Багна. Выгнанцы

Выгнанцы жылі на гары, недалёка ад нашай выспы, і штонядзелі служылі імшы, памінаючы Прынцэсу Семгалена, забітую немаўляткам разам з бацькамі – каралём і каралевай трынаццаць гадоў таму, калі краіну агарнула цемра і на троне сеў братазабойца. Многа людзей тады склала галовы на пласе, яшчэ больш згінула ў астрогах, а тыя, што засталіся, былі асуджаныя на выгнанне. Доўга блукалі яны па свеце, пакуль не знайшлі сабе прытулак у Паўночнай Багне і пасяліліся тут, на парослым ялінамі ўзгорку, па адзін бок якога ляжала дрыгва, а па другі – вузкае доўгае возера, якое не мела дна і не замярзала нават узімку.
Старая Суовахі, што жыла за доўгім возерам на выспе, была вядзьмаркай і мройніцай ад нараджэння. На абшарах каралеўства Семгален – прыморскай Дольнай зямлі, азёрным узгорыстым Разлогу і ўкрытай лясамі Сумрадзі – мройнікамі звалі тых, хто меў здольнасць глядзець скрозь прастору і час, вандраваць між сусветамі, размаўляць з анёламі і бачыць тых, хто памёр, а таксама тых, хто яшчэ не нарадзіўся. Найбольш моцныя з мройнікаў рабіліся ведзьмакамі, злымі альбо добрымі – як складзецца.
Суовахі вучыла вядзьмарству Альвэ, старэйшага з сваіх сыноў. Малодшыя Калеў і Ёлі яшчэ не ўступілі ва ўзрост навучання. Мне было ўжо трынаццаць, але Суовахі не дапускала мяне да вучобы, таму што я не мела здольнасці да мроі. Я магла толькі глядзець, як вядзьмарка і мой зводны брат свяшчэннадзейнічаюць у шатры, зробленым з шкур і касцей улумаў – даўгарогіх калматых быкоў, якія жывуць у лесе, а калі ім спаўняецца тысяча гадоў, сыходзяць у мора.
Альвэ быў бязвусым юнаком. Колькі гадоў пражыла Суовахі, ніхто не ведаў – мабыць, пяцьдзясят, а можа, і тысячу. Яе сівыя валасы былі заплеценыя ў тугія жгуты. Яна насіла свабодныя кашулі і спадніцы ўсіх адценняў зямлі і травы, а ў халады надзявала кажух з аўчыны. На яе грудзях і запясцях пазвоньвалі ўпрыгожанні-кудмені з цьмянага срэбра – качкі, конікі, паўмесяцы і сонечныя крыжы. Калі яна вядзьмарыла, то накідвала на сябе адмысловае футра з ваўчыных шкур і брала ў рукі посах з амялы.
Вядзьмарка і яе старэйшы сын схіляліся над чыгуном, напоўненым чорнай, як дзёгаць, вадой. У вадзе звіваліся, шыпячы, балотныя гадзюкі і плавалі сінія пялёсткі боцікаў. Суовахі брала касцяны нож з тонкім і вострым, як брытва, лязом і адным рухам разразала сабе далонь. Яе кроў крапала ў чыгун, і паверхню вады зацягвала барвовай павалокай.
Зазірнуўшы ў чыгун, я магла разгледзець абрысы каменных гарадоў, разбураных сценабітнымі машынамі і ахопленых пажарам. У іншых гарадах лютавала пошасць, на вуліцах ляжалі мерцвякі, загорнутыя ў прасціны. Я бачыла пустынныя плошчы, над якімі кружыліся зграі гругання, залітыя крывёй эшафоты, адсечаныя галовы, насаджаныя на тычкі, і паламаныя, знявечаныя целы, прывязаныя да драўляных колаў. Часам я бачыла палі бітваў. Трупы ляжалі покатам і гнілі, непахаваныя, а між імі гойсалі Падземныя – пажыральнікі мярцвячыны. Суовахі адно ўсміхалася, сузіраючы гэтыя крывавыя відзежы.
– Набліжаюцца апошнія часы, – казала яна так будзённа, нібыта гаворка вялася пра дождж. – Усе народы, якія ёсць на зямлі, страцілі розум, адвярнуліся ад Творцы і пакланіліся пракаветнаму Хаосу. Свет трывае, пакуль дзесяць анёлаў ткуць цянёты сну ў Пячоры Вусцішы, але неўзабаве Творца пакліча іх у пустэчу, і вірлівы Хаос захлісне наш сусвет, а разам з ім усе навакольныя сусветы, падобныя да нашага.
Вось толькі калі гэта будзе, не ведаюць нават мройнікі.
Вядзьмарка часам сердавала на Альвэ, бо яму бракавала ўседлівасці і ён марудліва засвойваў веды. Паводле яе слоў, са мною справы пайшлі б шпарчэй, бо ў мяне хуткі розум і жывое ўяўленне. "Калі б толькі ты мела дар мроі, Хільдэгерд! – уздыхала яна. – З цябе б выйшла грозная чарадзейка, мабыць, наймацнейшая з усіх, што калі-небудзь хадзілі па зямлі". Але мроі ў мяне не было, былі толькі сны, звычайныя і наяве. Мяне гэтаму не вучылі, усё прыходзіла неяк само – дастаткова было заплюшчыць вочы і ўявіць які-небудзь вобраз, і праз хвілю перада мной паўставалі цэлыя сусветы, поўныя рухаў, гукаў і фарбаў. Сны, што я сніла ўначы, былі як само жыццё: калі ў сне я бегла па расе, то прачыналася з халоднымі нагамі, а калі абрывала плады з яблыні, то прачнуўшыся, бачыла ў сваёй руцэ спелы яблык, які знікаў праз некалькі імгненняў.
Мне рэдка снілася адно і тое ж, але апошнім часам мае сны сталі паўтарацца. У гэтых снах я бачыла незнаёмага чалавека, які быў старэйшы за мяне, старэйшы за Альвэ, якому ўжо споўнілася сямнаццаць. Імя незнаёмца было схаванае ад мяне, я ведала толькі тое, што ён быў ці то жаўнерам, ці то паляўнічым – тым, хто мае справу са зброяй і здольны на забойства. Яго аблічча было бледнае і бяскроўнае, валасы цёмныя, а вочы сінія, як азёры Разлогу. Удваіх мы ішлі па дрыгве, я трымала яго за руку і адчувала цеплыню ягонай далоні. Я прачыналася ў замяшанні і да світанку ляжала ў сваім вузкім ложку, не ў стане заплюшчыць вачэй.
– Ці гэта не мроя? – пыталася я ў Суовахі.
Тая адмоўна хітала галавой.
– Не, Хільдэгерд, гэта не мроя, а звычайныя дзявочыя летуценні. Ты марыш пра хлопца, якога сама і выдумала, бачыш яго ў сне і чакаеш сустрэць наяве. Так яно і станецца, але не спяшайся, яшчэ паспееш набыцца замужам. Цешся свабодай, дзяўчынка, пакуль ёсць такая магчымасць.
Вядзьмарка пасмейвалася, але ў яе голасе адчувалася схаваная трывога. Яна выхоўвала мяне нароўні з роднымі сынамі. Сваіх бацькоў я не помніла, а Суовахі па-свойму любіла, хаця я ніколі не называла яе "маці". Я ведала, што яна добра да мяне ставіцца і хоча, каб я была шчаслівая. Мабыць, з гэтай прычыны яна часам казала мне няпраўду. Прынамсі, пра тое, што мой бацька нібыта згінуў у вязніцы, маці забіла сябе, а я не маю здольнасці да мроі.