Глыток вiна

Віно мне даводзілася піць шмат разоў, па розных нагодах і без нагоды. Смак у яго бывае усялякі. Бывае даўкі, які напамінае пра зеленкаватыя вінаградзіны ў пранізліва кіслай скурцы. Бывае аксамітавы, такі, што засцілае язык, і закускі амаль не хочацца, будзь яна нават самай вытанчанай. Бывае тапорны, «драўляны», як стружкі, такі, што праглынаць цяжка. Бывае калюча-іскрысты, лёгкі, радасны, як вальсы Штраўса. Бывае смак кветкавы, так, нібы ў адну кроплю злілася ўся аранжарэя з усімі водарамі – гэта бывае ў вугорскіх вінаў (што мне, прызнацца, не вельмі падабаецца).

Але я зусім не знаўца. Я нават не прэтэндую на добрае апісанне свайго асабістага смакавага ўспрымання. Хутчэй, усплывае ў памяці выпадак, калі адзін-адзінюткі глыток віна стаў для мяне чароўным перажываннем – я больш ніколі не адчувала нічога падобнага.


Успамін пра гэта менавіта «ўсплывае» - дакладней, яго плыўна выносіць на крымскі бераг зіхатлівымі хвалямі Чорнага мора.


Гэты дзень быў напоўнены жарам і слепкімі сонечнымі праменямі. Несціханы шчокат конікаў яшчэ больш узмацняў адчуванне спёкі. Лісце акацый унурылася. Нават нябесны блакіт здаваўся распаленым.

Кактэбель.

Гэта меладычнае дзіўнае слова нагадвала мне «кактэйль» і французскае «belle» - «красуня». Прыгожая прырода і кактэйль з уражанняў: велічныя горы, крыштальна-празрыстае мора, белыя галькавыя пляжы, да якіх не адразу абвыкаеш... Але тады мне было не да рамантыкі.

Неадкладна пасля прыезду мы на пляж не пайшлі – заміж гэтага адправіліся за прадуктамі і іншымі невялікімі, але патрэбнымі набыткамі. З іх мне чамусьці больш за ўсё запомніўся шкляны запарнік: у нас у сям'і, як у Англіі, «гарбата – усяму галава». 

Такія паходы жудасна расцягваюцца. Вечна выяўляецца, што – не, не канец, нам трэба яшчэ туды і туды, за тым і тым, і пры гэтым ты змушаны цягаць цяжкія пакеты.

Людзей было шмат, крок іх быў цягучы і павольны. Але ўсе яны, здавалася, накіроўваліся да збавення: да мора, у цень дрэў, у прахалоду хат, гасцініц, крам...

А я знемагала. Суправаджалася гэта звычайным у такіх выпадках самым кіслым выразам твару і злым бурчаннем, што звычайна правакуе ўзнікненне лакальнай гарачай кропкі. Так здарылася і ў той раз, аднак канфлікт быў тэрмінова ўрэгуляваны – як звычайна, дзякуючы мамчынаму кісінджэраўскаму таленту. 

Добра, што па вуліцы трэба было спускацца пад гару, а не наадварот.

- Я не магу, ёсць у нас хоць штосьці папіць?

- Толькі мінералка,- бясстрасна адказаў тата. У бутэльцы амаль на донцы плёскалася агідная разагрэтая вадкасць.

І нават у крамцы зараз жа нічога не купіш, грошы трэба мяняць, а ў абменніка чарга, нягледзячы на пекла.

- А халодненькае?!

- Толькі віно.

Я скасавурылася на пакет ізабелы.

Мне было чатырнаццаць. Смаку я не разумела. І прытым асуджала віно за эфект: страта кантролю, асабліва над сабой, выклікала ў мяне пагарду. Цяпер адносіны памяняліся, але я заўсёды захоўваю ўмеранасць, а ў чым яна і дзе гэтая грань – здаецца, тады і прыйшло ўсведамленне.

Я з нудой вымавіла:

- Давай...

Скруціла белае вечка, як куранячую шыю, задрала галаву роспачна...

Халодны, як ручай, напой уварваўся мне ў рот і ў горла. Я не адчула звыклай прыкрасці. Ён выклікаў асалоду смакам сваім, ён быў жыватворным, як боскі нектар. Я ніколі не верыла, што адно слова можа выратаваць чалавека альбо адзін пагляд можа выклікаць каханне, але тут - адзін глыток віна забруіўся па жылах новай крывёй, прытушыў пякельна гарачае сонца і напоўніў жыццём – бо тое, што я паспытала толькі што, было самой квінтэсэнцыяй жыцця.

Я ішла ўжо моўчкі. Залатое ззянне залівала ўсё вакол, і ўсё бачылася абвострана і выразна, але думкі рассеяліся, вытанчыліся і ўзняліся – так, што сталі неадчувальныя. Тады я не змагла б апісаць гэты дзіўны стан, дый цяпер мне падаецца гэта складаным – здавалася, я перайшла на іншы ўзровень быцця. І хай пераход гэты кароткі – але які чароўны. Прыгожыя гэтыя бруднавата-ружовыя гронкі паўднёвых кветак над нечымі весніцамі, і гладкасць скуры на разгарачаных плячах, і траекторыя чайкі, якая планіруе ў небе...

Гэтае адчуванне ў мяне ўзнікала там яшчэ не раз, але ўжо не ад віна. Гэта бывала тады, калі я, наплаваўшыся да ачмурэння, выходзіла на бераг, на імгненне навісала над ручніком, крапаючы салёнай вадой, і асцярожна ўкладвалася (галька ж!) на подсцілку. І заплюшчвала вочы. І пачынала лунаць у эфіры. І павольна падала ў неба, якое прасвечвала праз павекі. Усё цела далікатна пульсавала, і здавалася, быццам мяне ўсё яшчэ гайдае хвалямі. А сонца пачынала прыпякаць, прагна злізваючы з маёй скуры вільгаць. А потым – потым усё паўтаралася.

І іншым разам, праз некалькі гадоў, у Катэбелі мне неяк ізноў здарылася паспытаць тамтэйшага віна, празрыстага і глыбокага адценнем – і я зноў прызнала, што ў гэтым вадкім рубіне нешта магічнае, а велізарную яечню ў чыгуннай патэльні, жоўтую, сырную, якая сплывае памідоравым сокам, я таксама прызнала ежай багоў.

Ці ёсць тут хоць нейкая выснова, сказаць цяжка, але veritas усё ж не ў віне. Не ў пэўным напоі. Праўда і радасць – у вострых, амаль свяшчэнных, момантах, калі Жыццё, не ўтойваючыся, без умоў, уручае нам рэдкі скарб: кароткім выбліскам само дазваляе нам спатоліць прагу жыцця – і прачуць, што менавіта нам дастаецца ў той момант.

Гэта не кожнаму дадзена і атрымоўваецца адчуць радзей, чым здаецца. Гэта ніколі не можа быць дасягнута пагоняй за ўцехамі, таму што такія імгненні – значна большае, чым проста забава ці проста ўцеха.

Такое імгненне варта помніць і захоўваць у душы, нягледзячы на яго яўную прастату: вось хіба можа быць боскім дарункам яечня?! Можа.

Гэта глыток жыцця. In vita veritas.