Ду шпрехен дойтч?

«ДУ ШПРЕХЕН ДОЙТЧ»?
Мыскара

Таче саманжак тугае ала-мо? Манмыла, мом гына от уж, мом гына от кол. Теве саде «яшлыкет», телевизор настат денак, рекламе манылден, ала-момат ончыктыл пытарат ынде. "Тампакс" ден пылышан ластыкын, удырамашлан коклан кучылташ йорышо прокладке манметын,_молан кулмыштым ынде кум ияш йоча-влакат палат, очыни. Йот эл жвачкым пурын да "инвайт плюсым" йуын, эн таза да патыр айдеме лийын кертшашлыкат вуеш лодемынак шынен шинчын шол. Тыге ынде.
А теве мыйын тукым шоляшем, латшым ияш Саша, ала-могай кагазыште лудын шуктен, пуйто ик ученыйын вуйышкыжо олма камвозынат, мландын шупшын кертше вийже нерген законым писын гына серен кудалтен. Адакше, пелторташыже, весымат тореш пылышыж дене колын шуктен улмаш: вуйгонгырат покшеч лачымынак перен пуат гын, коклан йот йылме денат кутыраш туналын кертат. Тунжо, Юл вел марий-влак манмыла, чылажымат «лачок» гына ыштыман.
Саша шоляшат, манамыс, латшым ияш оболтус, лачокак ышташ шонен пыштен. От шинче, переводчик лияш шонен шуктен, сандене шоныдыман-вучыдымын пединститутыш, йот йылме факультетыш тунемаш пураш кумылжо лектын колтен. Но ялысе школышто йот йылмыжым пеле-пуле веле туныктеныт, тидлан корак Сашокет ик мотор кечын йолташыжым шкеж деке унала ужешат, кидышкыже ластык дене арун гына вудылмо онгам кучыктен пуа.
- На, - манеш, - тидым мыйын вуйгорка покшек пыштен, шола кидет дене кучен шогал, а пурлаж дене, товарым налын, тошыж дене умбачынже сайын гына пере.
Куштымо - ыштыме. Чылажымат рат дене, шот денак, «лачок» лийже манынак. Йолташыже, Сашан йодмыж семынак, эсогыл перымыж деч ончыч "ду шпрехен дойтч?" манын, немычлат пелештен колтен да тазан гына перен шынден.
Но "процесс" манмет ты гана "не пошел". Товар тош дене йолташыжын лачокак перен пуымекыже, Сашокет лыдыргалын куварваке веле волен шинчын: шинчажат карныше ушкалын гай каралтын, умшажат тореш каен. Калтак, немычла кутыраш туналме гала, эсогыл шкенжын лумжымат монден, ик мутымат пелештен кертын огыл. Мом ыштет: ачажлан колхозышто машинам сорвален муын, эргыжым райрудысо эмлымверыш нангаяшыже верештын.
Тыге Сашок шоныдымын-вучыдымын кок арня утларак больницыште кийылдал лектын. Кызыт уэш йот йылмым пеш тунемеш. Ынде уло кертмын книга-шамыч умбалнак шинча.
1995 ий.