Аянмен киелi домбыраны калай жасаймын

 Мен Гаухарбек Баянбайулы Кунхожаев казір авторлык домбыра жасау колонері бойынша жеке касіпкерлікпен шугылданамын.  Жасаган домбыраларым киелі арі ерекше кайталанбас улгідегі туындылар.

Менін балалык шагым Сырдария бойындагы Арысбай тогайы, Акын жане Жакып аулиелер мекенінде откен. Сол кезден бастап тусіме осы екі аулие кіріп аян беріп журетін. Бул да бір тылсым  алемнін ашылмаган кубылыстарынын бірі...

Алгашкы домбырамды 1983 жылы Ресейдін Калуга каласында аскери борышымды отеп жургенде аян алу аркылы уш таулік мезгілінде жасап шыгарганыма озім де алі кунге дейін тан каламын.

Авторлык домбыраларым елімізге кенінен малім болып келеді. Бул домбыранын аспаптык киелі касиеті: устіне салмакты адам шыгып турса да сынбайтындыгы, керемет беріктілігі жане жылдар откен сайын унінін ашылып  шындала беруінде.
Казір жасалынып шыккан кайталанбас алгашкы колонер туындым: «Туркістан» атты авторлык домбыра президент жеке муражайында.

2003 жылы тусімде киелі домбыра жасайсын деген аян алдым. Осы домбыраны 6 ай аралыгында жасап, дайындап торіме іліп койдым. Тылсым куштер сатуга рухсат бермеді.  2007 жылы домбырамды сатып, уй салуыма аян аркылы жогарыдан рухсат беріледі. Окінішке орай, уй тургызганнын орнына осімімен кредитке Туркістан каласынан баспана алып, аяндагы шартты бузып кателестім.

Енді«Туркістан» атты киелі домбырамнын омірге келуіндегі оз басымнан откен тылсым кубылыстарды, олен турінде былайша баяндайын:

"Алла Тагаланын берген несібесін айтып отыру да, Алла Тагалага шукіршілік ету мен тен".

Пайгамбарымыз Мухаммед (с.г.с.)

2003 мамырда аян алдым,
Бірак, бейне кормедім таяганын.
Киелі бір домбыра жаса деді –
Алладан болса несіне аянамын.

Сан-сакка жугіруде ой талабым,
Болуын ерекше улгі мен каладым.
Кумалактай каткан тасты, шукып алып,
Улгісін кара жерге шимайладым.

Арыстанбаб кесенесін сыздым жерге,
Домбыра етіп киялыммен ілдім торге.
Бір Алла деп бабамыз медет етіп,
Шыкпады ма, талайдын тасы орге.

Журек тулап, еркіме бой бермеді,
Улгісіне домбыра сай келмеді.
Ендігі ойым Яссауи кесенесі,
Уксастык бар, тегінде ой жай келмеді.

О! Касиетті аулие бабаларым,
Коз туссе кесенене таубаладым.
Пір тутып онеріме костым сізді,
Пір тутпасам несіне каугаладын?!

Енді шыкты шанагы домбыранын,
Оз ойыма толкыдым, балбырадым.
Акеден калган дуние мал болмайды,
Мура кып онерімді калдырамын.

Сан килы ой, киялыммен таласып тур,
Кесенелі домбыра жарасып тур.
Сансыз киял багынып бір нуктеге,
Кудайым да, айтеуір карасып тур.

Саусагымда сызган тасты домалатып,
Карай салдым тастамакка шетке атып.
Сызган тасым кадімгі курма болды,
Суйкей-суйкей койыппын жалтыратып.

Арыстанбаб, курма агашы киялымда,
Селк етемін киялымды жиямын да.
Пайгамбарым курма аманат еткен жок па?
Бересін деп бір киелі туягына.

Ой келіп тур, карашы ой келіп тур,
Киесі тылсым куштін бой беріп тур.
Аманаттын Яссауиге берілуі –
Жасаган туындыма сай келіп тур.

Тектен тек тумас тылсым кудіреті,
Жетегінде барамын есіп ойдын.
Тас екен деп жерге сызган сол курманы,
Табарік деп домбырама іліп койдым.

Дос жараным туындыма кызыгады,
Канша керек? Сат! Берем деп сызылады.
Дуние ушін жасалган туынды емес,
Келіссем напсім анык бузылады.

Екі мын жеті, тагы да аян алдым,
Бул калай деп? Бул жолы кайран калдым.
Уйкы устінде гайыптан келген дыбыс,
Жасап сат, дейді шырак – уйін салгын.

Жане сойлеп: карт ана – тус коремін,
Жылдам жаса! – деп айтты, куш беремін.
Туындыма «Туркістан» мен кірістім,
Гайыптан келген кушті ескеремін.

«Туркістан» домбырамды жасап біттім,
Не болар деп, аліптін артын куттім.
Ай отті ме, арада коп болган жок,
Тус аркылы, келді аманат – анык уктым.

Тілдесіп патшаменен турдым анык,
Екі топ екі жакта, сансыз халык.
Тарихын домбыранын айтканымда,
Тындады ниет сала, болып канык.

Жолык деп, жіберді топ арасына,
Екінші топ алып кетті панасына.
Козгалып топ ішінде келе жатып,
Жолыктым, бір казактын анасына.

Тап-таза, аппак киім, кар секілді,
Жузінде суйіншісі бар секілді.
Халыкка – бак пен даулет келгелі тур,
Оту калды бір асудан – нар секілді.

Домбыранды, ел басына усын деді,
Игілігі халыктын, тусін – деді.
Касиетті рухтар нурландырып,
Кетер зиян, артурлі ой-пішіндегі.

2010 жылдын коктем айында тангы памдат намазын окып турганымда, Кудіреттін кушімен ілулі турган «Туркістан» домбырамнын келесі турі: озінен-озі сауле шашып, торт рет жаркылдады. Осы жылдын кузінде аян аркылы бурын-сонды болмаган, ерекше улгідегі «аркалы домбырасын» дуниеге акелдім. Казір уш ішекті домбыра жасайсын деген тылсымнан хабар келді. Домбыранын толык сызбасын тылсым куш иелері толыктай корсетті. Казір осы уш ішекті домбыраны омірге алып келдім.