Евгений Замятин. Огни Св. того Доминика. Гагаузски

{p}
{p}
;

ЕВГЕНИЙ ЗАМЯТИН










ОГНИ СВ. ДОМИНИКА

Историческая драма в четырёх действиях






















EVGEN;Y ZAM;T;N










SVET; DOM;N;KANIN
ATE;LER;

;storiyadan d;rt payl; drama




















368-400 стр.
Перевела М.А.Дурбайло
май - июнь 2013г

368-400 s.
Rus dilind;n ;evirdi
Durbaylo M.A.
2013 y;lda
















S;zl;r:

Святой – Sveti (Dominika)
Гранд – гость у Кристо
Канделябр – шандал; вид свечи, кандела (см.Николас. Л.Лука «О происхождении народной религиозной и календарной терминологии наречий гагаузов Бессарабии» Кишинев 2009 стр.22)
Лампада – kandil; вид свечи, лампа, фонарь, светильник, факел (стр.28)
Dominikan –
Преподобие(цер.) – muhterem, aziz(tur.) (см.«Rus;a-t;rk;a s;zl;k» M.-Истамбул 1996г стр.690)
Приёмная – klient odas;
De–deum –
Приговор – verdikt
Подвиг – kahramann;k (tur.)(стр.633)
Недоразумение –
Король – king
Спокойно –
Негодующе –
Учение –
Блудный сын – acemi ool, kaybel;n ool
Чистилище –
Скромно –
Благодарю за честь –
Каштаны – (плоды) – kestane (tur.)
Мул – kat;r
Арест –
Рыцарь – кавалер (mold.)
Замок – kal;
Квемадеро – овраг, яма у монастыря Триана, где сжигали еретиков
Алгуасилы – охрана на площади казни еретиков
Севилья – площадь в Испании, где казнили еретиков











Переводы на гагаузский язык пьесы Евгения Замятина «Огни Святого Доминика» были произведены и подготовлены к выпуску Региональным историко-краеведческим музеем г.Комрат


Координаторы разработки проекта: 

Дурбайло Мария Ангеловна
Историк, писатель, фольклорист, этнограф

Маринов Владислав Анатольевич
Директор Регионального историко-краеведческого музея г.Комрат


Корректор текстов к пьесе Евгения Замятина «Огни Святого Доминика»:

Стрезева Альбина Владимировна Музеограф Регионального историко-краеведческого музея г.Комрат




I payi
Sevilia. XVI asirin, II payi

    Kristobal de Santa-Krustun evin ;n;nd; var bir sakl; meydancik. O kanal; her taraftan. Ama saa taraftan hem sol yan;ndan biazer bir duvar. Pek daraac;k hem ;;k pen;erl;r kanal; pl;; otlan. Ondan sora g;r;ner ;;sek bir avul. Yukardan kara bulutlu g;k sark;r ev ;st;n;. Arada ;;l;r kimi erd; y;ld;zlar. Sokaa kapu ;n;nd;n a;;l;r aar bir demir kapu-tokat. Ona kak;l; bir ayl; gerbi: iki kru;a kak;l; k;yna;. Birisinin ucunda sapl; sans;n adam ;r;;. ;l; g;r;ner ;izgili simbol ayl; kahramann;;.
    Yak;nda var kurulu masa golu im;kl;n, i;kiyl;n, ;i;el;r ;araplan. ;kinci kata dooru bir ;evreli merdiven (винтовая лестница). ;indi o bo;. A;l;k masas;n;n yan;nda a;;;. Diego erle;tirer hem donad;r imekleri, onnar bekler musaafiri.
    Masaya yakla;;r Don de Santa-Kristobal. Al;p bir ;i;eyi, bak;r ;ilaya:
    Don de Santa-Kristobal:
    -Ama nered; malaga? Ay, Diego, bu ;; y;l;n i;ind;, s;n unutmu;un, ani R;yi hepsind;n pek sever malaga ;arab;n;. (;fkeli dars;r a;c;ya) Da ;indi ne dur;rs;n ;n;md; da bak;rs;n bana bo; bak;;lan? E-e-e, d;ducuk, sevinermisin, ani geldi R;yi? S;n pek benzersin tee o berber adam;n yalab;k kuprum (медь) taz;na. Olmal;, b;n da ;indi benzerim kuprum taza... Ya, Diego ;;k or;y; yukar; da bak geldimi R;yi sobor slujbas;ndan?
    Diego:
    -Sobordan m;? O hi; gitmediydi da or;y;.
    Don de Santa-Kristobal:
    -Na;i gitmediydi? B;n sa sand;m, ani o Baltasardan hem ;nessaylan barabard;...   
    Diego:
    -Yok, senyor, R;yi dedi Don Baltasar, ani o yoldan pek yorgunmu;. Ama b;n bu i;i, senyor, hi; beenmedim... Aalim var n;c; desin, ani bizim R;yi orada girmi; t;rt; yabanc; fikirler;... orada Niderlandarlarda.
    Don de Santa-Kristobal:
    -;ik, isterim g;rm;; o ki;iyi, ani isteycek dem;; k;t; fikiri bizim ad;m;za, biz; Don senyor Kristobala... Yok, Diego, bu laf olmaz! Ama s;n g;rd;nm; nesoy adam  o olmu;! S;n, Diego, g;rd;nm; nic; o girdi: ba;;n; tut;r dik, bak;;;-da t; b;l;! Ama nic; onun ak;ll; laflar; var. Yok, Niderland universitend; ;;rederl;r temel ak;ll;. B;n pi;man olm;;r;m, ani verdim onu oriyi...
    Diego:
    -Ama b;n, senyor, bu i;i bulm;r;m iyi, ne;in deeni, deerl;r, ani orada eretik fikirleri saabiymi;, ani oras; saad; eretikmi; fenal;kma. ;;nk;m aldad;c;larda (eretiklerd;) bilimnik da yalanc;. Ya bizd; ;spaniyada ;l;, ani ikiyl;n iki-sbeti klisenin ak;l;na g;r; – d;rt. T; geyciz senin b;;k oolun Baltasar...
    ;evreli merdivend;n a;aa iner R;yi, onun elind; a;;k kiyat, o ok;r in;rkana a;aa.
    R;yi:
    -Nas;l isl;; bu kiyat: sans;n bir ;arap, i;ersin, da taa pek istersin i;m;;... Baka, nered; ;nessa?
    Don de Santa-Kristobal:
    -A-aa, ;ocuum, t; neyl;n s;n kefliysin! ;nessa m;? Ne kahraman Santa-Krus kald; esira mi? Kim;, e! K;;;menka k;z;aaza m;? S;n utanm;rs;n m;?
    R;yi:
    -Senyor-boba!..
    Don de Santa-Kristobal:
    -;ih-hey, b;n bir ;aka dedim. ;ok geeri vak;t b;n da ;liydim. ;i, bu nesoy kiyat send;?
     R;yi: (utancak)
    -Bu mu? Bu mu? (sakl;;r ard;na) Bu vak;t kims; ur;r kapuya.
    R;yi h;zl; sakl;;r kiyad; pl;; otun alt;na pen;er; i;in;. Diego a;;r kapuyu, girer Baltasar. 
    Baltasar:
    -Kapama, Diego, orada ;nessa hem musaafirl;r. (yakla;;r R;y;) Ya, R;yi, gel sarma;um sana! B;n ;l; pek alatlaard;m sobora, ani pek iyi seni s;red;medim da. ;indi sans;n senin bak;;;n da dii;ilmi;. Ama yanaanda sans;n senin o ;izgi-n;;an;n.
T; getir akl;na o u;ak oyunnu – bir turnir yar;;mas; ;nessa k;z i;in?
    R;yi:
    -;l;, Baltasar! Bu senin n;;an;n bend;. ;l; ;l;c;m onnan...
    Don de Santa-Kristobal:
    -;;nk;, siz b;;d;n;z, ama, ama... (siler ya;l; g;zlerini)
    All;m toz urdu d;;ardan g;zlerim;, kapu a;;kt;.
    Girer ;nessa. R;yi gider ona kar;; bokal elind;. Diz;ok;r ;n;nd;, ;per elini, verer ona bokal;.
    R;yi:
    -;nessa, bu bokal sana, al h;zl; zer; lemberder dolu, var nic; d;k;ls;n, okadar dolu...
    Don de Santa-Kristobal:
    -;nessa, R;yi, Sveti panaya – k;z versin sana k;smet ikiniz da olun k;smetti. S;n da, Baltasar, ol k;smetli.
    Baltasar al;r bokal;n;, bak;p ;nessaya, hem R;y;, gen; koyer onu masaya. Girer musaafirl;r, onnar;n illersind; fra-Sebastyano (peet;i). O geeri bak;p, kim; sa deer:
    fra-Sebastyano:
    -Pek ;irkin i;, s;lerl;r ani manaflar san-;zodoro da herbir gec;, gec;... ;nandan at;lannar;...
    Musaafir:
    -;ih, fra-Sebastyano, s;n peet;i bulun;rs;n, onnar sa...
    fra-Sebastyano:
    -Yok, yok, bana dedi inkvizitor kendi de Munebraga...
    Bu vak;t Don de Santa-Kristobal hem Baltasar ;;k;rlar kar;; musaafirler;. ;nessaya hem R;yi dii;erl;r bokallarlan. Bak;p biri birin; ;en hem k;smetli i;erl;r ;arab;. Musaafirl;r laf a;;rlar saabiyl;n:
    Musaafir:
    -;indi Don de Santa-Kristobal tut akl;nda, ani fra-Sebastyan;n var yann;;l;;.
    I Grand: (bak;p ;nessaya hem R;y;)
    Bak;n bunnara, ;indi b;t;n d;nn;; saad; onnar;n. Onnar saad; ikisi d;nned;.
    II Grand:
    -Kimsey yok mu?
    R;yi: (;nessaya)
    -S;n bilermisin bizim eldoray;?
    Ona bak;r bir ;i;man musaafir.
    Musaafir:
    -S;l; bana, Don Rodrigo, neyl;n onnar orada domuzlar; bak;rlar. ;;nk;m onnarda domuzlar hepsind;n k;;mil.
    R;yi:
    -Domuzlar m;? Bilmerim, senyor? Ama orada b;n taa ;nemli i;l;n durard;m. B;n ;renirdim metafizikay;.
    ;i;man adam:
    -E-e-e, taa da ;nemli i;l;n? ;ih, bak sana s;n gen;lii. 
    Don de Santa-Kristobal: (yakla;;r)
    -Nered; Fernando? Ne fas;l! O sa pek ist;rdi bulu;maa R;yil;n. O herzaman vak;tlan gelirdi, ne olsun? Hastalanmas;n? ;i, bekl;miciyz  onu, yakla;;n masaya. ;nessa, yard;m et bana.
    R;yi al;r masadan bir kiyat da a;;r onu.
    R;yi:
    -Yok, baksana s;n, kas;n;y;z bura;. (g;ler) Yakla;;r  b;;k masaya, nered; musaafirl;r.
    Ok;r  kiyad;n ad;n;: «Al;;-veri; hem nic; mu;terey edinm;;».
    Mater Bojiya, g;kteki anaya, g;z;n; hem temiz Mariya – k;za-deyni avtor baa;lam;; bu kiyad;.
    R;yi g;ler, sora da deer:
    R;yi:
    -Baltasar! S;n baksana «Al;;-veri; Mariya  - Sveti k;za». Yok nic; g;lmem;;.
    Don de Santa-Kristobal: (g;l;mseyr;k)
    -S;n, R;yi, ;aka oynama onnan: o bizim derind;n inann; adam;z. T; oldu ;; ay, nic; o oldu «El Santo».
    R;yi:
    -«El Santo» m;?
    Don de Santa-Kristobal:
    -;l; zeer! Zaval; oolum, ney; ;retmi;l;r senyorada Niderlandalarda. S;n annam;rs;n  bi;ey!
    R;yi:
    -D;l ;l;, senyor boba, avet beni, ama...
    Don de Santa-Kristobal:
    -Benim akl;mda, nic; messadan sora, a;an sobor doluydu r;;ar askerl;n, ;ok madamalarlan... Siz vard;n;z on ki;i, Baltasar. Dooru mu s;lerim? Da siz; hepsiniz; senyor Munebraga, cevil inkvizitoru verdi biaz n;;an. Ya ;indida o senin g;;s;nd; i;erd; ;l; aar susuntuluktu,  ani saad;  Munebragan;n  Zambar    rubalar; 
h;;;rdard;. Da ozaman bu on unsan;n emini altar;n ;n;nd;. C;nad; a;;k hem derin: onnar eretikleri yak;p, s;nd;rcekl;r er ;z;nd;n. B;leymi; ;;nk;m Hristozun izini. Onun s;marlamas;na g;r; (по заветам) anan;-boban;, karda;;n;, k;zkarda;;n;, kimd; olsa eretiklerd;n, l;;z;m verm;; Sveti inkvizi;iyan;n elin;. Emin kaet zoor, ama Santa-Kruslar herker; Sveti klisenin du;mannar;n; se;ip, yok edirdil;r, hepsini – t;rkleri, mavralar;, hepsini klisenin du;mannar;n;.
    R;yi:
    -Afet beni boba, ama  mavralarlan Santa-Kruslar d;;;;rdil;r k;l;;lan, diil hamazlan, fitlem;kl;n... B;n y;nanm;ycam, ani ispan askeri-r;;ar gucek fit;iyl;n inkvizi;iya. Da S;n, boba, bu laf s;lersin ay;n-a;;k, a;;k s;zl;n.
    Baltasar: (itirip mas;y;, al;r k;l;c;n;) 
    -R;yi, senin yanaanda var o ;izgi benim k;l;c;mdan.
    Don de Santa-Kristobal: (tut;r onun elini)   
    -Yava;-yava;, getir akl;na, ani R;yi ;; y;l yabanc;kta durdu, o diildi Ispaniyada.   
    Baltasar:
    -;; y;l eki da diil ;; y;l... Ama o l;;z;m annas;n, ani izmet etm;; inkvizi;iya - bu i; izmet etm;; klisey; deyni.  Da bu i; getir metin herbirin;! (Kuvetl;n ur;r masaya)  Ne s;n annam;rs;nm;, ani ;l;m, fit;ilik, yalanc;l;k klisenin uuruna deyni- pek b;;k hat;rl; i; klisey; deyni. Klisey; deyni, ama diil Satanaya hem onun slugalar; – eretikl;r.
    Bu s;zl;r sora i;erd; ;ekeder laflar musaafirlerin aras;nda.
    ;i;man senyor: (otur;r R;yin yan;nda, ama bitki laflardan sora, o ge;er kar;s;n;n yan;nda) Bravo, bravo, Don Baltasar! (kar;s;na) Bak, nic; o korkusuz a;;r laf;n;. Ya, bu R;yi, ya R;yi korkmaz, gen; olan. 
    Baltasar: (oturup, taa yava;)
    -Neu;eli s;n R;yi, annam;rs;n, nekaa gitirciydi eretikl;r fenal;k herbir onnara a;iyd;k yol! Taa diil m; isl;; onnar; kurtarmaa Satanadan!
    R;yi:
    -Kank;r;p, k;rarak kemiklerini, t;rmeyl;n, zindannan, ate;l;n mi?
    Baltasar: (h;zl; kalk;p, darg;n, ;fkeli)
    -;l;, ;l;! Mma Allaa yolamac; m; nakazaniya Helal metin halka? Allaa vermedimi izini Moiysey; (Moyise;) kaybetsin g;rt;z can Vallaa y;nan;lan;n;? Ne yalan m;, ani ;n inkvizitor diil Munebraga, ama Allaa kendisi? Biz inkvizi;iyan;n saade askerleri, onun elind; Tison k;l;c;, ang;s; imans;z hem iilik;i, ama Tison k;l;c; Sida Kamneadorada.
    Musaafirl;r:
    -Bravo, bravo, Baltasar!
    fra-Sebastyano: (kalk;r)
    -Senyorlar! Sesliyin Sidey i;in! Benim yeni po;mam, onu adad;m senyora Munebraga, onun ayd;nn;k ad;na.
    Musaafirl;r:
    -Yalvar;r;z, yalvar;r;z!
    Baltasar:
    -Yok, olmaz! B;n isterim, ani R;yi versin cuvap benim soru;uma: say;r m; o, ani Katolik klisesi... (Ama bu vak;t sokaktan duvar a;;r; i;idiler ka;annar;n baar;;lar; hem kimin sa geerid;n kolama g;cg;rmalas; Baltasar;n s;z; dola;;r...), ani Klis;...
    fra-Sebastyano: (o dur;r bir yaplaklan elind;)
    -Senyorlar!
    ;i;man senyor: (onun yan;nda ;indi var taa birka; musaafir)
    -Oho! («Ого!») Bu turnir kan-karda;lar;n aras;nda ;;k;r asl;.
    Bu vak;t sokaktan i;idiler taa sesl;r.
    -Tutun onu! tutun onu: B;ray; gelin, b;ray; gelin...
    Musaafirl;r:
    -Ne oldu orada? Ne oldu?
    Hepsi kalk;r erind;n.
    Don de Santa-Kristobal:
    -Ya, bak, Diego!
    Diego ;;k;r sokaa. Ona i;idiler sesl;r, ama uzaktan. Diego g;ner geeti.
    Don de Santa-Kristobal:
    -Da ne? Kim oradayd; k;r ;indi?
    Diego:
    -B;ndim, senyor!
    Don de Santa-Kristobal: (sall;y;p elini ona)
    -Ne, s;n da, e? Aman! Isl;;, ii, ha git (i;in;).
    fra-Sebastyano:
    -;l;-ki senyorlar.
    Musaafirl;r:
    -;l;, ;l;, fra-Sebastyano, belliki, biz bekleeriz fra-Sebastyano ok;r peetlerini.
Перевод стиха фра-Себастьяна*
    G;r;ld;n litavralar hem trubalar
    Metedin Allah; gen;l;r hem ihtiarlar
    Nic; Mavralar Sidaya verildi
    ;l; Munebrag da cemdemd; saabi oldu.
    Nic; Sidovun k;l;c; Reskin
    Hem Tison kahraman kaavi
    ;l; da Munebragta Hristozun kru;as; kaavi.
    Kald;p;n onu yukar; hem yukar;,
    Herersini ;l; tep;-tep; yapt;,
    Nic; Valensada Sidan;n
    Elleri dirs;;dan Kan oldu.
    ;l;  Allaa Munebrag; temel edin,
    Er ;z;nd; blagoslavit etti.

    Gen; kimsa ur;r kapuy;.
    R;yi:
    -Afet, fra-Sebastyano!
    Ama orada ur;rlar kapuy;. Bekim Don Fernando geldi. Gidiyim, bak;;m.
    Gider kapuy;! A;;r. Girer madama. Belli, ani pek korkmu;. Dayan;p duvara hepsin; bak;r belerik g;zl;rl;n. Sus;r.
*(B;n bizim ;evirmemizin variant;n; s.375)
*(с.375 перевела на гагаузский язык Дурбайло М.А. с соблюдением метрики оригинала)
    Madama: (R;y;)
    -Kapun kapuy;, kapun. Sveti panay;-k;z;n hat;rna, tez-;apuk kapuy;n kapuy;...
    Don de Santa-Kristobal:
    -S;n mi? Yaln;zm;ys;n? Nered; Don Fernando? Ne oldu sana? Ne geldi ba;;na?
    Madama: (yava;)
    -Don Fernandoy; ald;lar.
    Don de Santa-Kristobal:
    -Don Fernandoy; mu? Oo, yok nic; bu i; olsun. S;n ne, s;n ne?
    Madama: (ilkt;n yava;, ama sora darg;n hem debre;ik)
    -Onnar sard;lar b;t;n evi kapad;lar herbir ;;k;;;, herbir odada gezdil;r, bizim yaz;l; kiyatlar; aktar;p, okudular, ;izdil;r. Fernandoy; sar;p, ald;lar. Paraliyas; d;;t;, o bast; ;st;n;... da onu g;t;rd;l;r bilinm;z er;. Yok! Taa beter: bilerim nereyi! Sveti k;z;n,-onnar dedi te o betfal; kal;y; inkvizi;iyan;n zindana Trianaya...
    Baltasar: (kendini pek depre;tirip)
    -Sveti Ev;... o er; deerl;r Sveti Ev, senyora, Sveti Ev, diil zindan. ;;k;r et Allaha hem Madonnaya, ani var ;l; insannar, ang;lar;...
    Madama onu sesl;mer. Annad;r.
    Madama:
    -Onnar b;t;n kasabay; daal;;t;lar. Herbir sokaa sard;lar. Onnar hererd;, beni da koolard;lar. B;n g;rd;m, nic; onnar hayd;rlar adamnar; hem kar;lar;. Inkvizi;iya kalesind; da hepsi pen;erl;r ;avklan. Onnar zeetleycekl;r onu, sora da yak;c;klar onu Fernandoy;. S;l; Don Kristobal n;b;;m b;n?
    Kristobal;n elleri titirer, ama madamaya d;ker ;arap. Deer: T;, al, i;... B;n san;r;m ki oldu yann;;l;k. Ee, Don Fernando...(Baltasara)S;n, art;k bilersin onu, e! Art;k bez-belli bilersin onu. (Baltasar d;r;k) Bilerim b;n onu. Bilerim, ani birseret o konaklad; eretiin birisini, ang;s;n; aarard; Sveti Tribunal. (Madama h;zlan;r onun uuruna), geyip: ;l;, ;l;, Don Baltasar. Siz ann;rs;n;z niceydi o iyi cann;, iyi ;rekli adamd;. Sveti Ana-k;z, ne;in b;n deerim «vard;» «adamd;». Aman, o gid;rdi ba;kabak, paraliyas;z, yaln;z, geerid;n da, illerd;n da, yannar;nda – onnard;... Aman, aman! [1 «Aman, aman!» - мы считаем нужным, передать именно этим восклицанием горькое  и трагическое переживание жены (Мадамa) за мужа, которого убили в Святейшем Трибунале инквизиции.] O da yap-yaln;zd;.
    Madaman;n yan;na topla;;rlar musaafirl;r. Hepsi fisir-fisirde;er. Sora da:
    ;i;man senyor:
    -B;n deerim siz; al;n paraliyalarn;z; da – ev;!
    Bu evd; ate;; kok;r.
    ;i;man senyora: (sevineer;k)
    -Siz bak;n;z, nic; Don Rodrigo kaybetti benezini, oldu bim-biaz: Bana geler, ani var bir ;;p;.
    Hepsi ;;k;r gitm;;, ama Madama kal;r. Onun yan;nda Don de Santa-Kristobal, Diego, Baltasar, Inessa, R;yi. Onun ard;nda sakl; erd; bir kiyat.
    Inessa:
    -Benim g;z;l dostum, sevgili yavklucuum! Ne oldu sana? S;n oldun bim-biaz, sans;n camdan yap;l;ys;n.
    R;yi:
    -Bana bu i;l;r iyi gelmedi, ani b;l; av;am doldu kah;rlan, bu pek k;t; i;, k;t; n;;an.
    Inessa:
    -Bana sa bi;ey bu d;nned; g;r;nmer send;n, R;yi, kare. Ama s;n bend;n na;i sa sakl;;rs;n.
    R;yi: (istem;z)
    -Ii, er ist;rs;n bilm;; Don Fernando benim ii dostumdu.(sustu, ama sora gen;...) Inessa, ne var nic; s;n s;l;y;sin, er b;n, er b;n...
    Inessa:
    -Ne s;n?
    R;yi:
    -Sora, sora s;leyc;m, ;indi burada Baltasar.
    Diego yard;m eder gitm;; Madamaya yukar; sol taraftak; odaya. Onnar;n ard;na giderl;r Don de Santa-Kristobal, Baltasar...
    Don de Santa-Kristobal:
    -Ii, ama Baltasar, nereyi o gicek gec; vak;d;? Yaln;z, ;;nk;m o...
    Baltasar:
    -Senyor boba, b;n deerim, ani o saklan;r Sveti Tribunal;n izmet;ilerind;n. S;n var nic; zoorlan beni sokas;n bir kabaata, ama l;;z;m olsun benim dediim.
    Don de Santa-Kristobal:
    -Ne? Eter, eter, osa bu evd; b;n dilim saabi? (gider sol tarafta odaya)
    Baltasar:
    -Senyor boba, b;n s;leerim, ani b;n l;;z;m, b;n l;;z;m, senyor boba!
    Baltasar dur;r d;;;n;kl; hem d;r;k. Sora gider saa tarafa, nered; Inessa hem R;yi. R;yi bakmadaan Baltasara, h;zl; gider i;anna, ev;.
    Baltasar:
    -Gitti ist;mer... Inessa. (Ama Inessa sus;r) Inessa, s;n bils;n, nic; bana zoor ;indi. Saat ;rer, da onnar urc;k oniki, Inessa! (Enikunu al;r onun elini) Bekim nezamansa, b;n demerim ;indi, bekim nezamansa siz kay;l olursun pay almaa... benimn;n...
    Inessa dart;r elini ondan da sakl;r onu ard;na. Yokl;;r o kiyad;, ani saklad;yd; R;yi. Al;r onu aktar;r, ani bakmas;n deeni Baltasara.
    -B;n g;cenik yalvar;r;m Don Baltasar, ama brakarsan;z beni yaln;z, pek sevin;;rim. Siz gen; a;;rs;n;z o laf;, ang;s;n; biz onca vak;t ac;klad;yd;k.
    Baltasar:
    -Saad; ;indi-da illeri ki;. S;leyin bana bitki ser;...
    Gen; suvazl;;r onun elini. Inessa ka;;r;r kiyad;, Baltasar onu kald;r;r.
    Inessa: (kalk;r da deer)
    -Er s;n vazge;m;san, Don Baltasar, b;n ;indi giderim send;n.
    Baltasar: (bak;p kiyada, sus;r. Sora da ;fkeli hem darg;n sor;r)
    -Kimin bu kiyat? Sizin mi? (uzad;r Inessaya kiyad;)
    Inessa:
    -Siz; o interez m;? Diil benim. (a;;r bu kiyad;, orada var n;;ann; ;izgil;r) Burada bu n;;ann; ;izgil;r var. Sans;n R;yi yaz;s;. Evet, onun...
    Baltasar: (derin korkuylan)
    -R;yi? Siz deersini, ani bu... onun R;yin mi?
    Inessa ay;fl; kald;r;r ba;;n;. Girer R;yi. G;rd; Inessan;n elind; kiyad;. Sans;n k;steklendi, kald; erind;. Bak;r kiyada derin bak;;lan. Duvar a;;r; sesl;r, ;r;y;;, silaf c;nnamas;n;.
    Inessa: (R;y;)
    -Gen; onnar! I;idermisin? B;t;n kasaba dolu onnarlan. Nesoy bu titsi gec;!
    Baltasar: (gelip kendin;)
    -Bana l;;z;m b;n tez gelc;m. S;n kapiycan m;. (yakla;;r R;y;, koyer elini omuzuna, ;per onu, bak;r er;.) ;ansora bulu;mayc;z, g;r;;meyciz. Ii gecel;r dony; Inessa! (;;k;r)
    R;yi: (H;zl; kap;r kapuy;, yakla;;r Inessay;. S;k;r onun elini) O g;rd;m;?
    Inessa:
    -Neyi? B;n annam;r;m... brak beni ac;d;rs;n.
    R;yi:
    -O g;rd;m;? G;rd;m; nesoy bu kiyat.
    Inessa:
    -Bilmerim... b;n oku ka;;rd;m o sordu kiminmi; kiyat, brak beni.
    R;yi:
    -Salerki o g;rd;.
    Inessa:
    -R;yi, ney; geler bu i;?
    R;yi:
    -Ney; mi? Bu i; ;l;, ani s;n bir ;;pesiz, kendin da bilm;z, yakt;n barut batlaan ;z;n; da bir saattan sora hepsimiz kaybelciz.
    Inessa:
    -Ama b;n ne yapt;m kabaat? ;indi siz beni korkud;rs;n;z.
    R;yi:
    -Ne, sanki siz g;rmediniz mi, ani o kiyat «Eni Zavet» ad;ndayd; Kast;lyadan. Juan Pere; ;evirdi latin dilind;n...
    Inessa:
    -Annam;r;m. «Eni Zavet»,«Evangeliya» m;...
    R;yi:
    -Fit nic; u;aks;n. Ne siz bilmersiniz mi, ani onnara deyni, Baltasara da – fit eres:
Bu Evangeliya o, ang;s;n; okudu Don Fernando, hem taa da ;zl;n ba;kalar;, ang;lar;n; b;;n ald;lar gec; vak;d;.
    Inessa:
    -R;yi, siz da m; okudunuz?
    R;yi:
    -B;n da zeer. (sus;rlar. Laflar yava;)
    Inessa:
    -Ama s;n san;rs;n, ani Baltasar... Ama bu d;;;n;kl;r – yann;;l;k. Siz bilmersiniz, ani o... a;an siz Niderlandada bulundunuz birkimsey Baltasar;n ;n;nd; sizi k;m;ledi. Da Baltasar onu du;l;  ;ard;, yaraland; da senin i;in. Yok, yok, R;yi, bu i; yok nic; olsun, hi; ;;pel;nma, ani Baltasar yaps;n sana k;t;.
    R;yi:
    -Ama b;n da bilerim, ani bir ell;n var nic; ;ld;rs;n benim i;in, ama var nic; beni da ;ld;rs;n.(i;idiler kasaban;n sadin urmalar;)
    Inessa:
    -Ya durun, o na;i sa dediydi saat i;in... tutm;r;m akl;mda. Dola;-bula; oldu ba;;mda fikirim. Hem bu kiyat, hem ani siz at;lm;;;n;z Hristozdan, Madonnadan, hem ani Baltasar varm;; nic;...
    R;yi: (darg;n hem k;zg;n)
    -Inessa, b;n at;lmad;m Hristozdan, b;n taa pek sevdim onu, ama g;z;md;n ;;kt; onnar, kim onu enig;n gerer kru;ay;. Kim ona deer Iuda, t;rm;y; kap;r onun ad;nnan, ;ld;rerl;r onun ad;nnan. ;indi gezerl;r sokaklarda onun ad;nnan.
    Bu vak;t kim sa ur;r kapuy; sokaktan.
    Inessa:
    -R;yi!
    R;yi: (sarma;;p k;za, deer)
    -Yok bi;ey, yok bi;ey, Inessa! (Sora son;r kapuda) Kim orda?
    Baltasar: (kapudan)
    -B;nim, b;nim, a;an!
    Inessa:
    -Ama orada var taa ba;ka da sesl;r R;yi, b;n korkudan titirerim.
    R;yi:
    -Yok, yok, biz; i;idildi. Orada Baltasar! Diego ;indi a;;c;k, hadi gideriz.
    Inessa:
    -B;n gid;merim.
    R;yi brak;r kiyad; da al;r kucak k;z;, g;t;rer yukar;, saa taraftan odaya. Kapuya gen; ur;rlar. Diego ilikleyr;k kop;alar;n;, gider kapuya da sor;r:
    Diego:
    -Kim siz; l;;z;m?
    Baltasar:
    -B;nim, a; kapuyu Diego! Diego a;;r, ama girer dominikan askeri.
    Dominikan: (a;;p ba;;n; ba;l;ktan)
    -Onun yan;nda Baltasar hem algusalar - inkvizi;iyan;n askerleri.
    Diego: (pul;r hem ellerini sal;r)
    -Senyor Iisus!
    Baltasar: (h;zl; yakla;;r o sakl; er;, nered; kiyat. Al;r kiyad;, verer dominikana)
    -T;, te bu kiyat.
    Dominikan:
    -Ya baksana s;n! Bu bir geced; bir on kiyat bunnardan. B;t;n kasaba ekili diavolun toomnar;nnan, da b;n san;r;m, ani
    Baltasar ;;k;r d;;ar;. B;t;n ev ayakta, a;;l;r pen;erel;r kimi erd; g;r;ner ;zl;r. Peydalan;r Don de Santa-Kristobal.
    Don de Santa-Kristobal: (dominikana)
     -Ne i;in burada var? Sizin i;iniz yann;;, benim bobam. Bu ev benim graflar;n evi Santa-Krus.

    Dominikan:
    -Senyor! Afet, ama t; Sveti Tribunal;n izini, t; ne;ad;: k;l;;, maslin dal; hem k;pek alif az;nda.Yaz;l; da «Doorluk hem miluit» alguasillar pay ol;r iki tarafa. Onnar girer i;eri sol tarafta.
    Don de Santa-Kristobal: (elleri titirer)
    -B;n annam;r;m, annam;r;m bi;ey...
    Dominikan: (g;l;mseyr;k)
    -Bekim da. Bu yaz; yaz;lm;; ;indi, te orada fener alt;nda. Ama bu ad siz; yak;n, siz; pek yalk;n.
    Kristobal bak;r yaz;y; ;;lada, sora otur;r, ama o bird;n sener, ihtiarl;r.
    Don de Santa-Kristobal:
    -Ne? Benim oolum, R;yi...
    Dominikan:
    -;l; zeer, senyor Rodrigo de Santa-Krus hem eretiin Fernando San Vesente kar;s;. (Asaa iner R;yi, ama durgun;r)
    Don de Santa-Kristobal: (sans;n kaybetmi; akl;s;n; gibi)
    -Ama, ama o k;r bu sabaa geldi. K;r ;indi geldi. B;n deerim, ani o yok, yok!
    R;yi:
    -B;n burad;yd;m, b;n Rodrigo de Santa-Krus.
    Don de Santa-Kristobal: (kalk;r, bak;r ooluna dik hem hodul)
    -Da, o! O kendi, R;yi...
    Sol taraftan odadan iner Madama sar;l; alguaslarlan...
Zanaves.
I payin bitkisi





 














II payi

    Frian Kalesind;. Al;c;k hem karann;k i;er. Dar pen;er; renkli ;i;eli. O a;;k icanna, ama g;nn; ;;la kama;l; oyn;;r ;i;ed;. Duvarda iki kara perd; toplu, olmal; onnar sakl;;r oday;.
    ;b;r   duvar;n yan;nda bir masa ;rt;l; kara kadif; beezl;n. Masan;n yan;nda d;rt sklemn;. Burada kabaatl;lar;n eri. Bir tarafta inkvizi;iyan;n sekretan;na deyni sklemn;.
    Pen;er; yan;nda dur;r iki inkvizi;iya ustas; (pala;lar). Onnar giimni kara uzun bol rubalara, ba;l;klar; kap;r ba;lar;n; hem ;zlerini. Ama ba;l;klarda g;zlerin uurunda a;;kl;k g;rm;; deyni ;nn;, aaz;n;, burnusunu.
    I usta: (pufkur;r)
    II usta:
    -S;n ne?
    I usta:
    -;l;, pek g;l;c;;m ;;kt;. D;n, ne oldu, tut;rm;s;n akl;nda? Biz onu soyundurduk, ;ekettik baalama – sarmaa o taftaya, onun da g;;slerind;n a;an f;rlad; s;d;! Fit benim ellerim;;. S;cak s;t, kar; s;d;... (sustu) Olmal; evd; k;;;; kald;...
    II usta: (sus;r)
    I usta:
    -S;n ne sus;rs;n? Sarkitmi;in burnunu.
    II usta:
    -Benim k;z;aaz;m hastaland;, te o k;;;y;.
    I usta:
    -A, o, te o, ang;s;n;n parmaa m; baal;. B;n ona bir kukla par;adan verdiydim.
    II usta:
    -;indi da onun b;t;nn; kolu ;i;ti. Ac;dan baar;;r ;l; pek, ani benim ;an;m ;aatl;;r. Gits;m taa tez ev;.
    I usta:
    -A-ha, g;r;;n evini burada! Vercekl;r sana bir y;nat L;teran k;peeni...
    II usta (pek ;fkeli):
    -Ha, b;n da gilim im;aklardan... ;l; s;k;cam ;arkta...
    I usta (yava;):
    -Sus, t; gelerl;r...
    Odaya girer Munebraga Notariuslan, sora – iki dominikan hepsind;n geeri – sekretar kiyatlan elind;, Munebrag;n slugas; - ;i;man, k;rm;z; yanakl;, ama dominikannar – sap-sar; ;zleri hem bim-biaz sa;lar; ba;;na. Notar sa kankilip. Kankilip gider iki-;; ad;m geerid;n Munebragadan.
    Notar:
    -;;sek ;avkl;, s;nm;z y;ld;z!
    Munebraga: (ustalara)
    -Siz  varnic; gid;siniz. (slugas;na) Orada var m; bir kimsey klient odas;nda?
    Sluga:
    -Senyor Baltasar ister sizi g;rm;;, ;;sek ;avkl;, sunm;z y;ld;z!
    Munebraga:
    -A-a-a, bu i; k;r erind;. Getir onu buray;. (Notara) Siz na;ey sa sordunuz, senyor Notar?
    Notar:
    -B;n ist;rd;m sormaa siz;, uydu mu siz; okumaa. ;;sek ;avkl;, s;nm;z y;ld;z, bir ;iir, ang;s;n; yazm;; fra-Sebastyano? Onun pek ac;k dili var «Tison k;l;c; ate;l;n yalab;r», bak «ate;l;n yalab;r» demi; peet;i. Ama siz da, e, nic; te o kahraman Sida.
    Munebraga:
    -Belliki o diil Petrarka! (;;kar;p c;b;nd;n bir ;z;m, koyer aaz;na) Belliki peet;i Klisenin dooru adam;, onun i;in o taa paal; Petrarkadan. Ah, fra-Pedro, ;;k;r ederim seni o karaku; i;in. S;n ann;rm;s;n, ani karaku; s;kl;k eder «Te-Deum».
     Notar:
     -«Te-Deum» mu! Ku;un istei;li duygusu t;rk; ;almaa. Da Te-Deum pek yakla;m;;, ah pek isteerim seslem;; onu.
    Munebraga:
    -Ne i; k;stekleer? T; bitereciyic i;imizi da giceyi bana sabaa ekmeeni yapmaa. D;n nic; g;z;l omarlar; idik biz; getirerl;r B;;k Britaniyadan, Sveti adadan. Bu  ada Allah;n izininn;n yap;l;.
    Sekretar (getirer yazd;rmaa...):
    -T; te bunnara bir izin-ate;;!
    Munebraga bakmadaan yapraa, yaz;l;r hem lafedeer:
    Munebraga:
    -...biraz k;zapd;c;z, sora da k;rm;z; biberl;n sepeleyciz. Ol;r ;l; nezetli, ani parmaklar;n; yal;ycan... hem ona bir ;arap Reyin maazalar;ndan. He! Germaniyan;n eretikleri biler ;arap yapmaa.
    Notar:
    -Eretikl;r da olur faydal;, ;l; nic; herbir i; Allah;n yapt;; gibi.
    Munebraga:
    -Ha! B;n hep unud;r;m sormaa o d;duyu Don Kristobal;.
    Notar:
    -Ne b;n s;l;medim mi, ani o alatlad; gitm;; temizlik odas;na – cendem; haz;rlamaa orada er ooluna. All;m, o pek been;rdi bu oolunu.
    Munebraga:
    -Bilmerim, bilmerim, ama bana s;l;, nekadar ondan kald;?
    Notar:
    -Irmi bin dukata yak;n. Da a;an konfiska;iya oluc;k b;t;nn; averiyas;na...
    Odaya girer Baltasar, Munebrag kalk;r ona kar;;.
    Munebraga:
    -Aferim, Baltasar. B;n ;oktan g;rmedim sizi, can;ma ;ok miluit oldu senin ettiynd;n. Siz halizd;n sevinnin ad;n;za Santa-Krus. Siz kahraman gibi korudunuz Sveti Kru;ay; hem Kliseyi, can;n;z ac;mad;...
    Baltasar:
    -;;sek ;avkl; hem s;nm;z y;ld;z Sveti cann;, b;n geldim sormaa onun i;in, n;b;r o... R;yi Don Rodrigo – benim  ;ok zaval; karda;;m.
    Munebraga:
    -Sizd;n saklam;ycam, ani bizd; var ;;p;, ani biz onu kurtaram;yc;z, zer; onun can; Satanan;n sivri t;rnaklar;nda. Sans;n demirl;n s;k;l;. Ama var umut, ani bu demiri ate; im;ad;c;k. B;;n biz ona yapc;z ;;;nc; ser; s;k;lama soru;. Er o olursa hep ;l; y;nat hem dik, k;s-k;sm;, ama alc;y;z kolayl;klar; hem tertipleri.
    Baltasar (h;zl; kalk;r):
    -;;sek ;avkl;... Siz istersiniz onu R;yi... (sus;r).
    Munebraga:
    -Siz istediniz bir i; s;lem;; mi?
    Baltasar (Yorgun gen; otur;r erin;):
    -Yok, yok, bi;ey s;l;miyc;m.
    Munebraga:
    -Yok? Ozaman b;n s;leyc;m, bizim var kolaym;z hem doorluymuz onu yolamaa te o odaya (g;sterer te o kapuy; nereyi girdi ustalar (pala;lar). Siz da i;it;iyniz ne o s;ler hem nic; s;ler. Haydi gelin buray;. (A;;r bir kapuy; kara perdenin alt;ndan.) Burada var  bir sklemn; hem bir bo; er duvarda maasuz siirediciya deeni.
    Baltasar yava; kalk;r da yaklas;r masaya duvar yan;nda Munebraga gen; ;eker perdeyi da kald;r;p ;ancaaz;, sal;;r. Girer slugas;.
    Munebraga:
    -K;rk;nc; nomer burada m;?
    Sluga:
    -Taa sabaalind;n burada.
    Munebraga:
    -Getir onu buray;. (Oturup erin;, ;iiner iz;m.)
    Notar (yava;):
    -Siz bi;eyd;n korkm;rs;n;z m;, S;nm;z y;ld;z? Bur nic; olsun bir yann;;l;k. (Ba;;nnan g;sterer sakl; kapuya.)
    Munebraga:
    -Yann;;l;k m;? Yok, b;n san;r;m, ani te o taa pek ak;llanc;k, ne;in ki biz i;imiz gider Sveti yaz;ya g;r;: doorluk hem miluetlik. (Na s;n da dat iz;m tehesi.) Bu maavi ;z;md;n getirilm; Malagadan. Er senin kat;nda vars;yd; kusur, vars;yd; bo;anmak zoorun – bundan ii y;la; bulm;ycan!
    Sluga getirer R;yi. O yalnayak arestant rubas;nda.
    Munebraga:
    -Oolum benim! Ya bak tee or;y;... (g;sterer pen;erey;)
    R;yi (d;n;p):
    -Nic; pek maavi g;k! (Kap;r g;zlerini. Da sora a;;p, d;ner masaya. B;l; i;t;n.) B;n suuldum.
    Munebraga:
    -Oolum benim! Biz isteriz, ani senin can;n olsun b;l; s;lada, diil kap-karann;k erd;, ate;t;. Send; var taa vak;t d;s;nm;; da pokait olmaa. Hem var yolcaaz da: s;l; biz; ;l; temiz doorluyu nic; te bu maavilik.
    R;yi:
    -Hi; kimseya Santa-Kruslardan alm;yc;k koruntu erin; yalanc;l;;.
    Munebraga:
    -Ii, hey, taa da isl;;, e! Ozaman s;l; bana:  s;n bilermisin, bizim ;;lal; cann; kingin izinni, ani herbirini, ang;s; ok;r, sat;r, yaz;r aalim; deyni te bu kiyad;. (Al;r iren;k) g;sterer onu. B;l; insan; l;;z;m kesm;;, ekida yakmaa ate;t;, ;;afotta eki da derin kuyuda? S;n bilermisin bu i;i?
    R;yi (Daptur geler):
    -Bilerim bu izini.
    Munebraga:
    -Ii ozaman s;n kay;l olcan, ani isteip girdin eres g;nahlara. A;;k g;zl;n bast;n Satan;n yoluna.
    R;yi (;indi o taa yava;):
    -Benim yolum diil Satanaya dooru, ama o Hristoza dooru.
    Munebraga (yap;r b;;k protest, ;fkelenm;k):
    -Hepsiniz i;ittiniz mi? Ya, ne o deer! O ak;ldan ;;km;;! Senin yolun Hristoza sa, ozaman bizim yolumuz Satanaya m;? S;n say;rs;n, ani Sveti Klis; hi; dilim d;nmer s;lem;;, ani... hi; s;lenir mi b;l; k;t; Klisey;! Sekretar yaz, ani bu Klisey k;t;ler!
    fra-Pedro (Dominikan):
    -Yoktur bu i; i;idildii.
    R;yi: (hep taa yava;)
    -Siz dii;tirdiniz benim s;zlerini maanas;n;. B;n d;;rdim herkeret, ;indi da deerim, ani Hristozun yolundan b;n at;lm;r;m.
    Munebraga:
    -Ama Klis; hem biz deeriz, ani s;n d;;m;;;n eres k;t;s;n;, da yananm;rs;n, ozaman geler, ani Klis; yann;; yap;r. S;n y;nanm;rs;n, ani Klis; dooru s;ler, o aldad;r
    fra-Nunyo (Dominikan saa taraftan Munebragan):
    -Bu i; bez-belli.
    fra-Pedro (k;zg;n, ;fkeli):
    -K;smetsiz hem zaval;. Er Klis; deidi, ani bend; saad; bir g;z, b;n y;nanc;yd;m bu lafa da. B;n derind;n bilerim, ani Klis; yok nic; yalan s;lesin, yann;; ;retsin. Ama s;n k;smetsiz hem zaval;ys;n...
    R;yi:
    -;l; zeer, b;n bilerim derind;n, ani var iki g;z;m. Da iki g;z;mn;n bilerim, ani te bu kiyatta - dooru Hristozun ;;retmesi.
    fra-Pedro (Bar;r ;;vd;r;k gibi):
    -Sus! Bu i;i Dyavol sana s;ler kulaana! B;n da t; g;rerim, g;rerim, nic; onun bradiva;al; dudaklar; a;;l;p – kapan;r. Bu evd;n y;rak, beni da bu gec;...
    Munebraga:
    -Yava; olun fra-Pedro! (R;y;) Oolum benim! S;n anna bir i;i, ani biz severiz seni, ;l; nic; boba sever acemi oolunu. Ama senin dikliind;n can;m kannan d;k;ler. Anna bir i;i seni kurtar;r pokait olmaa. Er s;n pokait olursan, nic; senin dikliin, varnic; ate;t; yanars;n. Ama ol pokait, at;l erest;n, isteip, ak;llan, fikirl;n...
    R;yi:
    -B;n yok fayda, yok.
    Munebraga:
    -S;n sesl;medin benim bitki laf;m;. Bir k;sac;k zeetlenm;klan, s;n s;nd;rl;n g;nah;n;. Ama temizlikt;n sora s;n ge;ic;n Hristozun padi;aal;y;na. Pokait ol, pokait ol!
    R;yi:
    -Yok ne;in b;n pokait ol;;m.
    Munebraga (kald;r;r ellerini yukar;, ;ekeder okumaa molitfa.):
    -Sveti k;z-Mariya, yard;mc; ol bana im;atmaa bu olan;n ta; can;n;! (;;k;r erind;n masadan da diz;ok;p R;yin ;n;nd;, titereyak sesl;n, yalvar;r) Oolum benim! B;n diz;ok;p ;n;nd;, yalvar;r;m sana, pokait ol! S;n g;rersin mi benim ya;lar;m; g;zlerimd;... Yap biz; bir «a se ;ndura» bir «a se fa;e bir mil;»2, ozaman s;n hem kendin kurtulcan, hem da bizi da kurtarcan.
    R;yi: (sava;;p onu kald;rmaa, ama kendida «a zdvun;ina s;n;tat;»3…boz;r saa ho;unu.) Kalk;n, kalk;n erd;n... B;n... (sora – dominiklara)Yard;m edin bana onu kald;rmaa...
    Munebraga:
    -Kalkm;ycam taa demed;n biz; «a se k;u!» «s;nt vinovat».
    R;yi (букв. «A jura kredin;e»):
    -Emin ederim Sveti Kru;aya! Er b;n duyarsam, ani... Ama b;n verm;m  b;l; emini.
    Munebraga (kalk;r, da deer sekretar;):
    -Yaz anu o y;nat hem «a se ;ndi;cit» «a se ;nver;una... a se ;nk;p;;ina»4 ylanc;l;klan emin etti Sveti Kru;eylan. B;n s;;lerim  «durere hem m;hnire» can;mda, ani biz; kal;r saadec;m... (;ki ser; saller ;ancaz;. Girer ustalar.) Getirin strumentleri. Ama siz da fra-Nunyo, annat ona, ani o beni zeetleri okadar, ani b;n kaybettim kuvedimi.
    fra-Nunyo (a;an getirdil;r strumentleri, erif deer):
    -Seni koyc;klar te bu merdiven;, senyor Rodrigo. Ellerni baal;yc;klar te burada, yukarda. Ayaklar;n; baal;yc;klar te bu ;at;ya. Ama te bunu g;rermisin? Bu ;;k;r;k. Da ;;k;r;kla seni ;ekicekl;r a;aa, ;ekicekl;r okadar taa kemiklerin (eklerin) ;eketmeycek ;at;rdamaa. S;nda uzaycan, uzaycan... Ama te bu sklemned; da kak;l; sivri enserl;r. (Na;eysa sileer enserlerd;n) Bunar bi;ey diil. Olmal; kald;lar kimd;nsa... par;alar insan etind;n. Seni enikunu sarc;klar te bu sklemney;. Gizm; yoktu mu send;? Yok! Pek isl;;, senin ayaklar;n olc;klar te burada kalubda kalubun alt;nda olc;k bir sini koorlan, tabannar;n; yal;yc;z oloylan, da y;s;d;yc;z okadar taa derin tabannar;nda ;atl;yncak... a;;l;c;k kemiklerin. Ama er s;n hep susars;yd;n, bizim ustalar sana giidirieek te bu ;izmereri da. Onnar sana gelcek biraz da b;;k. Ama te burada var bir ;urup, ama onu ;evirir - san, all;m s;n al;ycan, ne;in deyni ;izmerl;r geler s;k;... (R;yi yakla;;r kabaatl; erin;.) Ama fra-Nunyo hep annad;r: te burada var su. Su hem bir par;a beez. Beezl;n ustalar kap;yc;k  senin  burnunu hem aaz;n;.   Da yukardan d;k;c;kl;r su.   S;n t;kan;can,             
 [2«a se ;ndura», «a se fa;e bir mil;» (стр.405) (с молдавского языка) (Русско-молдавский словарь)
3«a zdvun;ina s;n;tat;» (стр.384) (с молдавского языка) (Русско-молдавский словарь)
4«a se ;ndi;cit» «a se ;nver;una... a se ;nk;p;;ina» (стр.468) (с молдавского языка) ]
buulucan da isteycan saadec;m bir soluk, bir yudum soluk. Ama er s;n ist;rsan kurtulmaa, g;ster biz; elinn;n, ani kay;ls;n pokait olmaa... ozaman biz...
    Munebraga:
    -Eteer. G;rerim, ani o kay;l, ;l; mi, benim oolum?
    R;yi (pek yava;):
    -B;l; i;l;rl;n beni var nic; getir;siniz kay;llaa en k;t; i;ler;. Zeetlem;kl;n b;n var nic; deyim, ani ;isus Hristozu ;ld;rd;m b;n, k;r b;n diil ba;kas;. Ama ertesi g;n b;n deyc;m siz;, ani benim kabaat;m yok, b;n Hristozun nasat;na basmad;m.
    Munebraga:
    -Ama ;l; mi? (Yakla;;r zeet tertiplerin; da blagoslavit eder onnar;.) (Okuy;p molitfas;n;, deer.) Allah;n hem Sveti Dominika ad;na... (Deer ustalara.) Al;n onu. (Onnar al;rlar R;yi.)
    fra-Nunyo (Munebragay;):
    -Bizim ustalar ;ekedinc;k i;ini, R;y; s;lem;; l;;z;m, ani onun bobas;... ann;rm;s;n, ani o yok, ani bobas; yok d;nned;. Bu laf onun y;natl;; s;ncek, ustalara da oluc;k taa kolay onu k;rmaa.
    Munebraga:
    -Siz fikirliyniz nic; y;lan. (Sora – ustalara...) Hey, ya durun! Oolum, taa diil ge;, senin boban;n hat;rn; g;r;, ang;s; ;l; ;ansoram.
    R;yi (h;zlan;r ustalardan sava;;r kurtulmaa):
    -O ;l; m;? ;l; m;?
    Munebraga (kah;rl;):
    -;l;! ;l; da var, asl; bu i;. O ;ld; zeetlemekt;n, ama ;ld;rd;n boban; s;n!
    R;yi:
    -B;n mi? Yok, diil b;n, siz hem sizin Baltasar... O ;ld;rd; bobam;. O, o ;ld;rd; (Ona soluk eti;mer). O kara duygulu adam, yalanc; adam, ;ok g;rd; benim ;nessam;.
    Baltasar (o dur;r sakl; perd; ard;nda):
    -Sora ;;k;r ;z; yalan, yalan! Sus! S;n bilmersin nic; b;n bu i;leri can;mda ge;irdim.
    Masadan hepsi kalk;r. Hepsi debre;ik hem duygulu.
    R;yi:
    -A-a! Ama s;n te orada sesledin! S;n hep illerlesin! ;ilik i;in bizim Santa-Kruslar;n soy ad; «;lleri, hep illeri!» diilmi dooru!
    Baltasar:
    -Sus!
    Notar (Munebragay;):
    -B;n dedim mi! ;l; da var!
    Munebraga h;zl; ol;r R;yin hem Baltasar;n aras;nda.
    Munebraga (ustalara):
    -Al;n onu ;apuk, h;zl; al;n!
    R;yi:
    -B;n kendim gec;m. Ama ;indi g;rd;yl;n adam; sizin aran;zda, b;n hi; bir da laf s;l;meyc;m.
    O gider ustalarlan. Baltasar aar cann; ;;ker sklemney;, kabaatl; olannara deyni.
    Munebraga:
    -Ah, don Baltasar! Benim var ;;p;m, ani siz bozdunuz bizim i;imizi. Ama ge;in da oturun te buray;, o er diil sizin i;in taa.
    Baltasar:
    -Bilmerim, bekim k;r bu sklemned;...
    Munebraga:
    -Tutun kendinizi s;k; don Baltasar. B;n ann;r;m, ani siz; diil pek kolay. Getir akl;na ne demi; Yuda Hristoza.
    Baltasar (kald;r;r ba;;n;, seslener):
    -Ya durun, durun.
    Notar:
    -Yok bi;ey, burada duvarlar pek kal;n, kapu da, sana ;l; geldi.
    Baltasar (Munebragay;):
    -Yalvar;r;m durgut bu i;i, yalvar;r;m. 
    Munebraga (d;r;k):
    -B;n tan;yam;r;m sizi don Baltasar!Siz kar;;;rs;n;z Sveti Tribunal;n i;lerin; mi? Durgutmaa zeetlemeyi mi?
    Baltasar:
    -;l;,;l; zeer. Benim akl;m verdi derin ak;l. Ne;in deeni o hi; bi;ey s;l;meycek. B;n bilerim onu. Varnic; onu ;;zm;; ba;kat;rl;.
    Munebraga:
    -Taa m; faydal; zeetlemekt;n? ;nanm;r;m, don senyor.
    Baltasar:
    -;l; zeer, ;indi siz g;rceyniz kendiniz da. Saad; durgudun zeetlemeyi.
    Munebraga (k;s;p omuzlar;n;):
    -;sl;;. (;ki s;ra ur;r ;ana. ;z; ;;k;r II usta. Siler ;z;nd;n terini.) Durgudun, durgudun ;indilik.
    II usta:
    -;ansora durgutmaa m;?
    Munebraga:
    -B;n dedim.
    Usta gider.
    Baltasar:
    -Benim karda;;mda var yavklu ;nessa, o k;r demin s;ledi ad;n;.
    Munebraga (sans;n interes oldu):
    -A-a! Ama gelinimi?
    Baltasar:
    -O kay;l cann; verm;; saad; kurtars;n yavklusunu R;yi. Da ona l;;m verm;; umut, ani er Rodriga  pokait olursa, ona baa;l;yc;z ya;amak.
    Munebraga:
    -Don Baltasar, siz b;;n pek d;;k;n duygulan. Bu i; bana pek fas;l geler. Neuceli b;n mi l;;z;m siz; annad;;m, ani eretikleri prost etmeriz. Onnar;n g;;desini kurtar;sak, cann; brak;r;z ;b;r;n elin;.
    Baltasar:
    -Siz beni dooru annamad;n;z. B;n dedim «saad; verm;; umut».
    Munebraga:
    -Verm;; umut mu?
    Baltasar:
    -O benim karda;;m, b;n severim onu, onun cann; kurtarmaa deyni, can; paal; bana.
    Munebraga:
    -Don Baltasar, prost et beni, b;n ;;pelendim, ani s;n... ama b;n annad;m seni. Annad;m, senin fikirin ;;sek pek dooru. Biz yar;n, yar;n deneyciz bu i;i. Ama ;indi senyorlar bitiriciz bu i;i. Da gidelim benimn;n a; odas;na.
    Notar:
    -Siz hristiyan gibi erzaman «a fi modest».
    Baltasar:
    -«A mul;;mi pentru»...
    Munebraga:
    -;;itm;; da st;merim! Gideriz. (Al;r Baltasar; koltuk, giderl;r saa kanuya.) Orada olc;k pipi, ang;s;n; besledil;r alm;ylan, da ;indi onun kaurulmu; eti, sans;n ;;ya;;ndak; u;ak oloyda pi;irilmi;...
Zanaves.
II payin bitkisi















 









III payi
   

    Munebrag;n klient odas;. Pen;erel;r kanal; (;i;eli) t;rl; renkt; vitraclarlan. Ayd;nn;k i;ersei. Munebraga otur;r ;;sek mendird;. B;;k sala dolu insan. Bir tarafta dur;r bir b;l;k dominikan.
    I dominikan (;a;;p, annad;r):
    -;ih-hey, o ;l; bir av;yd;, ani ;a;;can. O (adam) atlad; pen;ered;n d;;ar; fidannara. Da biz onu k;st;rd;k k;;ey;. Da siz, bilermisiniz, o ;eketti tirmanmaa duvara, ellerinn;n tirmanmaa, sora da oturdu k;;ey;, ;z;nn;n duvara da ;eketti aalamaa. Da biz hepsimiz y;v;;t;k onun ;st;n;.
    II dominikan:
    -Belliki bu gec; senyor ;isus blagoslavit ett bizim i;imizi, ;l; nic; nezamansa etmi; galilerin bal;k;;lan;n setkas;n;: tutulsun ;ok-;ok bal;k deyni.
    Bunnar ;;k;p giderl;r, zalada kal;r fra-Pedro, fra-Nunyo. O na;eysa ;;plad;r ;b;r kulaana. 
    fra-Pedro (tamah, tamah):
    -Nered;? Nered;?
    fra-Nunyo:
    -Ti-ti don Baltasar;n yan;nda, otur;r divanda. B;t;nn; yasl; karalara giimni.
    fra-Pedro (t;k;rer):
    -Tfu! Tfu! Vade retro! Ya ne m;ndar g;zellik! Fit ;l; nic; d;nk; «sukkub». [5«sukkub» - данный термин не переводится, видимо он латино-испанского происхождения
6«primire» - (с молдавского языка) (Русско-молдавский словарь)
]
    fra-Nunyo:
    -Ya bakal;m, bekim sukkubu da yapal;m yard;mc; kliseya. O – Rodrigoy; da getirdil;r. O ;indi a;aada t; ;indi biticek primire6, da ozaman bak;cam uyc;k m;, osa uym;c;k m;.
    Bu vak;t Munebraga ;ar;r ;nkvizi;iyan;n Sekretarini.
    Sekretar (o dur;r ;;sek erd;):
    -;;sek ;avkl; b;;n ;ansoram primiriye kan;r. Kalann; o kabledicek yar;n.
    Vizitoarlar ;;k;rlar. D;;andan i;idiler ;amata. ;;vd;r;k kar; sesi.
    Kar; sesi:
    -B;n deerim siz;, ani girec;m... b;n deerim...
    Munebraga (iirenek):
    -Na;i orada ol;r? S;leyin ani...
    Kurtulup alguasillardan, bir balaban, yoluk sa;l; kar; girer i;anna da diz;;ker Munebragan;n ;nn;. Vizitoarlar durgunup kapuda, siirederl;r bu olay;.
    Kar; (t;kan;p, t;kan;p annad;r):
    -;;sek ;avkl;! Senyor! Dayanam;r;m ;ansoram g;rd;yl;n nic; bizim iynan;m;z; ;iinerl;r, al;rlar g;lm;;
    Munebraga:
    -Kalk k;z;m! Ne oldu?
   
    Kar; (hep t;kan;p, t;kan;p s;leer):
    -Senyor... Benim o esabs;z siret kocam Huan t;rkt;n ;al;m; baa;lam;; komu;uykaya Mariya. Ona – o maskaraya! O g;;sleri nic; inek elini. Ama nic; ak;ls;z, sans;n kat;r gibi fikiri.
    Munebraga:
    -Ama elin diil bizim soru;umuz, senyora!
    Kar; (o sesl;mer):
    -B;n kocama ;l; da dedim, aaman kar; nic; bir kat;r. Kocam da bana – yumuruklarlar. B;n ald;m duvardan bah;rdan d;k;lm; ;isuzun kru;as;n; da, all;m b;n istedim kocam; blagoslavit etm;;.
    Munebraga (g;ller;;k):
    -Blagoslavit mi etm;;?
    Kar;:
    -;l;, all;m! O da deli, urdu, kru;a d;;t;, beni da t;, b;t;nn;... bak... ;;r;kl;r. O beni da kepaza etti, Sveti Kru;ay; da...
    Munebraga:
    -Sizi, senyora, diil pek kolay k;st;rm;;. Ama onu, ani urmu; Kurtar;c;ya Allah;n ooluna... B;n verc;m izin kapas;nnar onu.
    Kar;:
    -Korusun sizi Allaa Anas;, senyor! Siz bizim koruntunus hem c;ba kar;lar;n arkas;... Ah, ama o Mariya b;n neyl;r yap;cam...
    Viziterlar g;l;p, ;;k;rlar. Munebraga kap;r aaz;n; basmaylan, ama sora o da g;ler sesl;n. Basma d;;er da birka; viziter h;zlan;rlar onu kald;rmaa.
    ;llerd; II grand lafederl;r:
    I grand:
    -Bak, ol;r turnir basmay;in. D;;;er de Kastro, hem Vega, hem don Mendosa – hepsi sevil kavalerleri. (g;ler)
    II grand:
    -;;, diil bu i; g;lm;;, senyor.
    I grand:
    -Ne;in diil? Bu i; pek g;z;l. ;nkvizi;iy; ;ok kaavi kuvet. Kuvetlik o bir g;zelliktir, ;n;nd; l;;z;m ;nkinare olmaa. Ergo...
    II grand:
    -Senyor, senin laflar;n pelin; kok;r, pelin dad;nda laf;n.
    Onnar gider ba;kalar;n ard;na. Sekretar, fra-Nunyo hem fra-Pedro giderl;r ba;ka oday;. Klient odas;nda kal;r Munebraga, Baltasar hem ;nessa.
    Munebraga (yakla;;r ;nessaya.):
    -B;l; mi, senyora...
    ;nessa (ac;l; sesl;n):
    -Don Baltasar dedi bana, ani siz ac;yanm;;;n;z, ;l;, ;l; pek cann;ym;;;n;s, ani verdiniz izin g;r;;iim benim yavklumnan... don Rodrigaylan...
    Munebraga:
    -D;lb;pka senyora, er b;n illeri vermidim, b;l; izin, ;indi, g;rd;yl;n sizi, verciydim ;l; izin. Ah ne g;z;l ell;r, ya ne ell;r. Deerl;n, ani k;r b;l; ell;rl;n mavritanka Ahi Galiana ;ld;rm;; cann; Nalvilosa kavalerin...
    ;nessa (utancak):
    -Siz... siz pek cann;, pek c;mertsiniz, benim bobam...
    Munebraga:
    -Ama bekim siz bu ell;rl;n kurtarc;yn;z don Rodrigayi.
    ;nessa (sevinner;k):
    -Kurtarcam m;? Siz dersiniz – b;n... Don Munebraga, sanki... Don Munebraga, yalan insan laf;, ani siz «tare aspru», «dur», «ricid» [7 «tare aspru», «dur», «ricid» - (с молдавского языка) (Русско-молдавский словарь)
]. Bu yalan - b;n g;rerim!
    Munebraga:
    -Senyora, sade sizin hat;r;n;za b;n d;nd;m, oldum ba;ka adam. Ama don Rodrigayi da yapsanaz iilik;i, cann;, ac;yann; bizim taraf;m;za! (Al;r k;z;n elini, suvazl;;r onu. ;nessa da sade daler dudaklar;n;. Sora hep sesler.) Olsa nic; siz g;reyi da pokait ed;siniz, da ozaman...
    ;nessa:
    -Da ozaman - ne?
    Munebraga:
    -Ozaman m;? Biz onu yar;nda ge;iriciz Trianadan Sveti Dominikan;n manast;r;na: don Rodrigaya olac;k taa ilin. Ama sora – bak;c;y;z. Bekim kurtar;r;z onu siz;. Belliki er o ac;k cannan cuvap verirsa hepsin; bizim soru;lara.
    ;nessa:
    -B;n ;al;;;cam yapmaa ;l; senyor de Munebraga. O pokait olac;k. Sade g;sterin onu bana.
    Munebraga:
    -B;n giderim, senyora: s;lem;; getirsinn;r onu buray;. Ama siz pek ;al;;;n o pokait olsun, siz l;;z;m bu i;i yapas;n;z. (Gider.)
    ;nessa (Baltasara):
    -Neuceli? Sanki bu, bu i; dooru mu? B;n y;nan;r;m-yananm;r;m, kork;r;m y;nanmaa. B;n sanaard;m, ani Munebraga - ... o sa ;l; da bir adam, nic; hepsi, nic; biz - prostoy bir adam. Ama ne;in, e o benim ellerimi b;l;... bitki-bitkiya benim ;;kt; fen; ;;p;m da b;n may-may alc;yd;m k;l;c;m;. B;n, ;;nk;m herzaman ta;;r;m onu yan;mda.
    Baltasar:
    -Bu k;l;;lan s;n ;ld;rciydin onu R;yi. S;n gel kendin; zer; onun ya;amas; senin elind;.
    ;nessa:
    -Ya, benim akl;ma geldi, ani o dedi «monast;r». Buradan yak;;m;r ka;maa, ama monast;rdan...
    Baltasar (sus;r).
    ;nessa:
    -B;n unuttum, ani b;n laf yap;r;m onunnan, kim kapad; R;yi Trianaya. Ama s;n beni getirdin buray; onnan g;r;;m;; da kurtarmaa onu... Ama b;n send;n da kork;r;m!
    Baltasar (sus;r).
    ;nessa (kinni sesl;n):
    -Korunun, don Baltasar! Bil ani benim kan;mda var mavr damar;. ;iliki;in Munebraga Ahu Galianu getirmedi akl;s;na. Yok nic; bi;ey olsun, yok nic;. S;n ne sus;rs;n?
    Baltasar:
    -R;yi ist;rsa kurtulmaa o l;;z;m kay;l olsun senin laf;na.
    ;nessa:
    -Senin laf;n m; garant bu i;;. Garant laf;n; – doorluk;u kavaler hem graf Santa-Kruslan;n aylesind;n koparilma, adam?
    Baltasar (;etin sesl;n):
    -Belliki! Belliki! S;n bilmersin, ani vererim yar;m d;nneyi, saade o pokait olsun, annas;n g;nah;n;, b;n onun agas;. B;n kay;l;m ney; olursa, saade o kay;l olsun, pokait olsun.
    Kapu a;;r; sesl;r.
    ;nessa:
    -B;n y;nan;r;m laf;n;.
    Baltasar:
    -Onnar... B;n bekliyc;m a;aada. (Gider i;ank; oday;.)
    Girer Munebraga. Onun ard;na iki sluga getirerl;r R;yi.
    Munebraga:
    -T; senyora! B;n vererim bu y;nad; sizin m;n;z ellerniz;. Da, olmal;, s;n istersin kalmaa onnan ;z-ba-;z yaln;z?
    ;nessa:
    -Belliki, er olursa, er yak;;arsa...
    Munebraga:
    -Bizim ustav izin vermer bu i;;, ama siz; deyni senyora... (Slugalara.) Gidin. (Sora da ;nessay;.) A;an biticek g;r;;m; laf;n;z – urun te bu kapuy; bana. Ama alatl;y;n.
    ;nessa hem R;yi otur;rlar divanda. ;nessa lafs;z sarma;;r R;y; da ;eker onun ba;;n; g;;s;n;. Pauza.
    ;nessa:
    -Zaval; benim, benim m;n;z ;ocucaam... Prost et beni, ani b;n b;l;... ama ;indi s;n bana nic; biricik bir evlat, benim evlad;m. (Pauza.) Er s;n bils;n nic; b;n bu vak;tta zeetlendim, uyku uyumad;m, b;t;n gecel;r odada dozdoland;m k;;ed;n-k;;ey;. Hep bir i;i;in, ne;in deeni b;n te bu ellerimn;n ald;m, o sakl; nl;; altindan o kiad;. Da b;n l;;z;m...
    R;yi:
    -;nessa, sus, diil l;;z;m lafetm;;... B;n lafed;merim... Anna beni – b;n yatt;m saman ;st;nd; patkannar aras;nda. Da ;indi ans;zdan bana g;n ;;las; urdu. Siz yan;mdas;n;z. ;nessa, b;n sans;n d;s;ndiim, ya b;n uyan;rsam, da hepsi...
    ;nessa:
    -Zaval; benim evlad;m! Ama sesl;, nic; d;;ler benim can;m.
    R;yi (sans;n sesingeler can d;;lmesin;):
    -;nessa! (Sar;l;p o er;, nered;n sesl;;rd; can d;;lmesini.) ;nessa! Sanki bu bitki g;r;;memiz mi? (;nessa gen; ;eker onun ba;;n; kendinis;.) N;bers;n s;n? ;indi yakadar b;n sar;l;yd;m tenek; kalublara, ama ;indi...
    ;nessa:
    -Diil l;;z;m tenek; kalublar sana, s;n benim yan;mdays;n korkma, korkma diil bitki ser;. Biz kurtar;c;z seni. ;;idermisin – kurtar;c;z. Onun i;in b;n burada dur;r;m.
    R;yi:
    -Kurtac;;z m;? Kim o - «biz»?
    ;nessa:
    -B;n hem Baltasar.
    R;yi (d;r;k-dars;k):
    -Baltasar?
    ;nessa:
    -Da, ;l; zeer! O d;zd; bu bulu;mai. Bana geler, o pek pi;man ol;;r hem zeetlener... O ;al;;t; biz g;r;;elim deeni, b;n k;r ;indi lafettim Munebragaylan...
    R;yi:
    -;nessa, ne;in siz... Olmal;, siz istediniz yalannan beni kurtarmaa? Diil l;;z;m b;l; i; bana. B;n s;na;t;m d;;;nm;;, ani b;n tezd;...
    ;nessa:
    -R;yi, miliciim, siz beni yananm;rs;n;z? Bak bana doorudan, bak bana. Sanki hi; bi;ey mi s;n annamad;n?
    R;yi (enikunu):
    -;l;, ;l;, sans;n... (Sall;;r ba;;n;.) Yok, bu i; olmaz. B;n bilerim onnar;, yok, yok.
    ;nessa:
    -Baltasar k;r ;indi burada verdi laf;n;, ani er s;n yaparsan ;l;, nic; b;n dec;m - sizi kurtarc;klar. Ann;rm;s;n: o verdi laf;n;. Ne o at;lc;k laf;ndan m;? Munebraga da adad; bana...
    R;yi:
    -Ah, pek bilerim onnar;n kurtarmas;n;!
    ;nessa:
    -Hadi, k;r s;n olsan dooru, ama b;n laf; s;;lerim, ani Baltasar kendi adamas;n; - s;z;n; verdi. ;;nk;m laf erind; kal;r: Munebraga adad; bana, ani yar;n seni ge;iricek Sveti Dominikan;n manast;r;na. Oradanda... (Yava;) R;yi... siz ann;rm;s;n;z? - oradanda siz varnic;...
    R;yi (sans;n sevindi):
    -Manast;ra m;? Ya, ya dur... Ama bend;n ne l;;z;m?
    ;nessa:
    -R;yi, hi; diil ;ok, ;l; - biraz, aaz – bu;uk bir i; saade s;l; onnara, ani onnar;n ;;pesi yann;;, ani ;indi siz ann;rs;n;z kendi yann;;l;yn;z; (Yalvararak.) R;yi!
    R;yi (kah;rsak hem d;r;k):
    -Kendimi mi bildiriim? Pokait m; olaim?
   

    ;nessa:
    -R;yi, ya sesl; beni. Er onnar ;ld;r;rsalar seni, b;n da ya;am;ycam. B;n taa o g;n; kendimi ;ld;rc;m. S;n bilersin, ani b;n laf;m; l;zger; saurtm;r;m.
    R;yi:
    -;nessa, ne esers;n ba;;ma? Ne yap;rs;n bana?
    ;nessa:
    -R;yi, ya sesl; beni. Sanki s;n varnic; ;ld;r;sin beni?
    R;yi:
    -Manast;r Sveti Dominika m;? B;n tut;r;m akl;mda, ani don Pablo ka;t; ordan. ;nessa! (Al;r k;z;n elini.) B;n tut;r;m akl;mda bu i;i.
    ;nessa:
    -B;n ensedim! B;n g;rerim, ani seni kurtard;m...
    R;yi (yava;):
    -;nessa, sizd; benimn;n barabar, birlikt;ysin? A;an b;n kurtulucam - biz giceyz barabar buradan?
    ;nessa:
    -;l;, ;l; R;yi, ;l;!
    R;yi:
    -Da ka;;c;z pek uzak erler;... Orada bulc;z bizim Eldoradomuzu... Pek uzaa giceyz bunnardan hem onnar;n strumentlerind;n...
    ;nessa:
    -R;yi, miliciim, unut onnar;, tut akl;nda pek tez. (Kalk;r gitm;;.)
    R;yi (Sar;l;r k;za hem ;per onu.):
    -Bitki ser; g;r;;eriz...
    ;nessa:
    -Diil, R;yi, diil bitki ser;. B;n bilerim, ani tezd; bulu;;c;z, ama diil b;l; erd; - hepsi oluc;k ba;ka t;rl;... (Yakla;er kapuy;, kimsa urer.)
    Munebraga (girip, sorer):
    -Nic; senyora?
    ;nessa (seviner;k):
    -O kay;l!
    Munebraga:
    -Senyora, b;n demedim mi, ani bu m;n;z el;r... B;n annad;m, ani baarli bir kar; l;;z;m olsun Sveti Tribunal;n azas;. Ozaman bizim i;imiz olucek taa ilin hepsin;, kimi biz isteris kurtarmaa diavolun elind;n... (;nessa ;zener ;;kmaa, ama Munebraga bak;p a;;k kapuya, kimisa ;aar;r) Buray;,buray;,al l;;z;mk; kiatlar; da.
    Girer sekretar, fra-Pedro hem fra-Nunyo.
    fra-Nunyo:
    -Senyor Rodrigo, siz d;s;nd;n;z mi, ist;mersiniz mi bizi zeetlem;; y;natl;;nnan?
    R;yi:
    -Da!
    Munebraga:
    -Siz annerm;s;n;z, ani d;;t;n;z hatal; eres;?
   
    R;yi:
    -Da! Belliki.
    Munebraga (Sekretar;):
    -Yaz;n! T; g;rd;nm;, nic; kolay ;;z;m. (;nessaya.) ;;k;r ederim Tribunal;n ad;nnan, senyora. B;;n pazarertesi... nezaman bizd; autodafe?
    Sekretar:
    -Per;embey;.
    Munebraga:
    -B;;n ;ansora ge;, senyora. Hem da, av;ama biz taa bir ser; lafediciyiz don Rodrigaylan. Ama yar;n, b;n ad;r;m,ani o olucek Sveti Dominikan;n manast;r;nda.
    ;nessa:
    -Senyor! ;ok ;;k;r ederim sizi! ;indi b;n gic;m buradan da bu ilkyaz b;n g;r;c;m ba;;elerd; ;icekleri. Kal saal;klan, Rodrigo, yar;n s;n olucan manast;rda.
    R;yi (pek kah;rl;):
    -;nessa! (Slugalar al;rlar onu, onnar gider.)
    Munebraga (;nessaya.):
    -Buray;. Sekretar, ge;irin senyor;y;.
    fra-Pedro:
    -Kurtuldu! Allaa iidir, ama onu kurtard; te o ell;r, ang;lar;n; sever diavul.
Zanaves.
III payin bitkisi















 






   
IV payi [;Примечание: Ввиду того, что эта часть перегружена массовым скоплением персонажей, мы считаем уместным сократить действия, а оставить только те эпизоды, в которых учавствуют основные (главные) персонажи.]

    Sevily; meydan;. ;llerki klanda Sveti Ev – Triana kalesi. O boyal; kara boyilan. Taa yak;nda - kvemadero: ta;tan yap;l; ;;seklik – ;;afot. Onun d;rt k;;esind; ulu (gigant), bak;rdan d;k;l; apostol kipular; (statuy;). Bu d;k;m;n alt;nda var a;;k kapular. G;r;nerl;r oradan b;;k-b;;k ate;l;r. Ate;l;r var a;;k kvemadero meydan;nda da. Kvemadero hem kalenin aralar;nda – ;;k;r. Dibind; – maslin hem apelsin aa;lar;. Sol tarafta ;ardakl; ev. ;ardaktan sark;r kara aba. O ;indi ;rteer king gerb;n;. ;ardaan alt;nda nasaat masalar; (tribunalar). Burada birka; koltuk (turk;ed;n) velmocalara deyni. Hepsi hem herersi kapl; kara abaylan. Evin da ba;;nda ba;kalesind;n a;;l;r tokatlar. Saa taraf;nda kvemaderodan hep ;l; kara abaylan sar;l; ;;seklik (pomost) inkvizitor hem klerikal (mold.) ;;sek pay;ndan azalara deyni. Meydan dolu insannan, b;;n per;emb; – autodaf g;n;. ;;idiler ;annar. Kvemaderonun ortas;ndan iki s;ra ;zel bek;il;r alguasil;r. ;nsan aras;nda – meyvac;lar, suuk su sat;c;lar.
    ;;idiler meyvac;l;n sesi:
    -;efteli, nar, nar al;n. (Sora da alguas;llar;n ;zba;;na.) Senyor, al te bu k;za ;efteli, bend; taa da ucuz, ama ;eftelenin p;l;zl;; ;l; tatl; nic; o k;z;n dudaklar;nda... Bak! (Suvazl;;r kendi yanaklar;n; meyvalan.)
    K;z:
    -Utanmaz! Senyor alguasil, s;l; ona gitsin...
    Kad;n meyvac;l;;:
    -T;, t; ;ansoram g;r;ner. Onnar inerl;r, t; d;nd;l;r. Ama ya ;ok bu g;n eretikl;r. Bir s;;r gibi b;;k.
    ;nsan talpas;:
    -;ndirin kap;y;, indirin onu ayaklar;ndan! (G;l;;.)
    Sol taraftan peydalaner bir ;ift: sap-sar; benezli adam, o dayan;r sopaya. Yan;nda da senyora iki torbaylan elind;. Saa tarafta ba;ka bir ;ift: tez-ter olmu; ;z; adam;n, yan;nda da senyora saurdaklan elind;.
    Senyora saurdaklan:
    -;uma babusu als;n onnar;! Ya bak sana, k;r bizim evin ;n;nd; yaps;nnar b;l; i;leri. Bu eretiklerd;n ;l; koy; urum geler. ;indi gen; duvarlar olucek kap-kara, gittapakla sora...
    Adam:
    -Sus, yava;! Vak;t ;l;, ani bilmersin kim nesoy.
    Senyora iki torbaylan:
    -Deerl;r, ani burada olmaa deeni l;;z;mm;; hak da kazanmaa. Muhterem (от тур.) demi; ki kim siiredecek autodafay;, onun gunaalar; caba silinicek k;rk g;n, ama sat;n alarsan indulgen;iyi, k;rk kepet prost olunucek.
    I grand:
    -Onnar;n bu g;n belliki pek zengin kazan;lar;: de Kastro, San-Visente, k;;;;y; Santa-Krus...
    II grand:
    -Don Rodrigo m;? Yok, senin i;in yann;;, senyor. B;n i;ittim, ani b;;k oolu, Baltasar, pek yak;nm;; Sveti Tribunala, da ona uymu; karda;;n;...
    I grand:
    -Uymu; karda;;n; Trianaya m; yollamaa. Ama ate;l;n s;nd;rm;; karda;;n fena d;;;n;klerini, ona uymam;;. Rodrigo hep ;l; kendi fikirinn;n kalm;;. Bu g;n bu bak;r apostolun buaz; t;kanc;k bu ate;li av;dan...
    II grand:
    -Yava;. Te o ;dalgo, hep neyi sa aar;r, ama da bulam;;r.
    Eretikl;r s;ra, s;ra ge;erl;r kvemaderoya...
    ;;idiler ;annar hem meyvac;n;n sesi:
    -;efteli, ;efteli, nar, nar...
    Ama onu susturer Baltasar acemi bak;;;nnan Baltasar hem ;nessa.
    ;nessa (Kald;r;r ba;;n; da g;rer kvemaderoy;, durguner.):
    -Bakamer;m...Te bu bak;r ;zl;r, da hep ;annar, ;annar...Bakamer;m...(Baltasara) Ya, sesliyiniz, s;n halizd;n mi y;nan;rs;n, ani av;am verdil;r R;y; yap;l; anatar; hem silah;, da o eti;lirdi...
    Baltasar:
    -Enikunu, bizi siiriderl;r, siz ann;rs;n;z...
    ;nessa:
    -;l;, ;l;, b;n ;indi ann;r;m, R;yi yoknic; burada olsun. Ama saade bir ak;ldan, daptur gelerim, ani o da vard; nic; olsun. Bekim... verin bana elini... ah, yok, yok diil l;;z;m. Bu g;n b;n sizi yok – g;z;m g;reyim. Okadar ;;kt;n g;z;md;n. Siz onu... yakt;n;z, ko bekim sora istediniz onu kurtarmaa...
    Baltasar:
    -Donya ;nessa, sana zor beni prost etm;;, ama ba;kat;rl; da bana uymad;. B;n l;;z;md; b;l; yap;;m. Kimsey bilmedi, nic; olcek onun bitkisi.
    ;nessa:
    -Bitkisi mi? Zeetlem;; beni.
    Baltasar:
    -Bakma bana b;l;. Ne;in, ne;in s;n geldin b;;n?
    ;nessa:
    -B;n bekl;medim zoordan, yar;na-kadar. Ama geldim g;reim, ani o yok burada, ani o - kurtuldu.
    Onnara yakla;er grandlar, da hepsi giderl;r koltuklara.
    Meyvac;yka (durup taburetkada darg;n baarer):
    -Gelerl;r! Gelerl;r!
    Askerl;r (alguasillar itirip insan; geeri, baarerlar):
    -Geeri, geeri olun!
    G;r;ner bir sincir insan. ;llerd; k;m;rc;l;r s;ngiyl;n, sora dominikannar biyaz kru;;ylan, ama sar;l; kara kuma;lan. Ama ;ocuklar, slugalar – biyazlanlan. Birka; u;ak oyn;r ate;l;n, sans;n onnar; da yak;ceklar, nic; eretikl;ri.
    ;nsan (baarer):
    -Vivat king! Vivat king!
    King m;r;lder, kimsey annam;r laf;n;. King ;ardaktan g;rer Baltasar;. O yoller ona pac;ocuu selamnan: kalks;nnar ona yukar;. Ge;er sincir insan autodafaya, ama king lafedirkana, durdular. ;nkvizi;iya kara bayraa burada. Sora ge;er onnar, kimi yak;ceklar diri. Eretikl;r giimni sar;, ;uval gibi, balahonnara. Ba;l;klarda da ;eytannar hem cendem ate;lii. Hepsinin elind; e;il mumnar yanarak. Herbirinin yan;nda asker hem iki da monaf. Onnar na;i sa s;ler eretikler;, ate;l;k yan;nda. Hepsind;n illerd; gideer bir gen; g;z;l insan. O g;ler.
    ;nsan:
    -Ya, bak;n ne g;ler, g;ler! Ya urun ona sopaylan.
    Kimsa:
    -Kar;y; m;? Baal; ellerinn;n? Sapla kendin...
    ;nsan, sinirl; k;pek gibi, h;zlaner eretiklerin ;st;n;... ama sin;ir yakla;t; kvemadero yan;na, onnar; koyerlar dizlerin; ate;lerin ;n;n;, arkas;nnan insana. King ;;ker ;ardaa. A;aada peydalaner Baltasar hem ;nessa. Baltasar eretiklerin aras;nda g;rer karda;;n; R;yi. O kaper ;nessadan bu g;r;m;.
    I grand:
    -Bak;n, bak;n don Baltasar g;rd;, g;rd;.
    II grand:
    -Senyor, biz taa iyi gidelim?
    I grand:
    -Yok, yok, burada diri insan yan;c;k.
    Sincir hep uz;r, insan geler. Herbirin yan;nda manaf ok;r molitfa. Dominikan askeri ta;erlar kipulapn; (чучела) me onnar;n, ang;lar; ;lm;; zindanda... hem onnar;n tabutlar;n;. Sar;l; sar; kuma;lan. ;nkvizitorlar giderl;r bu insan sincirin ard;na. A;an yakla;erlar kingin uuruna, Munebraga ;ekeder.
    Munebraga:
    -Mukterem (с тур) aziz, verermisin emin k;l;c;n kru;as;nda, ani siz olc;yn;z Sveti ;nkvizi;iyan;n arkas; onun d;;;;nd; eretikl;rl;n da verciyniz herbir k;t; laf;n maanas;n; biz;?
    King (;ner kru;ay; k;l;c;nda):
    -B;n vererim emin, ani olucam g;zkylak herbir k;t;y;.
    Munebraga:(insana meydanda)
    -;;ittiniz mi? Herkezi s;leycek biz; k;t;c;leri. Verin emin biz;.
    ;nsan:
    -Emin ederiz!
    Bu vak;t, eretiklerin bir pay;n; g;t;rerl;r ;ukura kvemaderonun ard;na.
    ;nsan:
    -Nereyi onnar; hayd;rlar? – ;ukura. Orada as;lma kiri;i. Haydi hepsimiz or;y;! – Yok, gitmeyc;m, ;;nk; b;n taa ;ok beenerim ate;i... Bak;n t; t; getirerl;r alifi (fakel;).
    K;m;rc;l;r getirerl;r kvemaderonun yan;na bir adam; da baalerlar bir dikili st;lba ate;in ard;nda. Kalann; sok;rlar bakardan Apostollar;n i;in; da kap;rlar demir kapular;.
    Bir kar; kvemadero kenar;nda Apostolun ;n;nd;, dayan;p ayaklar;nnan s;rey;, ist;mer girm;;. O ;;vd;r;k baarer.
    Kar;:
    -B;n pokait ol;r;m! ;st;merim girm;;! B;n pokait ol;r;m. (Onu s;r;klerl;r ;ukura.)
    ;nsan:
    -A-haa, buldun mu?
    Taa biri kald;r; elini... bak;n, bak;n...
    -B;n pokait ol;r;m,ani taa illeri at;lmad;m bu Klised;n, nered; Hristozun erin; – cellat, Allah;n da erin;...
    Munebraga (g;sterer ona, kim baarer.):
    -Kapay;n onun ;z;n; ;uvallan! Tez, tez! Ne bak;rs;n;z?
    Kvemaderoda cellatlar yakla;erlar taa bir ki;iy;, ang;s; durer dizlerind; ate;in ;n;nd;, al;rlar onu koltuktan. Bu – R;yi. Baltasar g;rer onu. ;nessa otur;r, kapal; g;zl;rd;n.
    R;yi (kvemaderoda - kurtulup cellatlardan, yakla;er kenara):
    -Roblar! Siz da bakers;n;z bunnara, bu yak;c;lara, ang;lar; sayerlar kendini hristiyan...
    ;nessa (i;idip bu laflar;, f;rleer erind;n da bir sekund deli bak;;lan baker kvemaderoya. Baarer):
    -R;yi! R;yi!
    R;yi durgunup, baker locaya, istedi na;i sa s;lem;;, ama onun ;z;n; sard;lar ;uvallan. Munebraga na;i sa baarer. ;nessa iki ell;n sarsaler Baltasar;. Herersi kar;;t;, baar;; insannar daptur geldi. Birka; adam al;rlar ;nessayi da g;t;rerl;r a;aa tokatlara...
    ;nessa:
    -Brak;n beni! B;n gic;m ona, or;y;!
    Baltasar (s;k; tutup k;z;):
    -;nessa, ;nessa.
    ;nessa (sark;p geeri onun kucaanda deen ona):
    -S;nmiysin? S;n beni aldatt;n? S;n beni da aldatt;n, onu da yakt;n? Sat;c;! Brak beni! Brak beni! Yok, yok, brak maycan m;? (O ;;kar;r korsacdan kincal; da sapleer Baltasar;.)
    Baltasar (Enikunu ;;ker a;aa.):
    -Aferim, aferim, saa ol!..
    Bu vak;t kvemaderodan t;t;n t;ter, ama hepsi ister g;rm;; nic; yaner eretikl;r. ;ki-;; ;ift sau;up bir tarafa, sava;erlar ;;kmaa ;z;... giderl;r... T;t;n kvemaderodan taa pek koyla;er...

1920 y;l
Zanaves.



s.368-400
Перевела М.А.Дурбайло май - июнь 2013г.