Кьилерикай баллада

        Гьуьрметлу   райондин   администрациядин   Кьил,  ва  я   райондин   гьуьрметлу   администрациядин   Кьил,  ва   генани   рай-ондин   администрациядин гьуьрметлу   Кьил!   Кхьизва   ваз,  гуьрметлу   Кьил,  зи   гъили,  зи   кьилин   эмирдалди   и  шелни   хъвер   сад   саадак   какахьнавай   эсер   ви   кьили,   чан   ч1ехи   Кьил,   са   т1имил   хьайит1ани   фагьумуй   лагьана   кхьенвайдан   гьакъиндай.  Багъишламиша,  чан  ч1ехи  Кьил,  ви  кьилив   завай  лично,  яни   чини   гваз   ва  гьа   чин   алай  кьилни   гваз   къвез   хьанач   лагьана.  Са   кьил   сана,  муькуь   кьил   масана   аваз, гьич к1валяй   экъеч1на  са   дустунал   кьил   ч1угваз   физ   жезмач.
        Кар   анна   ава   хьи,   са   ц1уд-ц1увад   йис   идалай   вилик   зи   кьилиз   са   фикир   атана  ( я  Аллагь,  ви   кьилиз   ахьтин   фи-кир   гьич   татуй,  чан   ч1ехи   Кьил!): са   60-70  йис   идалай   ви-лик   вични   райондин   кьил   хьайи   са  большевикдикай   повесть   кхьин.   Зи   кьили   вичин   фикир   кьилизни   акъудна: к1ват1на  гафар – ч1алар,  делилар – шагьидар,  кхьена   повесть.  Издатель-стводин   Кьилни  ктаб   акъудунал   рази   хьана,  амма   уьлкведин   кьилер   рачунавай   нехирбанар   хьиз   дегиш   хьана,   уьлкведин   къурулуш   ч1ур   хьана,  «Большевикдизни»  «кьве  кьил  алай  лекь»   душмандиз   хьиз   килигна.   50  агъзур   манатдин   чарчелай . . .
        Эхирни,   зи   кьил   кьилел   хтайла,  и   девирдин   хъсанвиле-рин   сел   агакьайла,   зун   райгазетдин   идарадиз   фена.   Ина   ге-на   чарар   бул   тир,  анжах   а   чарарал   чапзавайди   лекьерин  кьилер   тушир,  зи   повесть   «Большевикдин»   кьилер   тир.   Ваз   гьуьрметлу   администрациядин  райондин   Кьил, зи   «Большевик»  яхц1ур   кьил   алай   аждагьан    хьиз   жемир   гьа! . .
        Повестриз,  романриз,   гьуьрметлу   Кьил,  чпин   кьилер  авайди   я. 10 – 15   гьатта   20-ни  жеда.  Зи   «Большевикдиз»  авай-ди   вири   5   кьил  я.   Тир.   Яни  за   гьакьван   кьилер   кхьена  ман, чан   ч1ехи   Кьил,   амма   чи   райгазетдин   Кьилини   кьуд   кьил   чапна. Са   кьил   амач. . . хьанач. . . ц1урурна   кьил. . . ат1ана  кьил. . . «Бармак   гъваш»   лагьайла,  вуч   авунай?  Кьилни   галаз   гъаналдай. . .
Яраб,   фикирна   зи   кьили,  и  кьил   гьи   Кьили   ц1урурна-т1а?  Гьи   кьилиз   и   кьиливай   вуч   к1анзават1а?  Вуж   ят1а  чи  райгазетдин   Кьилин   кьил   кьилелай   алудзавай   Кьил? 
                - 2 -   
Огьо – гьо,  чи  къудратлу   ч1ехи  Кьил,   чидач   ман   и   кьилерай  ви   кьил   акъатдат1а?!   Гьавиляй   са   сеферда   дикъетдивди   яб  хце   кван:   Вуж   ят1а   чи   райгазетдин   Кьилин   кьил   кьилелай   алудзавай   Кьил?   Кьил   т1а   хьана   зи   и  кардай   кьил   акъат-далди.  Килигайт1а,   лап   ва, . . а. . . ат1а   кьиле   авай   Кьил   ава  гьа,   гьадан   кьилин   кар   я   кьван.   Кьили   Кьилиз   лагьана,  вири   Кьилерин   кьилер   куьрс   хьана.   Вараки,   лагьаналда,   Кьилери,  коммунистрикай   кхьиз   тахьуй   гьа!   Хъсан   патахъай. Пис   патахъай   к1амай   кьван   кьилер   авай   повестар   акъуд,  романарни.   Таб   ят1ани.   Тахьайт1а,   куь   вири   Кьилерин   кьи-лер    ат1уда. . .
Яъ,   я   жанаби   Кьил,   я   агъа   Кьил,   за   коммунистрикай кхьенвач   хьи,   за   кхьенвайди   большевикрикай   я.   Эгер   ви  кьиливай   большевикни   коммунист   чара   ийиз   жезвачт1а,   вун   духтурдин   кьилив   вач.  Эгер   большевикар   куьн   хьтин   ком-мунистар   тирт1а,   гьабурни,   партбилетар   куьне   хьиз   чич1е-кар   цанвай   т1унак   кутуна,   чун   Кьилер   я   лугьуз   узягъдиз   къекъведай.
А  большевикри   куьне   хьиз  авурди   туш,  гена   абуру   чпел  са   шинель   алук1из,   куьн   хьтин   гележегда   Кьилер   жедай-буруз   т1уьн   гана,   кьец1ил   къалчах   такуй   лугьуз   шалвар   къачуна,   к1вачел   алачиз   школадиз   физвай   аялдиз   калуш   гъана,   ктаб   къачуна.  Буба   амачирдаз   бубавал,   диде   амачир-даз   дидевал   авуна.   Куьн   хьтинбурун   кьилер   виниз   хкажна,  амма   куьне   куь   бармак   алук1айбур   русвагьна.   Гьа   ихьтин   береда   тушни   лугьузвайди: жува   виниз   авур   бармак   жуван   вилериз   аватда.   Рик1е   сад,   меце   сад   авай   иланри   хуруди-кай   хкеч1на   кьил   к1асна,   агъуламишна   вири   беден.   Амма   хкетрик   квай   пагьливан   хьиз,   ам   чан   акьалт   хъувуна   къа-рагъда.   Гьиниз   фидат1а   ахпа   къе   пуларикайни   къуллугъри-кай   ягьанатариз   лагълагъарзавай   кьилер?!
Кьили   кьил   хада – лугьуда   камаллу   кьилери.   Ингье,  зи  «Большевикдин»   чап   тавур   «Эхиримжи   женг»   т1вар   алай   кьили   мад   са   кьил   хана.  Эгер   жанаби   Кьил,  ваз   «Больше-викдин»   кьил   чап   ийиз   кич1езват1а,  и   баллададин   кьили   ви   кьил   архайиндиз   тада   лагьана   фикирни   ийимир.  Кьили   кьил   хада   гьа!. . .