Тарихий бир уйдирма хакида ёки Геродотни укиб

   Узбек халкининг тарихи хакида кадимий тарихчилар нима деганлиги хакида жиддийрок шугулланиш максадида Геродотнинг “Тарих” асарини тулик укиб чикишга тугри келди.
   Хулосамнинг энг юкори нуктаси шуки, хозирги Узбекистон форсийларнинг давлати Ахомонийлар давлати таркибида булмаган! Хар бир халкнинг гуллаб яшнаган даври, бошкаларга урнак буладиган, бошчилик киладиган даври булади. Кирнинг онаси Элладалик булади, отаси оддий форс йигити. Хуллас, Кир оркали форсийлар етакчиликка эришадилар. Кир жуда катта империяга эга булгач, ундан бир канча йил аввал Лидияни эгаллаб, чегарадан чикувчи киликлар килган скифларни жазоламокчи булади. Геродот уша скифлар 28 йил хукмронлик килганлигини айтади, бошка манбаларга кура скифларнинг подшоси зиёфат пайтида захар бериб улдирилади. Бу эрамиздан олдинги 623 йилда булиб утади. Геродот бу подшони Кора денгиз буйидан келган деб тахмин килади. Вахоланки, бу шахс туркий-угузларнинг подшоси Алп Эр Тунга форсча талаффузда Афросиёб эди.
    Ана шу Кир Афросиёбнинг авлодларини жазоламокчи булиб, Амударёнинг нарёгида яшаётган угузлар – массагетлар устига юриш килмокчи булади. Тумарисдан енгилгач, форс кушини иккинчи бу масалага кайтмайди.  Кирнинг баттол угли Камбис хам массагетлар билан Амударёнинг нарёгида уруш килишга маслахат берган Элладанинг олдинги подшоси – Крезга “отамга номакбул  маслахат бергансан” деб уни айблайди.
    Камбис улганидан кейин, "савдогар" номини олган Доро айёрлик билан давлат тепасига келади. Албатта, уша пайтда форсийлар кушинида ёлланган туркий кушин - Балхликлар хам бор эди. Доро Мисрни босиб олганидан сунг, мисрликларнинг эски кахрамони-Сесострис хайкали ёнига уз хайкалиниям ясатмокчи булганида, мисрлик рухоний “сен скиф ерларини эгаллаганинг йук, шу сабабли бу ерда хайкал куйишга хаккинг йук”-дея унга эътироз билдиради. Шундан сунг, Доро Амударё буйидаги, Кирни енгган массагетлар юртидаги скифларга карши эмас, балки Кора денгиз буйидаги скифлар юртига юриш килади. Скифлар у билан узок вактгача жанг килмай, араваларида кочиб юрадилар. Чунки, уруш килишга асос йук эди. Ахир улар Кирни улдирганлариям йук, Алп Эр Тунга хам уларнинг юртидан кетгани йук. Маккор Дорога бу скифларни енгиш “руйхатдан утиб куйиш учун” керак эди. Бу тарихий фактлар ва мантикий хулосаларни билмаган Геродот “уч олиш” гоясини чалкаштириб юборади. Хафсаласи пир булган Доронинг Бихустун ёзувидаги Согдо деган жойи бу Турон эмас. Бу куп йиллар Москвадаги Шаркшунослик институтининг рахбари булган, собик “Тожикистон Худосизи” газетасининг бош мухаррири Бобожон Гофуров ва унинг гумашталарининг Геродот асарини чалкаштириши эвазига калбакилаштириши эди.
Мана шу калбакилаштириш эвазига “Бухоро ва Самаркандни биз курганмиз” деган гапларни Бобожон Гофуровнинг замонавий шогирдлари байрок килиб олишиб, низо чикаришга уринмокдалар.
   Бухоро – Билк Кора, Самарканд – СемизКент хеч канака бошкача гап йук! Шу сабабли, совет уйдирмачи тарихшуносларининг Бухоро ва Самаркандга келаётган туристлар учун “уйлаб топган уйдирмаларини айтиб” (узимизнинг гидлар) бошини котиришга хеч кандай асос йук экан.
   Узбек халки тарихан кули очик, кунгли очик, саховатли, мард халк. Туркийлар хунармандчилик билан машгул Самаркандлик, Бухоролик форсийлар, хиндлар, яхудийлар билан уруш-жанжалсиз минг йиллардан буён яшаб келган. Тугри совет замонида бу шахарларга форсийлар купрок келтирилган, аммо тарихни бузишга хеч кимнинг хакки йук.
   Хар бир халкнинг таназзули, ривожланиши, дунёга кутарилиш пайти булади. Бунинг хаммаси Аллохнинг иродасига боглик. Менимча, хозирги кунда Узбекистон учун айни шундай ривожланиш палласи етиб келмокда.
Узбек халки охирги икки юз йил ичида жуда куп азият чекди. Хива, Бухоро, Кукон хонликларининг Куръондан четлашуви окибатида, халк бенихоя жабру-ситам курди. Советларнинг хунрезликлари Куконда 90.000 кишининг арман дашноклари томонидан катл этилиши, Бухорода 500 та корининг катл этилиши, бомба ташланиши. Босмачилик харакатида табиатан содда канчадан-канча ерлик халк (ха, айнан узбеклар)нинг бир-бирини улдиришлари. 1937-1938-йилларда айнан узбек миллатига тегишли шоир-у, ёзувчилар, олимлар, давлат рахбарларининг репрессия килиниши, 1941-45 йилларда Иккинчи жахон урушидаям, 80-йиллардаги “пахта иши”даям яна соддадил ерли халк, узбекларнинг зулмга дуч булиши ва камокхоналарга ташланиши.
Ахир буларнинг хаммасини Аллох куриб турибди-ку. Энди узбекнинг кукрагига шамол тегадиган давр келди, менимча. Шунинг учун мен узбек халкининг келажагига ишонаман-да.
   Агар узбек халки Куръон, имом Бухорий хадисидан четлашмасдан, уз устида ишласа, дунё халкларига рахбарлик килишиям мумкин. Марказий Осиё худудида узбек халкидек хурматга сазовор халк йук.
   Кимки узбек тарихиними, ёзувчи, шоирлариними, оддий олимлариними, рахбарлариними, халкиними мазах килса, “качонгача чупонларга адабиёт яратиб берамиз” деган гоявий гурухлар тузиб, соддадил узбекларни бир-бирига гиж-гижлатишни уйласа катта хато килади.
   Аксинча, Аллохнинг севимли бандалари булган узбек халкига мехр билан бокиб, яхшиликлар килса, бу халк яхшиликни хечам унутмайди. Узбек халкига хизмат килган олимпия чемпиони Чирязова узбек кизидир, жахон чемпиони Артур Таймазов узбек углидир ва хоказо...
 
    


Рецензии