Ачана Алексей Петров нерген

ИЗИЖ ГОДСЕК СЫЛНЫМУТЫМ Й;РАТЕН
Ачана, Алексей Андреевич Петров, 1935 ийын Покро кечын – 14 октябрьыште Куженер районысо Кугу Нольд;р ялеш шочын. Йоча илышыжак кугу да неле сар пагытлан да тудын деч варасе нужна жаплан логалын. Тунам икшыве-влак чыланат вийышт ситыме семын фронтлан полшаш тыршеныт: школыш коштмо жапыште авашт, акашт олмеш суртсомылкам виктареныт, эсогыл нунын семынак пиж-носким пидыныт, салтак-влаклан колтеденыт. Кен*ежымже кугыен* дене т;р колхоз пашаште тыршеныт. Мут толмашеш, Алексей Андреевичын ачажат 1941 ий гычак фронтышто лийын, аваже вич йоча дене шинчен кодын, кажне кечын колхоз пашаш коштын. Моткочак неле сар пагытлан к;рак Алексейын Зоя ш;жарже ден Сергей шольыжынат к;чык йоча ;мырышт война годым к;рылтын, а шканже кандаш ияш йочаланак воктенсе Осыпъялыште к;т;м к;таш т;н*алашыже пернен. 
Кугу сар каен шогымо пагытыште Алексей Петров Кугу Нольд;р да Шернур районысо Токтамыж школлаште тунемын. Икмыняр жап Куженер районысо Йывансола школыштат тунемын, но шымияш (тичмаш огыл кыдалаш) образованийым У Торъялысе механизаций школышто налын. Колхозышто прицепщиклан, трактористлан пашам ыштен. Витлымше ийла кыдалне Совет Армий радамыште служитлен.
Армий радам гыч п;ртылмекше, еш илыш савыртышлан к;ра, Кугу Нольд;р гыч аважын шочмо Марий Олма ялыш илаш кусненыт. Колхозышто салтак гыч п;ртылш; рвезым клат вуйлатышылан шогалтеныт. Вараже т;рл; маркан трактор денат пашам ыштен, икмыняр ий комбайнерат лийын. Тиде ялыште Алексей Андреевичлан кок п;ртымат чон*ен илашыже верештын. Кудлымшо ийла кыдалне Шернурысо автошколым тунем лектын да Й;лед;р школышто, вараже колхозыштат шоферлан пашам ыштен. Й;лед;р школышто пашам ыштымыж годым кастене тунемме школышто кыдалаш образованийым налын. 
Умбакыже ;мырж; мучко колхозышто тыршен, пенсийыш лекмыж деч ончыч икмыняр ий колхозын машинавечыштыже слесарь-влакын бригадыштым вуйлатен. Но, ынде чаманен каласаш гына перна, 1998 ий 21 октябрьыште ;мырж; лугыч лийын.
Шке гыч сылнымутым возаш ачана лучко ияшрак але тулеч ончычак ш;ман*ын. Мо-гынат, ачамын кидше дене возымо тетрадь-влак коклаште 1950 ий дене палемдыме почеламут-влакат улыт. А шкенжын каласкалымыж гыч весымат палем, ачана изиж годсекак сылнымутан литературым, поэзийым моткочак й;ратен. Эше изиж годымак, Осыпъялыште к;т;чылан коштмыж годым, ялыште к;н могай книгаже лийын, чылажымат лудын пытарен улмаш. Тунамак, очыни, семынже почеламутым ма, изирак ойлымашымат возгалаш т;н*алын.
1957 ий гыч Куженер да Шернур райгазет-влак дене, тыгак «Марий коммуна» денат пытартыш кечыж йоткеак к;рылтдым; кылым кучен шоген. Нине газетлаште утларакше тудын заметкыже, зарисовкыжо-влак, тыгак очеркшат, ойлымашыжат, почеламутшо-влакат савыкталтыныт. Шке жапыштыже поэт-влак Иван Бердинский, Аркадий Горохов, Андрей Горинов, Алексей Январев дене чак палыме лийын да нунын денат пен*гыде кылым кучен шоген. Вараже Алексей Январевшо мыйымат почеламут возаш таратен, туныктен шоген.
Ачамын ойлымаш-шамычшым веле огыл, мыскара ден почеламутшо-влакымат, мутат уке, эн сайракшым гына кызытсе илыме верышкем, Чукоткысо Билибино ола йотке, книгам лукташ шоненак поген конденам. Мый денем кушто гынат савыкталтше да але йотке нигушан савыкталт шудымо, ачамын кид дене возымо тетрадьше-влак кызыт ятырак улыт. Нунымат лишыл жапыште савыктен лукташ шоныш уло.
   Эрик ПЕТРОВ,
   Россий журналист ушем член,
   Россий писатель ушем член.