Дайн Дег1астан лаьттан йисте

                (поэма) 

                - К1ант, дийца боху ахь хьайна,
                Хьайн Дада ваьхна ву муха?
                Ваьхна а вац – бала лайна.
                Дийца ма делар-кха хьуна.

                Схьаэцал кху йистах латта,
                Схьалол, ас цуьнга дуьйцур ду, -
                Ладог1ал соьга ахь, латта,
                Хийлан да, хьо дезнарг хьох ву.

                Таьлсашкахь туьх-сискал диснарг,
                Тийсинче Дег1астан белшех,
                Мерзех п1елг тесча ц1а ваьхьнарг,
                Логе шад бина д1алеш шех,
                Дайн бошмаш, т1елатчу стоьмийн,
                Г1ийн метта… дечигна яьгче,
                Байбевлла Сибрехах нохчий,
                Бирзина кхойтта шо даьлче.
               
                Хьан, латта, хьаьжк1ех дан ахьар,
                Лаппаг1ийн хьан ширчу эвла,
                Ша махках яьккхина кохьар
                Еъна ц1а Дадас Сибрера.
               
                Хьо, латта, даьр хилла набарх,
                Хьо кхоллуш дагадеш доьлаш,
                Ваьр хилла шегарчу собарх
                Стаг, вайлуш, дегадеш голаш.
                Хьан хилла дуьненах цхьа де,
                Эзарнах висинчу цхьамма
                Хьалхьаьжна стигала, къурд бен,
                Леллачух цакхетархьама.
               
                Къеначу Дадин дегча аз:
                «Бераш, ду дайшкарчу г1илкхе,
                Генарчу белчех бацарх барз,
                Айадар чарташ уьш хьегче», -
                Ширачу кешнех багош ба1,
                Айадеш чуэгна кешнаш,
                Лахьтанна йоцуш д1а даь1ахк,
                Кхалхийна чарташка белларш.
                «Х1ай бераш, даккхийде х1инца,
                Ц1а кхаьчна вайнах шен махка,
                Ламанца, аренца, 1инца,
                Вай маьрша даха деза-кха!» -
               
               
                Къеначу Дадин дегча аз,
                Ц1аьнкъанаш пурхенийн хьаьхна,
                Хьанъян г1ум эшаза хих тас, 
                Зударша, б1аьргеха хьаьдда.
                Хьаьжк1-барам лерина нийса:
                «Рицкъа вайн боьн буьртиг хилла,
                Аьлла-кха Дадас, - ен лийса,
                Охана ког шайн байн билла.
                Боберан дог ша ца эцче
                Ма хьаьрчар-кх Далла дуьхьал къа!
                Халкъ бобер даьккхинчу Пачхье
                Ма г1аьттар-кх бага саьрмака!
                Маркъуьйлу берех д1абаьхьна,
                Вайн нанойх, Сибреха лошка,
                Хан мел г1арх ма далда цхьанхьа
                Къемат-де цхьанне наношка!» -
               
                Къеначу Дадин лахлуш аз,
                Валарчу хенахь цо аьлла:
                «Нахаран кагделча шех 1арч,
                Говр соцу. Доьналлах ваьлла,
                Кагделча Даймахкаха 1арч,
                Д1аволург йисте – галваьлла.
                Рицкъанал баьпканан нахерч,
                Шен мехкан нехца а тоьлла!» -
               
                И Дада д1авахна, баьлчах
                Ши куьг шен парг1ате даьхьна…
                И коша виллинарг лаьттах -
                Хьан да,к1ант,ден хьехамх ваьхна?
               
                Хьекъадеш х1ар латта ялтех,
                Йоттаеш мехкачоь зовтех,
                И лолла 1едал шен г1антах
                Хаьрцча а бехарш ца г1овттий?..
               
                Ши 1едал хийцало муьрна,
                Байракх г1азотна ца етта,
                Г1ий серса… лулахой гина
                Беха – и вехаш 1ерх кхетта? -
                Ца йира Г1алих 1аршмайда,
                Ца хьежийра 1аса стигла,
                Ца бира Маьршонах х1айда,
                Ца лелийра «1арбий» гихла?
                Цо т1ом ца бузий массарех,
                Виъначух тасцаеш даь1ахк, 
                Саьрмикна, денлончу коьртех,
                Вовшешха кхехьна дац даа?..
               
                Соъ ву-кх,к1ант,хьан да верг хьуна,
                Г1аланех хьакълаг1аш яйта,
                Да воцчо – да верг вен Гунна,
                «Парг1ато» еанарг, х1ета…
               
               


               
                Лаиллах1… Хастам вайн Далла,
                Юха а къинхетам вайх бин,
                Лаххьийна дайа ца дала,
                Цо цхьаьннан дуьхьа вай дитин.

                Х1инца а, к1ант, вай ма дисси
                Дайн Дег1астан лаьттан йисте,
                Кхойтта кхин шуо синойх хьистин,
                К1айн байракх тоьхна тезете.
               
                Варлахь,к1ант,байн когах воьллахь,
                Дадас доьш хилчу кху кхенца.
                Соьгара латта д1аэцлахь, -
                Къинт1ера далац х1ар х1инца...


                @


Рецензии