Бисимилла... деп бастайын

Бисмилляхи Рахмани, Рахим!

          Ертеректе Каздауысты Казыбек атаннын балалык шагында ауылга Кыдыр ата

келіп, барлык аксакалдар дастарханга отыргандарында, алдарына койылган аска

карап, «мына астын устінде не бар, астында не бар?» деген сурагына аркім аркилы

жауап айтып, шеше алмапты. Босагадан бір бала  «ата мен айтайыншы» деп сураныпты.

Сонда бала; «Ата бул астын бетінде бісмілласі, астында Алла акбарі  бар» депті.

Кыдыр ата батасын беріп, сол бала уш жузді аузына караткан атакты Каз дауысты

Казбек би болыпты. Ар істі бастамас бурын «Бисмилляхи, рахмани рахим» деп айт.

Сонда ісін онтайлы болады. Артыннан «Аллах акбар» десен берекесін коресін.

Казактын «кудайсыз курай сынбайды» деуі, барлык істін басында Алланын ризашылыгы

болганы жон. Ислам дінінен бурын казак халкы Танірге тагзым еткен. Кейбір

білімсіздер оны «кокке сену (космоска),табигатка сену т.б. сену» деп айтады. Олар

женіл дін іздейді. Ойтіп кунахар болганша, дінсіз болганнын  озі артык. Оган

коніл болме. Танір  Кудайдын жер бетіндегі 1001 атынын бірі.«Тангы ас танірден» -

ол ризык болуші,«Танірім каласа» - жаратушы буйырса. Бір кудайга сенудін кандай

ерекшеліктері болса, ол Танірге де тан. Кудайды Алла дейсін бе, Танірім дейсін

бе, Рабым дейсін бе, Рахман дейсін бе, Жаратушым дейсін бе, оз еркінде. Кудайдын

атынан бурын затын ізде. Сен оны коре алмайсын, бірак айналандагы барлык

жаратылыстан онын барлык сыйпаттарын танисын, ар кубылыстан оны сезесін. Біреулер

оны «Рух» десе, енді біреулер «Нур» дейді. Мунын барлыгы онын кудыреті.

Токсаныншы  жылдары Ардак Кабиулымен тан атканша отырып субхаттасатын едік.

Бірде «Алланы кім деп угасын» дегенде, «ерекше Нур» деді. Мен «Куат»  дедім.

Екеуміз сал отырып, Алланы кайткенде де бір нарсеге тенестіргенімізге катты

окініп, екі бас намаз окып, кешірім сурадык. Иа, осынша шексіз гарышты жараткан

Иемізге тенеу таба алмадык. Куран аяты бойынша бізге корінген жулдыздар, ол

коктін ен томенгі кабаты болса, букіл жаратылыс Онын колында ашылган кітаптай

гана болса, Ол кімге тен болады? Озіне Озі гана тен. Ол жалгыз, Ол ешкімге, еш

нарсеге тен емес. Кудайды іздесен, жарлыга комектес Ол сол жерде, аурудын халін

сура, Ол сонын касында. Онын Рухы, Созі  тозандай немесе одан да кіші заттын

болмысында. Осіп турган агаштын кай жапырагы кай жерге тусуінін озі Онын

амірінде. Арбір істеген жаксылыгын сені Оган жакындатады. Арбір істеген

жамандыгын сені Одан алыстатады. Бул кыска сынак омірде бір Кудайга сеніп, жаксы

амалдар істесен, ахиретте Онын дидарын коруін мумкін. Кудайды коктен іздеме. Ол

сенін касында, сенін куре тамырыннан да жакын. Жеті кат жердін астында болсанда

сен бакылаусыз емессін. Сен кім болсанда, ол сенін жартушын. Сен бір тамшы суйык

едін, енді Адамсын, гумырын откен сон кайыра тамшыга айналасын. Алла осы

жаратылысты, онын ішінде адамды жаратканында, тозанга дейін, онын пайда болып,

жогалганына дейінгі тагдырын жазып койган. Еш нарсе Алланын ыркынсыз осы

жаратылысынан (тагдырынан) ауыткымайды. Ар адам дуниеге озінін жаратылыс тагдырын

іс жузінде орындауга келген. Арбір адамга бір олім, екі омір берілген. Сен патша

болсанда, пакыр болсанда дуниеге жаланаш келіп, жаланаш кетесін. Шатаскан

реинкарнация т.б. ілімдермен басынды катырма. Кімнін калай омір суретіні, кімнін

жумакка, кімнін тозакка баратыны ау бастан Кудайга гана белгілі купия. Сондыктан

да дінде зорлык жок. Ешкім ешкімге кузетші емес. Егерде сен «не болса сол болсын»

деп калай болса, солай омір сурсен, ол оз басыннын азабы, демек сен тозакка

жаралгансын. Егерде сен такуа, жаксы кісі болсан  сен жумакка арналган кісісін.

Оз тагдырынды жане кайда барарынды білмегендіктен, сен ылгида Жаратушыга

тауелдісін. Сондыктан Оган жалбарыну аркылы гана дурыс жолда боласын. Мухаммет

(с.г.с.) суйікті жары Айшанын «сен тозакка, алде жумакка барасын ба?» деген

сурагына «Егер бір кісі гана тозакка барады десе «мен емеспін бе екен» деп

коркамын. Егер бір адам гана жумакка барады десе «мен емес па екенмін» деп

куанамын» деп жауап беріпті. Жаратылыстагы адамнын орыны болек. Ен улыгы да, ен

алжуазы да сол. Егер сен уакытша гумырында Алланын ондауында, Аруактын

колдауында, Періштенін жебеуінде болсан дуниені шыр айналдырасын. Егерде сен

осыларсыз жалгыз калсан, сені биттей курттын озі шагып олтіреді. Алланын

кітаптары сенін омірден дурыс отуіннін нускауы, оны дурыс орындамасан кор

боласын. Мысалы: адамнын колымен жасалган техниканын нускау ережелерін

орындамасан, май орынына су куйсан, ол сынады. Корінген думше маманга берсен,

жондеу орынына одан сайын булдіреді, акырында ештенеге жарамсыз темір болып

калады. Шаригат занын дурыс, кемшіліксіз орында жане асыра сілтеме. Адамды

жараткан сон Алла оган барлык жартылыстын атауын уйреткен. Содан сон барлык

періштелерді жинап, жаратылыстын атауын айтуды сурган.«Е, Жаратушымыз, біз сенен

асып, ештене білмейміз» дегендерінде, Алланын руксатымен Адам барінін атауын

тізіп берген. Содан бері адам баласына каншама кітаптар тусіп, тылсым сырларын

ашкан. Періштелер Алланы  коріп журіп оган кулшылык етсе, адам баласы тек білім

аркылы гана иманга уйіріледі. Кейбіреулер азгындыктын курсауында адасып журіп,

білімділерден сурастырып барып, ак жолды табады. казакта «Бул дуниенікі, о

дуниеге кетпейді» деуі, сенін арбір істеген жаксылыгын, немесе жамандыгын

алдыннан келетінін білдіреді. Ертеректе менін бір коршім оз уйінін ауласы аркылы

су кубырын тартуыма богет жасады. Арамызда жанжал болып, райкомнын екінші хатшысы

Олег Петрович деген адам мені тусінгісі келмей, маган согіс бергізді.  Біраз

жылдан сон Кенес окіметі ыдырап, партия курып, сол кісі менін кабылдауымда

болды. «Коршім су кубырын кесіп тастап, мен сусыз отырмын. Соны сотка берейін деп

келдім» деді. «Олег Петрович, осыдан жеті жыл бурын мені жазалаганда тура осындай

жагдай болып еді гой, енді коршінізді калайша кіналаймыз» дедім. Сіздерге отірік,

маган шын, ол кісі катты уялып кетіп калды. Осылайша, сенін арбір куанышын, арбір

ренішін озіннен екенін білгенін жон. Дін шаригатынан бейхабар адам озінін

корганышын Алла созінен іздеп, ниет етіп, бойында сактайтын сенімінін бір

жоралгысы - тумар. Ішіне дуга немесе Куран аяты жазылган кішкене туйіндегі

мойынга асатын алка. Ол сал де болса Кудайга бет бурган адамнын сенім ушкыны. Оны

кобісінде  жас оспірім балага  арнайды. Екіншіде Кураннын бір аріпінін озі

шайтаннын жолына салынган богет. Ал Кураннын созі калайша «шірік» болмак. Кара

куатты куштер коктен куылып жер бетін торлаган. Сол лас куаттар коргансыз -

дінсіз адамнын ішіне ілезде отіп (біреудін каргысы, козі, созі, жаман пигылы,

дуасы т.с.) адамга кері асерін тигізеді. Ал діндар адам Жаратушысына колын созып,

тікелей гарыштык куатпен жалгасып, лас, кара кауаттын асерінен аластатылады.

Ондай адам тобесінен бакайшагына шейін сауыт кигендей Алланын гарыштык Нурына

малынган болады, оган ешкандай лас куат кіре алмайды. Сенін бойында шайтаннын тек

аты аталган бір туйме болса, сол жерін тесік, «вируска» бейім болады. Тумар арине

шайтаннын барлык айласына богет бола алмайды, сондыктан ол кыста жібек койлек

кигендей гана пана болады. Адам есейе келе сол тумардын орынына озі куран

уйреніп, дінді устап, айналасындагы киелі, куатты жаратылыспен етене байланысып,

корганын кушейте бермек. Сабиге буркіттін туягын, каскырдын тісін т.с. ілетін

гурып бар. Ондай киелі куаттагы жануарлар мушелерінен зулым рухтар сескеніп

санасыз сабиді  басына  алмайды. Сабидін оніріне, шекесіне жалтыр моншак ілген де

дурыс. Кейбір адамдардын коз жанарында ерекше сауле болады. Ол баланын алсіз

аурасын тесіп отеді. Балага жалт караганында ондай адамнын козі бірден сол

жылтыракка тусіп, балага кауып сейіледі. Ерекше дарынды адамдар да укі тагып,

санденіп сахнага шыккандарында  елдін козі, созі де сондай сейіліп отырады. Даму

орісі кенже кейбір тагылау халыктарда алі кунге дейін ересек адамдардын озі

сондай жан - жануарлар тістерін мойындарына тагып жургендерін коресін. Олардікі

де кара рухтарга карсы оздерінше жасаган коргандары. Арине, олар  ересек адам

бола тура санасы адамзат олшеміндегі сабилік денгейде, нагыз бір Кудайлык сенімге

жетпегендер. Ал саби, жас оспірім баланын жоні баска. Какіжан жездеміздін

немересі Саят бір куні «Ага мен исламды білмеймін, ен болмаганында мешітке апарып

тумар алып берінізші» деді. Журегінде пайда болган алсіз отын коріп  оны мешітке

ертіп бардым. Менін жол бойы айткан уагызыма алгі бала уйый бастады. Мешітте

имамга жолыктырдым. «Сен бала тумарды кайтесін, ол «шірік», куран окып уйрен» деп

кетіп калды. Меселі кайткан Саят козі жасаурап «Мен енді бунда келмеймін» деп

жугіріп шыгып кетті жане сол кеткеннен мол кетті. Сонда мешіттегілер

білімсіздерді, арак ішкенді, адаскандарды, шеттетіп, ылги такуаларды кайдан

таппак. Адамдар бірден сенімге беріліп, дінді мойындамайды. Жогарыдагыдай сал

сауле ушкынынан тутанып барып, пайгамбарлардын, сахабалардын, имамдардын,

моллалардын, карапайым діндарлардын, такуалардын сонына ілесіп, улгісінен онеге

алып, уагызынан білімін жетілдіріп, даріс алып, улкен жалынды діндарлыкка жетеді.

Сондыктан, халкына жаны ашыган арбір дін адамы, казак азаматы,  сондай

адаскандардын ортасына жанасып, ыкпал жасап,  инемен кудык казгандай енбек етуі

керек. Ал мешітте отырып алып, дінді тек алдына келген адамга уйретудін керегі

шамалы. Мешітке келуге бетін бурган адам, ол  сенсізде Кудай жолына дурыс

беттеген жан. Мысалы: сынык айнага карауга болмайды. Уйткені сынык айнадагы сенін

сынык бейнен озіне асер етіп, сананын бакылаусыз естелігінде сакталып, адам

агзасы соны жоспарына алып, адам шынында да ішінен булінеді. Судын оз ортасынын

асерін бойында сактайтын кабілетін галымдар далелдеп отыр, ал адам тані сексен

пайыз судан тургандыктын онын да кабылдау, сактау кабылеті бар. Адам устаз

алдынан отіп, оз агзаларын, коршаган ортанын зандылыктарын біле отырып,  бір

Кудайды тануга жетсе, ондай адамды кайыра адастыру мумкін емес, онын сенімі берік

болады. Адамга ен басты асер касындагы бірге журген адамынан болады. Уш кун

молламен журсен, тортінші куні намаз окуын мумкін, уш кун маскунеммен журсен,

тортінші куні озінде арак ішуін мумкін. Білімді діндар адамдар азгын адамга асер

етіп, соларга байыппен жол сілтегені дурыс. Иса пайгамбар аурулардын, азгандардын

ортасында отырганда бір фарисей «Сен неге мыналармен журесін» дегенде, Иса

пайгамбар «Мен діндарларга емес, адаскандарга, рухани жудегендерге жол корсетуге

жіберілгемін» депті. Кейде уагыз кезінде  білгенінді айтсан керітартпалар «Е, оны

Алла біледі» деп кырсыгады. Сенін айтканынды кабылдамау ушін Алланы ортага

салады. Олар не деген такаппарлар, жаксылыкка карсы келушілер. Акем айтушы

еді «каргыстын ен жаманы, білме, білгеннін тілін алма» деп. Біздін улы

бабаларымыз нагыз дін нормаларынын маманы еді. Егерде солардын айткандарын

тындамай  осылай кырсыксак, біз акылсыз, тагы ел болып калар едік. Жартылыстын

коптеген зандылыктарын Алла галымдар аркылы паш етеді. Мысалы: астрологтар «кун

тутылады» десе, Алланын білдірген гылымы аркылы  дал келтіреді. Кейбір думше 

моллалар шаригат нормаларына теріс  тапсірлеу беріп, казактын мынжылдык діни

сеніміне киянат жасауы аркасында осындай карсы жагдайлар туындауы зандылык.

Мысалы: шелпек пісіртпеуі, шырак жактырмауы, аруак колдауына карсылык айтулары,

зиярат жасатпауы, актык жапкызбауы, жердін, судын, жан - жануарлардын, кейбір

онер, турмыс заттарынын киесін мойындамауы, шаригат занын алга устап казактын

улттык салт дастуріне, болмысына тиым салуы, арине асыра сілтеушілік. Алланы

танудын жолын жоюшылар. Пайгамбарымыздын озі бундай жайтка тойтарыс беріп

отырган. Жер бетінде артурлі халыктардын болуы, олардын оздеріне  тан улттык

ерекшеліктері, ол да Алланын калауынан. Негізінде шаригат зандары дін маселесіне

катысты тужырымдар, пайгамбарга еліктеу, сондыктан улт кундылыктарына араптын

ултына тан адет - гурыпын араластыру, кате пікір. Тек улт ерекшеліктері копе -

корнеу  дін  бузарлык болмаса болды. Кай халыкты алсанда олардын  діні мешітінде,

шіркеуінде, ал турмыстары баскаша. Дін мен улттык сипатында айырмашылык бар. Ал

казакта онын уйі - онын мешіті, онын салт дастурі, адет гурыпы дін шаригатымен

сабактас, тіптен исламнан бурын болган. Егерде сен дін жоралгысын білмесен де,

нагыз казакша омір сурсен, шаригаттан алыс кетпейсін. Казак тілінін  шаригат 

создеріне бай екенін білсен еді. Ежелгі пайгамбарлардын бірі Изиекиль (с.г.с.)

Алланын «сен еліне айт: егер олар менін нускауларымды орындамаса, мен оларга

озімнін тандаулы халкымды жіберемін, олар шетінен бахадурлер: калаларынды

талкандап, ар уйдін тукпірінде болсандар да сендерді кырады» дегенін жеткізсе де,

халкы оны тындамаган. Сол тандаулы бахадурлер біздін бабаларымыз екенін

мактанышпен айта аламын. Тандаулы елдін урпагы Алла жолын тандауда шатаспаганы

абзал. Ата жолын алаламай, аруак ісін караламай омір суріндер.