Ruska Ch 14. Рускi

Я сама адчыніла ім дзверы кватэры. Таварыш Жур і таварыш палкоўнік увайшлі. Штурмавік з аўтаматам стаў пад дзвярыма на лесвічнай пляцоўцы. Я ўключыла святло. Выцягнула з-пад кушэткі сумку з кнігамі, аддала ім. Яны вывалілі кнігі на стол. Мяне пасадзілі на крэсла пад лямпу. Таварыш Жур стаў убаку, сашчапіўшы пальцы на жываце. Таварыш палкоўнік уключыў невялікую лічбавую камеру, якую прынёс з сабой з машыны. Узняўшы галаву, я паглядзела ў аб'ектыў. Выгляд у мяне, напэўна, быў паганы. Зрэшты, людзі на пакаяльных відэа заўжды выглядаюць жудасна – збітыя, у кровападцёках, з вачамі, залітымі пярцовым газам.
– Пішам, – дзелавіта сказаў таварыш Жур.
Я аблізнула вусны – у роце раптам засмягла – і прагаварыла павольна:
– Я, Вікторыя Коваль...жадаю вам здохнуць.
– Так, бляха! – таварыш палкоўнік апусціў камеру.
Таварыш Жур уздыхнуў, хітаючы галавой.
– Вікторыя, Вікторыя, – сказаў ён з дакорам. – Мне здавалася, што ў нас з вамі кансэнсус.
Зайшоўшы мне за спіну, ён узяў мяне за валасы і з сілай ударыў тварам аб стол. Уваччу мільганула маланка, я, здаецца, аслепла на пару секунд. Адкінуўшыся на крэсле, я прыціскала далоні да твару ў спробах спыніць кроў, якая цурком лілася з носу і капацела з падбароддзя мне на плашч. Страху так і не было. Розумам я прыняла тое, што хутка памру, як і тое, што непазбежна зламлюся, калі пачнуцца катаванні, таму што чыста фізіялагічна не вынесу болю.
– Вы, канешне, маеце права адмовіцца ад пакаяльнай прамовы, але майце на ўвазе, што гэта, як чыстасардэчнае прызнанне, палегчыць ваш лёс, – сказаў таварыш Жур.
– Дык што, пішам, ці спачатку пальцы ў дзверы? – спытаў таварыш палкоўнік.
– Не трэба. Пішам, – я адняла рукі ад твару. Кроў не спынялася, у роце стаяў моташлівы металічны смак.
– Адразу б так, Вікторыя, мне не прыйшлося б ісці на крайнія меры, – таварыш Жур абвёў мяне вачыма і скрывіў рот. – Вы выглядаеце, як пабітая прастытутка, прабачце.
Таварыш палкоўнік рагатнуў. Камера зноў запрацавала.
– Я, Вікторыя Коваль... – пачала я.
З-за дзвярэй данесліся прыглушаныя галасы. Штосьці заскрэбла, пачалася нейкая важданіна, затым пачуўся глухі ўдар, як быццам на падлогу шпурнулі з размаху бервяно, загорнутае ў дыван.
– Што там такое?
Таварыш палкоўнік кінуў камеру і пацягнуўся да кабуры ў сябе на поясе. Дзверы расхінуліся. На парозе стаяў расеец у камуфляжнай куртцы. У абедзвюх руках ён трымаў па ствале – у адной рэвальвер, у другой аўтаматычную вінтоўку, адабраную, пэўна, у штурмавіка.
– Здарова, маёр, – сказаў ён, усміхаючыся.
Таварыш Жур пазелянеў. Сцяўшыся, як ад удару, ён стаў павольна адыходзіць углыб пакоя.
– Здрада! – істэрычна закрычаў таварыш палкоўнік.
Ён выхапіў ствол з кабуры, але націснуць на спуск не паспеў. Белы ўскінуў рэвальвер і не цэлячыся стрэліў. Таварыш палкоўнік хіснуўся, яго правая рука павісла, як канчук. Ён з праклёнамі кінуўся пад стол, на хаду перакідваючы зброю ў левую руку.
– Лішэнец, дысідэнт! – прашыпеў таварыш Жур.
Ён сунуў руку пад пінжак. Бліснула сталь.
– Віта, падай! – пачула я.
Крычаў Сташак. Сташак быў тут. Яго ўсё-такі не затрымалі. Распачалася бязладная страляніна. Зазвінела шкло, са сцен пасыпалася тынкоўка. Я адкацілася да кушэткі і скурчылася на падлозе, заціснуўшы вушы далонямі. Нада мной са свістам насіліся кулі. "Гамон кватэрцы, – мільганула ў мяне недарэчная думка. – Цяпер прыйдзецца шукаць новы дом..."
– Віта, Віта! – хтосьці трос мяне за плячо.
Перастрэлка спынілася. У доме стала вельмі ціха. Я расплюшчыла вочы, выдыхнуўшы:
– Сташак!
Ён апусціўся на падлогу поруч са мной, узяў мяне за руку, сціснуў. На ім была куртка чыгуначнага рабочага, падраная на рукаве, з-за рэменя выглядвала дзяржальна пісталета.
– У цябе быў насычаны дзень, праўда, Сташак? – спытала я, ледзь здушыўшы нервовы смех.
– Супакойся, Віта, усё скончылася, – ён прыцягнуў мяне да сябе, абняў. – Цябе катавалі?
Я хіснула галавой.
– Не горш, чым сусед сваю жонку, калі нап'ецца. Нічога, выжыву.
Ён дапамог мне падняцца на ногі. Я агледзелася. У кватэры быў разгром, хоць меншы ўсё ж, чым бывае пасля візіту "гестапікаў". Таварыш палкоўнік курчыўся каля стала. Яго чорная скуранка была прастрэленая ў некалькіх месцах, па масніцах расплыліся плямы крыві.
– А, с-сука! – здушана енчыў таварыш палкоўнік. – Чарноў, я ж цябе сажру!..
Таварыш Жур быў нежывы. Ён ляжаў на падлозе, раскінуўшы рукі і скіраваўшы ашклелы позірк да столі. На яго лбе, акурат між вачэй, чырванела кулявая адтуліна. Над ім стаяў Белы, сціскаючы ў руцэ рэвальвер, і пільна ўзіраўся ў яго застыглы твар. На мяне са Сташакам ён не звяртаў увагі.
– Віта, хутчэй, збірайся! – сказаў Сташак. – Чорт з імі, з рэчамі, бяры грошы і дакументы. Галоўнае, дакументы, спатрэбяцца на мяжы, на тым баку. І кнігі, кнігі!
Мы кідаліся па кватэры, выцягваючы шуфляды, выварочваючы полкі. Я сунула ў сумачку касцяную скарбонку з сярэбранымі кулонамі і пярсцёнкамі, а таксама пачак купюр, перацягнуты гумкай. Усе мае зберажэнні. Напаследак я заскочыла ў ванную і стараючыся не глядзець у люстэрка, спехам паплёскала сабе ў твар цёплай вадой. Крывацёк суняўся, зубы нібыта былі ўсе на месцы, і тое добра.
– Усё, выходзім.
Сташак падхапіў сумку з кнігамі.
– Белы! – паклікаў ён.
Той не азваўся. Нібы зачараваны, стаяў ён пасярод пакоя, утаропіўшы позірк у здранцвелы труп маёра.
– Рускі! – крыкнуў Сташак.
Ён здрыгануўся і змерыў Сташака дзіўным позіркам, быццам не пазнаючы.
– Ды памёр ён, памёр. Пайшлі! – сказаў Сташак і рынуўся да выхаду.
На лесвічнай пляцоўцы я заўважыла яшчэ адно цела, якое нерухома ляжала каля сцяны. Штурмавік у балаклаве. Мёртвы ён быў альбо ў непрытомнасці, я не ведала. Мы скаціліся з прыступак і выбеглі ў двор. Чорная з серабром машына стаяла каля пад'езда. Пярэднія дзверы былі адчыненыя, шафёр сядзеў, ненатуральна выгнуўшыся і закінуўшы галаву. Фуражка з яго зляцела. Ён не рухаўся.