Ай ч1ехиди, вай ч1ехиди

    Ай,   ЧIехиди!   Вай,   ЧIехиди!

ГикI   ятIани   са   юкъуз   са   гъвечIи   дерди   аваз   зун   са  ида-радин   чIехидан   патав    фидайвал   хьана.  Идарадиз    фидайла,   анай  кьил   галтадариз,   «Ай   ахмакь   келле,   вун   нин   патав   атанай?»  лугьуз   экъечIзавай   зи    чирхчир   Келентар   гьалтна.
- Ана   вуч   хьана,   я   Келентар?   Вун   ерли   вав   гумачиз   экъечIна   хьи? -  жузуна   за.
- За  ваз  вуч   жаваб   гун,  дуст   кас, - пашман   хъверна   ада. – Ваз   зун   вуж   ятIа   чидани?
- Эхь,   чида.   Вун    Келентар   я   ман.
- Яда,  тир  е   гилалди.   Гила  закайни   кIамаш    хьана.
- Вучиз,  я   Келентар?
- Бес   кIамашан   патав   фидайди   вуж   я   кьван?   Гьадалайни   фейи     кIамаш   я   ман.
- Я   стха,   чIехидаз    кIамаш   лугьун   кутугнавач…
- Зи   чIалахъда   акьаз   кIанзавачтIа,   хабар   яхъ   адан   кабинет-дай   экъечIай   нивай   кIантIани.   Кар   туькIвейбурувайни,   туькIуьн   тавурбурувайни.   Жаваб   сад   жеда:  «ЧIехиди   кIамай   я!»
- Я   Келентар,   белки   вун    гьахъ   я  жеди,   амма   и   чIехи   къуллугъдал   бес   ам  ни   ва  гьикI   эцигна?
- Эй   зи   авам   дуст, - гъилер   цавуз   хкажна   ада, - 30   миллион   гайила,   а  къуллугъдал   и   девирда   са   ламни    эцигда.   Чка   буш   тадач…
Зун   Келентарахъ    агъунач   ва   дуьз   чIехидан   кабинетдиз   фена.   Гьелбетда,   заз   чIехида   ришвет   таганмаз   кар   туькIуьр   тийидайдакай   ванер   хьанвай,   амма    жуван   вилералди   акун   виридалайни   хъсан   я   эхир.
Гьа   икI,   захъни   са   дерди    авай.   Дерди   лагьайтIа,    вечре   хайи   кака   хьтинди   я.   Ингье   кака,   кIантIа    цикIиз   хъухъ,   кIантIа   ругуна.   Ашкъи    аватIа   къайгъанах   ая,    я   тахьайтIа   вечрез   кхьихь.   КIанзавайди   вечре   хайи   какадиз   кака    лугьун   я.  Вични    чIехида.   Гьатта   кIумпни   гьалчна   тестикьарна   кIанзавай.   Гьа   какадал   вичел.
Акурвалди   чIехидаз,   вичиз   шукур   хьуй,   кабинетдиз   гьахьай  зун,   ада  тадиз   чин   акI   атIугъарна   хьи,   на   лугьуди   иниз   зун   ваъ,  адан   чан   къачузвай   азраил   атана.   Гьа   идалди   адаз   вич  серьезный   итим   я,   гьакIан   зарафатралди   кар   туькIуьдач   лугьуз

кIанзавай   кьван.   Анжах   за   и   кардиз   патавай   фейи   тIветIрез    кьванни   фикир   ганач.   Къуй,  фикирна   за,   вичин   фирчин   хьтин   чинал   вад   рипе    цуькI   цурай,   кIантIа   гьажикIаяр,   заз   вуч   ава.  Фад   биришар   гьатда,   ахпа   гьажикIайрин   чкадал   явшанар   экъечIда.   Зун,   лагьайтIа,   адан   алатай    чиниз   килигиз   атанвайди  туш   хьи.   Руш   тиртIа,   белки    килигни   ийидай   жеди.   Амма   заз   кIанзавайди   и   чIехида   зи   вечре   ханвай   какадиз   кака   лугьун  я   эхир.
Зи   саламдиз   гьихьтин    жаваб   ганатIа   чидани   квез    ада?   БалкIанриз    мух   алцумдай   киле   хьтин    кьил    кьам   лугьудай    гигинал    элкъуьрна   са   патахъ   ( кьамни   я   гьа… цIемуьжуьд   гурцIул   галай   кицI   тух   жедай!),   маркунай   экъечIай   вакIа      хьтин   сесер   акъудна: «Гъ..гъ..гъугъ..ф..фр..р….ам».   ВучатIани    адан   къеняй   вакIан    гъуьгъуьниз    кицIерни   экъечIзавай   хьтинди   я,  фикирна   за.
Эхирни   эцигна   за   чIехидан   столдал   кака.   Вечрен   кака.   «Чан   чIехиди, - зайифдиз   лагьана  за   ва    рикIяй   хиялзава:  «Я   стхаяр,   и   керкIетIдиз   чIехиди   вучиз   лугьузвайди   я,   Куьруьди,   Гьяркьуьди,   Кьамац,   Варданаг   ва   масакIа   талгьана».
- Чан   чIехиди, - тикрарна   мад   за, - и   столдал   алайди   кака   яни?
- Кака   я  ман, - са   вахт   фейила    ван   акъатна    чIехидай.
- Агь,  вун   сагърай,   чIехиди, - са    тIимил   амай  гьарайиз   за. – Гьа   куь   вилик   квайди    кака   я   лагьана   кIумп   гьалчайтIа   жечни? – кичIела   хабар   кьазва   за.   Идахъ    вичин    себеб    авачиз   туш   гьа.   И   девирда   ришвет   къачун   тийизвайди   кьве   кас   ялда:  сад – кьейиди,   муькуьдни – гьеле   хун   тавунвайди.   Амайбуру   вирида   къачузва,   Ришвет   гвачирдан   саламни   кьазвач,   гьа   чи   чIехида   хьиз.   Мурмурда   вичи   вичик   Балашан   каци   хьиз   къах   гьат   тавур.   Я   и   кIатI   хьтинди   за   квяй   ацIурда,   самарай?..  Ам   гьакIани   чарадан   нагъварай   ацIанва.
- А..аа,   акI   садлагьана   кIумпар   гьалч   жедани,   низ   чида   ам   кака   ятIа?   Эгер    ятIани,   нинди  я?
- Вечренди    я,   чан   чIехиди, - вилер   дуьздал   акъатзава   зи   кIумп   гьалчдалди.
- Ни   тестикьарда   кака    вечренди   я   лагьана?   Я   справка   гъваш   вечревай,  я   верч   вич   гъваш. – ЧIехиди   кIвачел   къарагъна.
Де   и   ламран   хциз   вуч  лугьуда.   Багъишламиша,   чан   чIехи-ди,   завай   ваз,   яни   квез   ламран   хва   лугьун   хьана.   Яз   вун   гьахьтинди   я   кьван.  Заз   куь   буба   таниш  туш,   амма   хци  вичин   хесетралди   буба   чирда   лугьуда.
Кар   туькIуьн   тавур   за   пакад   юкъуз   верчни  гъида   какани.  Зунни   кар   туькIуьн   тавунмаз    алатдайбурукай     туш   эхир.  Вични  ришвет   тагана.   Эцигда   за   столдал.   Им   верч,   имни  кака.  Рагь-мет   хьайи   Межид   Гьажиева   лагьайвал,   им   къван,   им  терез.   Ваъ,   сакIани   кIумп   гьалдач   какадал. 
- Заз    ви   вечре   кака   хадайла   акурди   туш, - кьил   галтадна   чIехида   къатирди   хьиз. – Завай   ам   кака   я   ва   вечрен   кака   я   лагьана   тестикьариз   жедач.
И   арада   верч   сифте   заз   килигна,   ахпа    чIехидаз.   Зи   язух   гьал   акур   вечре   гьа  и  столдал   чIехидаз   акваз – акваз   мад   са   кака   хана.
- Авантюристка   я   ви   верч,   аферистка   я   ам, - хъел   атана   ч1ехидаз. – ГьикI,   зун. . .  за..зи    столдал,  зи  кабинетда   кака   хада?  Зун   саймишзамачни?   Квез    чIехиди    амачни?   Гила   верчни   кваз   зи   чиниз   къудгунзавани?    Бес   зи   авторитет   гьикI   хьуй?!
- Чан   чIехиди,  и   верч   са   фере   я   захъ   авай, ахмакь   фере  я.  Адаз   куьн   оскорбилят   ийиз   кIанзавайди   тушир,  адан   дуван   за   аквада,   я…  я   тахьайтIа   ам   вич   квай    хинкIар  авуна   квез   гуда,  -  секинарна   за   бугь   язавай  жунгав. – Куь   авторитетни   чкадал   хкведа.
- ГьакI   ая,  ам  дуьз   кIвалах   я.   ТахьайтIа   зи   къимет   вуч   я,  авторитет   гьиниз   фида?   Чорт   знает   что!   Верч,  фере,   кака…  Гила   вун   вини   кафедиз   вач    Алибутаян    патав.  Мад   хинкIар,  гьа.. гьа.. – дагъдин   къаяб   хьтин   чинал   Сийидрин   кьветI   хьтин   тIекв   пайда   хьана, -  да,   дуст   кас,  эрекь   галачиз   жеч   хьи.   Кьве   литр    къачу – на   первых   порах.   Са   какани    гъваш.
- Ина   кьве   кака  ава,  чIехиди,   мад   какадикай   вучзава, - суална   за.
- Алибутая   гузвай   какаяр   гьукуматдинбур   я,   вечрен   какадиз   кака   лугьун   патал   оригинал   кIанда,  оригинал.   ТахьайтIа   зун   са   кIамаш   вечрехъ   ягъадани?   Вач,  вач.   Пул   гвачтIа,   Алибутая   ваз   аламазни   гудайди   я.  Заз  чизва,    куьн   дустар   тирди.
  Ришвет   завай   гьат   тийидайди   чир   хьайи   чIехидан    хиял    зи   верчни   тIуьн   хьана,  зи   жибиндай   эрекьни   хъун.   Ихьтин-буруз   лугьуда   е: «Ам   са   куьнуьлайни   элкъведайди   туш».   Мад   квелай   ятIа,   куьн   гъавурда   акьазва.
Эй,   акьул   садрани   мугьман   тахьай   кьуру   келле   алай   чIе-
хиди,   фикирзава   за   и   арада,   зун   кьве   юкъуз   вун   хьтин   япа-лухди   инжикилини   авурла,    зи   вечрен   кака   хадай   мугни   ичIиз  турла,   зи   жибиндай   эрекьни   вуна   хъвада?   ХинкIарни   неда?!   Ви  къиметдик   квай   кака   хадай   верч   тукIвада?!  А   виле – цIам,  сивени – вагьрам!..
- Чан   чIехиди, - лагьана   за   амалдалди, - Алибутая   фадлай   хъун   гадарнава,   адакай   фекьи   хьанва.
- Я   стха,   чна   Алибутаякай   вичикай    са    затIни   ийизвач,  кIантIа   вичикай   муьруьд   хьурай,  чаз   кIанзавайди  эрекь   я,  эрекь.
- Куьн   гъавурда   акьунач,   чан   чIехиди,  Алибутаяз   закайни   гьа   куьне    лугьузвай    муьруьд    ийиз    кIанзава.   Ада   заз   эрекь   пулунихъни   гузвач.   Эгер   са   себеб   хьайитIа,   ящик   гуда.
- Вуч   себеб    кIан   жеда   адаз?
- Эгер   куьне   и   какадал   кIумп   гьалчайтIа,   за   гьа  кака   къалурна,   Алибутаявай   эрекьни    къачуда,   гьеле   пивони,   вични   немсерин.
- АкI   ятIа,  ма,   тадиз   алад, - чIехида   кIумп   гьалчна   какадал,   ахпа   вичин   регьимлувал   къалурун   патал   вечрен   кьве   къвалални, ам    пехъ  туш   лагьана,   кIумпар   гьалчна.
Шад   хьайи   зунни   дуьз   Алибутаян   патав   фена.   Мад   ина   хьайиди   масад   я.   Чна   чIехидан   акьулдин,   регьимдин   сагълугъ-дай   тостар   лугьуз,   « Сагърай,   кьамац!»   гьарайиз,   мел   къурмиш-на.   Жибиндамай   твар   гайи   вечрени   са   арадилай   къакъра   ягъиз   башламишна.
ЧIехиди   лагьайтIа,  зал   вил   алаз,  нисинин   тIуьн   нез   ша   лагьайбурухъ    галазни   фин   тавуна,  кабинетда   акъвазда.   Нянихъ   куьчедай   агъуз   чин   маргъузарди   кьунвай   сад   хъфизвалдай.   Уф…фф – ийиз,   пуфф   ийиз.   Ва   вичиз   хабар    авачиз   лугьузвал-дай: « Агь,   печать,   печать….!»  Адан   гъавурда   садни    акьазвачир.
Ай,   чIехиди!   Вай,   чIехиди!   Кана    хьи   вун   эрекьди.   Кана   хьи   вун   ахмакь     фередин   какади!   Лахъу   какадал    кIумп     гьалчдай   вун   хьтин    гуьрсетмаяр    тахсарадиз   фий!...