Метлеблу лекция

Райондай   атай   лектор   машиндай   лап   гьа   колхоздин   контор-дин   гурариз   эвичIна.   Председателди   чIехи   мугьман   хушвилелди   кьабулна.
Лекция   башламишдалди   гьич   тахьайтIа   са   сят   вахт  ама,  вунни   рекьи  яна   галатнава,   юлдаш   Семедов.  Ша   чна   са  тIимил   фу-затI   нен  ва   ял   акъадарин, - теклифна  гъилер   ягъай-далай   кьулухъ   председатель   Буржума.
  - Пис   меслят  туш, - рази  хьана  лектор. – Идалай  гъейри,  лекция,  бязибуру  лугьузвайвал,  кьиляй  ваъ, . . . руфунай   къвезвайди  я  эхир.  АкI  хьайила,  галайвал   руфуниз  авуна  кIанда.
Гьа  икI  лагьана,  абур   колхоздин   счетоводни   галаз   складчи-дин   кIвализ   хъфена.  Юлдаш  Семедован   руфун   вилик  шиш-кабабар   къведа   лугьуз   шадвиляй   гагь   агъуз,   гагь   виниз   сими-наллай   пагьливан   хьиз   хкаж   жезвай,  на  лугьуди   ада   терекме-дал  кьуьл  ийизва.   Лугьумир   хьи   куьне,   гьуьтметлу   кIелзавай-бур,  гуя   юлдаш   Семедоваз   икьван   гагьди   шиш-кабабар   жа-гъайди   туш.   Ваъ,  ваъ!  Ада   абур   гзаф   тIуьрди   я,  гьатта   бязи   вахтара   бегьем   кьурун   тавур   къахунин   якIуз   янавай   буьтI-руькриз   уф   гуз   хъуьткъуьнайди   я.
Амма  и  юкъуз   адаз   шиш – кабаб  гьатнач…  Я  кас   чун  вилик  вучиз   катзава  эхир,  галай – галайвал  лугьун   кван.
Складчи    Къадирбег   мугьманрин   вилик    кьиф   кьаз   тахьана   иесидин   вилик   тахсирлу   яз   хтанвай   кац   хьиз   акъвазна.
- Куьне   багъишламиша,   гьуьрметлу   мугьманар, -  башламишна   ада. -    КIвале   пабни   авач,   я   гьазурнавай   хуьрекни.  Эгер   квез   геж   жедачтIа   за  са   кIел   тукIван.
- Герек   авач,  геж   жеда, - гаф   атIана   Буржума. – Тадиз   агакь-дай   вуч   аватIани   гъваш.  КIелез   гвянай   килигда.
Мад   юлдаш   Семедован   гуьгьуьлар   гьикI   чIур   хьанатIа   лу-гьуникай   файда   авач -  куьн   гьакIани   гъавурда   акьазва.   Эгер   генани   гъавурда   гьат   тийизвай   кас   аватIа,   къуй   ада   вич   юл-даш    Семедован   чкадал   гьа   ихьтин   шартIара   эциграй.  Амма  чи  гьуьрметлу   лектордин   руфуникай   лугьун   тавуна   жедач.  Чатун   целер   хьиз   хкаж   жез   ацукьиз   кьуьлзавай   адан    руфун,  хуьрек   гьазур   туш   лагьайла,  гьа   са   чкадал   алкIана  (гьа  икI  гзаф    хкадарай   къиб   эхир   уьлендин   лил   квай   кьарадал   экIя  хьана   алкIида).   
                - 2 -   
-  Мад   за   вуч   ийин,  мугьманар?!   Инал   са   катулда   авай   ргай   картуфар   ала, - лагьана   кIвалин   иесиди.   
- Я   гадаяр, - гьайифдивди   лагьана    лекторди, -  картуфрихъ   га-лаз   эрекь   кьадайди   туш   эхир. .  .
-  КIанзавайди   руфуна   чка   хьун   я,  эрекьдихъ   галаз   кьан   тийидай   затI   авани   мегер!   Ада   къван   цIурурда,   къван! – сифтегьан   тост   лагьана   счетоводди.
Маса   чара   амукь   тавур   мугьманди   эрекь   ргай   картуфралди   басмишна.   Кьуд   касди  вад   бутылкани   са   катулда   авай   карту-фар   чпин   руфунриз   авадарна.   ЧIехи   кьил   лекциядилай   гуь-гъуьниз    башламишдайвал  тир.   Юлдаш   Семедов   атайла   хуь-руьн   клубда   колхозникри   чпин   чкаяр   кьунвай.   Вичи   хъван-вайди   чир   тахьуй   лугьуз,   лектор   гъвечIи   камар   къачуз,   аста – аста   суьрейрин   арайрай   трибунадиз   хкаж   хьана.
Кьилелай   шляпа   хтIунна    столдал   эцигна,  ада   лекция   кIе-лиз   башламишна:
- Гьурметлу   юлдашар. . .  – кIевиз   векъи   ванцелди   лагьана   ада,  амма  юлдаш   Семедова   вичиз   пис   жезвайди   гьисс   авуна.  Адаз   клубда   авай   колхозчияр   вилерикай   къарагъзавай   цеквер,  тIветIвер,  чепелукьар – куьрелди   дуьньяда   авай   кьван   вири   куьлуь   пипе – шипеяр   хьиз   аквазвай.  Абурни   юлдаш   Семедо-вал   акI   алчуд   жезвай   хьи,  адаз   дуьнья   дар,  нефес   залан  хьа-на  ва  ада   вичин   сив   муьхцуьн   ракIар   хьиз  ахъайна   къанихдиз   нефес   чIугуна.
  Са  бубат   регьят   хьайила  ада   вичи  вичик   фикирна:   «Им  вуч  ятIани   хъварс   я.   Эхь,  эхь,  гьам   зи  туьд   кьуна   ахъай   тийиз-вайди.   Ахпа   лугьудайла,   хъварс    авай   затI   туш   лугьуз    гьарайда».
  Амма   колхозчийри   лектор   рахан   тийиз   акурла   къал   къачу-на.   Юлдаш   Семедова   вичин   туьтер   уьгьуь – затI   яна   ачухарна   ва   мад   сифте   кьилелай   башламиш  хъувуна:
  - Гьуьрметлу   юлдаша. . а. . ар. . . – и   сеферда   адавай   вичин   руфуна   къугъвазвай   хъварс   кьаз   хьанач. . .    Трибунадилай   сифтегьан   суьредив   кьван   сивяй   цIил   хьиз   ягъай   юлдаш   Семедов   сегьнеда   столдихъ   ацукьнавай   председатель  Буржу-махъ   элкъвена:   
  - За  ваз   эрекьдихъ   галаз   картуфар   кьадач   лагьаначирни?!. . .
  - И   ламран    хцин   нефс    зи   гъиле  авайни, -  кушкушдалди  лагьана   Буржума   счетоводдиз.
   КIватI   хьанвайбур   вири   чкIана,  амма   клубда   са  яшлу   кас   амай.   Эхирдай   гьамани    къарагъна,  амма   ам   явашдиз   юлдаш   Семедован   патав  атана.  Гъиле   кIекIецни   авай  итим   къвез   акурла   лектор   кьулухъ   хьана.
  - Сагърай,  чан   хва,  -  лагьана   яшлу   итимди.  -   Ихьтин   метлеб   квай   лекция   чи   хуьре   гьич   садрани   хьайиди   туш.   Зазни   ван   хьайиди   тир,   эрекьдихъ   галаз   картуфар   кьадач   лу-гьуз,   зун   чIалахъда   акьазвачир.   Амма   къе   вуна   и     кар   субу-тарна,   заз   гила   вилералди    акуна.   Тежриба   гьахьтин   затI   я,  хва.   Иниз   килигна   тушни   бес,   чи   бубайри   япариз   ван    хьайидахъ   ваъ,  вилериз   акурдахъ   агъуна   кIанда   лугьузвайди.
   Мад   сеферда   лекция   кIелиз   атайла,   вун   сифте   зи   кIвализ   илифа.  За   ваз   са   литр   эрекьни   гьазурда   ва   са   тини   ишиндай   куруна   авай   семенани.  Акван,   семенадихъ  галаз   эрекь   кьадатIа  килигин. . .