III тарау. Mен максатыма жетпей тынбаймын

«Биік мансап – биік жартас,
Ерінбей енбектеп жылан да шыгады,
Екпіндеп ушып кыран да шыгады».       Абай, отыз жетінші соз

1.Мен табанды болып, алдыма койган максатыма кумырска сиякты  кайсарлыкпен жылжи берсем, максатыма жетпей коймаймын. Мен бакытсыз, сорлы, бишара адам болу ушін туган жокпын, менін каным сатсіздік уымен уланган емес. Мен койшынын айдауымен журетін кой емеспін. Мен арыстан болгандыктан койлармен бірге болып, койша манырай алмаймын. Мен омірге окпелеп: мысык сиякты мияулап, ит сиякты кынсылап жургендердін пікірлеріне пыскырмаймын. Олардын орындары отардын ішінде.

«Біз омірге не берсек, одан тек соны гана табамыз».   Эмерсон

2.Мен максатыма жетпей тынбаймын! Омір озінін сыйлыгын басында емес сонында береді. Максатыма жетуім ушін канша кадам жасау керек екенін білмеймін, бул маган белгісіз, білуге де тиіс емеспін.  Мумкін, мын кадам жасаганымда сатсіздік кутіп турган шыгар. Біракта, бурылыска бурылганымда табыс тосып алатынын білемін. Мен осы бурылыстын жакын не алыс екенін білмеймін. Бурылыска бурылганымда табыс кездеспесе келесі кадамды аттаймын. Натиже болмаса екінші одан арі ушінші. Кандай жагдай болмасын, бір кадам алдыга аттау онша киын емес.

«Егерде не кажет екенін анык біліп, тезірек аякталуын тілесен, осыган апаратын адісті кайтсен де табасын». Джим Рон

3. Мен максатыма жетпей тынбаймын! Мен озімнін кунделікті тіршілігімді, жумсаган куатымды жауган жанбырдын тамшысына багалаймын. Казак атам айткан: «Тамшы тас жарады», - деп. Мен білемін, булактын бастауынан шыккан су, кайтсе де тенізге куятынын. Менін омірімдегі барлык болатын окигалар алдын ала белгіленіп койылган, тек уакытын гана тосуда, мен буны оз еркіммен озгерте алмаймын.

Буны казак атам: «Алланын жаккан отын адам урлеп сондіре алмас» деп кыскада нуска туйіндеген. Кей кездерде болашакта болатын окигаларды тусімде коремін, болатын нарсе кайтсе де іске асады. Казак осыны тагдыр немесе: «пешенене не жазса соны коресін», – дейді.  Мен Кудайга сеніп, имандылык жолына тусіп, аштык, ораза устап – танімді, жанымды, рухымды, назік денелерімді тазалап журегімнін кірін аршысам, куналарым кешіріліп женілдейді.

Осыган сайкес менін турмыс жагдайым тузеліп, бакытты омір суре бастаймын. Осы кезде Жаратушы менін тагдырыма араласып, рухымда жазулы турган менін карымтамды – тагдырымды жаксы жакка озгертіп жібереді. Сол кезде мен максатыма жетемін.

«Табыс – сикыр да, тылсым да емес. Табыс – озіннін тубегейлі білімінді біртіндеп колданудын натижесі». Джим Рон

4.Мен максатыма жетпей тынбаймын! Мен ешуакытта мынандай кері кеткен келенсіз создермен келіспеймін: «сатсіздік, жок, колымнан келмейді, істей алмаймын, мумкін емес, кабілетім жок, женілдім, жолым болмайды, ауырамын, карызга белшемнен батып журмін». Бундай создер менін аузымнан шыгып та корген емес. Бул созді тек кенкелестер мен жарыместер гана айтады.

Мен уайымга салынбаймын, егер осы уайым санам мен ойлау жуйеме уялап алса, кайтсем де осы аурудан кутыламын. Кандай болмасын кедергілерден аттап отемін, сумірейіп аяк киімімнін бауына емес, алдымдагы аскар шынга караймын. Мен білемін, ка;арлы кыстан кейін кокорай коктем туатынын.

«Егер саган сурамай-ак Алла тагаланын амірімен бір мал келсе оны алып, оз дуниене косып кой». Пайгамбарымыз Мухаммед (с.г.с.)
 
5.Мен максатыма жетпей тынбаймын! Мен білемін, арбір сатсіздік саттілікке жетелейтінін. Арбір «жок» деген соз мені «бар» деген созге жакындата туседі. Арбір кабагын туйіп тунеріп журген адаммен кездесуім, мені конілді болып журуіме итермелейді. Арбір сатсіздіктін артында саттілік бугып жататынын білемін. Кундізді багалай алуым ушін маган тун кажет. Тубегейлікті женістін татті дамін сезінуім ушін жиі женілуім кажет.

«Кору мен сезу – болу, ойланып-толгану – омір суру».  Шекспир

6.Мен максатыма жетпей тынбаймын! Мен кунімнін сатсіз аякталуына ешкандай мумкіндік бермеймін. Арбір сурінген сатімді саттілікке багалаймын. Арбір сурінген сатімді сабак, тажірибе ретінде кабылдаймын. Саби жетіге келгенше жерден таяк жейді, жетіден кейін шауып жугіріп кетеді, мен де сондаймын.

«Ырыстын кун кору улесінін оннан тогыз болімі сауда да, ал онннан бір болігі шаруада». Пайгамбарымыз Мухаммед (с.г.с.)

7.Мен максатыма жетпей тынбаймын! Коптеген адамдармен араласып журіп, козім жеткен нарсе – байыгысы  келген адамдар дурыс багытты тандай білсе, бастаган кезде карызга белшесінен батып турса да кайтсе де коздеген максатына жетеді. Ен бастысы акша туындата білу. Ол ушін терен білім мен тажірибе кажет. Егер де жуз мындаган адамдар акша табудын жолын білсе, онда буны да уйренуге болады гой! Егер сіз колік жургізе алып, уялы телефонмен сойлесуді уйреніп, компьютерді менгеріп алсаныз, неге акша табуды уйренбеске?!

«Барімізде де екі-ак тандау бар – жай гана куйбін тіршілік кешу немесе оз оміріміз бен тагдырымызды озіміз куру». Джим Рон

8.Мен максатыма жетпей тынбаймын! Біздін казекене тан нарсе – бала кунінде барін де озі істегісі келіп турады, бірак улкендер: «бул сенін колыннан келмейді, бар ойна» – деп баланы урысып куып жібереді, ал енді остіп оскен балалардын кобісі журексінгіш болады. Сойтіп мундайлардын копшілігі омірде оздерін жолы болмайтындардын санатына косып, болашагынан туніледі. Оларга бул сырткы жагдайлардын асері болып корінеді, ал бул олардын санасына бала кезінде сініп алган уайым, журексіну, ынжыктыгынын натижесі.

Ол озін-озі осыган бейімдеп, жоспарлап койган. Біракта, мен осы кітапта баяндалатын рухани ілімді игеріп алып, озімнін санам мен ойлау жуйемді, омірлік багдарламамды тубегейлікті озгертуімнын натижесінде табандылыкпен максатыма жетпей тынбаймын.

«Акша оны жинаудын карапайым ережелерін білгендерді унатады».
Д. Клейсон

9.Мен максатыма жетпей тынбаймын! Мен байимын десем мына ережені білуге тиіспін: оз мумкіншілігімді акшадан жогары койсам, акша Маган тартыла бастайды да, Маган кызмет істейді. Егер оз мумкіншілігімді акшадан томен койсам, онда акша Маган не ішіп-жеуімді, калай киінуімді, кайда барып демалуымды, жакындарыма не силауымды аныктайтын болады. Оз омірініздін сапасын озініз аныктаймын десеніз, Оз мумкіншілігінізді акшадан жогары койыныз.

Осы сойлемді бірнеше кабат окып ойланыныз. Мен акша ушін емес, акша мен ушін жумыс істейтін болады. Мен осы ережені жаттап алып, унемі кайталап басшылыкка алып журмін.

10.Мен максатыма жетпей тынбаймын! Байдын барлык акшасын тартып алсан да, жарты жылдан сон кайта байып шыга келеді. Егер кедейге коп акша берсен – жарты жылдан сон такырланып «таз» калпына туседі. Бул дегенініз, байлык пен жокшылык – адамнын ішкі жан-дуниесі, ойлау жуйесі, омір суру салты.

/БАЙ МЕН КЕДЕЙ АДАМНЫН  КОЗКАРАСТАРЫ/

«Бакпен аскан патшадан
Мимен аскан кара артык;
Сакалын саткан каріден
Енбегін саткан бала артык».   Абай, отыз жетінші соз

Бай адамнын козкарасы Кедей адамнын козкарасы
Бай адам гарыштагы шексіз молшылыкка сенеді.

Мумкіншіліктерді коре алады. Оз омірлерінде Абайдын мына создерін басшылыкка алады:
 «Озіне сен, озінді алып шыгар,
Енбегін мен акылын екі жактап».

Табигаты женімпаз. Олар ушін сатсіздік деген болмайды. Сурінген сатті – саттілікке откізетін копір  деп, осы жагдайды жаксы багалап, тажірибе жинап, кушейе туседі.

Озін оте жогары багалайды: «Мен будан да артыкпын, мен озімді-озім суйемін, мумкіншілігім керемет!»

Адамдарга сенеді. Себебі, озінін ойын баскалардын орындауымен іске асырады. Тауекелге барады, онысы акталады. Ол тек кана акшаны гана емес, алдындагы істін де каркындап дамуын алдын-ала болжай алады.

Табыска жеткен адам не істеу керек екенін анык біледі. Ол озінін максатка барар жолын жоспарлайды, озінін мумкіншілігіне сенімді болып, барлык уакытын осы ойын іске асыруга жумсайды.

Табыска жеткен адам елмен тіл табыса біледі, ар созін коршаган ортага, нактылы жагдайга байланысты ойланып барып сойлейді.


Табыска жеткен адам озінін калтасына карап омір суріп, озінін кірісі мен шыгысын, уакытын унемі есептеп журеді.

Табыска жеткен адам баскаларга кайырымды, мейірімді болады. Асіресе озі араласатын, озімен денгейлес адамдармен жаксы карым-катынас устайды.

Табыска жеткен адам омір агымынан калмауга тырысады. Озінін ісі мен касібіндегі гана емес, елдегі, алемдегі болып жаткан озгерістерді жіті бакылап отырады.

Табыска жеткен адам ылги  жаксы ойлап, котерінкі коніл куйде журеді. Ол кандай жумысты болмасын сапалы істеп, арі жауапкершілікпен карайды. Осыны озіне адет кылып калыптастырады. Конілі дала сиякты кен, озі жомарт, колы ашык болады.

Табыска жеткен адам Жаратушыга унемі алгыс айтып, жок адамдарга камкор болып журеді. Жетістікке жеткен адамдардын басым болігіне тан ортак калып: олар теледидарды оте сирек кореді, уйыктауга ерте жатады. Есесіне ерте турып тан бозынан жумыска кірісіп кетеді. Олар баска адамдар уйыктап жатканда алдагы куннін жумысын  жоспарлап кояды. Бул адеттер – олардын алдыга дамуына  керемет жардемдеседі. Кедей адам жокшылык пен жетіспеушілікке сенеді.

Булар туралы Абай былай дейді:
Журекте кайрат болмаса,
Уйыктаган ойды кім туртпек?
Акылга сауле конбаса,
Хайуанша журіп кунелтпек.

Табигаты сатсіздік. Арбір сурінген сайын, жолы болмайтынына сенімі арта береді. Осыны озінін омірлік багдарламасы етіп алады. Уайымшыл, жігерсіз, ынжык, жыланкы.

Озін оте томен багалайды. «Мен тукке де турмаймын», «Мен буган лайык емеспін».

Жан баласына сенбейді, баріне де – куманмен, кудікпен карайды. Тауекелге бармайды. Тек кана акшаны гана кореді, осы акшаны жумыска жегуді білмейді. Болашагын болжай алмайды, ой-орісі жутан, таяз.

Омірде жолы болмай журген пенденін омірде айкын максаты жок, онын ойынша табыска жеткендер «жолы болгандар». Ол жагдайга байланысты, біреу туртпелектесе гана іс-арекет жасайды.

Жолы болмай журген пенденін елге суйкімі болмай, озінін келенсіздігін баска біреулерден кореді. Оларды сынайды, мінейді, осектейді, коре алмайды, іші куйеді, кундейді.

Жолы болмаган пенде ысырапшылыкка жол беріп, уакыттын да, акшанын да кадірін білмейді.

Жолы болмаган пенде пайда туседі-ау деген адамдармен гана жакындасып, бакай есеппен араласады. Ойында біреуді алдап кетсем деген максат турады.

Жолы болмаган пенде «лездік маукын» гана басатын істерді гана жіберіп алмауга тырысады.  Калганы «кул болмаса, бул болсын». Омір агымына коніл аудармайды.

Жолы болмаган адам жанын ауыртпай, киналмай-ак пайда тапкысы келеді, реті келсе біреудін нарсесін кымкырып кетеді. Бунын реті келмесе: «Кайырсыз ит, саран» – деп бермеген адамды, коршаган ортаны, туган-туыстарын жазгырады.

Жолы болмаган адамдарга кандай жолмен болмасын, айтеуір дуние тапса болганы. Буларга тан: аямшактык, сарандык, каттылык,  корсекызарлык, кызганшактык, осек айту, сынау, мейрімсіздік, жауыздык, каныпезерлік, коре алмаушылык, коркыныш, мазасыздык, уайым, беті кайту, босандык, ынжыктык, жігерсіздік, бопаулык, суайттык, уадеде турмаушылык. Осы адеттер – булардын дамуына, ойлауына богет.