Пахта ва прагматизм
–Балким, биринчи синф укувчиларига жавоб берармиз.
Унинг гапига бригадир шартакиларча жавоб берди:
–Нима дединг? Хе сени онангни...
Хамма жимиб колди. Шу гапнинг узи етарли эди.
Орадан анча йиллар утди ана шу биринчи синф бола улгайди. Пахта яккахокимлиги масаласини катта минбарлардан туриб коралаб чикди. Натижа берди. Пахтадан бошка экинларга хам рухсат этилди.
Мустакилликдан сунг революцион узгаришлар юз берди. Пахта далалари кискартирилиб, кишиларга томорка ажратилди. Лекин юраги утини гудаклигида олдирган туман, вилоят рахбарлари бу ишни килишга куркишди. Хатто, Узбекистон Министрлар Совети раисиям бу иш нотугри эканлигини айтди. Аммо, бу ишни пайсалга солганлар хайфсан олишди. Хайфсандан хафа булишмади, аксинча хурсанд булишиб, ерни халкка таркатишди.
Колхуз ва совхозлар пахта толасини узлари сотадиган булишди. Болтикбуйи, Россиялик тадбиркорлар колхуз ва совхузларга окиб кела бошлади.
Колхуз ва совхузларимиз хукукий жихатдан саводи кам дея уларнинг пахталарини вилоятпахтатоласи бирлашмалари аста-секин сота бошлади.
Кейин уларга эга чикди. Тола сотиш учун хокимларнинг фармойишлари чикарила бошлади. Кейин Республика квота берадиган булди.
Сариосиё, Турткул, Муборак, Чуст дехкони пахтаси толасини Марказ сотадиган булганидан кейин Болтикбуйи ва Россиялик тадбиркорларнинг кети узилди.
Аммо, эшелон-эшелон тола сотадиган баъзи хуфявий корчалонлар пайдо булди. Ливерпул биржаси вакили Минскка етиб келган узбек пахта толасини нархини белидан уриб, ерга каппайтириб ташлади. Сотмасанг омбор хаки фалон пул. Мажбур булиб сотдинг.
Аммо, мехнатчининг хаки нима булди?
Кулнинг ишчидан нима фарки бор?
Дейлик икковиям кетмон чопади.
Кул эски чопонда, гамгин холатда хурсиниб, хурсиниб кетмон чопади.
Америкалик фермер (ишчи) комбензионда, кукрагини кериб, хушчакчаклик ила кетмон чопади.
Кулнинг кайфияти ёмон, чунки узи оч, боласи оч.
Ишчининг кайфияти яхши, чунки у булгуси хосилдан катта даромад олади.
Кул шу иш учун 200 сум олади.
Америкалик фермер ишчи шу иши учун 20.000 сум олади.
Америка фермери ун гектар ердан 200.000 доллар даромад килади. Узбек дехконичи? Энди хисобланг ким кувонади-ю, ким хафа булади.
Бу корчалонларни, халк ризкини еяётганларни пайини киркиш кийин кечди. Авом бу ишларни билмайди. Узбек фермерини америка фермери каби даромад оладиган килса буладими?
–Булади!
–Бунинг учун нима керак?
–Акл ишлатиш керак, дунё иктисодиёт конунларини урганиш керак. Узбек дехкони пахтасини узимиз сотамиз девдик, пахта мафияси тола нархи уйинини бошлаб юборди. Турли-туман игво ва гийбатларни аралаштириб юборди. Толамизни сотишга такиклар куйиб ташлади. Айёрликка карши маккорлик тактикасини ишлаб чикиш керак. Илм, тафаккур керак.
-Бу ишларнинг ечимини топса буладими?
-Ха топса булади!
–Бунга нима тускинлик киляпти?
–Шошма-шошарлик. «Хайданг борайлик-да» деган чала-чулпа мажлисбозликлар.
Давоми бор.
Свидетельство о публикации №215011901377
Очень, даже слишком резко, побойтесь узбекского закона. Мне страшно за вас.
Терджиман Кырымлы 20.03.2015 16:43 Заявить о нарушении
Рад знакомству. Я там ничего зазорного не говорил.
С уважением,
Анвар Шукуров 20.03.2015 21:03 Заявить о нарушении