìàðíàíà þüéöóø ëåëàõü;
– éèòèí÷óë òIàüõüà, «ìàðå âóî äàðà ñàí» áîõóø äèéöè÷à;
– øåí áåðàøíà åòòàø õèë÷à;
– áîüõà Iàø åëàõü;
– ýëàäèòàíàø äóüéöóø, íàõåõóëà êõåðñòàø ëåëàõü;
– æåðî ñàííà êå÷ëàõü;
– øåíà õüàêúäîö÷ó äàðæåõü åëàõü.

Õüåêúàë öàõèëàð:
– êúàíâåëëà÷ó õåíàõü æèìà çóäà ÿëîð;
– äåððèã à øà-øàõ äIàíèñëóð äó ìîòòàð;
– ìàðõèéí áàòòàõü ñèãàüðêà óüéçóø ëåëàð;
– õàëëà ÿ àòòà êàðàäåàíà àõ÷à ìàëàðíà õàõêàð;
– õüàéí áåëõàí ãIóëëàêõàø êàðàõü äîë÷ó õüàüêàìíà ëåð;
– ãóòòàð à íèöêúàöà òîüëóð âó ìîòòàð;
– íåõàí äåâíà þêúà ãIåðòàð;
– øåíà öà õóóðã ÷IàãIäåø äèéöàð;
– øåí äîüçàë äIà à òåñíà, æåðîøíà òIàüõüàâàüëëà ëåëàð.

Íîâêúà õóüëó:
– äèêà÷ó êIàíòàíà çóäà öà íèñúåë÷à;
– äèêà÷ó éîIàí ìàðå äîüõ÷à;
– òIàüõüàøà äóüéöóðã;
– õüóíà áåçà÷èéí äàãàõü õüàéöà õüàãI õààåë÷à.

ÞüõüêIàì:
– êúîíàõ÷óííà – îüøó÷ó ìèíîòåõü êèñàíàõü ñîì õèëàð;
– äåíà-íàííà – îüçäà, ìóüòIàõü äîüçàë êõèàð.

Âåõàø õèð âó:
– æèìà âîëóø õüàøòàãIíà ÷ó âîüæíàðã;
– õIóìà þóø öóüðãàø öà Iåíîø âåðã;
– ìàëî éîöóðã;
– Ióüéðàíà ãIîòòóðã;
– æèì÷îõü äóüéíà íàõà þêêúåõóëà ëåëàðã;
– íàõàöà âàçà õóóðã;
– õIóìàí ïóñàð äèéðèã;
– ìàññî ãIóëëàêõ «Áèñìèëëà» òIåðà äîëîø âåðã.

Êúåí õèð âó:
– øåí äîë÷óí òIàëàì öà áèéðèã;
– éîë÷óõ êõà÷î öà éèéðèã;
– ýõü õåòàø Ièéðèã;
– äóüíåíàí ñèíêúåðàìíà òIàüõüàâàüëëà ëåëàðã;
– õüåõàðõî;
– ïîýò;
– äîüãIíàðã õèð äó áîõóø, âèæèíà Ièéðèã;
– äåêêúà àëàïàõ âåõàø âåðã.

Õèéöàëóð âàö:
– áIàüðìèñêà;
– ñîíòàíèã;
– äóêõà ëóüéø âåðã;
– ñóòàðíèã;
– äîã Iàüðæàíèã;
– ìîòò òóõóðã;
– Äàëà äàã òIå ìóõIàð òîüõíàðã.

Äèêà ìàñàë:
– êIàíòàíà – äà, éîIàíà – íàíà;
– ïàéõàìàðèéí, ýâëàÿèéí à äàõàð;
– õüàëõà äèéëèíà ãIàëàòàø;
– êúàüìíèéí èñòîðè;
– õüàí ëóëàõî;
– íàõà êèöàíà âàëîø âîëó ñòàã.

Äåêõàð:
– êúàíäåëëà õüàéí äà-íàíà ñèéäåø, õüîüñòóø ëåëàäàð;
– ñòàã âåë÷à, òåçåòà à âàõàíà, Äàëà ãå÷äîéëà àëàð;
– éèøà-âåøåãà ëàäîãIàð;
– çóä÷óí äîëàäàð;
– õüî áàõüàíåõü äóüíåí÷ó áàüëëà õüàéí äîüçàë êõèîð;
– êõàéêõè÷à áåëõå âàõàð;
– õüàéí ãIóëëàêõ êIåë äèòèíà, õüåøàí ãIóëëàêõå õüàæàð;
– Äàéìîõê áåçàð, ëàðáàð.

ßéíà ëàüòòàø þ:
– éîüøóø éîöóø, êóüöàíà äIàõIèòòîø éîëó êíèãàø;
– êúóõäàüëëà êåðò;
– íIàüíèé äèíà ñòîüìèéí áåø;
– ìàðå éîüäó õàí òóüëóø ëàüòòà éîI;
– çóä÷óí êóüã êõåòàø éîöó õIóñàì.

Ñèõà öà õóüëó:
– õè «ìàëà» àëà íóñêàë;
– êúåâåëëà÷ó íàêúîñòàíà òIåáàõêà õüåøèé;
– äåêõàð ñõüàäàëà âàüññà ñòàã.

ÁîãIóð áàö:
– áàëõàðà äIàâàüêêõèí÷ó õüàüêàìíà òIå áåëõàõîé;
– ãIóëëàêõàø ãàëäåâëëà÷ó õüîëàäåõ äàãàáîâëà íàõ;
– ãIóíæàðà éîI åõà çàìîé.

Õüàøà þõàâîãIóð âàö:
– øåí þüõü öà éèíåõü;
– þóðã õüàëõà þüëëó õàí õèë÷à, õIóñàìíàíàñ ïõüåãIàø ÷IîãIà âîâøàõ åòòàõü;
– øà ÷îõü âîëóø, çóäà-ìàéðà à âîâøèéí ëèå äîëàõü;
– õIóñàìäåíà êúîëà à äèíà âàõàíåõü.

Òàðîíàí áèëãàëî:
– òIåêIåë öIåíî;
– öõüàú-øèú èíîìàðêà;
– øèú çóäà;
– ïIåëãà äîüëëèíà äîêêõà äàøî ìóõIàð;
– ìðàìîðöà êå÷äèíà öIèéíàí áàõõàø;
– ìîçàèêà éèëëèíà óüéòIå;
– êåòIàõü òðîòóàðíè ïëèòêà;
– äîêêõà ãàé;
– êúîðçà, øóüéðà ãàëñòóê.

Êàôå ÷îõü:
– õüàí äàãå öà õüîâñó;
– äàí õIóìà äàö, êèñàíàõü «ìóêIà» öà õèë÷à;
– òîâø äàö íàêúîñòèéí áóêú òIåõüà ñåöàø;
– ñàìàëõà äîëó.

Îüçäàíãàëëà:
– âîêêõà÷óííà íåêú áèòàð;
– ñòàã òIåâåú÷à õüàëàãIàòòàð;
– õüåøàíà ñèõõà þóðã ÿëàð;
– äîüçàëõî÷óõ éîë÷ó çóä÷óí íåêú öà õàäîð, ìåòòèã ÿëàð;
– åõíà åàíà õIóìà, äà òIàüõüà à öà âîóüéòóø, äIàÿëàð;
– õüàøà äIà âîüäóø êåâíå êõà÷÷àëö òIàüõüàâàëàð;
– õüàéí áàãàðà âóî äîø öà äàëèéòàð;
– òIåõü áåðêúà öà ëåëàð;
– õüàéãàõü òîâø äîöó ãIóëëàêõ öà äàð.

Öõüàú êõå÷óííà ëóüéø âåëàõü:
– öó ñòàãöà õüàãI þ õüóíà öóüíàí;
– öó ñòàãà öõüàíõüà íåêú õàäèéíà õüóíà öóüíàí.

ÕIóí äèéð äó õèë÷à:
– äîüçàëõî øåí ëààìå âàüëëà;
– õüàüêàì õüåêúàëíà êIåççèã;
– ïà÷÷àõü õàëêúàíà ÿìàðò;
– õàëêúàø áîäàíå.

ÕIóí äèéð äó öà õèë÷à:
– äå ýøíà÷îõü äîòòàãIèé;
– òóðïàëõîé õüóíà ìîüòòóðø;
– íàõ àõü ñàòóüéñóðø;
– âîêêõà ìåë õèëè ìîãàøàëëà à.

ÊIàíòàíà Iàìî äåçà:
– Êúóðúàí äåøà;
– ëàìàç, ìàðõà;
– íåíàõîé, ñòóíöàõîé à ëàðà;
– éèøà-âåøèí ñèéäàí;
– ëóëàõîøöà âàçà;
– öõüàú-øèú êõå÷ó ïà÷õüàëêõèéí ìîòò;
– ìàøåí ëåëî;
– øåíà, äîüçàëíà à ïàéäåííà õèð éîëó ãîâçàëëà;
– îõüàòîõà ëàòàð, áîêñ;
– ìè÷÷à õåíàõü à òIàìíà êèé÷à õèëà.

ÉîIàíà Iàìî äåçà:
– ëàìàç-ìàðõà;
– ãîâçà áåäàðø òåãà;
– ìåðçà þóðã ÿí;
– áåð Iàëàøäàí;
– ýëàäèòàíàø öà äèéöà;
– öIèéíàäåíà ìóüòIàõü õèëà;
– ìàðçîé ëàðà;
– ìåäéèøèí Ièëìà.

Òàìàøèéíà õåòà:
– íàõ áåõàø áó àüëëà, êIàíòå öà õüîâñóø, õàçà éîI ìàðå äIàÿëàð;
– ïîï ñàííà âîëó êúîíàõ÷óí ãIîäàþêêúàëö éîãIóø çóäà ãè÷à;
– ñòàã çóä÷óí êîãà êIåëàõü âóé õèú÷à;
– ìîëëèí äîüçàë èìàíåõü öà õèë÷à;
– ÕÕI áIåøàðàõü à êúàüìíàø âîâøàøöà òIåìàø áåø õèëàð.

Çóäà ÿëîø:
– ñèõâàëà ìåãàð äàö;
– öåðãàøêà õüàæà âåçà, èçà ñîâãIàòàíà ëóø ãîâð ÿö.

Äèõêèíà äó:
– çóäà ÿäîð;
– êõî äå-áóüéñà äàüëëà÷óë òIàüõüà õüîøàëãIàõü Iàð;
– ãàé äóüç÷à à ÿàð;
– ìàðåõü éîë÷ó çóä÷óüíãà áåãàø áàí;
– ñòàãàíà ÿìàðò õèëàð.

Êúèëàõü äó:
– çàõàëî äîõîð;
– ñòàãàíà òIåõü õàðö öIå êõîëëàð;
– çóäà, ìàéðà à âîâøàõ äàêêõàð;
– ñòàã òIåâåðçàâî áîõóø, ìîëõàíàø ëåëîð;
– ïàë òèéñàð;
– àáîðòàø ÿð;
– íàõ Iåõîð;
– äóéíàø áààð;
– ñàðäàìàø äîõêàð;
– ïðîöåíòàøíà àõ÷à äàëàð;
– íåIàëò êõàéêõîð.

Ìåë ìèéëàðõ öà êIîðäàäî ìàëàð:
– õè;
– äèêà äàüêêõèíà èíäèéí ÷àé.

Äåððèã à ýðíà õåòà:
– ïóñàð öà äè÷à;
– öàìãàðî ëàüö÷à;
– âàëàðàí îéëà éè÷à;
– òIîì áàüë÷à;
– âàëàð÷ó âèðçè÷à.

ÖIåðà âàüë÷à äàãàäîãIó íîõ÷èéí äààðø:
– õüîêõàì, ìóüñòà áåðàì;
– æèæèã, ãàëíàø;
– ÷Iåïàëãàø;
– õèíãàëø;
– òIóî òîüõíà áåðàì;
– õüàêõèéíà íèòòàø;
– àõüàð ãàëíàø, õüîíêà à;
– ìîõü ÷óéîüëëèíà ñèñêàë;
– ÷óäàíàø;
– áàIàðø.

Áåõê êúåñòîø Ià éèø ÿö:
– öIå ÿéà åçà÷îõü;
– ëàòà âåçà÷îõü.

Çóäàðøíà à:
– âåçà Ió;
– ëàüà íàõàíà ëóúóðã;
– öà âåçà àõ÷à öà õèë÷à.

Ìåëà áó:
– ñàãIèéíà õIóìà ÿëàð;
– áåõêå÷óííà êúèíòIåðà âàëàð;
– íàõàíà õüàéí íèöêú êõî÷ó ãIî äàð;
– íåêúàõî, áóîáåð, éèñèíà Iàøúåðã, öîìãàøíèã à âóçîð;
– éèøèíà, éèøèí-âåøèí à áåðàøíà áåäàð ýöàð;
– öîìãàø÷óüíãà õüàæà âàõàð.

Äåëàí íåIàëò õèéëà:
– äàõàðàí êõèàì ÿ äàüõíè áàõüàíåõü, øåí õàëêú, ïà÷õüàëêõ, ñèé à äîüõêèí÷óííà;
– Äåëàõ÷óë à Iåäàëõ êõîüðóø âîë÷ó ìîëëèíà;
– áóñàëáàíà, êåðñòàíà à þêúà ïèòàíàø ëåëî÷àðíà;
– Êúóðúàíàí, ïàéõàìàðàí õüàäèñèéí, æàéíèéí à õàðö ìàüIíà äåø, íàõ òèëîø âîë÷ó Iåëàìñòàãíà;
– øåí äåí, íåíàí à ñèé öà äå÷ó êIàíòàíà;
– íåõàí áîõàì òIåõü øåíà ñà éîêêõó÷óííà.

Êúà öà õåòà:
– íàõàíà ìîòò áåòòà ñòàã êõàëõàðõ;
– âîõêàâåëëà ñòàã, øàéíà îüøó÷óðà âàüë÷à, Iåäàëî äIàâàêêõàðõ;
– àäàìèéí ãIóëëàêõå õüîæóø õèëëà âîöó õüàüêàì, äàðæåðà âîõàâàðõ;
– ÿìàðò Iåäàë õèéöàäàëàðõ.

Èñëàì:
– øàõIàäàò äàëîð (Äåëà öõüàú âàð, Ìîõüìàä ïàéõàìàð, Äåëàí ñàëàì-ìàðøàëëà õèéëà öóííà, áàêúâàð à);
– ëàìàç äàð;
– ìàðõèéí áóòò êõàáàð;
– çàêàò äàêêõàð;
– Õüàüæà ÖIà âàõàð (òàðî åëàõü);
– äîã-îéëà öIåíà õèëàð;
– äåíà, íàííà ìóüòIàõü õèëàð;
– äèêà äà, öIèéíàäà à õèëàð;
– àäàìàøöà õüàãI öà ëåëàÿð;
– õàðöäåðã öà äèéöàð;
– âî÷óõ êóüã, áIàüðã, ìîòò à ëàðáàð;
– éèøà-âåøèöà ìåðçà õèëàð;
– êîìàüðøà õèëàð;
– êúèíõåòàìå õèëàð;
– Äåëà âîö÷óõ öõüàííåõ à öàêõåðàð.

Ñèíõüààì:
– ìåë äîã äîüõíà ÷óâàðàõ, äîã ýöà íàíà õèëàð;
– õüîüõ êõåòàø äîòòàãI;
– áåðàø êõóüóø ãàð;
– êIåäà-ìåðçà õIóñàìíàíà;
– õàçà äîø;
– äóêõà åçà êíèãàø;
– àéõüà ÿçäèéðèã öõüàííà îüøèé õààð;
– äåððèã à öêúà ÷àêõäåð õèëàð.

Äàëëà õàñòàì áó-êõ:
– ëàòòî äåððèã à íèñäèéð äîëóø;
– Êúåìàòà äå õèð äîëóø;
– âàé äåððèø à ëèéð äîëóø;
– âàé þõàêõóëëóð äîëóø;
– õIîðàííà à øåíà õüàêú äåðã êõî÷óð äîëóø;
– ñóíà ñàéí äà, íàíà à ãóð äîëóø.

ÄîIà:
ÁèñìèëëàõIèððîõüìàíèððîõüèì.
Äóüíå, ýõàðò à, ëàòòàíàø, ñòèãëàíàø à êõîüëëèíà, Ñèéëàõüâîëó Äåëà:
– ñîüãàðà äèéëèí÷ó ãIàëàòàøíà, äàõàðåõü àñ ëåòèéíà÷ó êúèíîøíà à ãå÷äå Àõü;
– Õüàéíà äóüõüàë áàêúäóüíåí÷ó äåàí÷ó ñàí äåõ-íåíàõ, éèøà-âåøåõ à, òIåäîãIóäîë÷ó òõîüõ, òõàí äîüçàëåõ à êúèíõåòàì áèå Àõü;
– äóüíåí÷îõü éîêêõó÷ó õàí÷îõü êúèíõåòàìöà õüàæà Õüî òõîüãà;
– Êúåìàòà äèéíàõü Õüàéíà õüàëõà þüõüêIàé÷ó õIèòòàäå Àõü òõî;
– òåïòàð õüàëõàõóëà òIåäîõüó äîë÷èéí äåêúåõü äå Àõü òõî;
– Õüî ðåçà âîë÷ó íåêúàõü ÷IàãIäå Àõü;
– äàëàð èìàíåõü õèëèéòà Àõü òõàí;
– Æîüæàõàòàí öIàðàõ ëàðäå Àõü òõî;
– ßëñàìàíåõü öõüàüíàòîõà Àõü. Àìèí.
2001