Заз зун гьикI жагъанай?

Дугъриданни   са   сеферда   заз   зун   салай   жагъанай. . . Хъуьремир,  хъуьремир!   Лап   гьакъикъатдин   кар  я. 
           Къарагъна   зун   инихъ – анихъ   килигна.   «Йоъ!» - фикирна  за, -  кьуд   пад   элкъвена   заз   таниш   чка   я   эхир.   Зун   гьинай, чи   сал   гьинай?!»
           Дугъриданни   зун   гьинай,   чи   сал   гьинай?   Зун   Белиждиз   командировкадиз    фейиди   тир   эхир.   Белки   чил   вичин   гиги- нилай   элкъуьн   себеб   яз   чи   сал   Белиждиз   акъатнатIа?   Ваъ, Ваъ!   И   фикир   эсиллагь   дуьз   кьазвач. . .  Эгер   акI   тиртIа,   Бе-лижар   чи   сални   галаз   Махачкъаладиз   акъатдай,   Махачкъала-ни   Ростовдиз. . .
           Амма   гьар   гьикI   тиртIани,   завай   чил   элкъвезвайди   ин- кар   ийиз   жезвачир.   Идалай   алава   яз,   за   адахъ   галаз   зунни, са   арадилай    фагьум    хъувурла   кьилни    кваз    регъверин   чарх   хьиз    элкъвезвайди    кьатIана.    Анжах    зун   терсина    патахъ  эл- къвезвай.   Чил   элкъвезвай   терефдиз   акси   патахъ.
           Къатканавай   чкадилай   зун   къарагъна   ацукьна   ва  иердиз салаз   килигна.   Ваъ!  Им  сал  туш,  багъ   я.   Багъдани   са   кьакьан чуьхвердин   тар   ава,   а    тарцин   кIаникни -   зун.   Кьил   хкажна   тарцин   кукIваз   килигдайла   са   дакIур   чуьхвер,   на   лугьуди  адан   вил   зун   килигунал   алай,   лумпIна   зи   пелел   аватна.   Мад   дакIур   чуьхвер   аватай   чка,   квез   чизва   хьи. . . гьа   дакIур  чуьхвер   хьиз    акъатна.  Я   кас  им   са   акьван   фикир  жедай   кар  туш,   фельдшер   КъазатIавай   са  «вермутI»   къалурна  пуд  йикъан   больничный   лист   къачуз   жеда.
           Анжах   заз   къурху   маса   кардикай   жезва.   Сал   чиди   ту- шир!   Идахъ    зун   инанмиш   тир.   Зи   кьили   ван   авуна:   я   чи  сал   квахьнава,  я   . . .   я   зун.   Тек   са   и   фикирди   зун   тамам   дели   ийиз   са   тIимил   амай.   Сал -  им   къайгъу   туш,   квахьрай.
Бес  зун?!    . . .  За    вуч    авурай?
           Яраб   захъ   са   касни   къекъвезвач   жал?   Я   паб,   я   аялар? В   конце – концов,   хуьруьн   Советди   квекай    фикирзава?   Рагъ  алай   юкъуз   инсанар   квахьзава,   понимаете   ли,   амма    Совет –дин   председатель   налогар   кIватIиз   хуьре   гьатнава.   

                - 2 -      

Совхоздин   директордизни   зун   квахьуникай   къайгъу  авач,  адаз ни   залай   совхоздин   кIвач   ханвай   бугъа   багьа   я   эхир.   Бес,  бес!   Са   бугъадин   къимет   1000   манат   ялда.   Бес   зи   къимет?!  Зун   инсан   я   эхир!   ИкI   жедач,   вижевай   са   материал   кхьена    кIанда.
           Дугъриданни,   инсандиз   къимет   авачир   дуьнья   я   им. Зун квахьна,  низ   чида,   шумуд   югъ   ятIа?   Белки   варзни    я   жеди.  Амма   зи   къайгъуда   са   касни   авач.  Общественности,  вообще   са  кIвалахни   хъийизмач.
           Профком,   партком   гьич   аватIани   чизмач.   Бес   школа? Пионерар,   квахьнавайбурун   гел   жагъурдайбур   гьинава?   Раха-дайла    и    арайрай   рахадач:   гьич   са   затIни,   гьич   са   касни   рикIелай   ракъурдач   лугьуда.   Абурун   чIехи   стхаяр – комсомо- лар – квел   машгъул  я?
            Ваъ!  Заз   садакайни   жедач.   Жуван   кьилив  кIвалах   ийиз   туна   кIанда.   Амма   зи   кьил,   цин   хура   гьатай   регъуьн   чарх   хьиз,   заз   муьтIуьгъ   тежез,  терсина   физва.   Чара   атIай    зун, звер   алатай   еб   хьиз   гъуьргъуь   хьана.   Зун   даим   квахьна.  Жу-вавай   жув.
           Чинал   къвезвай   марфади   зун   мад   къарагъарна.   Зи   патав   суьзекдай   яд   хъчезвай   са   гъвечIи   руш   гвай.   «Я  ал- лагь, -   фикирна   за,   мадни   кичIе   хьана, -  гъвечIи   аяларни  квахьзава   кьван».   Амма   кIевиз   рушавай   хабар   кьуна: « Вун  нин   руш  я,  бала?»
           «Ваз   зун   чир   жезвачни,   я  Давуд   халу?» -   аламат   хьана,  вилер   экъисна   ада.  Зун   лагьайтIа,   гьадалайни   артух   серсер  хьана   амукьна.   Мад   вучин,   кьведни   квахьнавайбур   я   кьван.  «Зун, - давамарна   ада, -   Хибидин   руш   я,  е. . . е . . .»
           Яъ,   чи   агроном   Хибидин?   Идан   руш   гьикI   квахьнатIа?  Белки   гьабурун   хуьрни   Белиждиз   акъатнатIа   гьа?!
« Я   руш, -  мукъаятдивди   хабар   кьуна   за,  -  я   бала,  вун   иниз   гьикI   акъатна?»
« Чи   салаз?»  -  мадни   мягьтел   хьана   ам.  -  За   тарциз   яд   гуз- ва  ман.»
« Бес   зун? -  мез   сарак   акатна   зи.
                - 3 -   

«Вун   заз   чидач.  Ваз   Давуд - халу   гьинай   атанатIа   чидачни?» -   жузуна   ада   нинидивай,   адан   чинилай   са   чар   алудна.   И   чар    акурла   зи   рикIиз   чими   хьана,  на   лугьуди   заз   зи   рикIин  дуст   акуна,   гьакьван   мукьвади   хьиз   тир   заз  ам.   
 - «Амма,  а  чар   вучтинди  я?» -  жузуна   за   рушавай.
 - «Ам   чар   туш  хьи,  халу,  ам   зи   Верадин   яргъан  я.»   
Гьикьван   зун   алахъзавайтIани,   руша   зав   чар   вахкузвачир: Верадиз   мекьи   жеда,   ахпа   адаз   рапар  яда,  ам   шехьда.  Ваъ,  за   яргъан   гудач.»
           Эхир   за   зи   ягълух   гана.  Кьве   манатни   зура   авай.   Чар-чиз   килигайтIа,  ам   зи   командировочный   удостоверение  я.   Пагь,   буба   ваз   къурбан!   КIел   хъувуртIа,   заз   совхоздиз    ко-мандировкадай   хкведалди   кьве   мад   кьве  югъ  ама – агъа   кьиле  авайди  зи  итим   тир.
           Агьан!   Зи   кьил   вичин   рельсерал  гила   хтана.   Зун   командировкада   ава.  Ко- ман -ди - ров -ка -да!   Заз   зун   жагъана!   Ур-р-р-ра!   Заз  зун   жагъана!!!