Туркiстанда тылсым дуниемен, аруактармен тiлдесуiм

Ескерту: Автор касіпкой жазушы, не журналист, не баксы, не емші, не коріпкел, не кумалакшы емес. Асет Ризаулына Кудайдын кудіретімен "жанды жетелеуші" орысша айтканда "проводник души" касиеті 2009 жылы Грецияда Зевс туган «Крит» аралында конып, пір Бекет атанын жане киелі Самарканд жерінде жаткан улы колбасшы Амір Темірдін мазарында ушінші тылсым козі ашылган - Рухани Устаз.

Асет Ризаулынын Жаратушы дарыткан касиеттері: кара дуга, тіл, коз тигендерді тазалау, адамнын омірдегі жане бизнестегі жолын ашу, аурасын тазалау, журегінін кірін аршу, періштелерін кайта кайтарып озіне кондырып беру, барлык ауруларынан арылту, омірлік багдарламасын тубегейлі жаксы жакка озгерту, ата баба аруактарымен тікелей тілдестіру аркылы бірнеше гасырлар бойы байланыс узіліп калган ата бабаларынын несібесін, байлыгын кайта кондыру.

Себебі, ата баба аруактары аркашанда урпагынын камын ойлайды. Урпагынын ішінен озінін несібесін, байлыгын беретін адам тандайды. Сол адамга ата бабаларынын аруагы бакытын, байлыгын, несібесін "жанды жетелеуші" данекер - медиум аркылы береді. Бул да Кудайдын кереметі!

Себебі, XXI гасыр: информация - куат гасыры. Адам журегіндегі Жаратушы - Газиз жанымен тікелей озі сойлесе алады.

Асет Ризаулы - Кудайдын кудіретімен адамнын оз басына, жеті урім бутак урпагына дейін, озінін турып жаткан шанырагына: кара дугадан, тіл козден, жын шайтандардан, перілерден коргайтын коргау коршау салып бере алады.

Кандай адам болмасын Озінін омірін, денсаулыгын жаксартып, енсесін езіп турган карыздарынан, жокшылыктан, кедейшіліктен кутылып, молшылык пен байлыкка, куаныш пен бакытка шомылам десе томендегі телефон аркылы Асет Ризаулы Мукашбековтын озімен ауызба-ауыз тілдесіп, тікелей жолыгып: ем, шипа алуларына жане тагдырын жаксы жакка тубегейлі озгертіп алуларына болады.

Электрондык поштасы: "mukashbekov.aset @ yandex. Kz"
Уялы телефоны: +7 701 733 55 71;

\\Туркiстанда тылсым дуниемен, аруактармен тiлдесуiм\\

Мен Елбасы болсамда казак деген атасын ардактап, анасын сыйлаган, аруагын кастерлеп, Алласына сиынган елдін перзентімін. Аруактын бар екені рас болса, Атырау мен Алтай, Алатау мен Арканын арасында талай тобе донбекшіп, талай ісімізге орнынан аунап тусіп, бугінгі біздін ісімізге ак батасын беріп жаткан болар деп білемін. Лайым сол бабалардын батасы кабыл болсын дегім келеді... Біз екі жарым гасырдан астам Ресейдін боданы болып келдік.

Сондыктан мен санадагы кулдык психологияны озгерту ушін ата-бабалар аруагына сиындым, солардын касиетті рухын тірілттім. Букіл казакка сауын айтып, оларга ас беріп тойларын откіздік. "Олі риза болмай, тірі байымайды" дейді халкымыз. Сол аруактар риза болсын деп, жаткан жерлерін тауып, басына белгі орнаттык, есімдері ел жадында журсін деп олардын атын мектептерге, кошелерге, ауыл-селоларга, аудандарга бердік...Ендеше сол аруактар бізді колдамады деп кім айта алады?!   

Казакстан Республикасынын Президенті: Н.А.Назарбаев.   

\\Халыкаралык «Ата жолы» козгалысынын ан тумары\\

Ані де, созі де маркум: Аділбек Толегенулы Нысанбайдікі

Казак елі назарында Алланын,
Ата жолы – Ардын жолын тандагын.
Бізге жеткен аян болып тылсымнан,
Аманаты ол, Арыстанбаб бабанын.

Кайырмасы:

Адал жандар, тебіренсін толгансын,
Оз антына адал болу ол да сын.
Біз тандаган Ата жолды, Ак жолды,
Гайып ерен, Кырык Шілтен, Кыдыр баба колдасын!

Ата жолдан аттап кеткен онбайды,
Аруактар тазалыкты колдайды.
Аластайык азазілді мазірден,
Аз гумырда, адасуга болмайды.

Кайырмасы:

Адал жандар тебіренсін толгансын,
Оз атына адам болу ол да сын.
Біз тандаган Ата жолды, Ак жолды,
Гайып ерен, Кырык Шілтен, Кыдыр баба колдасын!

Ата жолда сертімізде турамыз,
Неге біздер сынактарда сынамыз.
Берік устап ата-дастур салтымды,
Жамандыкты жер бетінен сызамыз.

Кайырмасы:

Адал жандар тебіренсін толгансын,
Оз атына адам болу ол да сын.
Біз тандаган Ата жолды, Ак жолды,
Гайып ерен, Кырык Шілтен, Кыдыр баба колдасын!

Артта калды, киын кезен актандак,
Ата жолы болашакка баспалдак.
Казак елі, Казакстан жерінен,
Адамзатка алтын гасыр басталмак.

Кайырмасы:

Адал жандар тебіренсін толгансын,
Оз атына адам болу ол да сын.
Біз тандаган Ата жолды, Ак жолды,
Гайып ерен, Кырык Шілтен, Кыдыр баба колдасын!


КІРІСПЕ

Мен кіммін?! О дуние бар ма?
Гарышта омірдін улы купиясын Кудайдын берген рухымен алып журген Жаратушынын бір ушкынымын ба?
Неліктен Мен коргансызбын, алсізбін?
Озімнін кумандарымнан, сенімсіздігімнен, коркыныштарымнан, ауруларымнан, касіреттерімнен калай кутыла аламын?
Озімді-озім калай тани аламын?
Жер бетінде, откінші жалган фани алемде не іздеп журмін?
Сонан сон не болады?
Бакыт, бостандык, тагдыр, карымта заны (карма) деген не?
Оз тагдырынды озін калай баскаруга болады? Аруактар деген кімдер? Ата-бабаларымнын аруактары маган калай комектеседі?

I БОЛІМ

14 караша 2006 жылы жубайым Рахпар Кудіретоллакызы Мукашбекова екеуміз «ата жолы» козгалысы уйымдастырган Онтустік Казакстанда орналаскан: Алматы – Тараз – Туркстандагы касиетті бабалар мен аналар кесенелерін копшілікпен: 20 автобуска сыкала тиелген 500-дей пенделермен бірге аралап зират етіп жане касиетті аталар мен аналардын рухтарынын баталарын «аккулардын» комегі аркылы алып кайттык.

Бір гажабы осы 5 таулік бойы ешбір пенде озін жаман сезінген жок. Тіпті катты аурулардын жазылып кеткенін, ал арак ішіп барган пенденін Арыстанбап ата аруагынын ескерткеніне карамай – арак ішіп, біздін козімізше жынданып кеткенін де козімізбен кордік! Адам айтса сенбестей жагдай, осы барган 500 ден астам пенделер 5 таулік бойы уйыктаган жак, себебі дем алатын да уакыт болган жок. Уйыктаса сол автобус ішінде, немесе курбандык шалып тамак ішілгеннен кейінгі аталардын батасынан кейін 1-2 сагат уакыт кана.

Тангы сагат 4-5 тен зират аралап, аруактарга куран багыштаганша кешкі сагат 7-8 болады, курбандык шалып, тамак ішіп болганша сагат тунгі 10-11 болады. Осыдан кейін аталар мен аналар аруактары ар пендеге «аккулардын» комегімен жеке-жеке бата береді. Біздін 2 автобустагы 54 пендені  Асем деген «акку» карындасымыз, комекші жане сынактан отуге барган «аккулармен» бірге бастап журді. Бата беру тангы 2-3 ке дейін жалгасады. Орыс ултынын окілдеріне батаны орыс тілінде де береді.

Мінген коліктеріміз Кенес укіметінін журнагы – тоз-тозы шыккан ПАЗИК автобустары. Автобус тутінін далага емес, керісінше ішке айдайды, пеші жанбайды. Есіктері ангал-сангал, журісі салдыр-кулдір. Жылдамдыгы сагатына 50-60 шакырым, одан арі шабайын десе, окпесі біткен пенде сиякты какалып-шашалып ошіп калады. Кордай асуынан аса бастаган кезімізде мінген колігіміз сілтідей тынып, турып калды.

Сол кезде бастап журген «акку» карындасымыз тен жартымыздын даретіміздін жок екенін аталардын айтып жатканын хабарлады. Осы жерде толык даретімізді алып 2-3 сагаттай богелдік. Шындыгында да басым копшілігіміздін толык даретіміз жок болып шыкты! Жундеу дегенді басым болігіміз білмейді екенбіз. Жундеу дегеніміз – он бойындагы жунді тыкырлап алып тастап тазалану керек екенін сол жерде білдік, амалсыз алдык. Жунделіп жане толык дарет алып болганнан кейін озімізді анадан жана тугандай сезінгенімізді жасыра алмаймын. 

Жасыратыны жок копшілігіміз толык дарет алудын жай-жапсарынан хабарсыз екенбіз! Осы мезеттен бастап тауліктін кай мезгілі болмасын толыктай дарет алуга коштік. Егер толык даретін жок болса, аталар аруагы біліп койып маскаранды шыгарады! Ажетханалары оте лас, кірсен журегін айниды. Амал жок конесін. 

Ен тан калганымыз – осындай жагдай жок болса да пенделердін барі бірдей конілді, рухани котерінкі, копшілігінін коздерінен сабиге гана тан ушкын пайда болганын жане козімізше 10-15 жылга жасарып кеткенін коргенде оз басым жагамды устадым! Осы пенделер кандай той-тамашада болсын – дал осы сапардагыдай балаша куана алмайтынына толык кепілдік бере аламын.

Перзентке зар болып журген ерлі-зайыпты жас жубайларга пален уакытта сабилі боласындар, атын осылай деп коясындар дегенде, алгі жас жубайлардын куаныштан егіліп жылаганын корген кезді тілмен суреттеп айтып жеткізу мумкін емес.

Сондай-ак откен кателіктерін, адасуларын айткан кездегі агайынды уш азаматтын катар турып егіле жылаганын корген пенде омірдін алдамшы екенін, имандылыктан баска жол жок екенін бар болмысымен сезіп, Алланын кудіретін мойындап, оз омірін – тагдырын озгертіп кайтады деп айтсам артык болмас. Себебі, мен оз басым осы жазгандарыма тікелей куамін. Осыдан алган рухани озгерістерімді суреттеуге тілім жетпегендіктен, бул тылсым такырыпты козгамай отырмын.

Осынын алдына Жанар деген «акку» келіншектін айтуымен, Бота деген «аккудын» бастауымен касиетті бес ата: Суйінбай, Кайназар, Жамбыл, Туктібай жане Сарыбай аталарга барып бата алып кайтканбыз. Сол кезде Рахпар екеумізге: «сендерге таяу арада Туркістанга жол тусіп тур» деген еді, онша сенінкіремедік.

Келе сала академик Оразалиев екеуіміз Шымкент каласына жол сапарга шыгып кеттік. Академик Оразалиев, теолог – философ галым Омаров ушеуіміз жазган «Жасару купиясы» кітабымызды Шымкент каласына гана емес, букіл онтустік Казакстан оніріне белгілі акын, жазушы, касіпкер, облыстык маслихаттын депутаты Шалкар Абішулы деген азамат окып шыгып, академик Ракым Алмабекулын арнайы шакыртыпты.

Осы Шалкар Абішулы Поль Брэгг ілімі негізінде 1995 жылы Шымкент каласында 42 жатар орыны бар ашыгумен емдеу орталыгын, оз каржысымен ашыпты.  Буны біз естіп білген емеспіз. Барып керемет разы болып кайттык. 10 кун ашыгып емделген наукастардын осы аралыкта калай жазылып кеткендерін, олардын Шалкар Абішулына деген шексіз алгыстарын, баталарын козімізбен коріп, кулагымызбен естідік, осы азаматтын нагыз «елі ушін еніреп туган ер екеніне»  суйсіндік! 

Осы жакта бір жумадай болдык, академик агамыз лекциялар окып, облыстык теледидар арнасынан сойледі. Шалкар бауырымен тос кагысып достасты. Осы іс сапарда: онтустік батыс ауыл шаруашылык гылми-ондірістік орталыгынын директоры, АШ гылымдарынын докторы, профессор, гылым, техника жане білім беру салалары бойынша Мемлекеттік силыктын Лауреаты Абдірахман Молданазарулы Омбаев унемі бірге болып – академик агамызга деген ізеттілік ілтипатын білдіріп журді.  Шымкенттен 12 караша куні Алматыга оралдык.

Келе сала бір тауліктен кейін Кудайдын кудіретімен, бабалар рухтарынын шакыруымен Рахпар екеуміз Туркістанга журіп кеттік. Шымкентте болган кезімізде Шалкар Абішулы бір кун Каратау оніріндегі Байдібек ата, Домалак ана, ал екінші куні Туркістандагы Арыстан бап, Кожа Ахмет Яссауи т.б. касиетті кесенелерді корсетіп, аралатып шыккан. Алматыга келгеннен кейін Рахпар екеуміздін сапарымыз 14...20 караша аралыгында отті.

«Аккулар» деп аруактармен тікелей байланыска тусіп сойлесе алатын кыз-келіншектер, «сункарлар» дегеніміз ер адамдар екен. Аруактар осы «аккулар» мен «сункарлардын» денесін пендемен сойлесу ушін колданады екен, осылардын журегімен, аузымен, тілімен, унімен оздерінін баталары мен тілектерін жеткізеді.

«Аккулар» мен «сункарлар» ун таспа сиякты, аруактардын айткан создерін пандік алемге дауыстап жеткізіп кана айтады екен. Былайша айтканда аруак пен пенде арасын созбен байланыстырып турган аудармашы. Осы «аккулар» мен «сункарларды»: аруактар – журегінін, ниетінін тазалыгына байланысты пенделер ішінен оздері тандап алады екен.  Осы тандап алган пенделер: Фани – (рухани) алеммен, баки – (пандік, материалдык) алем арасындагы немесе о дуние мен бу дуние арасындагы данекер.

Осы козгалыстын болатынын 40 жасында коріпкелдік касиеті конган – Францияда, Сен-Реми каласында 1503 жылы дуниеге келген Мишель Нострадамус болжап, айтып, жазып кеткен. Ол озінін «Центурии» атты 10 томдык кітабында 1104 болжамдарды жазган.  Шагын шыгыс мемлекетінде оліктердін сойлеуін, осы козгалысты бастайтын адамды да бейнелеп кай елден, жасы т.б. белгілерін де болжап кеткен. Сондай-ак осы адамнын, казак жерінде жаткан касиетті адамзат аруактарынын басын котеріп, осы аруактар аркылы Жаратушы адамзатты тура жолга салатынын, осы агымнын талай гасырларга жалгасып – адамзатка «алтын гасыр» орнайтынын да айткан.

Осынын іске аса бастаганын оз козінмен коріп, кулагынмен естігеннен кейін Жаратушынын бар екеніне ешкандай куман де, шек те келтіре алмай каласын. Алланын кудіретіне бас иесін. Касиетті бабалар мен аналардын аруактарынын тікелей озінмен байланыска шыгып: откен оміріндегі жіберген кателіктерінді, озін гана білетін купия сырларынды ашып айтып, келешекте кандай адасушылык пен катерлер кутіп турганын, осыдан шыгатын жолдарды айткан кезде жане озіннін ауыратын мушелерінді доп басып айтып, колма-кол емдеу шараларын жургізіп жолынды ашканда, таныркамаска шаран калмайды.

Келешек оміріне тура жол сілтеп, аруактар оз ауыздарымен он баталарын беріп, денсаулыгыннын курт жаксара бастаганын сезген кезде, адасып журген коп пенденін біреуі екенінді білесін, болмысынмен сезесін. Аллага деген шексіз суйіспеншілігін, махаббатын оянып, журегіннін кірі аршылып, имандылык жолына калай тускенінді байкамай да каласын. «Кудайсыз курай басы да сынбайтынына» конілін де, козін де жетеді. Данышпан Абай атамыздын мына оленінін тура озіне гана арналганын бар болмысынмен тусінесін:

Енді осы жогарыда жазгандарым далелді болу ушін, касиетті аруактардын – «аккулардын» аузымен айткан баталарын ун таспага жазып алганмын. Осы баталар  ун таспага калай жазылды, мен де солай ак кагазга тусірейін:

 
Арыстанбап баба аруагынын копшілікке берген батасы:

Мына жалган омірде, бірін мына – Кудайым десен, бірін мынау шайтаннын колтыгынан устап бір – адастын, пенде, емес пе?!

Бугін мынау аруактарын, карактарым сендерге, карап бугін шакырып, еткен мына жайым бар гой! Кешегі жалган мына омірде арбірін – кунарапага баттын ба?!

Бугін мулайімсіп арбіреу ата-баба аруагы кометес деп тілеуді тілеп жеттін бе?  Ей, пенде баласы – жалганды жалпагымен басканда, бірін ащы суга былыгып, мына бугін арбір денендегі мушені уландырдын емес пе?!

Біреу жатырдагы баланы алгызып, мына кара жерге таптаттын мына емес пе?! Ей, пенде! Бірін ерсін, бірін катынсын!

Алла-тагаланын мына бугін жіберген кулдарынын бірісін деп мына бугін аруак болып, баптын-бабы Арыстандай бабаларын алдарына жеткенде, ей пенденін баласы! Уш катын мен екі пенде баласы, осы арада ай пенде, бойында толык дареті де жок екен гой!

Мына бугін арбіріне – бетіндегі мына бугін опыгынды айрандай тогіп аягынды откізіп бір отейін бе?! Тілек тілейді екен десем, алі де пендешілікке салынган ба? Мына бугін турган аккудын арбір берген батасына сынак салган пенде бар гой! Ай, пенденін баласы, кешегі мына бугін Алла-тагаланын пайгамбары – Мухаммед галейкум галайсаламда кастарына жеткенін білдін бе?!

Бугін урпагым, баптын-бабы Арыстандай баба болып – алдарына пенде баласы, келіп мына актыкпенен кешірімді салып батамды тогіп отейінші!

Кеше мынау – Акбурадай аталарын, арбіріннін ниетінді тексеріп откен жайы бар гой! Бірак пенде – бірін сенсен аруакка, бірін сенбей айтеуір бір келдіндер ме?!  «Барып кайтайыкшы, коймай койды гой» деген пенде де бар екен гой арада! Ай пенде, несіне келдін суйретіліп?

 Мына бугін казагыннын кен даласына бакыт конып аруагын журектеріннін катып жатканда, пенде соны да білмей арбірін ішке жинап алган кешегі куйік омірдін, мына бугін арбіріне булыгып уланып бір калдын ба?! Кайтейін, несін айтайын!

Урпактарым, киналып жеткендерінді Арыстандай бабаларын, ниеттеріне карап батаны – бастап бір отер жайым бар! Айналайын урпагым дер ме ем озінді тургызып орныннан....

 
Арыстанбап баба аруагынын Асет Ризаулы Мукашбековка берген батасы:
 
Айналайын туягым,
Асет теп мына озінді,
Тургызайын батага!
Тургызып мына бугінде,
Озіне мына батаны,
Тогіп мына отейін!

Отырарда отыз бап,
Сайрамда мына сансыз бап,
Бугінде мына карагым,
Баптын бабы Арыстынбап,
Бабан мына озіне,
Ак батага балап та,
Алган мына кезінде,
Ендігі мына танында,
Сенін де мына карагым,
Ушар мына биігін,
Биік болсын деп озіне,
Батамды мына бастайын!

Карасам мына талайды,
Бойдагы мына жиналган,
Тіл менен мына козінде,
Бугінде мына сылынып,
Жатканын да коргенім,
Карасам мына бугінде,
Сенін де мына карагым,
Шанырактын астында,
Болган мынау талайды,
Каралыктын кіргенін,
Коргенімді айтамын!

Соны мына бугінде,
Аруак болып сылып та,
Алып жаткан жайымнын,
Бар екенін де айтайын!

Айтсам мына озіне,
 Бір мын мына тогыз жуз,
Токсан сегіздін жазында,
Келген мына басына,
Сынагын мен коргенім,
Аруагын карагым,
Жеті атаннан озінді,
Коргаган мынау барында,
Айтып мына кетейін!

Ай урпактын баласы,
Бугінде мына карасам,
Сенде мынау атадан,
Тілекті тілеп жеткенде,
Тілеген мына тілегін,
Кабыл болып мына бір!

Жаткан мына кезінін,
Бар екенін айтамын!
Бугінгі мына танында,
Беріп оттім озіне,
Ак батаны карак, кабыл ал!

 

Арыстанбап баба аруагынын Рахпар Кудіретоллакызына берген батасы:

Айналайын Рахпар каргам-ай, ниетін ак екен карагым, бірак сенде шырагым-ай, сенде ана болып жыладын-ай, талай бала жыладын! Жылап бала есінде ме шырагым осы 98-99-да не отпеді каргам басында! Сол бір жастыгынды талай суладын емес пе? Танірім-ау не жаздым деп, балам-ай Кудайга да жалбарындын, сол бір жалгыз туягынды балам-ай, ойлап бала озінде, талай балам киналдын мына емес пе?!

Шырагым-ай, касібіннен сынак келіп басына, карагым-ай бугінде – жардан келген сынак бар! Кайтейін балам, арбірін басында котердін! Ер мінезді шырагым-ай, ана – мына байкус та, ойлап балам озінді киналган кезін карасам! Айналайын шырагым, мына бугін 43 жастагы карагым бауырын бар екен гой езілген! Айналайын урпагым!

Білсен балам, мына кешегі, кешегі балам откенін, оскен урпак баласы бугін Арыстандай бабаннын  басына мына шырагым-ай жеткенде, бойындагы кара дертінді сылып алып тастайын!

Есінде ме шырагым, осы балам 95-інді, карсы алган кезінде, келді ме екен карагым, тума-туыс дос жаран шанырагыннын астына! Есінде ме шырагым-ай, сол кезде каралыкты жаккан катын-калаш бар екен гой тегінде! Урпагым-ай, озінін – 49 мына жасы бар, балам-ай сол катыннан каралык келген басына! Балам содан бері денсаулыкпен карагым, дурысталмай уйкын да киналып балам калдын ба?! 
Балам бердім ак батаны,
 Алгі балам шырагын,
 Бар екен гой тагы да!
Айналайын карагым-ай!

Мынау ак тосектін,
Астына барып,
Балам талайдын,
 Колы балам, байланган ба?

Айналайын кызым,
Бердім саган ак батаны,
Берген мынау аруагыннын батасы,
Балам бойына дарысын деп,
 Батаны согып оттім кызыма!
 

Кожа Ахмет Яссауи баба аруагынын копшілікке берген батасы:

Ата баба аруагы да калап мына арбіріннін де откен мына кеткенді, ай пенде, кешегі кунарапа, кунарап арбіреуіннін басында бір болганда катын-калашка карап отейін.

Турындар! Яссауи мынау жеткенде (барі орындарынан турады) катын-калаш оздеріне карап отсем, катындар бугін еркек боламын ба дегені. Бугін жатырдагы баланы алгызып арбіреуін казагымнын даласына мына бугін урпак таратар ма дегенде арбіреу, арын саткан катын да бар гой арада!

Пенде, мынау аруак кормеді дедін бе?! Арбіреуі  откен, откен мынау кунаратты корді бугін Яссауи! Аруак тылсымнан басталды арбіреуі. Кан жылап алдарына жеткенімде, ей катын-калаш! Ауызда кок тутін, кенірдектен ащы суды сол бір назік журекті ластап откен сендер ме?! Ер пенденін басын таптап арбіреу, мына бугін жургендерінді аруак кормеді дедін бе?!

Мына екі елі ауыздарына торт елі какпак саламын! Сыпсындаган тілдерінді мына бугін кем етіп тастайын ба? Пенде! мына бугін Яссауи кахарланды, ниеттерінді тексерген аруактарын, бірін тентек «не істеп алады» дейсін-ау деп, арбірін мынау сынадын ба аруакты?! Катын-калаш, аруактын бір алдына келіп тайран кагып жургенінді корген менін жайым да бар. Несіне келдіндер, киналып Кудайдан тілеу тілейме десем,тайрандап, туштындап мыналар бірінін кокейден каралау созі шыкты мына емес пе?!

 Ай, пенде баласы! Жиындар естерінді, мына бугін Казагымнын даласына солып калган гулді кайта жайкалтама десем арбірін, каралык создерінді тастадын-ау аузыннан! Кормеді дедін бе, сезбеді дедін бе арбірін!

Мына бугін Яссаиу, алдарына келгенде ниет кайда? Иман кайда? Тілендер Кудайыннан кешегі арбіреуін кунарапаларын ушін, аруактарын артыннан тілеу тілеп жатканын сездін бе?! Ей пенде баласы, пенде сынагыма салып арбіреуін кос аяктан буып кайта тастайын ба мына жерге.

Киналып жеттіндер арине, бірак сендер енді .........болса, сол мына куыстагы жаткан тілді бір комекейден суырып алар Яссауи тур алдарында! Бугін мына аруак, кешірімді салды арбіріне! Тузендер ниетті, ниет тузелмей іс тузелмейтінін тагы да саламын деп естеріне мен де тыныш таппай отейін. Ертенгі жолдарына карадым.

Турындар!(барі турады). Сендер де пенде баласы талайды тап-тап былгап жерді де, арбіріннін бастарында откен іс, мына отпелі заманда кунарапа бастан асып жатыр гой! Екі буттын арасындагымен мына бугін арбірін лаззатка бір батканда, катынын бола тура баска катыннын койнында жатканынды мен де бала кормеді мына дедін бе?! 

Ай пенде, несіне шалбарланып журсін-ау! Колдарына семсерменен мына бугін кылыш устатса катыннын етегін котеріп кірерге дерер ма, естерінді жиындар езілмей!

Бугін пенде баласы, арбіріннін ішек карындарынды жеті орімдей камшыдай оріп, откен бала, кеткендерінді беттеріне басса аруагын мына турарга жер таппай сендер де кетер ме екенсіндер! Бугін тунде тексердім арбіреуіннін ниетінді, ниеттерін тузу екен ертенде. Осы мынау ак ниеттен арылмандар тегінде! Берейін сендерге де батаны.

Карактарым, шыны мына Кожахметтей аталарыннын мазарына жеткенде 995 аулие арттарыннан еріп жетті ме?! Пенде баласы, карап бугін откен кунаратты менде бала, арттарыннан тастап бір, сылып  алып батаны бастап отер жайым бар!

..........Яссауи... аруагы.....ей пенде! Мына киналыспен жеттіндер гой, кайбір жетіскеннен келдіндер. Бірін сынайсын-ау, бірін мына шын ниетпен ата-баба аруагы деп тілек тілеп отырсын-ау! Берейін ак батамды баршана, бірак урпагым мына бугін аккуын, терін бала агызып, аруактын созін жеткізіп екі мына дуниенін елшісі болганын урпагымда силандар. Міне бугін аруактарын алдында батасын сала бастаса:

Кожа Ахмет Яссауи баба аруагынын Асет Мукашбековка берген батасы:
 
  Асет, озінді тургызып алайын батага! Ай балам-ай, ойланып толганып бір жатканында: «Не дер екен ата маган, кешегі откен омірімді айтып мына пенде копшіліктін козінше мына бетіме басар ма екен» дедін бе?

Ай, балам-ай кайтейін, самайына ак тусіп, аппак мана кыраудай болган екен шашын да. Жастыкпенен бала, не отпеді, балам-ай біракта пендешілік омірін артта калсын карагым! Балам-ай озінде, тілеу тілеп мына бугін, жарынменен косактасып жеттін бе? Бугін балам жузіне карадым, карап балам ішкі дуниене уніле карасам, ай балам-ай омірге деген бір окпен бар гой! Балам-ай, осы омірімді бугінгі бір айналдырып отсем, олай бала істемес едім деп, балам-ай, балам ойга баттын ба?!

Бугін бала аруактарын жар салып бір алдына жеткенде, есіне балам тусірші – балам-ай, мына дос жараннан о дуниеге кеткен бір – ер пенде баласы бар екен гой, карасан сол аруагын – бала, алдына келіп карагым, арканнан кагып турган жайы бар! ( Сарсенбай маркум??). Айналайын карагым, есіне тусір арбір, бала, откен мына омірінді.

 Айналайын урпагым,
Саган бала жолына –
Актык тосеп батаны,
Тогіп отер жайым бар!

Есінде ме карагым-ай, осы 88-іннін, когілдір, бала,коктемі, жадыраган жазынын, мына бугін куні жаркырап шыкканда, балам-ай сынак келген екен. Астындагы тулпардан, балам-ай, сонда бала,сенде бала тусінбедін ак телпектін астына талай балам бардын ба? Талай барып карагым-ай, мына бугін карасам, дертіне шипа таппай, балам озін ойландын, толгандын балам кайтейін! Бірак балам, мына бугін іштегі сырынды ешбір пендеге білдірмей, іштей куйіп журген бала, кезінде балам бар екен гой!

Айналайын карагым,
 
 Асет деген атын бар,
Еркек деген затын бар!

Карагым-ай, аруагын,
 Алдында турып батаны,
 Жаудырып бір жатканда,
Арбір мынау аулиеннін,
 Батасы балам кабыл болсын,
Ниетін бала ак екен!

Аруакка деген сенімде,
Арбір рух балам озінді,
Колдауына алып карагым,
 Екі мынау омірдін –
Кызыгын кор деп,
 Батаны салып оттім улыма!
 

Кожа Ахмет Яссауи баба аруагынын Рахпар Кудіретоллакызына берген батасы:

Айтып берейін бугін Рахпар балама, тургызды бугін аруагын, мына сенін жолына карап отсем,  шырагым-ай кысылып-кымтырылып келдін бе бугін Яссауидін алдына, козден парлап жастарын аккан кезінде, шырагым-ай кайтейін деп, балам-ай!  Ар туманнан сынак келеді.

 Коре алмай балам алдына, табалдырыкка карагын, каралыгын шашкан пенделер де бар екен гой!  Айналайын кызым, сол катын – кара катын,балам-ай келіп жеткенде, мына балам шанырагын шайкалып талай ...киналдын балам емес пе?! Бугін балам сол сынакты аттагын шырагым, болашактын ак есігін ашып отер жайын бар!
 

Айналайын балам,
Мына кіре берісте,
 Он жак балам болменде,
 Каралык бар тегінде,
Аластатып аларсын,
 Балам болменді.

Шаныракты аластатып,
 Кудайы бір шайінді,
 Аруагына багыштап,
 берерсін деп, 
Батаны салып оттім кызыма!

 
Туягын бар екен гой карасам, киналып журген карагым. Айналайын карагым, зарымнан келген сынак бар. Айналайын шырагым-ай, мына саган батаны салып откен аруагын Яссауидін аруагы! Каргам мынау айтарым, осы 17 кун дегенде келер Роза деген катын бар, айналайын шырагым сол катыннын сынагы болады балам саган да!
 

Киналган пендені,
 Ауырнанын астынан,
 Жеткізіп ал шырагым,
 Сонда балам алдыннан,
 Кездесетін тагы да,
 Бір Алланын сиы бар!-деп,
Бата салдым кызыма!

 

Тауке хан баба аруагынын Асет Ризаулына берген батасы:

Аркайссын бугінде, тілеу тілеп келгенде карасам бугін Тауке хан, алдарына келгенде – шашуымды шашамын, арбіріннін тагынын астына шашуымды беріп бір, мен бугін аркайссына бугін де шаттык пенен арбір тагымды мынау силаймын! Арбір мынау жеткенде,бугін мынау басыма актыгын тосеп бугін де,  Асет балам жеткенсін! 

 Кабыл алып бугін де актыгынды коргенде риза болдым озіне! Балам мынау озінде, киналып мынау каралык (дуалану) – басыннан мынау  бугінде, арканнан мынау кадалган озінде мынау каралык, бугінде мынау найзамнын ушымен мынау каралыкты бойыннан жулып алып та тастаган да жайым бар!

Бугін мынау озінді – Асет балам котеріп, куантып мынау озінді, куантар мынау жайым бар! 33 куннін ішінде шанырагыннын астына шаттык пенен берекенді кайтадан мына кіргізіп, орындалып арбір мынау бугін де, тілеуін бугін кабыл болар жайы бар! Кабыл кылып бугін де, актыкты мынау озім де, кабыл кылган жайым бар!

Асет балам, артыннан мынау киналып – каралыгын кетер деп, бугін мынау озіне, колдау беріп бугін де – Тауке хан мынау озіннін, таубана мынау келтіріп!  Бугін мынау озінді коркейтіп,  мынау аруактын арбір мынау батасымен – озінді бугін когертіп бойынды мынау тазартып, алар бугін жайы бар! Киналыпсын бугін де, артта калып озінді, котеріп алам бугін де! 

Арбір мынау сынагын тур екен мынау калпында! 40 кундік сынагын, осы мынау сынактан, бугін мынау озін де, отсен мынау озіннін баска мынау – тажірибе кайта келер жайы бар. Алдына мынау озіннін – айелі мынау пендесі, сынак болар жайы бар! Айтып кана отейін, осы мынау айел пенде – озінді сынагымен – сынак кылар озінді, алатугын жайы бар! Сол мына катын келгенде, сынактан мынау сен дагы, сынбай гана отерсін!

Сурак койып озінді,  арбір мына катанды, сурармын-ау сол кезде. Корыкпай мынау сол кезде, арбір мынау сурагына катыннын – жауап берер жайын бар! Осы мынау сынактан, отсен мынау тагы да 13 куннін ішінде, тагы мынау ертенде, алдына келіп озінді тагы да – мынау сынакка калармын-ау жайы бар!

 
 Осы мынау сынактан откен сон,
Мынау озін де 17 кун ішінде,
 Куаныш келіп кайтадан,
 Табалдырыгына мынау да,
 Шашуын шашып,
 Ертен де келер мынау жайы бар!

 Атагын мынау сол кезде,
 Еліне мынау жайылып –
 Елін мынау озінді,
 Котерер мынау жайы бар!

Асет балам, бугін мынау озіне,
 Тауке хан мына озіне,
Риза болып озіннін:
Мойнындагы актыкка –
Демімді салып беремін!

 Бойындагы дертіне – осы мынау шипа! 
Шипанды кондырып мынау бугінде,
 Арбір мынау тунінде – аян беріп озіне,
 40 кун мынау озінді,
 Аянмен мынау тугырга –
Тургызар кезім бар!

Мынау канымда –
 Осы танда арбір мынау озінді –
 Атан мынау озінді,
 Туртпектеп бала озінді,
 Келіп мынау озіне,
Белгісін беріп оятар!

 Сол кезде мына оянып,
Тілеуімді тілерсін!
Ак даретпен бугінде,
 Озіне мынау батаны –
 Салган мынау жайым бар!

 

Акбура ата аруагынын Асет Мукашбековка берген батасы:
 

Асет деп балам озіне,
Батамды мына берейін:
 Алдыга баскан кадамды,
 Артка тастамас, сен, боларсын!

 Жора-жолдас барі жолында –
  Сабит деген кім еді?
Мурат деген кім еді?
 Жуматай деген кім еді?
Уагыздап сен отесін,

 Ак жолга оны саларсын,
Адасып журген жайы бар,
 Шатасып журген жайы бар,
 Ак жолга мына саларсын,
Аманат кып кетейін,

 Аманатка бугін де –
Киянат сен жасамай,
Отер болсан балам озінді –
 Шынынын-шынына,
 Биіктін мына биігіне,
 Шыгарып алар жайым бар!

Алладан мына тілеген,
Тілегін кабыл болып жатканын,
Айтып мен де кетейін!
Акбурадай атаннын,
Колдауы бар жолында!

 Колдап мына колпаштап,
 Жолында мына сен ушін,
 Алладан мына тілекті,
 Тілеп те турган жайы бар!
 
Он жак мына буйректен –
 Туртпектеп турган киелі,
 Абай мына атаннын –
 Белгісі бар бойында!

Колдауы бар бойында,
 Белгісін мына кабылда!
Аласын сен бугінде,
Онерлі мына баламнын –
 Бірісін сен бугінде!

 Сол мына онеріне,
 Колдауды салып –
 Турган жайы бар!

Абайдай мына атаннын,
 Ак шапанын иыгына –
 Іліп турган жайы бар!

Жолын мына ашылып,
 Ак астынан отетін!
 Жайы барын –
Айтып мен де кетейін! – деп,
Бата бердім бойына!

 

Бухар ата аруагынын копшілікке берген батасы:

Ай урпагым, кайтейін бугін мынау сана менен сезімге, мынау алпыс екі тамырга – шайтан кіріп арбіріне, колын мынау шын берген бе?! Соны пенде сезбедін, ес-тусінді білмей пенде, ащы суга малынганда арбірінді аруактарын жер ананын астында жатканда «урпагым-ай!» деп бала, козінен жас емес, канды агызып Кудайдын алдында тілегенін білдін бе?! Бугін, бак конып бул жатканда, аруактар жерден турганда, міне урпак жандарында турып, бата аруак салып оттім баршана!

Бухар баба аруагынын Асетке берген батасы:

 
Карадым мына бугін Асет,
Озінді тургызып мына батага:
 Ай балам-ай, балам-ай!
Мына бугін аруагын,
Балам сенін жолына караса,
Балам, ниетін ак екен!

 Мына бугін,
 Ак болгандыктан –
Урпагым-ай!
 Журектін бір тубінде,
Куйіп калган куйігін,
 Кетпей журген жайы бар!

Ей, балам-ай!
Есіне балам тусір кане:
 Токсан мына бірменен,
 Токсан мына екіне,
 Кадамын бар басканда,
 Балам басында не болмады?!

 Киналдын балам,
 Киналдын тагы да,
 Бірак балам,
Аке рухы озінді –
 Колдап алып тегінде,
 Урпагым-ай жолына....
 Актыгын балам салганын,
Соны балам сездін бе?!

Есінде ме карагым,
 Мына 93-тін...
 Бір жадыраган жазында,
 Аруактар касына келгенін,
 Соны да балам сезбедін!

 Бугін балам,
Мына екі аяктагы,
 Кос аяктагы,
 Менде, бала –
 Кыл бурау мына арканнын,
 Жібін шешіп тастайын!
Бердім саган ак батаны!

Арбір мына карагым,
 Тілеуін бір...
 Кудайыннын алдында –
Кабыл болсын!
 Деген умітпенен,
 Бата салдым жолына!

Балам-ай мынау артында,
Дос-жоран балам бар екен гой!
 Ай балам ай бір:
 Екі пенде бар екен... (академик Оразалиев пен акын Шалкар Абішулы)
 Балам кос иыктан,
 Демеу болып табылган ба?!

 Сол пендені карагым,
 Жеткіз балам,
 Арыстандай бабаннын бір басына!

 Бірі балам карасам,
 Анасына кайгырган кезі болган.
 Бірі мынау карагым,
 Шырагынын багы...
 Мынау ашылмай,
 Киналып журген...
 Жайы бар ма?!

Айналайын балам,
Сол екі пендені –
Жеткізіп алсан,
Шанырагыннын астына...
 Бак конар деп,
 Батаны салып оттім балама!


 

Ибра;им ата аруагынын Рахпарга берген батасы:
 
Ей урпактарым!
Тылсымнан келіп бугін сендерге,
Батамды беріп алайын!
Ак батама малайын!

 Батам, батам батпасын,
Батам жерде жатпасын,
Бугінгі пенде жолына,
Ак батамды,
 Ак жолдарынды ашайын!

Акка малып тагы да,
 Жолдарынды ашайын!
Кызым Рахпар,
Котеріп сені батага,
Ак батама малайын!

Рахпар кызым озінде,
Есті кызым екенсін,
Не отпеді басыннан,
Сонау 1999 жылы..
Каралык бойына тараганда,
Атаннын аруагы...
Сактап калган екен озінді,

Бугінде міне келгенде,
Аруак колдап озінді,
Жолынды ашып бугін де,
Кылышымнын ушымен,
Каралыкты бойыннан,
Сылып тагы алайын,

Рахпар, кызым озін де,
Жаксылык бар,
13 куннін ішінде!
2008 жылы...
Куанышка кенеліп,
Жануянда тойын тур!
Той болатын озінде,
Осымен кызым озінде
Кабыл алып батамды!

 

Ибра;им ата аруагынын Асетке берген батасы:

 
Асет улым озінді,
Тургызып бір алайын,
Ак батама малайын!

Асет улым озіннін,
Киналып та жургенін,
Бес жылдын бойы болыпты,
Осы жылдар ішінде,
Не болмады озінде,
Киналганда улым-ау!

Касібінде журмепті,
Каржыдай да киналган,
Кездерінді кордім гой.
Сонау 2002 жылы,
От басында шу шыгып,
Тусінбестік болыпты.

Асет улым карагым,
Бугінгі сенін киналысын,
Ак батамен агарып,
Ак батамды алганда,

Жолына ак шашылып,
Ак шашумен,
Агарып бір алганда,
От басына куаныш,
Кіреді тогыз ай ішінде,
Деп, – озіне, беріп оттім батамды!

 

Айша-биби ана аруагынын Асетке берген батасы:

 
Ата баба аруагы,
Арбіріннін журегінді,
Тазартып бір алсын деп,
Батамды мен бастайын!

Бугін балам Асет,
.............................
Мазаланып откен бе?!
Ей пенде! Сен де бала!
Талай бала басыннан,
Не отпеді карагым.

Сен де бала жас болдын,
Жас болып мынау талайлар,
Арбір катыннын карасам,
Мына бугін жаутандатып,
Козінменен атканда,
Сузеген мына букадай,
Арбірін сузіп откен бе?

Аруак – пенде баласы,
Кормеді де дедін бе?!
Отірік болса...
Турган мынау Айшанын,
Бетіне мына, басшы кане!

Мазаландырдын аруакты,
Арбіреу пенде баласы,
Сынама мына баланы,
Ана-муна сендерге,
Батасын бір салганда,
Мынау бугін мазаланып.
Кетті мынау аруагын,

Ай пенде!
Сені де бала тандадым!
Сункар болып сайрайсын,
Саган балам айтарым,
Арбір мына бойдагы,
Кунарапты тастагын!

Жуып-шайып алайын,
Енді пенде баласы,
Келер балам алдына,
Дос-жоранын бар екен,

Кайда бардын, не болды?
Шыныменен екен бе?!
Деген созді тастайды,
Арбірін, ак жолга саласын!

Арбірін ата жолда,
Багыштап бір отесін деп,
Саган балам айтарым,
Алі де Каусар суресін,
Бала Яссын суресін,
Жатка мына білетін,
Кунін туар жайы бар.
Саждені тосеп оттім деп,
Бата бердім балага!


 

Мухтар Ауэзов аруагынын Асетке берген батасы:

 
Ай, урпактын баласы,
Мына бугін озіне,
Мухтар бугін караса,
Білер ме едін карагым,

Сен де балам кокірекке,
Салынып бір жургенде,
Мына бугін аруагын,
Кормеді балам дейсін бе?

Самайына актагы,
Тусіп балам откені,
Сенен де мынау куткенде
Менмендік мынау келдін бе,

Мына бір угым бар екен,
Кудайдан да озінді,
Улкенмін деп санаган.
 Кезін мынау бар ма екен?

Ей, пенденін баласы!
Бугін мынау Алланын,
Парыздарын озінде,
Артка мынау шегіндіріп,
Болса да бугін тастадын,

Ей пенденін баласы,
Аруак бала кормеді,
Мына да дедін бе?
Суреттегі тылсымнан,
Унді балам катканда,
Ата-баба аруагы,
Бакылап мынау ар істі,

Арбір мынау тіліннен,
Шыккан мынау туйінді,
Тастаган мына жайы бар,
Менмендікке салынба,
Кудайдан да озінді,
Улкенмін деп санап бір,
......................................


 

Ералы ата аруагынын Асетке берген батасы:

 
Ай балам-ай!
Купіршілік бойыннан,
Кетпеген бе алі де,
Бойындагы мына купіршілікті,
 Сылып менде кетейін!

Журектегі кыбанды,
Сылып менде кетейін,
Сынакка мынау салмассын,
Аккуымды озін де,
Сынакка мынау салатын,
Болсан егер –
 озінді сынакка салар жайым бар,

Аруактын назасына,
Ілікпестей боларсын,
Аксакалды атасын,
Улгі болып урпакка,
Ата жолы – бак жолды,
Барынан сен отерсін,

Сункарым боп сайрарсын,
Ак улымнын артынан,
Халкынды ертіп артыннан,
Айша ананын ак туын,
Желбіретіп сен отесін,
Деп, салып оттім батамды!


 

Шолпанкул ата аруагынын копшілікке берген батасы:

Келдім мына алдарына, аруакка калай урпагым, казагым езілді. Арттарынан 40 мына аулиенін, артынан менде келдім. Шалынды курбандык. Халкым бугін оянындар! 70 жыл уйыктап тозыктарын шыкты гой. Бугін мына арбіреуін ушін аруактарын, Кудайдын бір алдында тілеуін тілеп жатканда! Пенденін бір баласы! Мына бугін арбіреу, маужырап бір отырсын!

Бугін мынау ерікеннен, бірде мынау жер ананын астында! Мына бірде-бір журектен! Мынау арбір аккудын, кинап мынау журегін!. Бугін мынау менде бір, халык бола жатканда, арбірінді осы бір акжолга бір салам ба?! Деген мынау канша бір, аруактарын умытпа!

Ей пенде! Сендер ушін о дуниеде, кан жылаган каншама, мына бугін аруак бар. Сенде мына баласы, оянындар карактар! 70 жыл болды емес пе?! Мына бугін капірдін артынан бірге ергенге, арбірінді оздерін сатып мынау біткен бе?! Саткындыкка салынып мына бугін арбірін, баска мына улттын бір, етегін бір котеріп, мына бугін оздерін, дінін менен тілінді умытып мына калганын! Енді бугін аруагын, алдына бір жеткенде, арбіріннін козінді ашып мына отейін!

 Кастарында арбір мына каншама мына аруак, отыр гой мынау сендер ушін, осы жерде тілекте!  Тілек мынау пенделер, артында тур аруагын, арбіріннін журегіне уніле бір караса жане де мына оянган журек бар ма тегінде! Ай, пенденін баласы! Аруак келіп тылсымнан унін катып жатканда, оятып бір-бірінді, бугін мынау озіне, мына бугін кыспакты, кысып бара жатканда, журектегі менде бір, каралыкты  баріннін – сылып алып тастайын!

Тусінсен мынау карагым, арбіріннін журегінді, лаулап мына  отша бір, ортеп балам тастаган. Сол бір балам отша бір, арбіріннін журегінде   коздерінде бугін бір, шапшыган мынау от бар екен. Енді мынау урпагым, арбіріннін жолында каралыкты алып бір, осы мына шынынды табыстап отіп кетейін!

Бугін мынау карагым, кайта мынау  тіріліп, келем бе десем келмеймін. Міне бугін Алланын кудіретінен, каншама пенде дейді – акелерін, сендердін де аналарын, апаларын, ажелерін кастарында турганын, соны пенде сездін бе?! Осыны мынау менде бір, айтып урпак отейін.

Мына бугін сендерге, арбір аруак алдында, мына бугін келді бір, оянып бір жатканда, кадагалап баршаннын алдына бір келгенде, жокшылык мынау арбірін, кыспакка бір алганда, дарі-дармек бойына жутынып бір алдын ба?! Ей пенде, оянындар!

Журектен сойлеп турган, алдарында турган аруак умытпа! Арбірінді кадагалап, козге корінбей, арбірінін арканнан сипап: «урпагым, жолын болсын карагым» –, деп ата-баба аруагы жургенін пенде умытпа!

Енді пенде кайтейін,
Туркістанга жеттін сен,
Киелі мынау казактын,
Каны тамган жеріне,
 Тілеу тілеген –
Урпактын бірі сендерсін!

Міне карак баласы,
Арбірін мынау ертенгі,
 Туякты мына карагым,
 Умыт боп мынау калмасын,
 Бердім бата баршана!

Актык мынау батамен,
 Тургызып алып баршана,
 
 Салайыншы батаны!

Карактарым кайтейін,
 Адасып бір кетпендер,
 Баршан мынау ак бата,
 Алып мынау жатканша,
 
Міне бугін каншама,
 Аулие мына алдына,
Келіп урпак жеткенде,
 Акыл-кенес дукенді,
 Курып мынау оларда,
Отыр гой пенде сендерге!

Карап мынау тегінде,
 Арбіріннін журегіне
 Уніле бала карады! 

Умытпандар аруакты,
Алладан тілеу тілендер!
 Кудайым урпак жар болсын,
 Киналган мынау кезенін,
 Артта калсын карагым!

Коздеріндегі жасынды,
Суртіп алып аруагын,
 Батасын бугін салады!

Осы отырган баршана,
Аяктагы тусауды,
 Шешіп урпак баласы,
 Арбіріннін бугінгі –
Дерттеріне шипаны,
 
Шашаып отіп кететін,
 Шолпанкулдай аталарын,
 Алдарына келіп бір,
 Бастарыннан сипап бір,
 Бата тогіп отеді!
 Осы отырган баршана!
 

Карахан ата аруагынын Асетке берген батасы:
 
Озіне мынау мен дагы,
Карахан атан карады,
Бугін мынау озіне,
Риза болды аруак.

Каншама мынау пендені,
Аузына мынау каратып,
Уагызды сен дагы,
Жеткізгенде бугінде,
Риза болды аруак!

Бугін мынау озіннін,
Екі есе кып жолынды,
Айкара ашып аруак,
Жатканда мынау озіннін,
Шанырагыннын астына,
Мен де бугін найзамды,
Койып кеткен жайым бар!

Каншама мынау пендені,
Ак жолга салып сен дагы,
Сарбаз болар жайын бар!
Деп, бугін  мына озіне,
Бата салган жайым бар!

 

........???...... ата аруагынын Рахпарга берген батасы

 
Ак жаулыкты анасын,
Киналган мына,
Киналыстын барлыгын,
Жулып алып тастайын,
Шапанымнын ушымен.

Бір жарым жылдын ішінде,
Шанырагыннын астына,
Озгеріс мына келетінін,
Айтып менде кетейін!

Екі жылдын ішінде,
Куанышын бар алдында,
Биік-биік биігін
Алдында турганын,
Айтып тагы кетейін.

Арыстандай мынау  атаннын,
Колдауы бар жолында,
Тектурмастай атаннын,
Колдап турган жайы бар!

90 кундеп берейін.
Той думанга мына барганда,
Сыныкка мына салатын,
Тума-туыс бар алдында,
Сол мына тума-туысты,
Аманат кып кетейін,

Ата жолы бак жолы,
Уагыздап мына отерсін,
Козінді мына ашарсын,
Ак астынан отерсін, деп
Тогіп оттім батамды!

Отеп ата аруагынын Рахпарга берген батасы:

Ей урпактын баласы,
Бугінгі мынау танымда,
Талай мынау бабалар,
Батасын беріп жатканда,
Отеп болып бугінде,
Мен де мынау аркайссына,
Батамды тогіп отейін!

Рахпар деп шырак озінді,
Тургызайын батама!
Тілегінді мынау бір,
Кабыл алып бугінде,
Ак батама балайын,

Айналайын шырагым,
Айта кетсем озіне,
Талайда мынау сынакта,
Басына келген кезінде,
Сабырлык салып бойына,

Талайды мынау сынакты,
Сынактан шыккан кезінді,
Коргенімді мынау айтамын.
Айналайын шырагым,
Айта кетсем озіне,

38 мынау жасыннын,
Тамыз мынау айында,
Сынак келіп озіне,
Талайды мынау журектін,
Тубіне мынау сары уайымнын,
Тускенін мынау коргенім.

Айналайын шырагым,
Айта кетсем тагы да,
91-дін мынау бір,
Акпан мынау айында,
Сынак келіп басына,
Талай мынау киналган,
Кездерінді коргенім.

Айналайын шырагым,
Ендігі мынау танында,
Атаннын мынау жолына,
Кадам мынау басканда,
Кадір менен касиетін,
Коріп мынау отырган,
Саган да, салып оттім батамды!

 

Сарбай баба аруагынын копшілікке берген батасы:

Тылсымнын мына торінен, бугінде мынау карактар! Сарыбайдын аруагы, ун катып мына оздеріне, ак батаны токкелі келген мына кезінде, арбіріне карактар ак батамды беремін, Сарыбай болып бул кунде. Арбіріннін бойларына, сабырлылыкты салып та, отейін мына бул кунде!

Арбіріне карактар, моншак тагып арбірінді шырактап отейін мына бул кунде! Карасам мына бул кунде, арбірін мына пенделер,..... карагым мына карасам, талайы мына озі бір Алладан мына тілекті, тілеген мына кезінде, шанырактын астына, бугінде мына карагым, актыгымды іліп мынау, отейін мен бул танда!

 Карасам мынау карагым, сенде мынау озіннін, тіршіліктен карагым, сары уайым ойына, салынып алнып карагым, тезірек мынау жеттін бе?! Бабаннын мынау басына! Бабаннын мына карагым, кабыл алып сенін де тілегінді карагым, жатканын мына Алланын бар екенін айтайын!

Бабаннын озіне ак батасын тогіп те, жаткан мына кезін де, арбір мына аруак, жолынды ашып жатканда, бугінгі мына танында, карагым мына жасыма! Бойында болсын ак дарет, сені де мына карагым, талайды мына аруак – колдап жаткан кезінде,сен де урпак баласы, арі де мынау карагым, коретін мынау бакыт пен берекеннін барын да, айтып мына кетемін деп бата токтім озіне!

Сарбай баба аруагынын Асетке берген батасы:

 
Асет деп мынау туякты,
Тургызайын боса да,
Тургызып мына озінді,
Батага бір балайын!

Карагым мына бугін де,
Сен де жетіп Алладан!
Тілекті мына тілегін,
Сурадын мына карагым,
Алладан мынау комекті!

Карагым мынау карасам,
Бугінде мынау озіннін,
Талайлы мына кателік,
Бабалар айтып мына озіне,
Жеткізген мына бугін де,

Бугінде мына карасам,
 Сенде урпак баласы,
Озінде мына талайлы,
Кателікті тусініп,
О, Аллам-ау! – деп озіннін,
Келген мынау тілінді,
Ай бала, коргенім.

Айналайын урпагым,
Бугінде мынау озіннін,
Бойына мынау сабырлык,
Салып отті Сарыбай!

Карагым мынау тілегін,
Тілекті мына басыма,
Келіп мына карагым,
Шанырактын астына,

Бірлік пенен бакытты,
Туяктын мынау басына,
Бак кондыр Алла деп,
Тілеген мына тілегін,

Кабыл болып Алладан,
Жатканы мына озіне!
Айтып бала кетейін!

Айкара ашып карагым,
Жолынды мынау бугін де,
Кекердейін мынау озіннін,
Сарыбай бабан, бул кунде!

Айналайын карагым,
Колдауга алды озінді,
Арбір мына ісіне,
Сабырлылыкты саласын,

Білектен бері козіне,
Карагым мына озінді,
Колдауыма аламын деп,
Бата соктым озіне!

II БОЛІМ:

14 казан 2007 жылы тус ауа, 30 кундік ораза біте салысымен айттын 3-ші куні, ата-бабалар аруагына жане акеміз Риза Мукашбекулы Жолбарыстегінін рухына арнап курбандык атап – бір койды сойып, дастархан жайып: Сауле Ризакызы Мукашбекованын жане онын кызы Асел мен куйеу баласы Серік Темірханулы Табановтын шанырагында акеміз Ризанын урпактары мен жиен немерелері бас костык.

Катыскандар: Аскар мен Асембала, Камбар мен Уміт жане немерелері Камила, акеміз Ризанын жиен немерелері Жомарт пен Асел. Серік пен Аселдін коршілері – Бауыржан айелімен, куйеу баласы Елдос, екінші коршілері – Бауыржан айелі Нуржия (акку), онын карындасы  Жазира Атыраудан келген (акку).

Касиетті Куран сурелерінен аяттарды Жомарт окыды, онын ерекшелігі Я-Син суресін толыктай макамына келтіріп окуы. (Ескерту: Жомарт Семейде жургенде діни окуды да бітірген). Тамак ішіліп болганнан кейін батаны Аскар мен Камбар кайырды.

Бата кайырылганнан кейін Камбар мен Аскарлар рухсат сурап кайтып кетті, солармен бірге корші Бауыржан, айелі, Елдостар да кайтты. Уйде Сауленін араласып журетін «акку» Нуржия, Бауыржан, «акку» Жазиралар калып моншага тусті.

Сол кезде мен Нуржиядан акеміз Ризанын батасын алып беруін отіндім. Бірінші Сойлеген Жазира «акку». Ол Туктібай атанын батасын берді. Екінші сойлеген «акку» Нуржия, ол акеміз Ризанын батасын берді.

Бата алгандар: Асет Ризаулы, Сауле Ризакызы, Жомарт пен Асел акеміз Ризанын жиен немерелері, Серік Аселдін косагы.

Туктібай атанын батасын айтатын «акку» Жазира:

А) Туктібай ата:

Ей, урпактын баласы,
Тылсымынан ун катып,
Туктібайдын аруагы,
Осы арага жеткенде,
Иа урпактарым –
Карап оттім бойларына,
Аруак болып арбірінді,
Аластап оттім бул кунде,


1
Иа урпагым Асел деп,
Тургызайын батага!
Туктібайдын аруагы,
Алдына жетіп бул кунде,

Тылсымнан ун катып,
Бойынды бір аластап,
Откенде барын –
Айтып менде отейін.

Иа, урпагым-ай!
Аруагым ун катып,
Арбір танда урпагым,
Белгісін беріп бул кунде,
Колдау салган Туктібайдын,

Аруагына урпагым,
Кездесердей бул кунде,
Сынакка сынып калган,
Кундерінді есіне,

Салып менде отейін!
Екі жауырыныннан,
Турткілеген –
Туктібайдын аруагын,
Риза кылмай ар кезде,
Есіне бір саларсын.

Откеніне карадым,
Откеніне карасам,
Урпак баласы бул кунде,
Талайды–
есіне салсам бул кунде:

99 жеткенде,
Кузі жетіп алдына,
Куніренген кезінді,
Есіне бір салайын.

Иа, урпагым карадым,
Осыдан 15 кун бул кунде,
Басына шырагым киындык,
Тусіп бул кунде урпагым,
Шанырагына урпагым,
Сынак келген сол кезде.

Сол сынакты урпагым,
Сылып алып калайын,
Туктібайдын аруагы,
Дем салып оттім урпагым!

Аулие бабан боп урпагым,
Талайды озіне –
Колдау салып урпагым,
Коркыттын ізімен,
Урпагым-ай озінді!

Талайды бір жеткізем,
Жеткізетін кезім,
Барын мен де айтайын.

19 кун дегенде,
Шаныракка кіретін,
Алланын бір насібі,
Барын мен де айттым деп,
Туктібайдын аруагы,
Бата салды жолына!

2

Серік деп балам карадым,
Урпактын баласы,
Тылсымынан ун катып,
Туктібайдын аруагы,
Алдына жеткенде урпагым,
Белгімді беріп озімде,
Кыспакка салган кундерімді,
Есіне салып отейін.

Иа, урпагым-ай!
Есінде ме бул кунде,
97-нін кузінде,
Урпагым-ай! Шанырагына –

Шанырагын урпагым,
Шайкалган кезінді,
Есіне бір салайын.
Осыдан урпагым,
7 жыл бурын урпагым,
Кок кагаздан келген несие,
Кыспакты бір салайын,
Иа, урпагым-ай!

Тылсымнан ун каткан,
Аруактын берген батасын,
Аякка тастама бул кунде,
Ата жолы жеткенде,

Урпагым-ай, бул кунде,
Кокіректегі кудікті,
Куманді сылып алып –
калдым деп,
Бата салам жолына!

Иа, урпагым!
Шанырагына келетін,
7 ай колемінде урпагым,
Куанышыннын барын,
Тагы да айтып отейін.
Шанырактагы тіл-козді,
Кобызыммен урпагым,
 сылып –
Алып калдым бул кунде!

Иа, урпагым-ай!
Келді урпагын алдына,
Нагашы журтыннын,
Ата-баба рухы,
Котеріліп жатканда!

Колдау салган –
 арбір аруактын,
Батасын алып бул кунде,
Жетістікке жетерсін,
19 кун дегенде,

20-шы кун дегенде,
Шаныракка келетін,
Алланын берген насібі,
Барын мен де айтайын,
Бес атаннын урпагым,

Белгісін беріп бул кунде,
Куман алмассын деп,
Туктібайдын аруагы,
Колдау салып озіне,
Бата салды жолына!

3

Асет деп урпак карадым,
Иа, урпагым бул кунде,
Тылсымнан ун катып,
Туктібайдын аруагы,
Алдына жетіп урпагым,

Жайылган алаканына,
Моншак салып ак батамды,
Салып откен аруак!
Иа, урпагым-ай!
Тылсымнан ун каткан,

Аруактын унін урпагым,
Жеткізетін талайга,
Тіліне урпагым,
Уагызды салып оттім –
 бул кунде!

Иа урпагым карасам,
Арбір баскан кадамына,
Аруак – урпагым риза боп,
Суйінбайдын аруагы,
Колдау салып озіне,

14 кун дегенде,
Жетістігін барын,
Есіне салып айтайын.
Иа, урпагым карадым,

Айша ананнын бул кунде,
21 кун дегенде,
Ак аяны барын,
Тагы да айтып отейін.

Касіптен бір келетін,
Молшылык бар урпагым,
Сол мошылыкпен урпагым,
Талайлы бір жетістікке,

Жететін кунінді айтайын.
Бугінгі танда урпагым,
Курбан шалып урпагым,
Жеті атаннын рухы,

Котеріліп бір жатканда,
Урпагым-ай!
Арбір баскан кадамына,
Туктібайдын аруагы,
Колдау салып бір кунде,

Жетістікке жеткізер,
Таудын шынынын шынына,
Шыгатын урпагым талайлы,
Алланын ырздыгынын,

Шапагаты тогілді –
бойына деп,
Туктібайдын аруагы,
Бата салды жолына!

4

Жомарт деп балам карадым,
Иа, урпагым-ай!
Бойына бір карасам,
Туктібайдын аруагы,
Алдына келіп урпагым,

Сынап та, мінеп алайын.
Иа, урпагым карадым,
Есінде ме, сол бір кез,
2003-тін урпагым,

Кантар урпак жеткенде,
Кантарылган кундерін,
Коз жасынды бул кунде,
Есіне салып отейін.
Бугінгі танда урпагым,

Аталы жолы жеткенде,
Азер келген атанын,
Батасын урпагым,
Жерге тастамассын бул кунде.

Тагы да айтып отейін,
Шаныракка карадым,
Кыспак тускен бул кунде,
Урпагым-ай, бул кунде,

Аруактын кыспагын,
Тусінбей сенде ол кезде,
Талайлы урпагым,
Киындыкка тап болган,

Кезінді бір талайын,
Тагы да айтып отейін.
Шаныракка карадым,
Шаныракка карасам,

57 жастагы,
Урпагы бар киналган,
Сол урпакты карагым,
Отрардын торіне,
Жеткізерсін бул кунде,
Деп аманат етіп отейін.

Иа, урпагым карадым,
4 кун отіп, 5 кун дегенде,
Жолаушылап алдына,
Келген ер пендені,
Уагызынмен урпагым,
Киналады сол кезде,

Уагызынмен урпагым,
Имандылык жолына салып,
Урпагым, Отрардын торіне,
Жетерсін бул кунде урпагым!

Туктібайдын аруагы,
Жауырыныннан белгінді,
Беріп урпагым,
Басыма актык жауып урпагым,
Садаканмен келерсін деп,
Бата салды жолына!

5

Сауле деп урпак карадым,
Иа, урпагым бул кунде,
Туктібайдын аруагы,
Колдау салып урпагым,
Алдына жеткенде карагым,

Шырагым-ай, бул кунде,
Отрардын торінен,
Агарып бір келгенде,
Жолына арбір кадамын,
Ашылып бір келгенде,
Урпагым-ай, карадым,

Екі елі ана аузына,
Торт елі какпак салган,
Туктібайдын батасын,
Жерге тастама урпагым!

Талайлы келер жетістігін,
Ондылыгын бар алдында,
Темір урпагым!
Алга баскан аякты,
Кері тартпа бул кунде.

15 кун дегенде,
Шаныракка келетін,
Сынагымен келетін,
Айел пендесі бар,
Бул кунде!

Сол урпакты карагым,
Басыма бір жеткізерсін деп,
Аманат етіп отейін.
Шаныракка карадым,
Шаныракты урпагым,
Аластап отіп бул кунде,

Туктібайдын аруагы,
Бойтумар такты бойына,
Иа, урпагым карадым,
Арыстандай бабаннын,

Батасын алып бул кунде,
Баталанып кайтканда,
Урпагым-ай, келетін,
Айша ананнын ак аяны,
Барын есіне салайын.

Сол ак аянды урпагым,
Акку кызыма жорытып,
Аларсын сол бір кундері.
Ак аянмен урпагым,
Жетісіп бул кунде урпагым,

Ісін алга басып,
Ондылык болып алдыннан,
Заулім уй аларсын,
Деп Туктібайдын аруагы,
Моншак тагып,
Ак бата салды жолына!

РИЗА МУКАШБЕКУЛЫНЫН БАТАСЫ 14. 10. 2007.

Акеміз Ризанын батасын айтатын «акку» Нуржия:

Б) Риза Мукашбекулы:
Карайлап бугінде,
Урпак баласына,
Жеткен акенін,
Рухы келіп ортана,
Кайтейін пенде баласы,

Бугінде карайладым,
Аке деген ескек кайык.
Бугінде урпак баласы,
Жайылган мынау урпакка,

Колдауын талап еткен,
Бугінде ризамын,
Урпак пенде балаларым,
Жумыла мынау жудырык,

Туйе урпак бугінде,
Болган мынау кубандык,
Кабыл болсын карактарым!
Кайтейін жалганда,
Жалгандыкпен пендесі,

Адасып бугінде,
Мынау жаткан заманында,
Карактарым карадым,
Сонау тылсым тубінен.

Риза болындар біріне,
Ыргак пенде баласы.
Бас косып осы бір,
Дастарханнын торінде,

Карактарым,
Аузы мынау ортак –
Ангіме жараскан,
Мынау кундерінді коріп,

Аке заты бугінде,
Риза болып жеткенін,
Білермісін урпагым!
Келдім бугінде,
Косып танменен..........

Арбір урпак пендені,
Бугінде жетіп карайладым,
Сонау тылсым тубінен,
Кайтейін пенде баласы,

Жудырыктай журек,
Кеуде тусында,
Кернеген мынау каншама,
Арбірін мынау сауалменен,

Сурактарынды –
Бугінде кормеді,
Аруак-урпак демессін.
Бугінде жетіп акенін,
Рухы болып карактарым,

Кордім арбіріннін,
Сурагын мен сауалынды,
Жеткізе алмай жаткан,
Ай, карактарым кайтейін,
Ризамын арине,

Бугінде жумылып,
Мынау откізген,
Кудайы мынау тамактарын,
Кабыл болып урпагым,

Алланын алдында,
Барлыгы кайта жугандай,
Карактарым –
Жаксылыктарын жетер болганда,
Бугінде урпак баласы.

I

Котерейін карагым,
Еткен нарсемді –
Асет балам,
Карадым бала сонау бір,
Тылсым бала торінен,

Риза болып озіне,
Келдім мынау карагым,
Улым деп мынау урпагым,
Сені де колпаштап,
Ай, карагым алдым –
Колдауыма бугінде.

Сезіндін бе карагым,
Екі мынау бетіннен,
Албырттай мынау белгімді.
Саламыз деп пенде,
Ай балам-ай кайтейін,

Арине пендесін,
Белгімді салдым карагым,
Озіне сонау бір,
Коздім бала турінен.

Ризамын карагым,
Бугінде акенін,
Рухы болып жанына,
Жеткенімде бір тагым.

Ай балам-ай!
Талайды бала котердін,
Талайды бала баскара,
Талтандаган кездерінде,
Болды бала бір кезде.

Карадым бала сона бір,
Тылсым бала торінен.
Кайтейін карагым,
Бугінде урпак баласы,

Кылдай манау карагым,
Оміріне жеткен ана бір,
Денсаулыктын кыспагы,
Сені де балам-ау, журектен,

Сені де урпак баласы,
Томенге тастаган кезде,
Карагым-ай, талайлы,
Колдауын салган –
Акен бала мен едім!

Біракта балам,
Бугінге акен риза,
Болып мынау озімде,
Карагым актыгымды,
Тастадым бала алдына!

Акталдын бала, акталдын!
Жарадын балам, жарадын!
Бугінгі мынау актанда,

Есігі мынау айкара,
Ашылды бала,
Акене мынау бугінде,
Жумактын мынау торі де!

Білер болсан карагым,
Ризамын урпак!
Кайтейін бала,
Бугінгі мынау –
 жалгандыктын кесірі,

Арбір пендесін,
Арбір мынау урпагын,
Ажыратып жолынан тастаган.
Бугінгі заманнын,
Таршылыгы демессін карагым,
Надандыктын болгандыгы.

Арбір мынау пендеге,
Жасалынган мынау кесірлік.
Бугінде сылып алдым карагым,
Аке жаксылыгы –

Арбір анау пенденін,
Коре алмай кешегі тан,
Жасаган урпагым – жалгандыгын.
Бойыннан мынау бугінде!

Аке затымын арине,
Акенін ескек кайык екенін,
Балам мынау озімнін,
Козім бала жеткенде,
Сезіндін бала емес пе?!

Соны да білдім карагым,
Кайтейін бала, кайтейін!
Арыстай бала, арыстай бала,
Канатымнын бірі едін тегінде!

Енді мынау бугінде,
Шашына ак жеткенде,
Карагым-ай!

Басынды иіп осы бір,
Ата мынау жолымен,
Карагым  сенде,
Мынау акталып жатканда,
Ризамын бала, ризамын озіне!

Анан да жетті жанына,
Карагым бала сезіндін бе?!
Ана бугін ак уысынан,
Белгісін салган,
Ананнын рухы жетті касына!

Ай балам-ай, кайтейін,
Каншама анау тіршілік,
Каншама анау басына,
Киындык бала жеткенде,

Анан бала талайлы,
Шырылдап Алла алдына,
Келмесін урпак баласы.
Талай мынау жаксылык,
Талай мынау тендікті,
Берсе Алла тагалам,

Кесір жалгандыкта,
Істеген урпактын,
Арбір мынау кемшілігі деген,
Унемі шыгар шырылдаган,

Анан балам бугінде,
Мынау жанына жетіп карагым,
Колтыгыннан демеу салып жатканын,
Білер болгын урпагым!

Тау етіп мынау ауелі,
Анана урпак баласы,
Ак жаулыгы желбірей,
Касына бір келгенде,

Исінді бала толгана,
Искейін деген ниетпен,
Аймалай жеткен анан ед,
Ай, карагым бугінде,
Кайтерсін бала, кайтерсін!

Ай, балам-ай, актыктан,
Елпендеген – урпагымнын бірісін!
Карагым бала –
Сол бір актыгыннан арылмассын!

Акталарсын карагым,
Алланын мынау алдында!
Акикаттын актыгы –
Шындыгымен карагым!

Арпалысып жатканында,
Корыкпа балам, коркпагын!
Ак......... тагы да,
Рухы бар озіннін жанында,

Білер болсан карагым,
Анау кешегі тан карагым,
Жеті атаннын карагым,
Ушінші, бала, атасы да,
Жетіп мынау жанына,

Ай карагым талайлы,
Басына бала колдауын,
Салып мынау суйемелдеген,
Кезі де болган –
Карагым урпак баласы!

Біракта бала кайтейін,
Адастын бала талайлы,
Жанылысып жолыннан,
Сенде мынау карагым,

Журген анау кезінде,
Колтыгыннан демеуді,
Салган мынау урпагым,
Мен де жетіп бугінде,
Риза болып осы бір,
Дастарханнын тубіне!

Рухым жетіп айнала,
Арбір мынау урпактын,
Бойына урпагым –
Куш, куатымды,
Салып откенімді,
Сезіндіме пендесі?!

Кайтерсін бала, кайтерсін...
Бугінде салдым карагым,
Аманат етіп озіне,
Камбар анау баламнын,
Камбардай мынау карагым,
Жаксылыгы жетер алдыма,

Айтарсын бала, айтарсын,
Ертенгі тан карагым,
Мынау улкен урпагым,
Бугінде бір талама,

Жаныма мынау суйеуі,
Болмай мынау жатканы,
Бугінде бала байкадым,
Аке болып олгенде,

Рухым мынау жеткенде,
Тау... балама карагын,
Бугінде бала айтарсын,
Айналага бас болсын,
Коз болсын бала дедін бе?

Кайтерсін улкеннін,
Улкендігін корсетсін,
Деген мынау акенін,
Аманаты озіне!

Ай, балам!
Бугінде бала кайтейін?
Басына бала силадым,
Мынау бір тымагымды,

Аппак болып бугінде,
Агарып ара журесін,
Жора-жолдас алдында,
Ай, балам, биіктер –
Биігін бар!

Талайдын бала,
Мынау козіне ілінерсін,
Талайдын бала созінен,
Аузынан мынау туспейтін,

Сен де мынау карагым,
Елдін урпак баласы,
Атасы бала атанарсын,
Соган да жетер кез жетті!

Балам мынау корыкпагын,
Бугінде байладым –
Белбеуінді де кен кылып, беліне,
Корыкпа  карагым,
Аса мынау таягымды,
Устатып оттім озіне!

Сапарлап жургенде,
Карагым екі бетіннен,
Кызылдатып белгімді,
Салганымды сезінерсін.

Кабыл алып озінде,
Колдау сала журсен карагым,
Мынау берермін,
Арбір мынау жаксылыгынды.

Тобеннен шашу шашатым карагым,
Шашу ондалар.
Отыз кун бала дегенде,
Асыккандай бала жететін,
Пендесі бар жолында,

Карагым урпак баласы,
Тілеуі мына сурауын,
Арбір ата жолдын,
Карагым мынау жаксылыгын,

Айта бала жеткізгенде,
Карагым сол пенде,
Басын бурып,
Ниетін салып озіне,
Карагым колкабысын болар.

Содан бала келетін,
Колдауымен жететін,
Балам мынау азды-копті,
Насібен де бар деп бугінде,
Айта кеттім озіне!

Корыкпа балам, корыкпагын,
Анау урпак баласы,
Шанырагыннын астына,
Кызыл бала кілемді –
Силап оттім!

Сол бір кызыл кілемім,
Карагым жаксылыкка,
Бастырмалатып отер деп,
Бугінде ризашылыгыммен,
Батамды бердім –
Мынау туягымнын жолына!

II

Карагым Жомарт бала,
Немере – етін жеп,
Суйегін береді дегендей,
Немеремнін арты болып карагым,
Сен де мынау жеткенін бе?!

Кайтейін бала, кайтейін!
Кенжетайлы болганда,
Сен де мынау асыл да,
Мураттысын карагым!

Бугінде жетіп оганда,
Риза – мынау ак бата,
Бердім бала колына!

Ау, балам!
Аузыннан анау карагым,
Аударып откен бугінде,
Кураннын бала суресі,
Я-Синінді кабыл алдым,

Алла-тагала карагым,
Риза болып бугінде,
Ай, урпагым талайлы,
Жаксылыкты жолына,
Балам анау –
Салып жатканын да,
Білермісін урпагым-ай!

Біракта тагы байкадым,
Кокіректін тубінде,
Ай карагым-ай!
Аруак мынау бугінде,

Сойлейді деген бага бір,
Унінді де естідім.
Кайтерсін бала,
Бугінде –
 азгындыкка салынба,
Ажуалап карагым,
Кертартпалык танытпа.

Атан болып бугінде,
Маркайса мына ак бата,
Салып мынау –
Алдына жеткенімде,
Байкарсын бала, байкарсын!

Кудіретті корсетер,
Аруак мынау бугінде!
Аруак болып келдім алдына,
Карагым-ай кайтейін!

Сынамапсын карагым,
Сыбамапсын бугінде.
Атан болып жеткенімде,
Демеуімді салдым,
Колтыгыннан урпагым,
Денене тау еткіземін,

Сынагын бар екен карагым,
Корыкпарсын урпагым,
Откіземін тагы да,
Бугінгі мынау танында.

Колдау салынып карагым,
Ертенгі тан саріде,
Биікке карай кетерсін!
Бугінде атан болып карагым,
Касібіне де –
нурымды шашып карагым,
Колдауымды беріп оттім.

Сонда бала білерсін,
17 кун дегенде,
Ай, урпак пенде,
Саган да бір келетін,
Касіптен бала тажін бар.

Соган бала жетерсін,
Сонда бала басынды иерсін,
Аруактын колдауын,
Сонда бала сенерсін,

Кайтерсін бала:
«Бугінде мыйын жетпейді,
Басыма мынау кірмейді», –
Деген мынау талайлы,
Кокірегінінін тубінде,

Балам санлаулы создін бір,
Жатканын урпагым,
Атан болып –
 кормеді демессін.
Кордім бала!

Кайтерсін бала бугінде,
Адамзаттын карагым,
Басына келген мынау бір,
Кертартпалык заманын,
Надандыктын бесігі,

Козбайлаушылык заманын,
Ай, урпагым-ай!
Бугінде каншама,
Пендесі мынау урпагым,

Адасып мынау шатасып,
Ібілістін аркасында,
Шанырактын шыркы бузылып,
Карагым-ай, таба алмай жатканда,

Табандай мынау жаксылыгын,
Кайтерсін жонге салган,
Осы бір аруактын уні емес пе?!
Білер болсан пенде бала,
Жаныннын кірген карагым,

Амал урпак балалары,
Аталыкка жеткен,
Жас шамасы караган,
65-пен 70-тін арасындагы,
Даналарын кайда калды?!

Бата берді ме карагым,
Дуние жолына салды ма озінді?!
Айтты ма мына созімді?
Кайтсем тындап ал бугінде,

Басына киген арбір,
Такиясын карадым,
Мін таккалы арбір пенде,
Бугінде аягына киген байпагы,

Біракта бала карасам,
Арбір пенде баласы,
Аузына алып ібілісті,
Аркасында мынау карагым,

Шайкалып жаткан дананын,
Ай, бала карашы,
Жан-жагына –
Козінді ашшы шырагым,
Кайтемін бугінде,
Жылай жеткен атанмын!

Салдым бала карагым,
Ай, балам-ай, есіне,
Салайын бала, салайын,
Анау шанырактын астында,

Шырылдаган ананын,
Даусы бала,
Жерге караган кезінде,
Аке едім менде бір кезде,
Аялап мына осірген,
Бесіктен бала тербеткен,
Анау балам еді тегінде!

Біракта карагым,
Жаны ашыган пендесі,
Сол бір шырагыма –
Табылды ма сол кезде.

Ай, балам-ай кайтейін,
Аке болдым сонау бір,
Тылсым бала торінде,
Шырылдаган бейнемді,
Корсете алмай ешкімге,

Даусымды шыгара алмай –
 ката алмай,
Жаттым пенде баласы.
Ай бала аженде,
Бугін де жетер жанына,
Колдау сала келгенін сездін бе?!

Кайтерсін бала, кайтерсін,
Торсиып турган мынау бір,
Урпагымсын арине,
Бугінде сылып алдым карагым,

Бойындагы анау каралыкты,
Козбайлаушылык па карагым,
Тагы да сылып оттім.

Атан болып кайтейін,
Бугінде жаны ашыган,
Мынау аруактын,
Уні каткан замана,

Жаксы бол деп –
Арбір пендесіне,
Жол мынау сілтемесе,
Адасып арбір пендесі,

Ауел бастан карагым,
Басын мынау имей жатканы,
Ай, балам кайтейін,
Бугінде каншама,
Осиетімді салдым карагым,

Озіне аманат еттім,
Анау ананнын –
Ак сутін бала актарсын!
Аялап от карагым,

Ата-Анадан тудын  тегінде,
Бугінгі тан урпагым,
Озіне аркалап тумшаланамын,
Арбір мынау мына затын,

Арбір урпак баласы,
Басына тиді барібір,
Киыншылыгын карагым.
Кордім сонау тылсым торінен.

Ай, балам-ай, кайтейін,
Бугінде мынау мусапір,
Куйі кеткен сол бір,
Баламды мынау коргенде,
Кинала жатырмын.

Арине, пендесін бала, пендесін!
Жассын бала мастыкка,
Салынган бугінде,
Екі мынау .............,
Карап отсем карагым,
Айналайын-ау байлауын,
Бар екен бала тегінде!

Бугінде тек сенен,
Жедел мынау урпагым!
Асказаннын тубі,
Каусарлып кеткенін де,
Ай, балам сезіндін бе?

Сезіне алмайсын карагым,
Таубашілік етесін арине.
Айнага бала бетінді бура,
Біракта бала айтарым,

Айнадан артып кетпессін десе,
Біракта бала айтарым,
Айел алып мынау кур колмен,
Жетерсін бала тагы,
Жаксылыктын торіне.

Сондыктан бала!
Бугінгі мынау карагым,
Арбір осиетім агарта,
Жеткен мынау –

Атан болып бугінде,
Карагым колдап отем,
Карагым ондап отем,
Тамырынды теренге жаярсын,
Коктерсін бала осерсін!

Бугінде урпагым,
Салдым мынау батамды,
Алаканыннын тубіне,
1 жыл бала, 7 ай дегенде,
Бала багын ашылар,

Кездестірерсін карагым,
Ананын ак сутін емген,
Аялы мынау алаканынан келген,
Анау кыз баланы,

Сонымен бала турмыс кура,
Сенін де басына,
Байлыгын жетер!

Кешегі тан озіме,
Келген байлыкты, даулетті –
салып бердім басына!
Бала жететін,
Байлыгын бар біракта,
Кесірлікке салынбассын,
Кокіректі болма карагым!

Аруакытта –
Кенінен, кеншілігіннен арылма,
Бугінгі айтарым сол болсын!
Тындасан бала озіне,
Талай акылды салдым,

Тындамасан карагым,
Енді кесіріне калмассын,
Деген мынау ниетпенен,
Бугін міне атан, ай, бала!

Актыгымды жая алдына,
Кабыл алар бірлікпен.
Анау есік тіреуін,
Карагым –
 Аласталып тур озіннін,

Бойынды бала бугінде,
Мінажат кылып карагым,
Риза болдым бугінде,
Арбір койылган ісін – нысана,

Жугіріп мынау жатканында,
Карагым салдым колына.
Ай бала! 7 кун дегенде,
Куанышын келер болсын,
Ай бала! 79 кун дегенде,
Насібін туссін –
 анау алаканыннын тубіне!

Колынды жеткізерсін карагым,
Сол насібін жеткенде,
Айтканым мына сол болсын,
Ананнын бала!
Колына анау ортангы –
Алтын жузігін –
 Си кылып бала тагарсын!

Ай бала! Не дейін?!
Бугінде урпагым,
Жолынды ашып жеткен,
Атан болып карагым,
Салып бугін ак батамды,

Ай, карагым!
Шапан кигіздім иыгына,
Сол шапанынмен карагым,
Осы бір урпак баласы,

Нагашыннын карагым,
Ортасында –
Котерінкі журетін боларсын деп.
Акылына акыл коса,

Карагым бугінде,
Анау артыннан ерген,
Карындасына карагым,
Коз кырынды сала,

Оны да жеткізерсін деген,
Умітпенен урпагым,
Батамды салдым,
Мынау урпак бойына!

III

Карадым балам,
Карадым –
 сонау тылсым торінен,
Сауле кызым –
Котерейін сені де,

Сауледей шашкан –
Алтыным деп кыраным,
Талай озінді –
Алаканыма сала,
Аялап осірген,
Мынау аппак кусым едін!

Кайтейін бала бугінде,
Жалгыздыктын аркасы,
Бопты ма мынау –
Багым жанбады!

Деген мынау шырылдаган –
Унінді акен болып,
Естімеді бала демессін!

Кайтерсін бала,
Баршылык пен жокшылык,
Баршылыктын барарын,
Талай аркасында,
Токшылыктын аркасында карагым,

Бейнетке мынау туспеген,
Шырагымнын бірі едін!
Кайтейін бала!
Аке жаны карагым,
Анасынын шырылдап жатканын,
Білермісін карагым-ай?!

Кайтейін бугінде,
Шырылдап анкылдап,
Мынау урпак –
Шанырагыннын астында,
Анау калдыктын,
Мынау бір калдыкты шандатып,
... ...............................,

Ай, карагым сенде!
Кызметінді аткарып жатканында,
Ризамын балам!
Алаканына шаштым –
Арбір шашуымды!

Дастарханына карагым,
Тіледім мынау денсаулыкты,
Байлыгынды урпагым,
Даулетінді урпак пенде баласы!

Кайтерсін бала!
Талай елді тындатып,
Екі мынау шырагымнын,
Улкені осы.
Осы мынау балага,
Бауыр басканы ма?

Берер мынау Алланын,
Талай жаксылыгы бар бугін.
Менен де омір тым артыма,
Жатыр еді талайлы.
Осы бір карагым,

Кунага жетіп турганда,
Ай, урпактын баласы,
Багын мынау жанбаганда,

Акен болып шырылдаганмын.
Алланын алдында тілеу тілеп,
Тілеушімін карагым,
Тілеушімін жазганда.

Кайтермін карагым,
Бугінде бала біракта,
Корыкпассын карагым,
Корді мынау Риза,

Болды мынау ізіне,
Кешегі тан карагым,
Мынау ораза айында,
Анау діннін атасы,

Арыстандай бабаннын,
Басына барып карагым,
Талайлы мол жаксылыкка,
Талай мынау теншілікке,
Тенденіп бала кайтканында,
Риза болдым озімде!

Ай бала!
Жумактын торін аштын білдін бе?!
Аке заты карагым,
Бугінде риза болып жатканын,
Білермісін шырагым!

Ай, карагым-ай, не дейін?
Бугінде корланасын,
Жан-жагына карайлайсын,
Кешегіде кімнен кем едім?!

Бугінде таршылыкка тустім,
Деген мына унінді,
Естіген акенін бірімін.
Біракта бала корыкпассын,

Анкылдаган актыгыннан,
Карагым Алла тагаланын,
Ризашылыгын алдын озін де,
Білер болсан карагым-ай!

Жаманшылык жасамадын ешкімге де,
Неден мынау кем болдым деген,
Суракты да салдын журекке.
Кімге мынау табынамын,
Кімге мынау барамын?

Кімнен мынау карагым,
Комейден мынау –
 коремін дегендей,
Жас актарын пенде баласы,
Кайтейін бала!

Жалгандыктын аркасы,
Арбір пенде баласы,
Пендесіне жаксылык,
Ойлана гана колданам.

Бугінгі мынау тылсымы,
Карагым-ай, кайтейін!
Жалпактап мынау карагым,
Сенде арбір пенде алдында,

Карагым-ай, анкылдай жатканында,
Акен болып риза болдым.
Карагым жарык жулдызынды –
Тактым мандайына!

Айшадай анан –
жерге босап жеткенінде,
Колыннан устаса карагым,
Бугінгі ак касиетінді,

Береді мынау колына,
Багынды жандыртамын –
деп жатканында,
Корыкпа балам, корыкпа!

Багын бар жанар карагым.
Мынау урпак баласы,
Бугінде устаттым карагым,
Топ мынау карагым,
Топтысы бітсін колына!

Багалыны багалай,
Би бітсін карагым озінді.
Анау касібінда ашарсын.
Кайтерсін бала, кайтерсін!
Корыкпа балам, корыкпа!

Аке болып бугінде,
Демімді салдым колтыгыннан,
Билеп алам карагым,
Бугінгі омір тунді арткан.
Шырагым озін, бір кезде.

Ай, бала! Ризамын арине,
Алаканга салып остім карагым,
Актыгыннан ак батамды,
Акталдын бала, акталдын!

Талай мынау карагым,
Талай бала, карагым,
Артынды кеп карагын,
Кулмен кіріп мынау бір,

Шанырагыннын астына,
Тікіреп откен жанындагы,
Пенделерді білдін бе?
Біле алмайсын карагым-ай!

Талай мынау карагым,
Шанырагыннын астына,
Келіп мынау текеметінді,
Тілгілеп кеткен пендені,
Сезіндін бе, ардагым?!

Сезіне алмадын.
Актыгыннан жанына,
Озін ойлап коймасан,
Арбір пендеге,
Жаман мынау козінмен –
Карамадын.

Сондыктан балам –
Алладан озін жаксылыкты,
Алланын берері бар алдына,
Талай бала салары бар.
Білер болсан карагым.

Кайтерсін бала!
Жаманшылык ойлаган –
арбір пенде баласынын,
Миы кайым болар,

Арбір мынау кесіріне барар.
Сондыктан балам,
Бугінге бар айтарым,
Осы бір актыгыннан арылмассын!

Карагым колыннан келген –
арбір комегінді істеп отерсін,
Арбір пенде баласына!
Карагым бугінде айтарым,
Озіне карагым!

Аманат етіп саларым,
Анау кенже баламнын,
Карагым сенде,
Козіннін кырын сала,
Карагым бала тастамассын.

Кайтерсін бала!
Улга уміт артсам да,
Келіннін мынау карагым,
Келіндігі бар емес пе?!

Шырагымсын карагым,
Бугінде айналдым,
Бауырына баса карагым,
Тар демей осы бір,

Шанырагыннын астына,
Карагым кысылдым демей,
Мынау сигызып жатканында,
Бауырына басып урпагым,
Бугінгіге ризамын!

Ананда ризашылыгын білдіре,
Бугінде жетті карагым!
Корыкпа урпак баласы,
Бір кун ызадан карагым.

Бір жыл бала дегенде,
Корыкпассын урпагым.
Сенін де жетер,
Жетістігін келер алдына!

Ай, урпагым кайтейін,
Бугінгі карагым,
Шанырагыннын астына,
Шашу шаштым карагым-ай!

Бугінде кабыл болсын,
Арбір мынау курбандыкпен кетсін,
Арбір жамандык –
Урпак пенде баласы!

Кабыл болсын карагым,
Туткан мынау оразан!
Туткан балам оразан,
Кабыл болсын урпагым!

Айттын осы бір,
Сонгы куні жеткенінде,
Карадым бала!

Жайма-шуак Алланын,
Куніндей урпагым,
Сенін де кунін жетер,
Аппак болып басына,

Сонда бала білесін,
Акенін бала колдауымен,
Жеткенін сезінерсін.
Карагым куанып жатырганым,
Урпактын елі боларсын сенде!

Кабыл болсын карагым,
Куандым мына пигылын,
Ата атап жатканынды.
Бугінде кайтейін,

Шаттык жетсін шанырагына,
Шалкыма мынау омірін болсын,
Карагым!
Кеселден сактасын,
Арбір карагым!

Киыншылыгын жеткенінде,
Аке деп шакырсан,
Колдауымды салып карагым,
Арашалап алып калармын!
Не дейін бала!

Жайган алаканын,
Рысты, берекелі болсын деп,
Батамды салып кеттім,
Карагымнын басына!

IV

Бугінге жеткен карактарым,
Серік деп Асел деп котерейін.
Косактастырып оздерінді,
Батамды мынау берейін.
Ата болып бугінде,
Аса таягыма суйене,

Жеткенімде карактарым,
Кайтейін осы бір,
Шанырактын астында,
Арбір бауырына басып,
Арбір пенде баласына,

Ана урпагым,
Сендерде мына міндеттерінді,
Корсете біліп жаткандарында,

Риза болдым арине,
Екеуіннін арана!
Бугін де салдым шаттыкты,
Шаттана омір суріндер!

Бір-біріннін карагым,
Мынау урпак баласы,
Келген мынау киындыкпен,
Арбір мынау жаксылыктарына,

Екеу ара карагым,
Тіл табысты болындар.
Деп мынау бугінде,
Осиетімді сала кетейін!

Ата болып бугінде,
Жеткенімде карактарым,
Торлерінді аластадым,
Кайтейін пенде баласы!

Осы бір торлерінде,
Інгалаган баланын,
Хош исімен карактарым,
Сендердін де бактарын,
Бакыттарын жетсін алдарына!

Замандарын урпагым,
Кулыктан кашык болсын.
Тек кана жаксылыкпен,
Арманга жетсін деген,
Ак батамды салдым,
Мынау урпактарыма!


Енді осы жогарыда жазгандарым далелді болу ушін, Туктібай ата мен акеміз Ризанын аруактарынын – «аккулардын» аузымен айткан баталарын ун таспага жазып алганмын. Осы баталар  ун таспага калай жазылды, мен де солай ак кагазга тусірдім:

16-17 казан 2007 жылы компьюторга тусірілді.
Унтаспадан жазган Асет Ризаулы Мукашбеков: