Утаймавальн ца зла. Глава 1. Працяг

– Тата, а што там з універсітэтам? Тая мне сказала, што ты ўжо пра ўсё падумаў, але мне… – пачала я.
Гледзячы на твар бацькі, запнулася. Зноў на сваёй хвалі? Або нават не чуе мяне?
– Тата? – нерашуча пазвала я.
– Усё добра, дачушка. Пасля канікул прыйдзеш у новую групу. Я ўсё праверыў, так што ўсё будзе добра, – не адрываючыся ад дарогі адказаў бацька.
Адчуваю, што ён думае пра нешта другое. Твар яго зноў пасуравеў. І думкамі ён быў не са мной.
   Праз паўгадзіны мы пад’ехалі да варот. На нейкую хвіліну бацька зноў задумаўся, але потым, нібы схамянуўшыся, паехаў далей. Ён не зводзіў вачэй з дому. І, калі я правільна разумею, бачыць ён больш, чым здаецца. Паглядзела туды, куды і бацька, але нічога незвычайнага не заўважыла. Хутчэй за ўсё яму трэба ехаць у офіс. Проста не ведае, як мне аб гэтым сказаць. Машына пад’ехала да самага ганку. Прасачыла за позіркам бацькі: ён падаў на акно бібліятэкі. Што яго турбуе?
– Тата, калі табе трэба ехаць на працу… Багажу ў мяне не так многа… Зраблю ўсё сама.
Трэба мяняць становішча.
– Добра… Пайшлі толькі пакой табе пакажу.
Разгубіўся.
– Пакой?
 Пра што ён гаворыць? Які пакой?
– Вырашыў, што твой стары пакой будзе ўжо малы. А вось пакой каля бібліятэкі – у самы раз, – ужо больш радасна сказаў бацька.
– Дзякуй, тата… – нерашуча прамовіла я.
Ён зноў сурова глянуў на вокны бібліятэкі.
– Добра, я паеду… – таксама нерашуча адказаў бацька.
– Добра…
Цікава, а чаму няма Віктара Іванавіча? Звычайна ён вазіў тату ў горад.
– Віктар Іванавіч папрасіў трошкі адпачыць. А я і сам спраўляюся, – як бы пачуўшы мае думкі, адказаў бацька.
–  Ясна.. Што ты…
Я запнулася. Няўжо я ўслых падумала пра Пятровіча. Здаецца не…
– А… Я… паеду… – ён разгубіўся.
Гэта мне проста здалося, што я не гаварыла.
– Ну, добра тады…
   Бацька паехаў з тым жа суровым выглядам, што і быў. Упэўнена на ўсе сто адсоткаў, што ў яго проста праблемы на працы. Я старалася адагнаць гэтыя думкі. Разбірала адзенне, раскладвала туалетнае прылады. А пакой вялікі, мабыць большы, чым ўся наша кватэра ў сталіцы. І што ж мне рабіць у такім вялізным доме адной. Ні сяброў, ні нават знаёмых. А яшчэ гэтая новая група. Але ж у Мінску я таксама мела не так шмат сябровак і сяброў. Як можна знайсці сяброў сярод людзей, якія нават не ведаюць, для чаго патрэбен тубус. Або вельмі многа гавораць пра размеркаванне. І чаго баяцца на першым жа курсе? Няма чаго думаць пра гэта. Тым больш будучым рэстаўратарам не наканавана сядзець на адным месцы. А хіба яны не ведалі, што за жыццё іх чакае? І я нават так і гаварыла не адзін раз.
– А ты ведала, куды ішла вучыцца? – спытала мяне аднойчы лідар нашай групы.
– Так! Я ведала куды ішла вучыцца. І вельмі рада гэтаму…
  Што яшчэ людзям патрэбна? Вучыцца на вельмі прэстыжнай спецыяльнасці…
  Пустыя думкі… Толькі час адымаюць.
  Пайду прайдуся па дому. Дождж усё ідзе. І, відаць, не хутка скончыцца.
  Бібліятэка! Так, трэба зайсці туды. Люблю кнігі! Вельмі люблю. Цікава, якая праграма ў гэтым універсітэце? І як доўга я буду іх даганяць, калі адстала? Або наадварот?
Дзверы ў бібліятэку былі прыадчыніны. Дзіўна, бацька не любіць пакідаць дзверы бібліятэкі адчыненымі. Проста забыўся. Столькі ўсяго адбываецца, што забудзеш не толькі пра нейкія дзверы. Зайшла і зачыніла за сабой дзверы.
  Пакой бібліятэкі быў у два разы большы, чым мой пакой. Такая ж высокая столь, многа кніжных паліц. Як сапраўдная вялікая бібліятэка. Такія часта паказваюць у кіно. Высокія шафы і спецыяльныя лесвіцы. І многа-многа кніг. Ад самых старажытных (для іх бацька адвёў асобную шафу) да самых сучасных. Яны займалі ўсе астатнія паліцы. Я падыйшла да паліц з сучаснай літаратурай бліжэй. Тут і ўсе часткі знакамітага Гары Потэра, таксама не менш знакамітая “Змрочная сага” ў пяці частках, і, што больш за ўсё мяне здзівіла, усе кнігі Дар’і Данцовай. Не думала, што тату цікавіць іранічны дэтэктыў.
  Яшчэ адна асаблівасць пакою бібліятэкі – вялікі балкон замест вокнаў. Тату хацелася, каб тут было многа святла, каб не было так змрочна, як гэта паказваюць у замежным кіно.
Я падыйшла да акна: дождж амаль перастаў. Можа схадзіць да Прохара Іванавіча? А вось і ён пайшоў у ружоўнік. Трэба павітацца.
  За маёй спіной нешта рыпнула. Я павярнулася на гук, але нічога не заўважыла. Можа гэта Герда? Пакаёўка? Калі яна яшчэ працуе тут. Добра, трэба ісці, пакуль Прохар Іванавіч яшчэ ў ружоўніку.
  Я выйшла і шчыльна зачыніла дзверы. І зноў пачула нейкі рух, але вяртацца не стала. Мне магло і здацца. Я хутка спусцілася з другога паверху, прайшла праз вялікі хол і выйшла праз парадны ўваход. Ніяк не магу зразумець, як у лютым месяцы можна хадзіць у вясенняй вопратцы? Зімы і так пайшлі нікудышнія, а гэтая – дык зусім цёплая. Як яшчэ сады не зацвілі?
  Я прайшла праз некалькі кветнікаў і завярнула за вугал дому. Да ружоўніка ішла ўжо з прыскокам. Не цярпелася паказацца Прохару Іванавічу. Зрабіць яму сюрпрыз.
Ружоўнік быў пусты. Толькі мае белыя ружы цвілі ва ўсю моц. Але ж зараз толькі люты!!! Хіба яны павінны цвісці так рана нават у цяпліцы? Дзівіць мяне прырода. А я спадзявалася, што мяне ўжо няма чым здзівіць.
  Што ж, Прохар Іванавіч, відаць, пайшоў за падкормкаю. Пайду яму насустрэч. Калі ён пайшоў у бакоўку, то як раз будзе праходзіць праз альтанку ў двары. Там яго і пачакаю. Адтуль ўвесь двор і дом, як на далоні.  Дождж там мяне не дастане. Я выйшла з ружоўніка і пазглядзела на неба. А там ніякага намёку на прасвет і паляпшэння надвор’я. І што ж гэта адбываецца? Я села так, каб бачыць усё, што робіцца перад домам.
Бацькаў дом вельмі падобны на тыя, што паказваюць у кіно. Вялікі, у два паверхі, шмат вокнаў і вялізны балкон бібліятэкі над ганкам. Раптам я заўважыла, што на балконе калыхнуўся цюль. Дык мне не здалося, і там сапраўды нехта быў?
  Я стала пільна сачыць за балконам. Вось цюль калыхнуўся мацней і проста ад’ехаў у бок. Бліснула шкло дзвярэй. Гэта быў першы раз, калі я ўбачыла Яго. Хто ён такі? І што робіць у татавой бібліятэцы? Яго знешнасць прыцягвала мяне, як магніт. У ёй было нешта такое… Нават не ведаю, як сказаць. Незвычайнае? Цікавае? Незямное… Нават адсюль я магла заўважыць ярка-блакітныя вочы. Здавалася, што яго думкі лётаюць недзе далёка ад дома. І выраз твару такі ж, як і ў бацькі быў сёння ранкам. Такі ж суровы і напружаны. Што яму можа так не падабацца? Надвор’е? І хто ён такі? І зноў жа, што ён робіць у нашым доме?
– О-о-о, гэта птушка высока лётае! Толькі час змарнуеш.
Ад нечаканасці я падскочыла. Гэта быў Прохар Іванавіч.
– Вы ведаеце яго? – запыталася я, не адрываючы вачэй ад незнаёмца. Адчула, што і сапраўды дзядзька Прохар мае рацыю: гэта птушка вельмі высока лётае.
– Ды так. Што спадабаўся? – пасміхнуйся і адначасова паправіў свае чорныя вусы.
– Проста цікава. Бацька мне нічога не гаварыў, што ў нас будзе нехта жыць, – як мага абыякавей адазвалася я.
– Вядома. Чаму тут дзівіцца? Апошнім часам Раман з тваім бацькам часта спрачаюцца. І абодва нечым незадаволеныя.
Дык вось у чым справа!
– Цікава…
– Так, вельмі. Увогуле, тата твой не вельмі любіць гасцей больш чым на гадзіну. А гэты жыве другі месяц. Прыехаў недзе з Англіі. Сын нейкага добрага сябра Мікалая Дзмітрыевіча.
Цікава-цікава!
– З Англіі? А тут тады што робіць?
Не разумею ўжо нічога. Бацька вельмі многа ад мяне хавае.
– Каб я ведаў. Міра, ты гэта кінь. Бацька і так вельмі злуецца.
А чаму?
– Навошта тады пасяліў гэтага… тут, калі яму не падабаецца…
Можа і сапраўды кінуць?
– Спачатку ўсё было добра, але калі бацька вырашыў забраць цябе сюды… Твой тата… Сама разумееш…
Прохар Іванавіч не вельмі хоча гаварыць. Не буду яго мучыць. Калі-небудзь я выпадкова сустрэну ў доме, або ў двары. І бацьку прыйдзецца мне ўсё расказаць.
– Прохар Іванавіч, была ў ружоўніку. Мае ружы зацвілі! У лютым?
– Праўда дзіўна? Як адчувалі, што ты прыедзеш!
  Нешта не вельмі здіўляе яго такое. Больш весяліць, я б сказала.
  Што тут робіцца ўвогуле? Трэба прайсціся. Дождж перастаў. Трэба схадзіць на разваліны старога замку. Даўно там не была і мне трэба развеяцца. Глянула на балкон – незнаёмец ужо знік. Было вельмі павабна пайсці ў дом, выпадкова зайсці ў бібліятэку і пазнаёміцца з ім. А там даведацца, чаму бацька ўжо не вельмі задаволены яго знаходжаннем у нашым доме.
– Пайду прайдуся да возера і да руін. Праветруся трохі, – сказала я садоўніку, як мага абыякавей. Хай думае, што мяне мала цікавіць гэты незнаёмец.
– Толькі адзін чалавек не баіцца гэтых руін. Ведаеш, з кожным днём там усё часцей заўважаюць…
– Прывідаў? Зноў прасціна з дзіркамі для вачэй?
Я пачула здушаны смяшок. Павярнулася. На балконе зноў стаяў незнаёмец і пасміхаўся, але глядзеў ён не на нас. Погляд блукаў недзе ў лесе. І што яго забаўляе? Як яго там завуць? Раман? Трэба ісці ад хаты далей.
– Я пайду, Прохар Іванавіч, – сказала я і выйшла з альтанкі.
– Усё баяцца, а ёй хоць бы хны, – прабурчаў пра сябе наш садоўнік. – Толькі акуратна там. Слізка пасля дажджу.
– Добра, – крыкнула я ўжо каля веснічак.
  Сцежка сапраўды была слізкай. Калі б не схапілася за слуп, то паляцела б уніз. Паціху спускаючыся, я агледзелася.
  Тыя ж дрэвы, толькі без лісця, тое ж паветра, тая ж сцежка. Але адчувалася, што мяняецца ўсё навокал. Што іменна, я не ведала. Я адчувала. З кожным крокам да возера, з кожным удыхам паветра. І гэтыя змены пачаліся, калі ўбачыла Рамана, ці як яго там завуць. Мяне злавала тое, што я нічога не ведаю пра Яго. А яшчэ тое, што бацька мне нічога не сказаў. Мяне злавала і тое, што я нічога не разумею. Не разумею гэтага жахлівага, не па сезону цёплага надвор’я, не разумею прычын сыхода маці ад ужо дарослай дачкі, не разумею паводзін бацькі. І мяне гэта вельмі злуе.
  Я са злосці штурхнула камень на сцежцы. Ён пакаціўся і з лёгкім стукам трапіў у нешта цвёрдае. Падыйшла бліжэй да таго месца. Скрозь леташнюю траву я заўважыла стары мур сцяны. Прыйшла ў самае страшнае месца вёскі. Далей па сцежцы будуць руіны старога замка, за ім – возера. Яно глыбокае і заўсёды халоднае, нават у самую гарачую пару. Мабыць, ад гэтага людзі складаюць шмат легенд пра тутэйшыя мясціны. Ніхто сюды не ходзіць. А я адчуваю сябе тут, як дома. Душа і параненае сэрца адпачываюць. Тут я свая. Таму што адна. Выходзіць, што ўсё сваё жыццё была адна.
 Зноў дождж. Халодныя кроплі падалі за каўнер. Трэба хавацца ў замку. Я абыйшла сцяну і ўвайшла ўнутр. Дах быў тут што трэба, і дождж амаль не трапляў сюды. Голыя сцены з чырвонай каменю, аконныя праёмы, бітае шкло ды абломкі цэглы – вось што тут засталося ад старога замка.
 Цікава, адкуль тут шкло, калі людзі баяцца сюды хадзіць? Прайшла трохі глыбей у замак і падыйшла да акна, якое выходзіць на возера. Вялікае, глыбокае, акружанае з усіх бакоў лесам. Вада павольна калыхалася ад лёгкага ветру. Кроплі дажджу пакідалі ледзь прыкметныя сляды.
  Прыгожыя тут мясціны. І зусім не разумею, чаму людзі так іх баяцца. Падуў лёгкі ветрык. Я падставіла твар і заплюшчыла вочы. І тут жа з’явіўся вобраз таго незнаёмца на балконе.      Чаму? Чаму ён не выходзіць з галавы?
 Прыйшлося расплюшчыць вочы і адвярнуцца ад возера. У канцы таго, што раней відаць называлі залай, я заўважыла нейкую цень. І яна рухалася?
– Хто тут? – ціха спытала я.
Здалося. Адвярнулася да возера і заплюшчыла зноў вочы. Хрусь-хрусь!
– Эгей? – пазвала зноў я.
  Ніхто не адказаў. Трэба праверыць. Адхінулася ад праёма і пайшла туды, дзе бачыла цень.
Хрусь-хрусь! Зноў гэты гук! Цяпер мне стала вельмі цікава. Няўжо прывіды існуюць тут на самой справе?
  Я прайшла некалькі крокаў і заўважыла святло. Зірнула ў акно – сонца няма, толькі пайшоў большы дождж. Хрусь-хрусь! Цяпер гэты гук ішоў з вуліцы, як раз у тым месцы, дзе возера. Вярнулася на сваё старое месца. Святло, што я бачыла некалькі хвілін раней, было ўжо… пад возерам. Вада пачала бурліць, нібы кіпела знутры. Такое я бачыла ў кіно пра вулканы і гейзеры.
– Што тут такое адбываецца? – ужо больш гучна сказала я.
  Але пытанне было без адказу. Нешта загрымела за маёй спіной. Ад нечаканасці я падскочыла на месцы. Цень набліжалася да мяне. Але разабраць, чыя яна, я не магла. Вада ў возеры бурліла так моцна, што рэха разносілася па ўсёй акрузе. А цень усё бліжэй.
– Хто вы? – амаль закрычала я.
 Дажылася, ужо з ценем размаўляю. Я адыходзіла крок за крокам назад, бліжэй да выхада.
“Міра, вынось свае ногі адтуль! Гэта вельмі небяспечна!” – пранёсся нечый голас у маёй галаве.
 Незнаёмы і вельмі меладычны. Або я ўжо кранулася розумам, або гэта толькі пачатак?
“Міра слухай, што я табе гавару!”
 Хто нада мной жартуе? Я павярнулася і пачала бегчы, але тут жа спатыкнулася і ўпала.
“Уставай!”
 Цяпер мне было страшна. Цень зусім блізка. Я папаўзла да дзвярэй. Нехта схапіў мяне за нагу.
– Хто ты? Што табе трэба ад мяне? – крыкнула я.
 Але ніхто не адказаў, только мацней трымаў маю нагу. Я намагалася выслізнуць, як-небудзь адбіцца, але гэта цяжка зрабіць, калі нават не бачыш саперніка. Ад бездапаможнасці пачала калаціць рукамі аб зямлю. Нешта кальнула ў сэрцы, а ў вачах пацямнела. Здавалася, што я губляю прытомнасць. Цень, аднак, аслабіла хватку. Я змагла цяпер бачыць, што адбываецца. Зямля задрыжэла пада мной. Усё мацней і мацней, а з ёй і ўвесь былы замак. Цень ўжо амаль навісала над маёй галавой.
 Я міжволі глянула ўгару. Кавалак столі вось-вось упадзе проста на мяне. Столь падала…
 Я ў думках ужо развітвалася са светам, бацькам і незнаёмцам на балконе. Інстынкт самазахавання заставіў падняць рукі і прыкрыць галаву. Камень доўга не падаў, і мне стала нават цікава. Я падняла галаву. О, Божа! Ён вісіць у паветры ў некалькіх сантыметрах ад мяне. А яшчэ адчула нечый страх. І только праз некалькі хвілін зразумела, што цень больш не трымае мяне. Адчувала, як цяжэюць мае рукі, быццам трымаю гэты самы камень. Не адрываючы рук ад галавы, я адпаўзла далей. І раптам цень з дзікім енкам знікла. Апусціла рукі і паднялася на ногі. Камень упаў побач.
  Як гэта разумець? Няўжо гэта зрабіла я? Камень не ўпаў на мяне, бо я яго трымала? Я дурнею! Інакш гэта не назавеш!!! Ногі не слухаліся. Я выбегла на вуліцу і ўпала на зямлю побач з возерам.
  “Міра! Міра!” – гэта апошняе, што я адчула. Потым ўсё правалілася ў цемру.