Суд репортажи. Бош кахрамон Ковулжонов
Бу кишлокдаги туйларда катнашсангиз, буйдор аёлларни – кизлар, жувонлар ва момоларни, йигитлар ва бобойларни курасиз. Тукбой номли кишлоклар бу атрофда иккита бири Камашида жойлашган, бири эса Яккабогда. Бу кишлокни купчилик «Мавлон полвоннинг кишлоги»ям дейди. Чунки, бу кишлокдан 70 йилларда Кашкадарё, Сурхондарё полвонларини «тухтатган» Мавлон исмли полвон чиккан. Полвоннинг синглисиям, ёшлигида синфдошларини таёклаб юрган. Баъзи эркак укитувчилар болаларни тартибга солиш учун шу киздан мадад хам сураган дейишади.
Кишлок хакикатда бой. Деярли хамманинг уйида тол ва тераклар экилган. Толдан белдаста, кетмондаста ясаб сотишади. Теракларни ёгоч килиб сотишади. Баъзи кишлокдагилар «элликта куйим бор» ушанинг емишларини бериб келдим деб колса бу ердагилар. Биздаям 50-60 та «куй бор» хафтасига бир марта емиш бераман, деб куйишади. Томоркасидаги тол ва тераклар улар учун куй, мол, омонат кассаям. Кишлок жуда ахил. Улардан биттаси туй килса, атроф четидаги барча кушнилариникидаям туй булади. Яъни, четдан келган мехмонларни кушнилар мехмон килиб юборишади. Хангома ва кизикарли вокеалар айни шу кишлокда булиб туради. Бу кишлокнинг эркаклари Навруз байрамида хотинлар уртасида чопиш мусобакасиям утказиб туришади. Шу пайтларга дуч келиб колсангиз аёлларнинг чопиб кетаётганини куриб колсангиз хайрон колманг, спорт мусобаси утаётган булади.
Менинг кайнонам рахматлик айни шу кишлокдан. Кайнонамнинг икки синглиси бир укаси (рахматлик) айни шу кишлокда яшашади. Шу кайнонамнинг катта синглиси Гулом ака деган кишига турмушга чиккан. Бу кишлокнинг хаммасиям буйдор эмас. Энг буйи пастлардан бири айни шу Гулом ака булиб, у киши билан бир-биримизни «божа» деб чакирамиз.
Отам рахматликнинг бир гапи бор эди. «Овкатнинг энг яхшиси гужа булади, кариндошнинг энг якини божа булади» - деган. Божа Андижон пахтачилик институтини тугатган. Талабалик даврида уйидан энг куп пул оладиган бизнинг божа булган экан. Кискаси дусти купиям у булган. Ха, айтмокчи Гулом ака уша машхур Мавлон полвоннинг амакиваччаси хисобланиб, уям институт чемпиони булган. Кайсиям йили кариялар уртасидаги кураш мусобакасида Республикада иккинчи ёки учинчи уринни олди.
Водийда укиб юриб, пазандаликни урганиб олган. Узингиз биласиз, Републикада энг куп гушт истеъмол килувчи кишилар Кашкадарёда ва Сурхондарёда яшашади. Бир муддат аввал 67-маршрут таксида кетяпмиз. Иккита хоразмлик момо икки челакдан кулупнай олиб чикиб колди. Уларнинг кунгли очиклигидан бутун маршрутка гапга тулди. “Хоразмда кулупнай бу йил яхши хосил бермапти. Шунинг учун набираларига Тошкентдан кулупнай олиб кетишаётганмиш!!!”. Момолардан бири, маршруткадаги хаммага караб, чин юракдан “Урганчга бориб Фалончи момони сурасанглар, хамма мени танийди. Мехмон килиб жунатиб юбораман. Хай, ростдан айтяпман”-деди. Майли, борамиз дея кампирларнинг пакирини кимдир тушириб берди. Кувнок кайфият ва неваралар чакалоклар хакидаги маршруткадаги гурунг давом этди. Шунда хайдовчи кашкадарёлик болалар хакида гап бошлаб юборди. Кани нима деркин, деб гапларига кулок тутдим.
–Вуй анув куни Кашкадарёга бордик, кирк кунлик чакалок йиглаётувди бувиси бир парча ковурилган думбани докага уради-ю неварасининг огзига солиб куйса буладими? Шеригим билан икковимиз котиб копмиз.
Менимча шу гапнинг узи етарли.
Ха, Гулом аканинг ёшликдан колиб кетган яна бир килиги бор. Дастурхон тукин-сочин булса 40 градусли аччик сувсиз овкат еяолмайди. Бундан беш-ун йил бурун Андижонда курсдошлар йигилиши бупти. Бизнинг божа улфат тополмай роса кийналипти. Чунки, водийлик курсдошларининг аксарият куп кисми «хожи она-ю, хожи ота» буп кетишипти. Хажга бормаганлариям спиртли ичимликдан воз кечиб юборибди.
Шу йил апрель, йук май ойида божам оиласи билан бизникига Наманган оркали келишди. Наманганда курсдошлар йигилиши бупти. Аслида йигилиш Фаргонадами, Андижондами булиши керак экан. Аммо, курсдошларидан бир аёл киши бир ой олдин казо кипти. Хаётдан видолашаётган аёл турмуш уртогига, унинг вафот этганини курсдошларидан хеч кимга айтмасликни, зиёфат белгилангандан кундан бир кун илгари, даврабоши Фалончига зиёфатни Наманганга кучиртириб, барча курсдошларини мехмон килиб юборишни васият килибди. Фотиха хамда курсдошлар йигилиши шу тахлитда утибди.
–Божа,-деди Гулом ака гурунгимиз авжига чиккан бир пайтда. –Шу курсдошларим ичида энг якин дустим Абдулбоки роса тушкунликка тушиб копти, хечам уни бундай холда курмовдим. Туракургоннинг энг бадавлат саховатпеша кишиси эди. Хозир кандайдир бизнеси юришмай, иши судга утиб копти. Уйлай-уйлай узини олдириб куйибди. Шунга бир ёрдам бермасангиз булмайди.
Талабалик йилларимда отам рахматлик бир угит айтганди «Углим бирон киши ёнингга маслахат сураб келса, «йук» деган гапни килма. Сенинг ёнингга келдими, билгинки, унинг етмиш икки томири эгилиб келяпти».
Божамнинг гапларини эшитгач, хойнахой уша гаплар ёдимга тушди. Тасаввур килдим. Демак, улар курсдошлар йигилишида бу гапни мухокама килишган, хойнахой божам мактанган:
–Э, Тошкентда бизни битта божа бор, Конунчилик палатасида ишлаган, бешта Конун лойихаси ёзган, учтасини Президентимизнинг узлари маъкуллаб имзо чеккан. Конунларни яхши тушунади. Мен унга айтаман, сизга ёрдам бериб юборади.
Шунинг учун божам Тошкентга келган. Шу пайтларда узбек миллатининг тарихий хотирасини тиклаш буйича иш олиб бораётгандим. Илхом париси келиб турган пайт эди. Узбекистонда адолатли суд борлигини хис килган холда, «Карсаклар. Суд залидан» номли макола ёзиб, гайрат билан 4800 йиллик атама хакидаги асаримни русчага угираётган эдим.
–Майли, келса-келсин гаплашиб курамиз, йул-йурик курсатаман, факат сизнинг хурматингиз учун божа,-дедим унга. Хаёлимда эса, гапини тинглайман-у курсдошим Абдуллага учраштириб куяман деган фикр гужгон уйнар эди.
Мендан бу гапни эшитган Гулом ака дархол Абдулбоки акага телефон килиб, «Абдулбоки эртага келинг, мен шу ерда, Тошкентдаман» деса буладими!
Эртасига Абдулбоки ака Наманганлик бир курсдоши билан унинг машинасида келди. Абдулбоки ака саргиштоб, орик, буйи уртадан сал пастрок, юзларини ажин босган, бошидан дупписини ечмайдиган, гапларини бехуда шамолга учирмайдиган, купни курган киши экан.
Гулом ака билан турталамиз «Ганга»нинг ёнидаги «Миллий таом» ресторанига бордик. Абдулбоки аканинг иштахаси йук, ранги саргайиб, беморлиги билиниб турарди. Гулом ака тушликни нархини узи тулади-да, бизларни учраштириб узи Кашкадарёга кетди.
Биз учовимиз бирга колдик. Абдулбоки ака булган вокеаларни айтиб берди. Ёнида хеч кандай хужжатлари йук эди, менимча. Развдкага келган. Кани Гулом айтаётган одам ким экан?-деб.
Менам, унчалик Абдулбоки аканинг муаммосини бошимга олмокчи эмасдим. Шунинг учун унинг гапларини обдон эшитдим. Абдуллага рупара килиб, кутилиш максадида, унга телефон килсам Тошкент вилоят фукаролик судидаман деди. Хозир бораман дея йулга тушдик. Абдулбоки аканинг машина хайдаётган курсдошига буйрук беришидан, курсдошлар ичида узига яраша обруга эгалиги билиниб турарди.
Мен уларни учраштирдим. Абдулланинг адвокатурасида Абдулбоки ака бошидан утказганларни сузлаб берди.
Божам айтганидек Абдулбоки ака тушкунликка тушиб колгани рост эди. Гапираётган гапларида сохтакорлик йук эди. Шундай булса-да, хужжатларсиз бирон-бир жуяли фикр бериш ёки хулоса чикариш кийин. Шу сабабли, Абдулла барча хужжатларингизни олиб келинг урганиб чикиб, кейин бирон-бир хулосага келамиз,-деди ва биз хайрлашдик.
Свидетельство о публикации №214102101452