Менiн тамагым коконiстер, салаттар, жемiстер

Менін тамагымнын негізі коконістер, салаттар, жемістер. Казір олі тамак аузыма салмаймын. Мен бурын ауылда агроном болып жургенде шаршасам, ренжісем бакшама кіріп кетемін, бакша мені керемет сергітеді, жуйкемді калпына келтіріп конілімді котереді, мен олармен кадімгідей тілдесемін, мапелеймін. Мен осіп турган кокті калай жаксы коремін, олар да маган солай жауап кататынын сеземін. Себебі олар да жан иелері гой, менін жазылып кайта омірге келуімнін бір себепкері осы коконістердін аркасы.

Мен ауылда турганда ешкандай коконіс жемістерді сатып алмайтынбыз, барін озіміз жубайым Рахпар екеуміз егіп осіретінбіз. Буршак тур-турімен, кырыккабаттын (капуста), кызанактын (помидор), киярдын, кызылшанын, жуа мен жусайдын, кок шалгыннын т.б. коптеген коконіс пен алма, жузім, каракат, булдірген, танкурай, шиелердін ерте, орташа, жай пісетіндерін уакытына карай егіп отырамын, дастарханымнан кысы - жазы коконістер узілмейді.

Кыста жейтін киярды былай осіретінмін: кияр мен кырыккабатты катар егіп, кияр гулдеп туйін тастаганнан кейін кырыккабаттын жапырагынын ортасына осіп келе жаткан киярдын туйінін салып коямын, сол кезде кияр улкейген сайын кырыккаббаттын жапырагы біртіндеп орала беріп, кияр кырыккабаттын (капуста) ортасында калып кояды. Кыста кырыккабаттын ішінен хош иісті, жанадан жулынып алгандай кияр шыга келеді, кырыккабат киярдын бузылуына мумкіндік бермейді.

Салаттарды тугелдей озім оте дамді кылып дайындаймын, менін жасамайтын салаттарым жок, кобінесе озімнін ойлап тапкан мазірім бойынша дайындаймын.

Келген коршілер мен конактарым менін дайындаган салаттарымды суйсіне жейді. Салат жасаганда ешкашан мойонез, ашты бурыш коспаймын, тек ыдыстагы кызанактын шырынын гана косамын. Ауылда турып агроном болып кызмет істеп жургенде ерте коктемде бакшамда осіп келе жаткан кырыккабаттын (капуста), кызанактын, редисканын, кызылшанын т.б ар кайссынын жапырактарынан 2-3 тал жулып алып келіп салат жасаймын. Осылар да дамі тіл уйіретін салаттар.

Менін ен жаксы коретін асым кияр. Киярды кабыгын аршымай кеспе сиякты узынынан жінішкелеп турап, оган татті бурыш, пияз, у сарымсак т.б. коконістердін барін косамын  да кунбагыстын майын, кызанактын шырынын косып, тузын болар болмас кана саламын. Келген адам баска тамак турса да оны жемей, осы кияр салатын шараякка толтырып алып суйсіне тойганынша жеп, баска тамакка пыскырып та карамайды, мейлі ол табак толы асулы ет болса да.

Біз айтамыз казак еттен баска тук жемейді деп, жок олай емес біздін казак жалкау, жерге енкейгісі келмейді, айтпесе біздін Уржар ауданындагы Науалы ауылымызда ар жануяда 0,20 га уйінін ауласында кунарлы жері, арыкпен агылып жаткан судан баска, терендігі 2...2,5 метр жерден шыгатын оте таза молдір суы болды!

Осындай нулы да, сулы да, кунарлы жерде турып макарон мен кеспеден баска тук жемейтін ауылдастарымды коріп кынжылатынмын. Олар ауырмаганда енді кім ауырады, витамин жемей оскен балалары не болады, казіргі бозбалалардын тен  жартысынан астамы ауру, аскерге жарамайды. Біздін заманымызда мундай соракылык болушы ма еді, онда аскерге денсаулыгы жарамай калса елдін барі мусіркеп адамнын коры есебіне санайтын.