Патоп на патэльни

Патоп на патэльні

Аповяд прысвячаецца Андрэю Сталярыку і яго вершу   “о прощении”:
 http://www.proza.ru/2013/11/04/1760
http://www.stihi.ru/2013/11/04/9520

Патэльню Косцік мыў толькі перад тым, калі трэба было што-небудзь гатаваць. Астатні час яна з рэшткамі папрыгарэлай і прысохлай ежы стаяла, прыкрытая крышкай, у духоўцы. І расквіталі на ёй паступова нябачаныя экзатычныя кветкі з цвілі.

Не любіў Косцік гатаваць, і наогул, сам па ўласнай ініцыятыве ніколі не гатаваў. Заўсёды пасля працы, забяжыць у мясцовы ўніверсам, схопіць паўлітровую бутэльку сваёй любімай наркомаўкі, са шклянкай. Потым возьме, не гледзячы, што першае ў руку трапіцца, загорнутае ў цэлафан, сасісачна-рыбна-соевае. Хуценька аплочвае і бяжыць дадому.
Па дарозе ён калі-нікалі спыняецца побач з бабкамі, гандлюючымі сваімі хатнімі разнасоламі, раскладзенымі на скрынках і скрынях. Часам гандлюе там адна бабка ўжо вельмі падобная на яго памерлую цешчу. Тады Косцік моўчкі пра сябе чартыхаецца і спяшаецца далей. А калі гэтай псеўдацешчы няма, Косцік не спяшаючыся ідзе ўздоўж шэрагу, выбірае сабе часнык марынаваны, агурочкі салёныя, грыбочкі хатнія…

Дома ён не спяшаючыся выпівае шклянку, потым закусвае, потым заплача і ўспомніць добрым словам нябожчыцу-жонку. Потым ізноў выпівае, потым ізноў закусвае, ізноў заплача і ўспомніць памерлую цешчу… І так паўтараецца, пакуль бутэлька не спусцее. Пасля чаго Косцік выключае святло і кладзецца спаць.

Часам да яго на агеньчык заходзіць яго сусед і былы настаўнік, майстар па такарнай справе, Валер Яўгенавіч. Залатыя рукі ў Валера Яўгенавіча і галава з фантазіяй. Цыгарэт Валерый Яўгенавіч не паліць, а паліць вылучна трубку. А трубку гэту Валер Яўгенавіч сам сабе і вывастрыў. Булавешку ў яе ён зрабіў у выглядзе галавы чорта з вострымі рожкамі, доўгай барадой і выскаленымі белымі зубкамі.
А калі зацягваўся Валер Яўгенавіч, вочкі ў чорта ўспыхвалі злавесным чырвоным  агнём, і белыя зубкі таксама пачыналі зіхацець чырвоным полымем.

І прыходзіў Валер Яўгенавіч не з пустымі рукамі, а прыносіў з сабой бутэльку першака ўласнай перагонкі, а таксама загорнутыя ў газету катлеты хатняй гатоўкі ці бліны, фаршаваныя мясам, ці рыбай, ці грыбамі, ці чым-небудзь яшчэ. І так яны сядзелі ўдваіх, пілі-елі, ціха гутарылі.
- Жыватворнае ў цябе дыханне, Косцік, - сказаў неяк Валер Яўгенавіч, калі яны ўсаджваліся за стол. - Быццам бы я і не піў яшчэ, а ты дыхнуў на мяне… І ў мяне зараз такое адчуванне, як быццам я ўжо прыняў на душу сто грам, прынамсі…
- Ды ну цябе, якое жыватворнае, не піў я яшчэ сёння, - адмахнуўся Косцік.
Вось так і цяклі, дзень за днём, аднастайнай чарадой…

Неабходнасць штосьці гатаваць з'яўлялася тады, калі прыязджала да Косціка ў госці яго траюрадная пляменніца, Яўлампія Ігнацьеўна, мажная і пышная прыгажуня з зялёнымі вачыма і ў рудым парыку. Апраналася Яўлампія Ігнацьеўна па-спартоваму: красоўкі, сінія джынсы і швэдар выпадковага колеру. А зверху - ярка памяранцавая куртка і капялюшык з пампонам.

Яўлампія Ігнацьеўна была дзелавой жанчынай. У яе была свая фірма па абслугоўванні і рамонту кампутараў, свой "Мэрсэдэс", дача і хатка ў вёсцы. І ўсюды Яўлампія паспявала.

Любіла Яўлампія добра і шмат паесці. І гатавала цудоўна.
І прыязджала яна да Косціка па вялікіх святах.
І тады Косцік здабываў з духоўкі патэльню, доўга-доўга скроб яе, і чысціў, і мыў.
А потым Яўлампія пачынала святадзейнічаць.

І на гэтыя святы абавязкова запрашалі Валера Яўгенавіча, і Наталлю Гаўрылаўну з чацвёртага паверху, і Смерцевых з дзявятага.
І весела тады было. І пілі, і елі, і спявалі шмат песень. А Смерцева нават у скокі пускалася, хістаючыся на сваіх хранічна п'яных ножках.
Позна ўвечар усё разыходзіліся, Яўлампія з'яжджала да сябе ў сталіцу на сваім "Мэрсэдэсе", выносячы з сабой смецце, сабранае са стала.
 А на стале заставалася толькі пустая патэльня з рэшткамі ежы. І закрываў яе Косцік крышкай і хаваў у духоўку да наступнага прыезду Яўлампіі.

Але аднойчы здарылася вось такая гісторыя. Не паспела Яўлампія паставіць на стол патэльню з піцай, як зазваніў у яе мабільнік у кішэні, і пайшла яна ў пярэдні пакой размаўляць.
А Косцік сеў за стол і стаў глядзець на піцу. Гэта была не піца, а казка, цэлая краіна на ёй была намалявана. І замак на горцы пасярэдзіне, і парк вакол замка, і дарожкі, і сцяна, за якой былі палі, і вёска, і лес…

Тут Яўлампія заскоквае ў пакой і кажа, прычым вочы ў яе гараць яркімі зялёнымі фарамі:
- Збірайся, Косцік, нам трэба ехаць…

На сваю піцу яна нават не зірнула, забылася пра яе зусім.
Прымусіла яна Косціка абуцца-апрануцца, зачынілі яны кватэру  і з'ехалі ў сталіцу, а піца так і засталася стаяць на стале.

…Вярнуўся Косцік толькі праз тыдзень, вельмі засмучаны, з дзяжурнай наркамаўкай, набытай па дарозе дадому і дзяжурнай закускай, загорнутай у цэлафан.
Угаворвала яго Яўлампія з'ехаць у Амерыку назаўжды жыць, але так і не ўгаварыла. У Амерыцы аднаму з далёкіх багатых сваякоў патрабавалася нянька для маленькіх дзяцей. І Яўлампія жадала прыстроіць туды Косціка.

Але Косцік наадрэз адмовіўся. Жудасна яму было ехаць так далёка.

І вось вяртаецца ён дадому, засмучаны, ставіць на стол наркамаўку і два шклянкі, для сябе і для сябра, кладзе закуску, загорнутую ў цэлафан. Сеў і наліў гарэлку ў абедзьве шклянкі. І толькі тады ўбачыў патэльню. А на патэльні красаваўся арэол з пышнай цвілі ўсіх колераў вясёлкі. Як зірнуў на гэту прыгажосць Косцік, так і ашаламіўся невымоўна. 

Выпіў ён залпам шклянку, а закусваць і забыўся. Сядзіць і глядзіць на дзівосы нябачаныя, якія квітнелі ў яго на патэльні.
І глядзеў ён так, і глядзеў, пакуль галава яго не стала павольна хіліцца, і пакуль не лягла на стол побач з патэльняй.
І заснуў Косцік, і задыхаў сваім жыватворным дыханнем проста на расквітнелы арэол цвілі. А цвіль ад яго дыхання падрыгвала і мігацела рознакаляровымі іскрамі.

…Прачнуўся Косцік ад незразумелага ці то піску, ці то свісту. Насілу адарваў галаву ад стальніцы і разляпіў павекі.
Цвіль усё таксама дрыжэла над патэльняй. Але ў ёй з'явілася мноства зялёных кропак, якія мітусіліся бесперапынна. І гэтыя кропкі то застывалі на месцы, то зноў пачыналі мітусіцца.
Выцягнуў Косцік са стала вялікую дзядуляву лупу, старадаўнюю са шматразовым павелічэннем, і стаў глядзець на патэльню скрозь лупу.
Мноства зялёных кропак рознага памеру і формы лётала, бегала і хадзіла.
Косцік бачыў, як самыя буйныя кропкі то ўваходзілі ў замак, то выходзілі адтуль. І кіпела жыццё па ўсёй паверхні піцы. І паўсюль чуўся піск і ціўкат.

А Косцік глядзеў на іх у лупу, пакуль неспадзявана локцем не перакуліў шклянку, якую ён наліў для сябра. І перакулілася гэта шклянка на патэльню, і заліла гарэлка амаль усю паверхню піцы. Толькі замак пасярэдзіне і частка лесу засталіся над паверхняй разлітай гарэлкі. І раздаўся пры гэтым гучны, пранізлівы піск, і палезлі кропкі па тонкіх нітках цвілі ўгару, ратуючыся ад паводкі.

А хто быў бліжэй да замка - тыя кінуліся туды. І ўвесь дах замка пакрыўся гэтымі зялёнымі кропкамі.
І тады кінуўся Косцік у суседні пакой за шпрыцом.
А потым павольна і асцярожна, каб не пашкодзіць далікатную цвіль, стаў ён адпампоўваць шпрыцом спірт і выліваць яго ў памыйнае вядро.
Хутка амаль уся паверхня піцы была вызвалена ад спірту. А што засталося - Косцік пабаяўся чапаць. Ужо вельмі цвіль там густа разраслася.

- Хай  так і будзе, падобна на рэкі і азёры, - сказаў Косцік сам сабе ўслых

Потым узяў асцярожна патэльню ў рукі і аднёс яе ў спальню, куды Яўлампія ніколі не заходзіла, і паставіў яе на падваконнік, і зашмаргнуў запавесай.
І сам забыўся пра яе існаванне.

Версия на русском языке: http://www.proza.ru/2013/11/06/1007