Узбекнинг обру кемаси

    Ушбу сайт (Россия проза.ру)нинг муаллифларидан бири1914 йилда Россияда курилиб ишга туширилган катта кеманинг фалокати хакида ибратли вокеани тасвирлаган.
    Хикоядан маълум булишича, кема немис конструкторлари чизмасига асосан курилаётганди. Аммо, биринчи жахон уруши бошланиб колади ва Германиядан келиши мулжалланган ускуна уз вактида келмай колади. Шунда кемасозлар Россиядан ишлаб чикарилган ускунани кемага урнатмокчи буладилар. Эътиборли жихати шундаки, Германия ускунаси хажм жихатидан ихчам булади, русларники эса бесунакай катта булганидан матрослар ётиши мулжалланган жойни хами эгаллаб куяди. Рус мухандислари матрослар учун хонани кеманинг намни тортадиган кисмидан ясашади. Кема “ура-ура”лар билан кабул килинади ва очик денгизга туширилади.
Бир неча кун утгач, матросларнинг ботинкасидан нам утиб улар турли касалликларга чалина бошлайдилар. Шунда улардан бири “ажойиб” бир фикр уйлаб топади. Яъни ботинка тагига халта огзи богланган ёпишкоклик хусусиятига эга арконни шам билан куйдириб елимлаш! Хакикатда бу усул самара беради ва матросларнинг ботинкаси тагидан нам утмайдиган булади.
   Аммо, огзи очик колган халтада жуда хавфли модда бор эди. Бу вокеани биронта офицер билиб колганида, кемада фожеа юз бермасмиди? Ким билади? Ва Аллоху Аълам. Лекин оддий матросларнинг фахми-фаросати етмади. Улар матросда.
   Кемадаги уша коплар ичида порох бор эди! Матрослар эса уша омборхонага шам билан кириб, халталардаги богичларни ечиб, унинг ипини ботинкалари тагига елимлар эдилар. Аммо, бу эътиборсизлик качонамдир ёмон окибат билан тугаши аён эди.
   Кискаси, кема уз ходимларининг эътиборсизлиги туфайли портлаб чукиб кетгани деярли юз йилдан сунг маълум буляпти.
Мен хар бир халк обрусини ана шу кемага ухшатгим келади. Масалан, Артур Григорян узбек боксини оламга таратди, Лина Чирязова Марказий Осиё мамлакатлари ичида биринчилар каторида кишки олимпиада чемпиони булди. Футбол командамиз 1994 йилда Осиё чемпиони булди. Артур Таймазов уч карра олимпия чемпиони. Рустам Косимжонов шахмат буйича жахон чемпиони. Руслан Нуриддинов огир атлетика буйича жахон чемпионатида учта олтин медал олиб, бизнинг мамлакатимизни огир атлетика державаси булган мамлакатлар каторига киритди. Бу барча ютуклар Узбекистон деган мамлакат обрусини юксакликка кутаришдир.
   Энди рус ёзувчиси келтирган хаётий вокеадан-да яхширок хадис борлигиниям айтиб куяй.
   Расули Акрам давлатни бошкаришни икки каватли кемага ухшатадилар. Тепада утирганлар агар пастда, ертулада утирган ишчиларга сув бермай куйсалар. Сув ичиш учун пастдагилар кемани тешадилар ва сув оладилар. Уларнинг бошка йуллари йук.
   Бир танишимиз СНГ давлатлари йигилиши буйича Москвага борибди. Вазирлик курсаткичлари СНГда юкори уринда эканлигини аник фактлар билан исботлаб берибди. Кейин тушлик булибди, албатта тушликдаям узбек акамиз хеч кимга гап бермай, вазирликдаги ишларини мактай кетибди. Тушликдан сунг, россиялик мезбонлардан бири акамизни ташкарига олиб чикибди, куча супираётган кишини чакириб, “каердансан” деб сурабди, куча супираётган, арава суриб юрган, ахлат тозалаётган, курилишда ишлаётган, хожатхона тозалаётган хам ватандошларимиз булиб чикибди. Кискаси узбек акамизнинг орияти кучли экан, уялганидан бошка гапирмай куйипти.
   Гастарбайтерликни тухтатиш мумкинми, йукми? Пахта урнига мевали дарахтлар экайлик, икки уч йилдан кейин Европаликларнинг узлари, тотли мевани нималигини тушунгач, узимизнинг юртга келиб, валютасини ташлаб кетади.
   Шахарсозликни бошкача амалга оширайлик. Менимча Австралия методи жуда бизга маъкул келади. Тошкентдан Термезгача, Тошкентдан Нукусгача намунавий, арзон ва кулай уйлар, шахарлар куришни бошлайлик. Халкимиз ишли хам, бошпанали хам булади. Намунавий уйлар куриш 1986-89 йилдан буён (Кашкадарёда бошланганди) амалга оширилиб келаяпти, энди унинг темпини ошириш керак. Боглар ташкил килайлик, унинг мевасини узимиз, бола-чакамиз териб валютага четга сотсин. Энг аввало халкимизнинг корни тук булсин. Ундан кейин бошкаларни туйдиришни уйлашимиз керак.
    Чорвачилик, паррандачилик, баликчиликни янада ривожлантириш керак. Кискаси ОЗИК-ОВКАТ Программаси (камина совет замони шиорбозини кечиринг)ни кабул килиб, аввало ахолимизни худди Швециядаги каби тукин сочин дастурхонини яратайлик. Кейин, кейин бошка ишларга утамиз. 
    Бундок уйлаб карасам, хар бир киши умри давомида хаёт денгизида "обру кемаси"да сузиб юради. Кимнингдир кемаси нихоятда катта булганидан, бола-чакаси хам ундан бахраманд. Кимдир уз кемасини тешиб куйиб, виждон азобида кийналиб юрипти. Баъзилар эса тешик кемасини ямаб, кайтадан сузишга чогланяпти. Кимдир, бировларнинг кемасига минволиб, мактаниб юрибди. Кимдир, уз кемасини тезда  тешувчи ахмокларни уз кемасида миндириб, узини хавфга солаётганини билмай юрипти.
    Хуллас, "обру кема"нгизни тешиб куйманг, биродар
 


Рецензии