Йаздехьа

Резванова Айза
Йаздехьа цхьа сурт...
(Исаев Х1ароне)

Йаздехьа цхьа сурт, сурт йаздархо!
Исбаьхьчу Даймахках дагайала хиъча,
Бохь лекха ламанаш г1иллакхе девлла,
Г1ар - тата сацийна, ладоьг1уш дайча,
Сан б1аьргех къегинчу хин лазам бостуш,
Хирдар-кха, и башха, сий-ларам гойтуш!

Йаздехьа цхьа сурт, сурт йаздархо!
Даймехкан лаьттат1ехь, синкхача боькъуш,
Дас-нанас хьехначу, г1иллакхех тоьгуш,
Безаман марзонца, ирсе некъ буьллуш,
Сан б1аьргех къегинчу хин лазам бостуш,
Хирдар-кха и башха, безамах дуьйцуш!

Йаздехьа цхьа сурт, сурт йаздархо,
Са сирла 1уьйре Даймахках хьаьрчаш,
1аламан хазаллехь, са маьрша даьлча,
Маршоне кхийдинчу синойх эхь хетта,
Сан баьргех къегинчу хин лазам бостуш,
Хирдар-кха и башха, маршонах дуьйцуш!

Йаздехьа цхьа сурт, сурт йаздархо,
Даймахке безамана, дуьне делхо....
2014

Хьо воцчу йоьду со,
Кхин цкъа а хьан аз а ца хаза,
Хьан некъаш дуьту ас,
Сих хедош...  Са хьоьга ца тийса,
Хьоьга ду цхьа дехар,
1индаг1ах, сан си т1е ца хьийзаш,
Йиталахь со яха, заманца,
Кхин юха ца ийзош...

Хьо воцчу йоьду со,
Малх кхетар, ца кхетар
Бен доцуш,
Дахарехь сайн некъан,
Аьттонаш, халонаш
Ца лоьруш...
Хьоьга ду цхьа дехар,
Сан дагчохь кхин
Малхах ца г1уьттуш,
Йиталахь со яха,
Йочана, йоькхана,
Ца хоьрцуш...

Хьо воцчу йоьду со,
Мехех я дог1анех
Ца лечкъаш...
Есачу есаллех,
Сийначу паналлех
Са хьерчош...
Хьоьга ду цхьа дехар,
Нагахь хьайн сина - къа
Сох хьарчахь...
Къинт1ера валалахь,
Хьо везар ас дагчохь
Кьийларна!!!

Р.А.


Резванова Айза
Декъалчийн зама...

Сийсаза балур бац и майра к1ентий,
Заманца ламанех кхуьур ду сий!и
Бакъонан некъ къуьйссуш эгна сан вежарийн,
Дагалоьцуш дегнашчохь кхехкар ду ц1ий...

Мостаг1ий хьегна бу, доьналлех церан,
Эесехь схьа мел керча хиламийн сурт...
Элчанан юьхь ларъяр дозалла хеташ,
Собарца гайтина цара вайн дурс...

Дилхина, доьлхур ду вайн дегнаш царна,
Кхиийна бацарий уьш - м, т1амна вай...
Делахь а, ца езна юьхь1аьржо дайшна,
Ца биси уьш баха амалца лайн...

Азаллера - абаде зама ю еха,
Ткъа декъалчийн зама хан тоьхна яц...
Дуьненахь, эхартахь г1азотан декъа,
Г1иртинарш Аллах1а Шех къастор бац!!!

Ин Ша Аллах1!

Р.А.

Аьрзо, 1аш ма хилалахь...

Даржаделахь нуьцкъала т1емаш,
Б1аьрг тохалахь массанхьа...
Ялаелахь хьайца хьегнарг,
Дахаран некъ декъал бан...

Г1уоза декъала хьо вахарг,
Марша ван хьо, хьоьца тхо - ъ!!
Хьан дикане дакъа лаца,
Безам лоруш дог1ур тхо....

Вала сихха верза чу,
Гуьйре хьуна йоьлуш ю....

Лерамца Айза...

Хьо дагалоьцуш кхоллаеллачу байтийн шен - шен тайпана синкхолламаш бу,
Берахенахь дуьйна лехьийна...
Мерза сатийсам, Хьо ган лаар...
Хьан аз ца хезаш хан яьлчи, сагатдаро хоьрцучу ойланех а ю...
Шен зама йоцуш цхьа а х1ума дац...
Уьш а хилла цхьана байхьнийца кхоллаяла езаш а, кху замане кхача езаш а...
Ас уьш ериш а хьуна д1айоийтур ю...
"Сирла ойланаш,, - эр ду ас царах....
...хьоьга... Х1инца нахалахь хьан ц1е ас яьккхича товр дац.... Цхьана хенахь и таьптарш доьшучунна карор ю и къайле ас дагчохь кхаьбна йолу, хьан ц1арах...
Жимчахь кхоллаелла, цхьана заманчохь юха карла яьлла йолу къайле....
"Кхолламан къайле,, аьллачу юьхьанца.....

Ериш а ешалахь...
Хьайна хетарг язделахь....


Со йоьду д1о ара,
Басешца, хишца,
Бераллийн м1аьргонаш,
Б1аьргашца листа...
Тохара, бералла
Левзинчахь маьрша,
Д1ахеца са, архаш
яьсстина, кхарста...

Иза цхьа к1еззига сина парг1ато ялар дара, сайн дагахь дерг ца лечкъош яздан...

Х1унда хьо схьагушехь йоьду со
бераллийн хене,
Ас лоьху те стенна, сатийсам,
бераллехь тайна....
Уьду те са цига, лууш и марзо
Хьох эеян,
Я лаьа хьан дагчохь бер санна
Лаьчкъаш дог тедан??...

Хьан терго лела сан дахареь
Ойланаш къажъеш,
Сахиллалц седарчех къега и
Хьох ойла хазъеш.
Сатосуч седанах со тарлой,
Са долу серла..
Дуьне сан сих къаггал,
Там хуьлий,
Ирсах дог кхела…

Р.А.
Ц1еххьана чу хьаьдда, дистина дог1у хи санна,
Жоп деха я дала да воцуш беара т1ом...
Бехке я бехказа ца хоьржуш, ца хоьттуш цхьанга,
Къизачу боларца уьдура и хьоьшуш къам....

Г1о - орца дехарах, лехарх а дуьненан кийрахь,
Довда я ловчкъа а ца юьтуш синтемна хьег1....
Жима я воккха а, ца лоьруш бехказа, бехке,
Г1ишлош а, синош а, нохчийчохь долийра хьен...

Цу Делан мостаг1ийн хиллера цхьа кура ойла,
Ши сахьт а ца дойуш,  х1отта дан нохчийн къам гора.
Хьекъална аьртачу мостаг1ийн коьрте ца деъна,
Кхуллуш верг,  д1аоьцург, хилар Цхьаъ, ницкъ болу Дела....

Ц1еххьана мостаг1ий цец бог1уш, маршонан ц1арах,
Эгабан болийра муттийтуш мангал бу хьоькхург....
Кхетийра кхайкхаза беана некъ харцхьа хиларх,
Сий долчу дайн к1ентий, сийлаллехь хирг хилар хьоьхуш....

Я Аллах1, ницкъ лолахь доьналлех ца бохош цкъа а,
Яхь йолчу к1енташна, даима сийлаллехь баха!!!

Р.А.

Са парг1ат хир ву хьо - м,
Хьайн дагахь дерг аьлла,
Сан деган чиркх бойуш д1а...
Цу дешан ойла еш,
са парг1ат ца долуш,
со - м йиси, бодашкахь 1а...

Дог1ане ойланаш,
Малхехь сан якъийна,
Са серла даьккхина цкъа...
Бала сан лалина,
Сан дагчу тарбина,
Х1ордах ахь ди суна - м ц1а...

Со хьанах тешар ю,
Муьлха некъ лоцур бу,
Юху ас бакъ бина схьа....
Сан даго къобал веш,
Со теша 1амийнарг,
Ца кхои - ч ахь а сан са...

Р.А..
*****************
Хьо вог1ург ма хилла,
Геннара б1аьрг тоха.
Со ехачу дозанан
Синбарам буста...
Хаарий ткъа хьуна,
Цкъа мацах дуьйна схьа,
Ас лелош хилар а,
Хьайн некъан бустам?

Хьо геннахь хилар а,
Дегйовхо лоруш,
Йоккхаер ду соьца,
Ирсан да хила...
Цхьана дийнахь хьан мерза,
Мукъамаш совцахь,
Ца уьдуш соцур бу,
Са лоьру цхьамза...

Р.А.

Резванова Айза
Къонахчунна

Ма беза хиллера хьоьгара бала,
Лелийнарг ахь дагчохь, бераллехь дуьйна.
Кховдийча цунах сайга, цхьа к1еззига дакъа,
Ницкъ боцуш йисира со - м,
Когаш т1ехь латта.

Даймекан баланаш сайн дагчохь лайна,
Суна - м сайх хеттера,
Ломан т1улг хилла.
Амма ахь кхета ницкъ бели сан сина,
Со хилар бецахелг дуьстича хьан сица.

"Къонаха,, ала мотт керчар бу атта,
Г1овттур бу,  хьакъ боцурш а, буьтуш нах кхарда.
Къонахий бац совцуш, тоам беш лорах,
Уьш беха дуьненчохь, эхартан ц1арах...

Резванова Айза

Цхьа бахьна

Хьан ойланаш ю - те г1ийла,
Ирсах маьрша висина...
Сингаттаме ву - те, тийна,
Цунах дог цадаллина?

Д1о седанал генарч суна,
Х1унда къеги - те хьан са?
1а д1адолуш йисина г1ура,
Д1айов, еший, т1адмаза...

Суна - м хетта даима хьо,
Седана уллер беттаса...
Кхоллаеллий - те хьан ойла,
Хьайна улле со таръян?

Иштта делахь, и сан ирс ду,
Хьо сан дагчохь къагар а...
Цхьа бахьна ду, ас хьан амат,
Берахь дуьйна кхабар а...

Р.А.
Хьоьга ду цхьа...

Хьо воцчу йоьду со,
Кхин цкъа а хьан аз а ца хаза,
Хьан некъаш дуьту ас,
Сих хедош, са хьоьга ца тийса,
Хьоьга ду цхьа дехар,
1индаг1ах сан си т1е ца хьийзаш,
Йиталахь со яха,
Заманца кхин юха ца ийзош...

Хьо воцчу йоьду со,
Малх кхетар, ца кхетар
Бен доцуш,
Дахарехь сайн некъан,
Аьттонаш, халонаш
Ца лоьруш...
Хьоьга ду цхьа дехар,
Сан дагчохь кхин
Малхах ца г1уьттуш,
Йиталахь со яха,
Йочана, йоькхана,
Ца хоьрцуш...

Хьо воцчу йоьду со,
Махех я дог1анех
Ца лечкъаш...
Есачу есаллех,
Сийначу паналлех
Са хьерчош...
Хьоьга ду цхьа дехар,
Нагахь хьайн синкъа ас
Хьарчийнехь...
Къинт1ера валалахь,
Ас дагца доькъур ду,
Хьо иешар....
Р.А

Сан салам дац шуьга,
Яхь йелла к1иллой!
Салам ду, сийдолчу к1енташка сан!
Салам ду нохчашка,
Сийлардан мехкан,
Ц1еначу ниетца лелачарга!

Салам ду наношка,
Доьналлех буьзна..
Доьзалаш махкана кхиочарга…
Салам ду мехкаршка,
Шовданел сирла,
Тешаме ойланаш кхуллучарга!

Салам ду даггара,
Берашка нохчийн…
Дайн г1иллакх,
Ненан мотт лоручарга!
Салам ду Даймахке,
Лаьттачу оьзда,
Дайн лараш шен букът1ехь
Ларйечуьнга!

Салам дац сан шуьга,
Яхь йелла к1иллой!
Сан салам
Ц1ий ц1енчу нохчашка ду!
Даймехкан сий лардеш,
Бехачу, баьхначу,
Сийлаллехь хинболчу
К1енташка ду!!!
Р.А.

Нохчалла

Юьхь йоцчу къизалло сан дахар човхийча,
Хьо дагчохь г1оттура дог майра, нохчалла...
Мостаг1чо нуьцкъалла даш детташ хьовзийча,
Хьо майра г1оттура сан дагчохь, нохчалла...
1ожалла геннара б1аьргашчу къаьрзича,
Собарца г1оттура хьо дагчохь, нохчалла...
Хастам беш со Далла суждане яхача,
Иманца хьостура сан дог ахь, нохчалла.

Сан къоман дозалла, сий долу нохчалла,
Лаьтта хьо сан деган ч1аг1онан б1ов хилла.
Муьлххачу къийсамехь толаме кхочу со
Ахь тешам баларна, ницкъ болу нохчалла!!!

Р.А.

Сийсаза балур бац и майра к1ентий,
Заманца ламанех кхуьур ду сий!
Бакъонан некъ къуьйсуш,  эгна сан вежарийн,
Дагалоьцуш дегнашчохь кхехкар ду ц1ий...

Мостаг1ий хьегна бу, доьналлех церан,
Эесехь схьа мел керча хиламийн сурт...
Элчанан юьхь ларъяр дозалла хеташ,
Собарца гайтина цара вайн дурс...

Дилхина, доьлхур ду вайн дегнаш царна,
Кхиийна бацарий уьш - м т1амна вай...
Делахь а,  ца езна юьхь1аьржо дайшна,
Ца биси уьш баха амалца лайн...

Азаллера абаде зама ю еха,
Ткъа декъалчийн зама хан тоьхна яц...
Дуьненахь, эхартахь г1азотан декъа,
Г1иртинарш, Аллах1а Шех къастор бац!!!

Ин Ша Аллах1!

Р.А.

Г1атталахь тхан Даймохк, маьлхан са хилий,
Г1атталахь нохчичоь къагаеш хьайн...
Г1атталахь хьо Даймохк, синойн са хилий,
Доьналлехь г1атталахь г1азотан дайн!!!!

Г1атталахь хьо Даймохк, аьрзонах лаьмнийн,
Кхарстабеш хьайна чохь ира б1аьрг дайн...
Г1атталахь хьо Даймохк, 1умар тур хилий,
Г1атталахь д1а ц1анлуш амалех лайн!!

Г1атталахь, машаре к1ай кхокха хилий,
Лаьтта т1ехь хьекъадеш беркате кхаш...
Мостаг1ийн дегнашна 1аламат хилий,
Хьасталахь т1е гулбеш хьайн доьзалаш!!

Г1атталахь, тхан Даймохк, синкхача хилий,
Деба беш хьайна чохь декъала дай...
Г1атталахь, хьайн къоман турпалхой ларий,
Майрра деш тоьшалла, сийлаллех хьайн!!
Р.А.


Ас хьох ен ойланаш ю сирла,
Седарчех баттана ца къасттал...
Хьо волчу буолар до ас маса,
Хьозано х1аваэхь некъ биттал...

Сатийсам сабуьйлу сан хьо ган,
Хьо ца гуш хан ялахь дог саццал...
Синмарзо ю хьоьха д1аийна,
Хьох  къастахь са дег1ах д1акъасттал...

Хаац - кха вуй те хьо са  тийна,
Сан деган серлонгахь ца саццал...
Я ю - те хьан деган г1айренгахь,
Цхьа къайле, сан ирсах дог 1аббал....

Малхаца гуо бохуш дуьненна
Аса - м хьо лийхира ца к1адлуш...
Мацца цкъа карийча хьо сайна,
Сан синтем ахь буьйли - кх топ тайппана....

Р.А.

И дара сан ирс...

Суна лаьар -кха,  хьан б1аьргийн нур кхуолийначу лазаман орам т1е а кхаьчна, цунна д1аьвше молха а хилла, бакъийна, багийна, чим ца буьтуш и д1абайа а...

Лаьар - кха суна, хьан ойланийн юькъалехь, хьуна синтем лучу ойлане йирзина, кхин кхуола ца дуьтуш хьан б1аьргийн нур,   синтемах къегина, йериг а г1айг1анаш йашийна, хьан юьхь т1ера сингаттаман таммаг1а д1адайа а....

Суна лаьар - кха, хьуна азаллехь йазбинчу кхолламан некъех, хьан юьхьк1аййина, дахар ирсах кхелина, абаде кхаччалц хьан когийн лар ца цайойуш, хьо нуьречу йалсамане кхачо, хьан некъан аьтто хила а...

Лаьар-кх, Аллах1а къобал йинчу 1аьнарах хила, сайна долу халонан  а, аьттонан а, дакъа дицдина,  дуьненахь а, эхартахь а, хьо декъал вар цу 1аьнарца Деле доьхуш, хьала цатаь1аш, сужданехь латта а...

И дар - кх сан ирс, даима хьо ирсе гар...

Р.А.

Елар - кха со шерач арахь,
Мохехь - дорцехь шелонехь...
И хьан аз сан лере деъча,
Даге кхочуча йовхонехь....
*****
Меле ца хиллехь

Хьайн дагчу некъ боьхкуш,
Дош ахьа алахь...
Сацор бу ас сайгахь,
Сайн деган бала...
Цкъа мацах ирсана
Йоьттина г1ала,
Юьтур ас дахкарлахь
Чиркх латош, сайнна...

Цкъа наггахь са хецча
Иесе ас дажа,
Марзонан х1ол а хир
Цунна т1е товжа...
Меле сан ца хиллехь
Хьан дагчу кхачар,
Суна ма биталахь,
Ахь дагахьбаллам...

Саьхьара ца хилла,
Ойла сан цкъа а,
Ца темаш томехьа
Литтина - кх, сица...

Р.А.