Мурватларни кандай котирамиз?

   Интернетда битта хабар чикибди. Унда айтилишича Узбекистон 2035 йилда Марказий Осиёнинг етакчи давлати булармиш!
   Менга ухшаган «сояси юка» кишиларга бу хабар умуман екмайди. Нега энди 2035 йилда? Марказий Осиёда биринчи булишимиз учун яна 21 йил керакми?
«Дам бу дамдир, узга дамни дам дема». Йигирма бир йилдан кейин, ким бор, ким йук? Фарзандларимизга кандай мерос колдирамиз?
   Жуда куп хайрлик ишлар буляпти. Шу билан бирга хайрлик бошланган ишлар синиб хам кетяпти. Яхши гап яхши, лекин ёлгон гап билан яхши гапнинг орасида ер билан осмончалик фарк бор.
   Одамнинг икки огиз гапидан, у неча пудлик тош босишини аниклаб олса булади (шунинг учун бизда вазирликлар рахбарлари гапиришмайдими?). Бирон-бир вазирнинг онги оддий тадбиркорникидан неча баравар устун?
    “Хар кандай дононинг ёнида ундан-да доно киши булади” буям Аллохнинг конуни.
     Такдир такозоси билан бир ишлаб чикариш цехига бориб колдим. Энг кенжа фарзандим катори йигитча, узи утирган стол атрофига файласуфларнинг гапини принтерда чоп этиб, деворга осиб куйибди.
     Аввалига бу ишни бошка, ёши каттарок киши килган деб уйладим. Аммо, хонада битта стол тургани учун, шубхам ортди.
–Бу гапларни деворга ким илди?-деб сурадим.
–Мен,-деди йигитча бамайлихотир.
–Шунака гапларга кизикасанми?
–Ха.
   Деворга осилган фикрлар купрок европалик олимларники булиб, дангасаликни коралаб, мехнатни улугловчи, халоллик ва покликка чакирувчи сузлар эди. Боланинг кейинги  бамайлихотир жавоби, бу фикрларни унинг узи деворга осганлигини билдириб турарди.
–Яна битта фикр айтайми?-дедим кувлигим тутиб.
–Айтинг,-деди йигитча.
–Бир донодан сурашибди, фалончи вазирни танийсизми?-деб. Доно саволга жавоб бериб:
“–Ха, танийман, ахир у менинг кулимнинг кули-ку”-дебди.
–Йуг-э, уша вазир-а?-сурабди хамсухбати.
–Ха, дебди донишманд.
–Канакасига?
–У вазир нафснинг кули, Нафс эса менинг кулим,-дебди Доно.
–Хуш калай?-голибона сурадим мен уз фикримнинг донолигини эътироф этиб (доноликка даъво килиб десаям булаверади).
–Йук, амаки булмайди,-деди йигитча.
–Нега?-хайрон булдим мен.
–Мениям бошликларим бор, бу гапни илиб куйсам, уларни жигига тегиб кетиши мумкин. Мен эса бу ерда ишлашим керак...
  Йигитчанинг фикр-мулохазаси мени танг ахволга солиб куйди. Ха, хакикатда “дононинг олдида доим доно бор” деган Аллохнинг сузи мени яна бир бор таслим булишимга сабаб булди.
  Дунёни илм бошкариб турибди. Купригимизни японлар куриб беришди.Экскаваторлар борасида америкаликларга тенг келадигани йук экан. Якинда немислар пахта терадиган машина устида иш бошлаганликларини эшитиб колдим. Хурсандман. Ахир улар гапни шамолга бехуда ташлашмайди. Ахд килдиларми, Инша Аллох юртимиз дехконларининг огирини енгил киладилар.
  Мени маънавият пойдеворлари купрок кизиктиради:
–Одамлар уртасидаги мехр-окибат;
–Тирикчилик, иш одатлари, вазифаларни масъулият билан бажариш;
–Адолатли булиш;
–Эл-юртга ватанпарварлик туйгуси;
–Хар бир ёмон сузнинг, ёмон харакатнинг окибати ёмонлигини билиш, тушуниш, бошкаларни факат эзгуликка чакириш.
   Оддийрок тушунтирсам, юртимизда тадбиркорликка ургу берилаётган экан. Ажойиб ва гузал корхоналар ташкил топаётган экан, уларни янада мустахкам килишимиз керак.
   Бунинг учун “ТАДБИРКОРЛИК  МАФКУРАСИ” булиши керак.
   Бу нима дегани?
   Отам рахматликнинг бир тракторчи хакидаги хазиломуз гапи, онгимда мухрланиб колганидан, шу вокеани “Тракторчи Утаган хакида кисса” асаримда, сал бошкачарок килиб тасвирлаганман.
   Реал хаётда эса Кобилжон (исм шартли-А.Ш) ака деган тракторчига колхоз правленияси “куп йиллик самарали мехнати учун”,- дея, янги трактор беради. Аммо орадан бир ой утиб трактор бузилиб колади. “Янги трактор хам бузиладими?”-деб хамма хайрон. Тракторни гаражга олиб киришади. Тажрибали уста бир карашда, трактор бузилишининг сабабини аниклайди.
   Маълум булишича, Кобилжон ака тракторни аста-секин хайдаб юраверган. Тракторнинг бир мурвати бушаб узилиб колган. Кобилжон ака тушиб колган мурватни алмаштириш урнига сим боглаб куйган. Шундай симлар турт-беш жойда богланган. Сим больт ва гайканинг урнини босолмайди-ку, шу сабабли, тракторнинг у ёги кийшайиб, буёги майшайиб, огир босимни кутаролмасдан такка-так тухтаб колган.
Катта-катта ишлар килиняпти, давлатнинг миллиард-миллиард пуллари сарфланяпти. Аммо, завод-фабрикалар ишга тушганига куп булмасдан талон-тарожликка йул куйилмокда. Бу давлат маблаглари, ходимлар хам давлатники, дебкуя колайлик.
Аммо, тадбиркорларчи? Уларнинг корхона ташкилотлари нега банкрот буляпти?     Сабаби кимда ёки нимада? Бошка мамлакатларда шароит кандай?
   Хато ва камчиликларни аниклайдиган, тахлил киладиган бизнинг шароитда жуда катта назорат (Президент назорати) остида буладиган МАТБУОТ ОРГАНИ КЕРАК. Бу орган ХУЖАЛИК ХИСОБИДА ишласин. Аммо, ТАДБИРКОРЛИК МАФКУРАСИ мурватларини котириш маданиятини, узбек тадбиркори маданиятини шакллантирсин.
   Биринчи гоя– унта ишчи уринни яратган тадбиркорга бюджет имтиёзлари берилсин. Йигирмата яратганга ундан-да купрок. Юзта, икки юзта ишчи урни яратган кишига эътибор ва преференциялар берилсин ва хоказо. Бунинг йулларини халкнинг ичида юрган донолар (мендан-да донолар)  вакти келиб айтишади.
ХОЗИРГИ  ПАЙТДА ТАДБИРКОРЛИК МАФКУРАСИНИ ЯРАТАДИГАН МУСТАКИЛ МАТБУОТ ОРГАНИ КЕРАК. Органнинг номи “Аччик калампир”ми шунга ўхшаш номланиши керак. Балким, “МУШТУМ”га шундай вазифа катъий юклатилиши керакдир...
   Бу орган сатира, юмор, фельетон оркали уша буш мурватларни котириб туриши керак... Уша матбуот органининг ишига каршилик килган киши Президентга каршилик килган киши сифатида каралиши лозим.    
   Менинг гапларим янгилик эмас, "хотирадан кутарилган гояни такрорлаш"десаям тугри. 


Рецензии