Хоккей берийн дийцар

 

 Школера  ц1а  вог1уш  Салманна дуьхьал йолура  Хеда.
-Салман,ахь  суна  х1ун  еъна?,-  олий. Ткъа  к1анта нанас  школе  воьдуш  деллачу  эппазах   ,шена  ца  духкуш ,хи  йистерачу  ,школана   уллорачу  базарара  цхьацца  кега-мерса  х1уманаш :  дечиг  т1ера  марзолгаш-говраш ,  я къоламаш  а- дахьара  йишина .Цкъа-цкъа  соьме  дузура  Салмана   шегара  шайнаш…Пхеа  эппазах  сом  вовшехкхетара  х1ета.Цунах  йоккхо  х1ума  йог1ура.
Йишина  ч1ог1а  дукхавезара  ваша,  догдика  адам  дара  иза, дукха  туьйранаш  а  дуьйцура  цуо  йижаршна-вежаршна.Цундела  туьйранаш  т1ехь  долу  кинижка  а  оьцура,хоржий,т1ехь  бес-бесара  сарташ  долу.
  Цкъа  юрта юккъерчу  туькана  чу  вахара  Салман,берийн  тайнигийн  туькана.Цу  чохь  ян  а  йоцуш  х1ума  яцара :тайнигаш,бехчалгийн  тотеш,берийн  пхьег1аш, машенаш,говраш, лоппаргаш. К1ант1ехь  цхьа  сом  ахча  дара.Х1ун  оьцур  ю  ца  хууш  лаьттара  к1ант  ,ойлане  ваьлла.
    Вехха  д1асахьоьжуш  лаьттира  и  г1опастана  т1ерачу  юхкучу  х1уманашка ,хьесап деш,х1ун  эцча  дика  хетара  дара  те  йишина,х1ун  йог1у  те  шена ша  к1ирнах  вовшех  тоьхначу  соьмех,бохуш.
Ц1аьххьана  б1аьрг  т1ехь  сецира  цуьнан  хоккей-ловзарна…Дийна  болуш  санна   хоккейхой.Б1аьргаш  къегира  к1ентан.
Эчиган  го  а  болуш ,кегийчу  серийн г1оьнца  хьайна  ма-тов сийна-ц1ен хоккейхой куьйга  айхьа   д1асалело  йиш  а  йолуш  беасома  гурийчохь  кечдина  ловзар.
Цхьа  к1ант  вара  х1инца  иза  шена  эца  а  эцна , д1авахале  хьожуш..
Салманан  цергех  хи делира…Т1е  а  хила  йохкэцархочуьнга  хаьттира  цуо:
-Деца ,х1ун  доьхуш  ю шун  и  хоккей?
-Пхи  туьма  доьху ,к1ант,  куьйгаш ма  1итталахь,  йог1ор  ю  ахь,-аьлла  цхьа  чамбоцуш  йист хилира  Деца-йохкархо...

Г1ийла  туькана  чуьра  аравелира  Салман,  ойланашца   охьавеара и  шайн  урамехула .«Пхи  туьма, ма  дукха  а  ду  иза  ,  маса  эппаз  ду  и ,- ша  чот  еш  лорура  цуо  ,-пхиъий,пхиъий, соьга-м  -м  иза  итт   баттахь  а  гул  лур  дац,Хедина  цхьа  а  х1ума  ца  эцча  а…Мичара  дер дара  те  пхитуьма?…»
Лулара  Хьасан  волчу  вахара  к1ант,шен  хилла  т1е1аткъам  бийца.
-Хьасан,вайн  туьканара хоккей  гиний  хьуна,д1асакхуссуш  шайба  а  йолуш,пилигаш  а  карахь  хоккейхой  а.Эх1,  и  1аламат,ма  хаза  ловзар  ду  и,пхи  туьма  доьху-кх,пхи  туьма…
 Хьасанан  а  ала  х1ума  ца  карийра,цуьнан  да  ц1ахь  а  вац  генарчу  балха  вахана  ,са  туьйсийла  к1еззиг  ду,цундела  кхин  хеттаршка  а  ца  волу  иза…
  Пхитуьма  х1етахь  ц1ен  кехат  дара т1ехь  Ленинан  сурт  а  долуш,.Доккха  ахча  дара  иза  воккхачунна  а , берана-м х1етте а…Цунах  х1ета  500 сирамкийн  ботт йог1ура ,250  булка  1аьржа  бепиг  дог1ура…дика  ахча  дара  иза-м…
Г1айг1ане  вара  оцу  деношкахь   Салман  ч1ог1а.Чу-ара  моссаза  вели  а,д1а таь1ча  а  ,ловза  вахарх,школехь-массанхьа  и  хоккей  дуьхьалара  д1а ца  йолура  цунна …Туькана  воьдий  ,б1аьрга  тухура  сих-сиха,Деле  до1а а  дора ,цхьанне  а  д1а  ма  эцийталахь  иза  ,олтй,шена  ца  йисарна  кхоьруш.
    Нене  аьлча  х1ун  дара  те?Да  ц1ахь  вац,иза  а  ву  генарчу  балха  вахана,,ненехь  хир  дац  ахча,я  хилча  а  лур  а  дац…Б1арзвелла  хьийзара  иза…Оцу  ойланашца  цкъа  д1авижча  г1ан  гира  к1антана .Кхаьрга  ненана еънера…Салман  сихха  т1оьрмиг  чухьаьжира.Т1оьрмиг  чохь ц1ен,сийна  духарш  доьхна басаршца  кечбина  дуткъачу  эчиган  хоккейхой…К1анта  т1екхетта  барт  баьккхира  Нанина.Ц1еххьана  шиб1аьрг  схьабиллира,нанас  байн  барт  баьккхинера  к1антана ,и  цициг  санна  хьаьвзина  маьнги  т1ехь  1уьллуша  а  вайна.  Цунах  къа  а  хетта…
«Алий  ас  нене,х1ан-х1а,лур  дац, я  хир  а  дац,эрна  ду,хилча  а,цуо  оьцуьйтур  яц  и  мах  а  белла  хоккей, цулле  лаха  деза  ас  чохь»-оцу ойланашца  хьалаг1аьттира  к1ант.

Дукха  ойланаш  йинчул  т1аьхьа,Салмана  сацам  бира  ,карадахь  чуьра  эца  пхитуьма,юха  охьадуьллур  долуш,вовшех а  тоьхна…
   Шифонера  чуьра  д1адоладира  таллар.Ден  костюм  киснахь  дара,кхунна  д1адиллина 1уьллуш  сана  ц1ен  кехат.
Меллаша  схьаийцира,кисана  диллира  шен,ц1еххьана  йовхо  еара  дег1е…Къола  дара  цуо  деш  дерг…
1уьйранна  школе  воьдуш,кхуо  цхьа  ойла  йора: «Везан  Дела  д1аэцна  мА  хилийталахь  и  хоккей,сихха  цунна  т1екхача  везаш  вара  Салман,х1ун  хаьа  д1а  а  яьлла  вуьсийла.
Ма-  ваххало  сиха  туькана  чу  тилира  х1ара,цхьадикка  иза-м  лаьтташ  яра…Кисанара схьа  а  даьккхина  ц1ен  пхи  туьма  д1акховдийра  Салмана ,ша  хьацарца  даьккхича  санна…
Х1инца  кхуьнан  мерза  г1енаш  къахкийна  хоккей .кхуьнан  марахь  йоллура..
«Чу  кхаьчча  д1а  эр  ду  нене…»-юха  а  ойланаш…
Хоккей  кхуо  чу  ца  яьхьира  ,ца  х1оьттира  ,иза  лулахочуьнга  Хьасане  д1айиллийтира..Х1ора  сарахь  ша  ловза  а  воьдуш,хан  йоьдура  Салманан.
Нана  шек  а  яцара  цунах,х1унда  аьлча  цуо  шен  доьзал  цкъа  а  цхьанна  а  х1уманна  т1ехь  эшна  ца  битинера,  массо  а  х1уманна  т1ехь  сема  яра  иза,нана  хиларе  терра.Ткъа  шен  беро   чуьра  ахча  оьцур  дара  аьлла-м  цунна  г1енах  а  дага  а  ца  деънера.Я  цуьнга  х1уманна  т1е  ма  кховдалахь  ала  дезаий  а  ца  хиънера…ша  массо  аг1ор лерина  кхиош  хиларна  иза  а,Хеда  а…
Гуьйре  а  т1екхечира…хох-саьрамсекх,хьаьчк1а-кхоь д1аерзоран  мур.
Салман  ше\ен къолаца  вехаш  вара.Кхуо хоккей  шозза-кхузза  чу  а  еънера ,луларчу Хьасана йитина  шегахь аьлла,,,Иза-м  юрт  юккъехула  лелаш  хиллера:Хьасана  шега хаьттича  Зиявди  ю  олуш  ,Зиявдис  1имрани  ю  олуш лелаш хиллера  хоккей ,юьртан  юкъара  а  хилла.Салмана  а  еънера шозза  чу,цуьнга-м  и  кхочуьйтуш  а  яцара,кхуьнан  къайле  хуучу  доттаг1аша,мотт  барна  ма кхоьрарий  Салман.
Цкъа  сарахьуо лула  Хьасанг1арга саг1ийна х1ума  яла  яхнера  Салманан нана  Х1азан.И хоккей  ловзош чохь  церан  бераш  гича,и  хаза  а  елла,Салманна  а эца  еза  ша  аьлла  дага деанчу  нанас  хаьттира:
-И  хоккей  вай  туьканара-м  ца  эцна  ахь  ,Зулпаъ?
-Дера  ца эцна  ас-м ,эцца  Зиявдин  ю  бохуш ,лелош  ю кхара  Х1ара,к1ордийна хьех  яьлла  суна  ,цуьнан  г1овг1а  а…
Хьадал  к1ант  д1аяккхал  и  д1алол  и  шайн  йолчаьрга…
Х1азан  цецъелира  ,Салманас-м  Хьасанан  ю  ма  элира  шега  иза ,хьенан  ю  аьлла  ша  к1анте  хаьттича. Цхьана  х1уманна  т1аьхьа  кхи  йуьйлира  иза  х1инца…
    Кесирас ,Зиявдин  нанас , шайн  яц,1имранера  ю,  элира  хоккей.
Йолаелла  Нуржан  йолчу  яхара . ..Нуржана  хоккей  Салмани  ю  бохуш, лелош  ю-кх  кхара аьлча, «лов-в»  аьлла,  ц1е  летира  ненан кийра.
 Ма-кхуьу  сихха  еара иза  чу,схьат1екхайкхира  к1ант.Оьг1азе  яра Х1азан ч1ог1а:
   -Схьадийцал  чехкка  хоккей  мичара яьлла  хьуна, ас  ларми чу  кхуссур  ма  ву  хьо  оцу  дехкашна  юккъе,ахь  бакъдерг  ца  дийцахь…
  Кхуораш  санна,  хиш охьа  девдира  к1ентан б1аьргашкара,кхеравелла  ,настаршкара  дуьйна  иэго  велира  иза, ненах ч1ог1а  оза лора  к1ант…
    Салмана  даре  дира  ша динчу  къолана. Вахана  хоккей  яхьаш  чувеара  к1ант, иза-м  тиш  а  елла  яра  дукха  хихкина.
  Оьг1аз  яханчу  Х1азана  цкъа  даггара  хьайбан- сара  туьйхира    к1ентан  настарех,юха  елха х1оьттира «ах1ий»  аьлла. К1антана  ч1ог1а  хорам  хилира  ша  нана  холчах1отторах. Ч1ог1а  дохковелира  иза, Деле  шен  гечдар  а доьхуш  .
Ненан    кхелал хала  кхин  цхьа  кхел  а   яра к1анте  хьоьжуш,Да  вара кестта  ц1а  ван  везаш… «Цуьнан  б1аьргаш  чу  муха  хьожур  ву  ша»-_ойлайира к1анта.
  Цу  дийнахь   ниййат а  дира    кхин  цкъа  а  ца  олуш,цхьаьна  а ден    х1уманна т1е  ца кховда…Шен  чуьра  эцча  къола  дац  а  ма  моьттурий  Салманна-м.
                1993  шо