2. 3. Функциональное назначение мировоззрения и ми

2.3. Функцыянальнае прызначэнне светапогляду і светаразумення ў псіхіцы індывіда
і пытанне аб эфектыўнасці розных тыпаў светапогляду і светаразумення.

Найбольш значная функцыя светапогляду ў псіхіцы індывіда складаецца ў тым, што светапогляд з'яўляецца сродкам мадэлявання плыні падзей у жыцці ў мностве варыянтаў у тэмпе, апераджальным рэальный працяг падзей, што дазваляе загадзя выяўляць непрымальныя варыянты магчымай будучынi, выбіраць прымальныя і выпрацоўваць найлепшую - у пэўным сэнсе - лінію паводзін індывіда ў жыцці.
Паток падзей у жыцці гэта - ланцуга прычын і следстваў, якія ўтвараюць сабой сеткі наступстваў таго, што большасць прычын цягнуць за сабой множныя следства, а большасць магчымасцяў становяцца рэальнымі падзеямі пад уздзеяннем мноства прычын.
Пытанне аб адрозніванні і размежаванні розных падзей суб'ектам - гэта асаблівая тэма, якую мы разгледзім у наступным. Тым не менш пры разглядзе праблематыкі функцыянальнай эфектыўнасці розных тыпаў Светапоглядаў, не ўдаючыся ў дэталі, дастаткова прызнаць, што кожны індывід — маленькая часціца бясконцай жыцця, да таго ж абмежаваная як па працягласці свайго быцця, так і па інфармацыйнай
ёмістасці структур свайго арганізма.
Адпаведна гэтых абставінах дыскрэтны* характар светапогляду пры канчатковым наборы ўваходзячых у яго склад вобразна-музычных модуляў - сродак, якi дазваляе з некаторай дэталёвасцю адлюстраваць бясконцасць жыцця ў абмежаванасць індывід.
Разам з гэтым жыццё-бясконцы паток прычынна следчых сувязяў падзей адзін з адным.
З прычыны таго, што ў калейдоскопiчным светапоглядзе ўстойлівыя сувязі паміж кампанентамі светапогляду, абумоўленыя самімі кампанентамі і матрыцай магчымасцяў, адсутнічаюць,а часовыя сувязі няўстойлівыя і абумоўлены настроем
індывіда і патокам яго пачуццяў, то калейдоскопiчны светапогляд - дрэнная мадэль жыцця, не здольная адэкватна адлюстраваць і мадэляваць паток рэальных прычынна-следчых сувязяў падзей у жыцці. Па гэтай прычыне носьбіты калейдоскопiчнага светапогляду ў самастойным правядзенні асуджаны на большыя і частыя памылкі, і рэальна ў сваім жыцці становяцца закладнікамі абставінаў і аказваюцца ў залежнасці ад тых, хто ў сваім паводзінах абапіраецца на светапогляд,якi больш адэкватна адлюстроўвае прычынна-выніковыя сувязі падзей Жыцця ў жыццi. Па сутнасці неадэкватнасць жыцця Светапогляду і Светаразумення адных стварае аснову для таго, каб над імі валадарылі іншыя, у тым ліку і
злоўжываючы сваімі здольнасцямі і сацыяльным статусам.
Адрозненне людзей па тыпах светапогляду і светаразуменню заўсёды адчувалася таварыствамі і знаходзіла свой выраз у культурах. Так калейдоскопiчны тып светапогляду спрадвеку характарызуецца прымаўкай «у гародзе — бузіна, а ў Кіеве —
дзядзька.»… У ўкраінскай мове ў яе ёсць аналаг: "Васіль бабе - тiтка", якая ў перакладзе на беларусскую мову адзначае "Васіль — цётка жонкі", на падставе чаго можна прыйсці да "высновы", што «дзядзьку ў Кіеве завуць Васіль»…
Мазаічнае светапогляд, у якім сувязі паміж яго кампанентамі ўстойлівыя і абумоўлены самімі кампанентамі, як уяўляецца, здольна быць больш працаздольнай мадэллю Жыцця. Аднак, як было адзначана вышэй, мазаічнае светапогляд можа належаць да аднаго з двух базавых падтыпаў, кожны з якіх характарызуецца скіраванасцю развіцця мазаікі (альбо «ад агульнага да прыватнасцяў», альбо " ад прыватнасцяў да агульнага"), альбо быць камбінацыяй некалькіх мазаік, якія належаць да розных падтыпаў.
Таму паўстае пытанне: які з двух падтыпаў мазаічнага Светапогляду больш эфектыўны ў якасці суб'ектыўнай мадэлі Жыцця ў жыццi?

* Дыскрэтны, лац. - паасобны, перарываецца. г. зн. светапогляд складаецца з: 1) фрагментаў, кожны з якіх можа быць разгледжаны па-за сувязі з іншымі фрагментамі, і 2) сістэмы сувязяў, якая злучае фрагменты адзін з адным, з прычыны чаго яны ў сукупнасці і ўтвараюць светапогляд.