ТЕЛЬ ШЕВА ва ДИНА

                ТЕЛЬ–ШЕВА ва ДИНА

       – Ич1иди а, жан риш, ихь гвар…
       – Душну гьаммус хивдиза, дая шар...
       Гъягъюру Дина гъуйдихъна
       Урнарихъ хъайи,
       кючейизди…
       Ипру гъагъ хъайи ирж шуру, шид адабц1уз, ягъли ич1азди…
       Ккилигури гъузру Дина ирж деринариъ айи штухьна рубкьайиз…
       Гьадму гагьдиз штуз к1ури мина гъюру набатеярин, моаварин, бедуинарин, аьрабарин… шехемарин… шубар, дажарик гаргнар кади, гъюнариин гаран гварар алди, хиларикк ругдин гажнар ккади, гъюнаркйир дап1ну кьял’ин жара шид гъабхуз шлу бетйир алди…
       Якьубдин риш Динайи чан гвар абц1айиз, чпин гъунши халкьарин шубар,
       ац1ну гарар,
       рякът1ин гъап1нийи улуч1вайиз амсар…
       Ай аман, амсар шлушвар дарда мушвайишвар…
       Вуйиш мукьан халкьар гьамкьан йишвариан Якьубдин гъуйдихъна гьаз гъидийихъа?
       А мушваъ саб сир,
       а мушваъ саб
       адмийир аьжаин ап1руб…
       Белки му шубудваржна сумч1ур рик1 дериндин шид ч1ивиб вушул…
       …
       –Я жан чи, гьатму жугьуд риш Дина фукьан усппагьир дайин…
       –Хъа дугъахъ хъайи юруш, дугълан рабгъру гьяйбат…
       –Дугъридан Якьуб абайиз гъибихъу му шид инсан уткан ап1руб ву…
       –Дайиш думу кьаби Якьубдихъ тмукьан уччву риш наънан хьидийи…
       –Йиц1икьюр балихъна гъахьи сар чи…
       –Бахтавар ву тму марцци шуран жилир гъашир…
       –Ккунийда, ич швушв, духьну…
       –…
       –…
       –…
       –Узу, жан шубар, ярхла Шехем шагьриан мина штуз дажйирра хъаъну дуфнайир вуза… Йиз адаш ич юрдариъ варит1ан девлеьлу кас вуяч ва учуз йиц1икьюр шурахъна гъахьи сар бай ачуз… думу шуркан ич швушв хьиди…
      –Учвура учуси жугьдарин Раббийиз икрам ап1рудар дарчва, дурари аллагьариз икрам ап1рудариз риш тутрувур…
      –Учура гьадрарин Раббийиз мют1югъ хьидича… ва ич шагьрин вари жилижвуварира, Раббийи жугьдариз гъаписи, чпин суннутар ап1иди…
      …
      ***
      –Я Якьуб халу, яв риш йиз бализ швушвди тувава, яв ришси йиз байра сар вуйиз…
      –Я Шехем шагьрин падишагь, йиз к1ул’ин вари паччгьарин Паччагь ализ, узу      Гьадгъухьан гьерхнут1ан йиз ляхнар ап1ури шулдарза…
      –Паччагьдин зиин сарун паччагь шлуб дар, йиз гъавум-гъардаш уву гъахьиш, йиз хазнайин вари девлет тувурзавуз…
      –Яв хиларин зегьмет увуз гьялал ибшри, падишагь… Узу гъапиганси, йиз Заанури гъапибси ап1рур вуза…
      …
      ***
      Вазар–йигъар улдуч1вбалан кьяляхъ падишагь, чан байра хъади, девйир алац1ну девлетра хьади, кьибла миллетарин шубар штуз дуфнайи гьадму гъуйдихъна хъана дуфнайи ва…
      …
      –Хябяхъ гъабхьишра, шубар, фу шулуш аьгъю дарап1ди милин гъягъидархьа ва паччагьдин балкан ухьуз муштлугъ ккун ап1идихьа…
      …
      ***
      –Якьуб халу, магьа девйир алац1ну девлет, магьа швушв ча к1урайи бай, яв риш учуз тув…
      –Балик фу ляхин каяв, паччагь?
      –Фу кавук, жан бай, йип яв сижар абайиз.
      –Гьямамариз гъягъюз…
      –Жугьудрин риш гьаз вуяв?
      –Думу гизаф уччвур ву… Йиз гьямамариъ ичв халкьдикан вуйир адариз…
      –Рабби Сар вуйиси, жилирин хпирра сар духьну ккунду… аьрабарин юкьур аллагь ву к1ури, юкьур хпирра хури шулу, йиз риш я сарпирди, я юкьурпирди духьну ккундарзуз…
      –Ваъ, ваъ, Якьуб аба, яв риш йиз балин варит1ан аьхюрнур вуди дерккурза…
      –Эгер уву, падишагь, яв халкь, кьяни вазлиз, гъвандиз, инсандиз ва учву ичв к1вакан кадагънайи аллагьдиз икрам ап1увалихъан хъадаъну, сар Раббийиз икрам ап1увалин лишан вуди вари жиларин суннат гъап1иш, йиз риш тувурзавуз…
      –Уву к1урубси ап1идича, Якьуб…
      …
      «Кьаби къянчлиз ич к1ваъ фу аш наънан аьгъю хьибди? Аьгъю шлуб, риш тувузди, суннатар ап1арча, туврухъан хъа лигухьа учу гьап1руш…»

      ***
      Якьубдин гафарикан гъеебхьу, штуз дуфнайи шубари суннат ап1бан хабар, чпин халкьарихьна гъубхнйи…

      ***
      Суннутар дап1найи халкьари шуран к1уллан чиб-чпин арайиъ бегьем дявйир гъухнийи, ва гъира дурарин думу дявйир мегьел ккудук1надар…

      ***
      Аьхирина аьхир, Шехемдин паччагьдин бали, думу халкьарин жигьиларикан саризра даришри, хъа риш чаз ишри к1ури, хябяхъган шид хуз гъуйдихъна гъафи Дина дидисну, дугъ’инна аьрвал хуру ва жугьдарин къанунариз дилигну чаз хпирди дитуз ккун шулу…
      …
      Мидкан аьгъю гъабхьи шуран гъардшари Шехем ккидипуру…
      ва…
      «–Дурариз шли ихтияр тувну ич чуччкан лицру дишагьлийикансдар ап1уз!» – к1уру. (Мурар «Эвел» к1уру Гирами Китабдиан гъадагънайи гафар ву.)

      Гьадму гьядисйирихъанмина гьамусра аьрабари жили веледарин суннат ап1ури ими, хъа юк1внахьант1ан кьабул ап1уз даршлу Рабби Иешуа кьабул дарап1ди, гьадмуганси гъира кьяни вазлин к1анакк, инсанди ктагъу аллагь к1ваъ итну, к1ару гъвандиз икрам ап1ури ими.
      Йиз табасаран, гьаз учвуз ичв абйир вуйи Ибрамна, Исакьна, Якьуб к1ваълан душнайк1ан… Ч1иви шид хъайи Марцци Булагъ гат1ахьну, учву, гъут1у ниар айи гьямамар гьаз кадагънайк1ан…