Сагыну. Саитова Миляуша

Авылга якыная башлагач, минем ;;рвакыт к;;елемне сагыш уты баса, елыйсы кил; башлый. Х;зер инде без авылга ял ит;рг; дип т;гел, ; бер газиз кешене; кабере янына кайтабыз. Б;тенебез ;чен д; кадерле ;;м якын булган ;биебез кабере ул. Бигр;к т; минем ;чен. ;земне бел; башлаганнан бирле, минем бар укудан тыш вакытым авылда, ;бием янында узды. ;;рвакыт авылдагы ;й турына якыная башлагач, ;зене; ап-ак яулыгын ч;еп б;йл;г;н, безне зарыгып к;теп утырган ;би к;з алдына килеп баса . Юк шул инде, к;пт;н бу якты д;ньяны ташлап, г;р иясе булды ул...
        Минем б;тен балачагым авыл бел;н б;йле. ;ти мине ;;йге ялларны; беренче к;нн;ренн;н ;к кайтарып куя да, августны; ахырына гына килеп ала иде.
       К;;елле д; со; ;;й к;нн;ренд;! Кайсы яктан алып караса; да, ;зенч;лекле фасыл ул. А;ардан да матуррак чак бар мик;н? Ч;нки бар д;нья ;зг;р;. Б;тен ;ир яшеллекк; к;мел;, агачлар, салкын кыштан качып киг;н ак к;лм;кл;рен салып, яшел ш;л ябыналар. Табигатьне; ;;р ягында, ;;р тарафында ;;й хакимлеге сизел;. Ирт;нге якларда бераз  салкынайтып алса да, т;ш авышкач, кояшны; кыздыруы к;ч;йг;нн;н-к;ч;я бара. ;;йге к;нн;рд; болыт ;с;ре д; к;ренм;г;н аяз к;кт; кояш ;лгереп пешк;н алмага охшый, мен;-мен; т;г;р;п т;ш; кебек. Башы;ны ;ск; к;т;р;м дис;;,кояш ;зене; якты нурлары бел;н к;зне чагылдыра. З;;г;р к;к й;зен каурый болытлар бизи, алар ди;гезд; й;з;че корабларны х;терл;т;л;р. Шушы матурлыкка сокланып, авыл ;авасын сулап, минем ял итеп яткан чаклар к;п булды. Буш вакытым булса, бер минутны да ;р;м ит;се килми, к;ндезге уникег; кад;р д; йокламыйсы;, к;;ел ;;рчак каядыр ашкына. Урманга ;ил;к-;имеш артыннан барасы да, елга буена  т;ш;се д; кил; иде.
Бер к;нне мин абыем бел;н урманга ;ил;к ;ыярга барырга булдым. К;н уртача кызулыкта иде. Урман безне кочак ;;еп каршы алды. Андагы кошларны; сайравына сокланып, аны; саф ;авасы сулап, шаулап ;ск;н агачларны; нидер серл;шеп торганнарын к;рг;ч, урманнан кайтасы да килми башлады. Ни;аять, савытлар тулды! Кайтырга чыгарга инде дип уйлаган гына идек, кин;т минем аяк киемен; нидер сырпаланып торганын сизг;ч куркып киттем. Ул да булса, кечкен; ген; эт баласы ик;н. Арыган, ачыккан, мескенк;й... Кеше тавышына й;герг;ндер инде ул. Нишл;т;се;, ;йг; алып кайтырга булдык бичараны. Кара;гы урманда бер;зен калдырып булмый бит инде. Ашаттык, юындырдык, ;зен; бер иркен урын ясадык, шунда р;х;тл;неп йоклады ул. Бар ик;н бит д;ньяда р;химсез, “;ансыз” кешел;р, шул б;л;к;чне ничек урманда калдырып китеп буладыр, белмим... Бер ай эченд; безне; б;л;к;ч ;сте, ныгыды.
;й, аны; б;л;к;й чагын к;рс;гез. Шундый кечкен;, йомшак бер уенчыкны х;терл;тте. Нишл;тс;; д;, риза булып, р;х;тл;неп ятарга яратты. Салкын к;нн;рд; без аны ;йг; алып кер; идек. Г;;д;се бик кечкен; булу с;б;пле, бер б;лм;не; бусагасыннан, икенче б;лм;не; бусагасына ;рм;л;п й;р;л;р кыен иде а;а. Шул вакытларда шыркылдап к;л;  идек. Бик кызык к;ренеш иде бу.
Бер к;нне урамнан бик арып кердем мин. Ид;нг; бер менд;р ген; ыргытып, ял ит;рг; дип яткан арада, н;рс;не;дер минем ч;чл;ремне тартып маташуын сиздем. Н;рс; ик;н дип к;зл;ремне ачсам, ;леге д; баягы б;л;к;ч. Уенчык тапкан бер;;! ;й тарта ул ч;чл;рне, ;й тарта... к;ч-х;л бел;н аягында басып тора, л;кин ;зе тагын тырыша.
        Бик якын дустыма ;йл;нде ул. Кибетк; т;шк;нд;, минем бел;н т;ш;, кибет кырыенда к;теп, кире минем бел;н кайта. Н;рс; бирс;; д;, шуны ашады, с;земне ты;лады. Алай бик сырланып ятмады.
        Кышкы суыклар ;итк;ч, безне; б;л;к;чебез югалды... Кара кайгыга баттык. Бар ;ирд;н эзл;дек. ;ти бел;н машинада урман тир;л;рен д; карап т;штек, н;ти;;се ген; булмады.
       К;нн;рд;н бер к;нне к;рше почтальон апабыз безг; начар х;б;р китерде. “Авылга урманнан этл;р иял;шк;н, шуларны атып й;рил;р, сезне; б;л;к;чегез д; шунда эл;кк;н”,-диде. Шул с;зл;рне ишетк;ч, тораташтай катып, а;ымны югалтып егыла яздым. Атып й;р;че Н;;ип бабайны к;рг;ч: “Ниг; алай эшл;дегез, ул бит кечкен;, ;йд; ген; яши торган эт иде”,-диг;н с;зл;рг;, безг; дорфа гына итеп: “Кемнеке ик;нен; карап тормадык, безг; эт саны гына кир;к”,-диде.
;би бел;н бакча башына барып, б;л;к;чебезне ;ирл;дек. Ч;ч;кл;р бел;н тулган кабер янына, аны; яратып уйный торган курчагын да салдык. ;ни, ;би, мин кайгырып чыктык. Зур югалту иде ул безне; ;чен. Бала чактан мин, яхшы кешел;р ;;нн;тк; эл;кк;н кебек ;к, ху;аларына тугры, якын дус булган хайваннар да ;;нн;тк; эл;г; дип, чын к;;елемн;н ышана идем. Шу;а к;р;, б;тен к;;елем бел;н б;л;к;чне; ;аны ;енн;тт; дип, безг; к;кт;н карап, безне саклап тора, аны; бар да ;йб;т булуына ышанып, ;земч; с;ен; идем.
Шул авыр вакытларда янымда ;лд; ярый ;бием булды. Ул мине тынычландырды, д;ньяда бар н;рс;не; д; син тел;г;нч; була алмавын бик яхшы а;латты. Бик акыллы кеше иде ул минем. ;з башыннан к;пме уздырган, к;пме к;рг;н ак ;бием иде ул минем. Б;л;к;й чактан ук абыем бел;н ми;а такмаклар ;йтеп, т;рлед;н-т;рле шигырьл;р ;йр;теп ;стерде. “Т;;фикълы булыгыз! Т;;фигыгыз булса, б;хетегез булыр”,-диг;н, ;биемне; с;зл;рен гомеремд; д; онытмамын, ул с;зл;р кечкен;д;н минем к;;елем; кереп калдылар.
Йокларга яткан чакларда да, д;рт б;лм;ле ;йне; бер;р йомшак караватына ятмыйча, ;бием янымда булам дип, ид;нг; ята идем. Йоклап китк;нчег; кад;р, аны; т;нн;р буена укыган догаларын ты;лап, ;земд; татлы йокылар илен; чума идем. Шулай ;;рк;н ты;лый торгач, “;нн;с с;р;сен”, Аятел-к;рси“, “;лихл;с” с;р;сен ;;м башка шундый катлаулы догаларны яттан бел; башладым. Матур иде аны; тавышы... Челтер;п аккан чишм;л;рд;й чы;лап тора иде. Ирт;н уятканда да ипл;п кен;, йомшак итеп: “Б;бк;м, тор ;йд;. Инде ;т;чл;р д; уянды, син ген; йоклыйсы;”,- диг;н с;зл;рен ишетк;ч, ничек инде тормыйсы;! Ч;й кайнаганчы, ;би мине кибетк; ипи бел;н с;т артыннан ;иб;рг;н чакларда, ;зе капка т;бенн;н озатып калып, ;йг; кереп, ;ле бер;р эшк; тотынырга ;лгерми, мин кайтып кер; идем. Со;ыннан аптырап, шулай тиз ;йл;неп кайуыма шаккатып: “;й, ;итез д; инде ;зе;!”-дип аркамнан с;я иде.
Еллар ;т; торды. Мин д; ;стем, ;бием д; картайды... Х;зер инде ул элеккеге такмаклар ;йтеп, кешел;рне ;зене; кызыклы с;зл;ре бел;н к;лдереп утыручы ;би т;гел. Тезенн;н д; аста булган озын толымнарын к;пт;н инде б;с каплаган. Яше д; унсигезд; т;гел бит инде, сикс;нн;н узган. Со;гы вакытта х;ле тагын да начарайганнан начарая башлады... К;зл;ре начар к;р;. Ашавы да бик нык кимеде, ;зе х;лсезл;нде, яшь чакларда бабай бел;н биеп, туйлар ;тк;реп й;рг;н аякларыны; р;те китте. “;л;м инде, балам, бу елдан да калмам”, - диг;н с;зл;рен; ;ич т; ышанасы килми иде. Со;гы вакытта начар т;шл;р к;р; башлады. Инде утыздан да артык еллар ;теп, г;р иясе булган бабай бел;н,  ;зене; ;ти-;нисе бел;н саташты.
Ай чамасы диг;нд;, ;бием бу якты д;ньядан китеп барды. ;нием авыр кичерде бу х;лне. Ул бит аны ;зе бел;н берг; картаер дип уйлады. Нишл;т;се; инде. Язмышы;а шулай язылгач... Кемне; кайчан ;л;се билгесез, бер Ходай гына бел; аны. ;бием ал т;с яратканга к;р;, ;ни, ;ксеп елый-елый, ;биемне; озын толымнарын як-ягына асылындырып, аны; ал т;ст;ге яулыгын б;йл;тте.
;ирл;п кайтып, ;ч-д;рт атна ;тте... Берк;нне ;бием т;шем; керде, алар бабай бел;н берг; идел;р. Икесе д; ак к;лм;кт;, ;бине; башында ал яулыгы. Ашыга-ашыга ашка барырга ;ыенып й;рил;р. Икесене; д; шат, кояш кебек балкыган й;зл;рен мин ;ле д; х;терлим...