Ахборот суюнчи эмас, тахлилли булса...

   Журналистлар тугрисида бир гап эшитиб колдим. Яъниким, журналист дегани кечкурун коронгу хонага кириб, чирок ёккан кишига менгазиларкан.
–Бу кимнинг фикри?- десам, бу гапни менга айтган киши, “– эсимда йук, аммо бу гарблик доноларнинг гапи”-деди.
      Майли бу гап хам тугри, хар холда шу касб эгаси айтгандир-ов.
      Аммо, биздаги журналистларнинг ахбороти, сизни туйга таклиф килиб, суюнчи олишга келган кишига ухшайди.
      Масалан Коратош махалласининг охирида иккита катта супермаркет дукон ишга тушган ва уларнинг ракобати кучайиб, нарх-навони тушириш, мижозларга хизмат курсатиш сифати ошиб бормокда. Бу намунали мисол. Мана шундай ахборотни бериб, бу дуконнниг кулайликлари хакида ижобий репортаж олиб борилса ёмонми?
     Бир куни Тошкент шахрида муъжазгина, чиройли яшил автобусни куриб колдим. Кимдир Италия транспортлари хакида гапирувди, ушаларнинг автобуси булса керак, деб куйдим.
    Бекатда автобус кутиб турсам, мана шу автобусча келиб колди. Йуналишимга бироз чап булса-да миндим. “Э, койил”-дедим узимга узим ва билет сотувчида бу автобус кайси давлатники? Десам. У: “Самарканддан чикяпти “Отойул”нинг янгичаси,- деди.
   Интернетда узимизда Осиёдами, дунёдами энг узун дренаж кудук ковланганлиги хакида хабар чикди. Бунинг окибатида сунъий куллар пайдо булибди. Бу кулларда эса баликчилик килиш имконияти пайдо бупти. Яшшавор-э! (буларни укиб туриб, “сенга нима?”-демокчи буляпсизми?) Тугри менга хеч нарса. Лекин, мана шундай харакатлар динимизда “чиройли амаллар” дейилади. Каерда чиройли амал куп булса, барака, файз уша ерда, булади.
   Мен халкимнинг тинч ва хотиржам булишини истайман холос. Халк бой булса, хотири жам булса, бемалол ишга келиб кетса, бир йиллик ойлик маошига уй сотиб олса, машина олса,-дейман. Давлат хизматчилари учун уйлар куриш керак. Халкимизда кули текканнинг огзи тегади деганларидек, килган дехкончилигидан огзи мой булишини тилайман.
   Бир неча йил олдин бир ватандошимиз Жанубий Кореяга бориб, “кулинг ургилсин” паловхонтурани мезбонларга тайёрлаб берибди. Корейслар уни танаввул килиб, бизнинг номер бир овкатимиз (гурунч)ни бундай мазали тайёрлашни каердан ургангансизлар? – дермиш.
   Гурунч етиштириш машаккатини Вьетнамда куринг. Бечора вьетнам дехкони (пахта экиш хам чут эмас экан), корейс, япон, малайзия, индонезиялик, хитойлик дехконлар хам не бир машаккат билан гурунч етказишади.
   Икки йилдан буён коракалпогистонлик бир дехконни ахборот-суюнчи тарзида телевидениедан курсатишади. Бу ватандошимиз, гурунчни ерга худди галла эккандай экиб, галлани кандай ишлов берса, шундай парваришлаб, кандай урса, шундай уриб гурунч хосили олмокда. Фантастика!!!
   Лекин суюнчи-ахборот масаланинг мохиятига чукур кирмагани учун, бу хайрлик иш жорий булмасдан колиб кетмокда.
   Куни кеча укиб колдим. Монголия интернет тезлик буйича Козогистондан хам утиб кетибди. Койил. Россияда интернет оркали, масофаси узок кишлокларда жаррохлик операциялари утказилмокда.
   Худога шукур интернет журналистика биздаям ривожланмокда. Бир неча кун олдин бир компьютер дастурчиси, ишининг куплигини гапириб колди. Унинг айтишича, “тепадан каттик буйрук булибди” ва барча идора, корхона, ташкилотлар уз интернет сайтларини хар куни бир маромда ишлашини таъминлашлари лозим эмиш. Акс холда ишдан кетармиш. “Баттар булсин”-деб куйдим ичимда. Ахир информация канча куп булса, хулоса шунчалик тугри булади. Бу аксиома. Ху 90-йиллардаёк Ота: “-интернетдан фойдаланишни урганишимиз керак”- дердилар. Купчилик, бу гапни менсимаганлиги энди маълум буп колди.
      Яна бир гап. Австралияни хамма билади. У ерда бирон-бир кишини биронта назоратчи нохакдан камаса эмас, балки тухтатсаям балога колади. Кискаси, австралиянинг хар бир фукароси мамлакатда адолатли суд тизими борлигидан кунгли хотиржам! Озик-овкат арзонлигиниям хамма билади.
      Узимизнинг конунлар, уларни амалиётга татбик этишдан норози булган бир чет эллик саноатчи узбек ушаёкка кетган экан. Шу киши, якинда узбекистонлик хамкорига телефон килиб, шундай депти:
–Барибир хам узбек халки зур экан. Бу ерда тонг сахар 7-00дан кеч соат 22-00гача тинмай мехнат киламан. Кейин келиб ухлайман. Роса чарчайман. Узбекистонда тушгача ишлаб чикаришда булсам етарли эди. Колганини узбек ходимлар якунлаб куйишарди. Бу ерда ундок эмас экан.
      Ижобий мисолларни тахлил килиш, уларни тадкик килиш, агар иложи булса жорий килиш, камчиларни курсатиш, уларни ечиш йулларини урганишни “МАСЛАХАТ” билан амалга ошириш динимизда буюрилади, хатто.   
      Юртбошимиз тахлилий курсатувлар, маколалар зарурлигини качонлардир айтгандилар. Хар бир ишнинг яхши ва ёмон томонлари булади. Лекин эркин фикрлаш учун чет эллик журналистни, худди футбол мураббийини ёллаган каби контрак асосида ёллаб келтириш керакми?
      Россиянинг ОРТ каналидан Александр Степановичнинг “Кураж” номли бадиий фильмини узбек тилига таржима килиб, ахолимизга куйиб бериш керак экан. Фильм деярли реал вокеаларни акс эттириб, Совет Иттифокининг 1970-йилларидаги маданият, ОАВ сохасидаги мухитига багишланади. Бош кахрамон салгина эркинлик килиб ашула айтгани учун ишдан хайдалди. "Машина времени" ансамбли эркинрок ашула айтгани сенсация сифатида кабул килинди. Умуман бу гапларни айтгандан кура, бир курган яхши. Фильмдаги вокеаларни тахлил килиб, 70 йиллардаги СССР телевидениесидаги рухият тирик юргандай хис киласан киши, узингни.
     Биз яхши, маърифат, маънавият йулидан бораётганимизниям тан олиш керак. Узбек миллати АДОЛАТли миллатдир. Бу сифат хамма халкдаям йук. Охирги етти йилда Тошкентдаги маънавий мухит жуда юкори кутарилди. Одамлар уртасида мехр-окибат хам урнига тушяпти. Бунинг сабаби битта. Мачитлардаги дуолар. Тугриям, мачитлар хам давлат муассасасидир. Улардан канча куп дуолар осмонга кутарилса, барака булиб кайтади. Илойим вилоятлардаям мачитлар одамларга тулиб, дуолар купайсин.
      Хуллас, бугунги жума айёмингиз муборак булсин!
      Юртимиз тинч-омон булсин, бог-у-роглар гуллаб яшнасин, галла тукин сочин булиб, ем-хашак куп булсин. Халкимизнинг куй-кузисиям, узиям доим тук булсин!
      Юртимизнинг барча рахбарларининг хайрлик ишларига Аллохим мадад берсин! Биров-бировига ёмон ниятда булган булса, ундан воз кечсин! Юртимиздаги барчанинг имони бутун хотири жам булсин!      


               
 


Рецензии