Футбол тугрисида. Конун лойихаси

    Ушбу конун лойихаси 2005 йилда ёзилган ва тегишли, мутасадди ташкилотларга юборилган эди. Конун лойихаси муаллифининг фикрига, уша мутасадди ташкилотлар рад жавобини беришган. Жавобларнинг асосий мазмуни : “Сиз назарда тутган масалалар “Футбол регламенти”да кайд этилган”.
Орадан деярли 10 йилча вакт утди, Конун лойихаси муаллифининг фикрича, Конун хозирги пайтда жуда зарур экан. Чунки, узбек халки энг кадимги маданиятли халклардан бири хисобланади ва доим тартиб-интизомни севган хамда унга амал килишни яхши куради.   
    Футболнинг барча унсурлари, барча узбек ишкибозига тушунарли булса, футбол шунча ривожланади. Футбол оддий спорт (эрмак)лик даражасидан чикиб, сиёсат даражасига кутарилиб кетди. Мисол учун аргентиналик Тевеснинг Англияда туп суриши икки мамлакат уртасидаги мажораларнинг унутилишига олиб келди. Бундай мисоллар жуда куп.
      Албатта, конун лойихаси мукаммал эмас. Асосли фикрлар булса, уларни эътиборга олиш, конун лойихасини янада ривожлантириш барча узбекистонликлар учун жуда зарур ва футболимиз ривожи учун катта хисса булиши тайин.
   

Лойиха
Узбекистон Республикаси Конуни
Футбол тугрисида
1 Боб. Умумий коидалар
1 - модда. Асосий тушунча
Футбол - Узбекистон Республикасида яшовчи халкларни, миллатни бирлаштирувчи, энг етакчи оммавий спорт тури хисобланади.
2 - модда. Конуннинг максади
Ушбу конуннинг максади - мамлакатда футболни ривожлантириш, Узбекистонни жахонда етакчи футбол мамлакатига олиб чикиш, жисмоний соглом авлодни етиштириш, ёшларнинг буш вактини жамият учун фойдали мехнатда утказиш, футболчилар, футбол билан шугулланувчи ва футболсеварларни нуфузини ошириш, уларнинг халол ракобат килишларига имкон яратиш, уларнинг бир - бирига узаро хурмат рухида тарбиялашдан иборат.
3 - модда. Республика футбол тизими
Узбекистон     Республикасида -     Республика     футбол федерацияси, Коракалпогистон Республикаси, вилоятлар, Тошкент шахар футбол федерациялари, уларнинг туманлар, шахарлар булимлари, кишлок, махалла булинмалари (бундан кейин матнда -футбол ташкилоти) фаолият юритадилар.
11 боб. Футбол ташкилотлари
4 - модда. Футбол билан шугулланувчи ташкилотлар.
Футбол клублари ва ташкилотлари ихтиёрийлик асосида ташкил этилади.
Футбол   ташкилотлари   -   футбол   клубларининг   молия   - хужалик, маъмурий, мехнат шартномалари бажарилиши фаолиятига аралашишига, футбол клубларига бирон - бир тарзда тазийк утказишларига йул куйилмайди.
5   - модда. Футбол ташкилотларини тузишдан максад
Футбол клублари уртасида мусобакаларни ташкил этиш, улар уртасида низоларни хал этиш, футбол турнирлари утказиш, уларни хакамлар билан таъминлаш, халол ракобатни вужудга келтириш, тартиб ва коидаларни бузган хакамлар, футболчилар, мураббийни интизомий жавобгарликка тортиш максадида футбол федерациясининг жойлардаги булимлари ва булинмалари ташкил этилади.
Футбол булинма ва булимлари факат ихтиёрийлик асосида ташкил этилиб, уз Низомига асосан фаолият юритади ва худудий Адлия бошкармасида руйхатдан утказилади.
Футбол федерациясининг кишлок, махалла футбол булинмалари камида уч футбол клуби хохиш билдирганда тузилади.
Футбол федерациясининг туман, шахар булимлари камида 10 нафар футбол клуби хохишига биноан тузилади.
Коракалпогистон Республикаси, вилоятлар, Тошкент шахар футбол федерациялари мазкур худудда фаолият юритаётган 20 нафар футбол клуби хохишига мувофик ташкил этилади.
6- модда. Футбол ташкилотларини бошкариш
Футбол федерациясининг махалла, кишлок булинмаларининг бошкарувчилари футбол клублари бошликларининг йигилишида камида икки нафар номзодни очик (яширин) сайлов йули билан сайлаш оркали амалга оширилади.
Туман футбол булимлари бошкарувчилари шу худудда фаолият юритаётган футбол клублари ва махалла, кишлок булинмалари бошкарувчиларининг умумий йигилишида энг камида уч нафар номзод ичидан очик (яширин) 3 йил муддатга сайлаш йули билан амалга оширилади.
           Вилоят футбол федерацияси раиси туман
бошкарувчиларининг умумий йигилишида энг камида уч нафар номзод ичидан яширин 3 йил муддатга сайлаш йули билан амалга оширилади.
Республика футбол федерацияси раиси Коракалпогистон Республикаси, вилоятлар, Тошкент шахар футбол федерациялари раисларининг умумий йигилишида энг камида уч нафар номзод орасидан яширин 5 йил муддатга сайлаш йули билан амалга оширилади.
Умумий йигилиш унинг иштирокчиларининг туртдан уч кисми иштирок этганда ваколатли хисобланади ва иштирокчиларнинг 50 фоиздан юкори натижага эришган номзод сайланган хисобланади.
Бирон бир номзод бу натижага эришмаган холда биринчи ва иккинчи уринни олган иккала номзод, кейинги боскичда кайта сайловга куйилади. Кейинги турда купчилик овоз олган номзод сайланган хисобланади.
Биринчи турда учта номзоддан икки номзод хам бир хил натижага эришганда, кайтадан биринчи тур утказилади.
Агар яна шундай натижа яна юз берса номзодлар руйхатдан олиниб, уларнинг урнига бошка номзодлар куйиладилар.
7 - модда.   Футбол ташкилотларининг    хукукий
макоми
Узбекистон Республикасида футбол федерацияси, Коракалпогистон Республикаси, вилоятлар, Тошкент шахар футбол федерациялари, туманлар, шахарлар булимлари, кишлок, махалла булинмалари юридик шахс макомига эга ва тегишли худуддаги Адлия органларида давлат руйхатидан утадилар.
8 - модда . Республикада футболни бошкариш
Республика футбол федерацияси мамлакатда футболни ташкил этиш, коидаларни ишлаб чикиш, футболни ривожлантириш, таргиб этиш, оммалаштириш вазифасини бажаради.
9 - модда. Республика футбол федерациясининг
асосий фаолияти.
Футбол федерацияси мамлакат чемпионати, кубок уйинлари, мамлакат терма жамоаси, олимпия ва усмирлар терма жамоаларининг халкаро мусобакаларда катнашувини ташкил этади.

10 - модда. Республика футбол федерациясининг
бошкарув органи
Футбол федерацияси унинг раиси ва 7 кишидан иборат хайъати оркали бошкарилади.
Футбол федерацияси хайъати федерация аъзоларининг умумий йигилишида камида 14 нафар номзод ичидан яширин овоз бериш оркали сайлаб олинади.
Йигилиш аъзолари туртдан уч кисми иштирок этганда ваколатли хисобланади ва оддий купчилик овозни олган номзодларнинг еттитаси сайланган хисобланади.
11 - модда. Футболда халол ракобатни таъминлаш.
Футбол федерацияси кошида низоларни хал этувчи хакамлик суди, интизом комиссияси, хакамларни тасдиклаш, тайинлаш, танлаш комиссиялари фаолият юритади.
111 боб. Футбол клубларини ташкил этиш шартлари
12- модда. Кишлок, махалла футбол клубини ташкил этиш шартлари
Кишлок, махалла футбол клубини ташкил этиш шартлари куйидагилардан иборат:
а). Уз Низоми (Устави), таъсис шартномасига эга булиш;
б). Жахон улчамларига мос равишда жихозланган камида 500 нафар томошабинга мулжалланган стадион;
в).Футбол клубини куллаб кувватлаш учун бир йиллик маблагга эга эканлигини тасдикловчи кафолат хати;
г). Камида 3 таркиб усмирлар (10; 12; 14 ёшдагилар) ва 1 нафар катталар футбол таркибига эга булиш;
д). Футболчилар билан камида бир йил муддатга тузилган шартнома;
е). Уз номи, герби, гимни камида икки хил футбол формасига эга булиш.
Бу  атрибутлар  туман   клубларининг   иккитасида  бир   хил
булиши мумкин эмас.
12 - модда. Туман, шахар футбол клубини ташкил этиш шартлари
Туман,   шахар   футбол   клубини   ташкил   этиш   шартлари
куйидагилардан иборат:
а). Уз Низоми (Устави)га, таъсис шартномасига эга булиш;
б). Жахон улчамларига мос равишда жихозланган камида 1000 нафар томошабинга мулжалланган стадион;
в).Футбол клубини куллаб-кувватлаш учун бир йиллик маблагга эга эканлигини тасдикловчи кафолат хати;
г). Камида 3 таркиб усмирлар (10; 12; 14 ёшдагилар) ва 1 нафар катталар футбол таркибига эга булиш;
д). Футболчилар билан камида бир йил муддатга тузилган шартнома;
е). Уз номи, герби, гимни камида икки хил футбол формасига эга булиш.
Бу атрибутлар вилоят клубларининг иккитасида бир хил булиши мумкин эмас.
13 -   модда.   Вилоят   футбол   клубини   ташкил   этиш шартлари
Вилоят     футбол     клубини     ташкил     этиш     шартлари куйидагилардан иборат:
а). Уз Низоми, таъсис шартномасига эга булиш;
б). Жахон улчамларига мос равишда жихозланган камида 5000 нафар томошабинга мулжалланган стадион;
в).Футбол клубини куллаб кувватлаш учун бир йиллик маблагга эга эканлигини тасдикловчи кафолат хати;
г). Камида 3 таркиб усмирлар (10; 12; 14 ёшдагилар) ва 2 нафар катталар футбол таркибига эга булиш;
д). Футболчилар билан камида бир йил муддатга тузилган шартнома;
е). Уз номи, герби, гимни камида икки хил футбол формасига эга булиш.
Бу атрибутлар республика футбол клубларининг иккитасида бир хил булиши мумкин эмас.
Вилоят футбол клублари мамлакат чемпионати 2 лигасида бахс юритадилар.
15 - модда. Республика чемпионатида иштирок этувчи футбол клубини ташкил этиш шартлари:

а) Уз Низоми (Устави), таъсис шартноасига эга булиш;
б) Жахон улчамларига мос равишда жихозланган камида
10.000 нафар томошабинга мулжалланган стадион;
в) Футбол клубини куллаб кувватлаш учун бир йиллик
маблагга эга эканлигини тасдикловчи кафолат хати;
г) Камида 3 таркиб усмирлар (10; 12; 14 ёшдагилар) ва 2
нафар катталар футбол таркибига эга булиш;
д) Футболчилар билан камида бир йил муддатга тузилган
шартнома;
е) Республика футбол жамгармасига тегишли бадални тулаш.
ё) Уз номи, герби, гимни камида икки хил футбол формасига
эга булиш.
Бу атрибутлар республика футбол клубларининг иккитасида бир хил булиши мумкин эмас.
Республика футбол клублари мамлакат чемпионати биринчи ва олий лигасида бахс юритадилар.
Республика чемпионати олий лигаси ва биринчи лигасида мусобакаларни утказиш тартиби Республика футбол федерацияси томонидан белгилаб берилади.
1У боб. Футбол клубининг таъсис хужжатлари
16 - модда. Футбол клуби таъсис шартномаси
Футбол клуби таъсис шартномасида клуб муассислари (иштирокчилари) нинг таркиби; Клуб устав фонди (капитали) нинг микдори ва жамият хар бир муассиси (иштирокчиси) улушининг микдори; Клуб таъсис этилаётганда унинг устав фонди (капитали) га хиссаларни кушиш тартиби, микдори, усуллари    ва    муддатлари;    Хиссаларни    кушиш    буйича мажбуриятларини бузганлик учун жамият муассислари (иштирокчилари) нинг жавобгарлиги; Жамиятнинг муассислари (иштирокчилари) уртасида фойда ва зарарларни таксимлаш шартлари ва тартиби; Жамият органларининг таркиби ва жамият иштирокчиларининг жамиятдан чикиш тартиби акс эттирилади.
Таъсисчи ягона булган холда тасдикланган Низом таъсис хужжати хисобланади ва алохида таъсис шартномаси талаб этилмайди.
17 - модда. Футбол клуби Устави
Футбол клуби Уставида клубнинг тулик ва кискартирилган номи; клуб фаолияти тури; клубнинг жойлашган манзили; клуб органлари таркиби ва ваколатлари тугрисида. Унинг умумий йигилишининг мутлак ваколатига кирувчи масалалар тугрисидаги;клуб органлари томонидан карорлар кабул килиниши тугрисидаги, шу жумладан карорлар бир овоздан ёки квалификацион купчилик овоз билан кабул килинадиган масалалар тугрисида маълумотлар; клуб устав фонди (капитали) нинг микдори тугрисидаги маълумотлар; клуб хар бир иштирокчиси улушининг микдори ва номинал киймати тугрисидаги маълумотлар; клуб иштирокчиларининг хукуклари ва мажбуриятлари; клуб иштирокчисининг клубдан чикиш тартиби ва унинг окибатлари тугрисидаги маълумотлар; жамият устав фонди (капитали) даги улушнинг (улуш бир кисмининг) бошка шахсга утиши тартиби тугрисидаги маълумотлар; клубнинг хужжатларини саклаш тартиби хамда жамият томонидан жамият иштирокчиларига ва бошка шахсларга ахборот такдим этиш тартиби тугрисидаги маълумотлар; клубнинг ваколатхоналари ва филиаллари тугрисидаги маълумотлар; конун хужжатларига зид булмаган бошка маълумотлар.
У боб. Футбол ташкилотларини молиялаштириш
19 - модда. Футбол клуби молиявий манбалари
Футбол  ташкилотлари  маблаглари  хужалик фаолиятидан, ихтиёрий (хайрия) маблаглардан,ноширлик фаолиятидан, футболчиларни шартнома асосида сотишдан, ютукли лоторея тиражларидан, чипта сотишдан тушган маблаглардан ташкил топади.
Футболни ривожлантириш учун бюджет маблагларини сарфлаш ман этилади.
20- модда. Футбол муассасалари
Футбол ташкилотларига стадион, согломлаштириш масканлари куриш, хужалик фаолияти билан шугулланиш учун тегишли хокимиятлар томонидан ер участкалари ажратилади.
Футбол стадионлари куриш учун берилаётган ер камида 50 йил муддатга тендер асосида берилади.
Футбол стадионлари жойлашиш радиуси 5 километрдан кам булмаслиги керак.
21- модда. Футболга ажратилган хайрия маблаглари
Футбол учун ажратилган хайрия маблаглари корхона, ташкилот, муассасанинг даромадидан олиниб, балансдан чикарилади ва барча турдаги соликлардан озод этилади.
22- модда. Футбол клубининг ишлаб чикариш
фаолияти.
Футбол клуби томонидан чикарилган ютукли лоторея ва чипталар унга хизмат курсатувчи банк томонидан мухрланиб, банк назорати остида сотилади.
Уйинга чикарилган чипта ва ютукли лоторея, футболчилар ва футболга оид маълумотларни нашр этиш, матбуот органига эга булиш учун махсус лицензия талаб килинмайди.
Ютуклар   футбол    матчининг   танаффусида топширилиши

23 - модда. Клуб ва банк уртасида муносабат
Клуб ва банк уртасида муносабат шартнома асосида амалга оширилади.
Футбол клуби томонидан банкка топширилган накд пул маблаглари, зарурат булганда талаб килиб олиниши мумкин.
Клуб талаби кондирилмаган такдирда хизмат курсатувчи банк футбол клубига кунига 0,5 фоиздан аммо талаб килинаётган сумманинг 50 фоизидан ошмаган микдорда пеня тулайди.
Банк билан ташкилот уртасида эркин пул маблагларини муайян (номуайян) муддатга фойдаланиб туриш хакида шартнома тузилган холатлар бундан мустасно.
24 - модда. Футбол клубида трансфер шартномалари
Футбол трансфери Республика футбол федерацияси томонидан белгиланган муддатларда амалга оширилади.
Футболчиларни сотиш уч томонлама шартнома асосида нотариал тасдикланган холда амалга оширилади.
Бунда футболчи шартнома шартининг камида 25 фоизини олиши лозим.
Футболчининг шартномадан тулаши лозим даромад солиги клуб томонидан туланади.
Шартнома камида бир йил муддатга тузилиб, уни бир томонлама бекор килишга йул куйилмайди. Бир футболчи бир мавсумда икки футбол клубида уйнаши мумкин эмас.
25- модда. Футбол клуби ички сири
Футбол ташкилоти молия хужалик фаолияти, мехнат шартномлари ва бошка шартномалар унинг ички сири хисобланади ва уни ошкор этишга йул куйилмайди.
У1 боб. Футбол матчлари.
26 - модда. Футбол матчига тайёргарлик
Футбол матчидан олдин футбол клуби уз махалла ( кишлок, туман, шахар, вилоят) худудида истикомат килувчи уйинда иштирок этувчи 9 нафар футболчи ва 2 та четдан олинган, махаллии уиинчилардан ташкил топган захирадаги футболчилар исми шарифи кайд этилган ташрифномани расмий равишда топширадилар.
27- модда. Мамлакат миллий терма жамоаси
Узбекистон терма жамоаси таркиби хам ушбу Конун 23 - моддасида кайд этилгандек тартибда танлаб олинади. Факат бунда чет элларда туп сураётган Узбекистон фукароларидан иккитаси (бештаси, унтаси) терма жамоа аъзоси булишлари мумкин.
28 - модда. Футбол матчини ташкил этиш
Футбол матчи бошланишидан олдин мусобака катнашчилари футбол майдони уртасига келиб, матчга хакамлик килаётган хакамларнинг унг ва сул канотидан жой эгаллаб сафланадилар.
Аввал Узбекистон гимни янграб байрок кутарилади. Стадионда хозир булганлар урниларидан турадилар. Сунг футбол клубларининг гимни янграб, уларнинг байроги кутарилади.
Мусобака иштирокчиларининг байроклари Республика байрогидан пасрокда жойлашади.
Сунг мусобакани олиб борувчи хакамлар, унг кулини куксига куйиб томошабинларга мусобакани халол, бегараз, адолатли олиб боришга касамёд киладилар.
Шундан сунг мусобака иштирокчилари ракиблари билан кул бериб куришадилар ва мусобака бошланади.
29 - модда. Футбол матчларини утказиш вактлари.
Узаро бир - бирига боглик футбол матчлари (олий лига, биринчи ва иккинчи лига, кубок бахслари) утказилаётганда улар бир вактда бошланиши шарт килиб куйилади.
30 - модда. Футбол хакамлари.
Футбол     хакамлари     республика     футбол     федерацияси томонидан тайинланади. Вилоятлар командалари узаро бахслашаётганда мусобакада катнашувчи томонлардан биронтаси худудида истикомат килувчи хакамлар катнашувига йул куйилмайди.
Иккала футбол клуби хам бир вилоят (шахар) дан булган холлар бундан мустасно.
Футбол хакамларининг майдондаги хатти-харакатлари устидан матчда иштирок этган хар кайси томошабин арз килиши мумкин.
Футбол матчида касддан ноконуний хатти-харакатлар килиниши тегишли жавобгарликка олиб келади.
31- модда. Футбол уйинчиси
Футболчи уз шартнома муддати тугаганидан сунг, футбол клубини танлашда, футбол формасига ракам куйишда эркиндир.
Футболчи тахаллусдан фойдаланиши мумкин. Бирок шартномада паспорт маълумотлари кайд этилиши шарт.
32- модда. Футбол мураббийлари
Футбол мураббийлари камида бир мавсум учун тузилган шартнома асосида иш олиб борадилар. Футбол мураббийлари таъминоти клуб зиммасида булади.
Футбол мураббийнинг бир мавсумда икки командада мураббийлик килишига йул куйилмайди.
VII боб. Якунловчи коидалар
30 - модда. Футбол клублари уз кошида хайрихох футболсеварлар клубига эга булишлари мумкин
Хайрихох футболсеварлар клуб мухри билан тасдикланган фотосурати тасвирланган гувохномага эга буладилар.
Мезбон стадион рахбарияти ва мезбон команда футболсеварлари мехмон команда футболсеварларини чипта билан таъминлаш, уларни жойлаштириш ва хавфсизлигини таъминлаш, кузатиш учун масъулдир.

31  -    модда. Футбол клубини тугатиш.
Футбол ташкилотларини тугатиш ушбу конун ва клуб устави талаблари хисобга олинган холда конунларда белгиланган тартибда ихтиёрий равишда;
Суднинг карорига мувофик тугатилиши мумкин.


Рецензии