Лоцца ма1нахах, кхалнахах мустафа ганижев

               
                ЛОЦЦА МА1НАХАХ, КХАЛНАХАХ Мустафа Ганижев               
                (г1алг1ачо этически сакхетам)

    Цхьа моттиг я саг кхета везаш. Кхалсаг раьзае хьожаш. Из йоккха халонех хало хилац. Дукха бола нах из де в1аштехьдоалаш хул. Цкъа дунен т1а мела ваха, ца1 ма1саг хургвац, шийна кхалсаг раьза ца еш. Юкъе г1улакх долалу безам гучбаларца, из кхывола саг хьалхьовеш, метте ца вуташ, уйла т1аяхара. Хьалхар б1аргагора, ч1оаг1а 1откъамбеш, хьалха аьнна дошах, дегара хьазилг тохалуш. Из къаьстта ма1сага, кхалсага цхьана бенача безама гарга хила.
     Цига цар г1улакх д1атоссалу, ший боарама дег1адоаг1аш. Х1аьта денна хулача вахаро царна дахьаш саготдалар, цхьантайпар йоадача хано, сакъерда ца луш, хулаш йола амараш (страсти) д1атхьовсаш дег1аца. Цкъарчо деррига д1адовш мо, безама метте керахь яьссал лелаш, т1аккха фунаг1 хилар бе доацаш. Иштта хина ийдам   (отношение) хилача е ца хилача мегаш.
       Ма1саге, кхалсаге долалу лаха шоашта эшар, арахьа кхыча нахаца. Цу моча ма1саг е кхалсаг д1ацавахийта (яхийта) хала хул. Цар юкъар г1улакх в1аштехьдаккх-ар хьажжа, хул цар сомабоала безам а. Вужар-г1аттар, зизаш далар е совг1аташ ийдер дац цига хьовкхама жоп луш безам сомбаккхара.
    Из ийдам (отношение) бовргбоацаш, ма1саг декхар ва бахьан доацаш даима товра халийта кхалсага са мукъа хургдолаш. Кхалсага теркам эш, совг1аташ телаш хилча, цох хов цуна ше езилга, вужар-г1оттара тара, сутара хулаш. Иштта ма1саг а хул хьожаш, ше дучо, кхалсаго мишта махбу хьожаш, кхалсаг раьза хилар хул, ма1сага т1ера хилар. Иштта шина оаг1уврахьа духьал никъ ба-кха из - ийдам, цох цар безам хулаш.
      Ма1саг декхар хул, из юкъар г1улакх дийнадеш хьалха д1адахьа, д1адоладе. Шийна теркам бар дезе, хьалха д1аволавала веза ма1саг, кхалсага товраде, дог г1оздаккха. Кхалсага гу ма1аг кертагахьа хилар. Дукхача даькъа ма1сага гуш хилац кхалнахах доалар, царна гур хул дукха хозхиларе, безам табодаш хиларе, саг т1аозавеш, цхьа кхерамца. Из хеталуш далее а, къоарга ма1саг хьажача, цуна гучадала хул, бера таралуш йи1иг йолаш мо шийна хьалхишка.
     Т1ехьнахьар гуш йола хозал-м – хетадалар ма хилац. Чухьар хулаш кхалсаг к1аьда-м1аьда, цига бер гуш мо цох. Шераш д1адолхе а уж хувцалац чухьар. Уж дунен т1а мела баха, д1алелар цар хулаш ч1оаг1а, цхьа г1аг1 т1а (на защите) кхоачабеш уж. Иштта деррига дейза ваьлча ма1саг кхетаргва мишта кхалсаг шийна караерзарга. Деза из караерзае бер, хьаста шийца д1а1омадеш мо.
        Ма1аг декхар шийна еза кхалсаг дукха теркал яр. Маллаг1а з1амиг г1лакх мара ца хилара, боаг1а махбеш кхалсаг ларх1аргахьа, к1аьда мотт лебеш, ийрдика-сайрдика ювцаш, мишта хетташ е бийса мишта яьккхай  хьожаш, меца йий хьо оалаш, шала ма лелахь, яйха х1ама т1аювхаш, ара йийкха ца хилара. Иштта шийга хьожаш хи-лар д1агойташ, берага мо, цига хьосташ мархьа йолаш, бера мо барт боаккхаш, из ший хилара доккхалдеш. Цул совг1а цун эшар фуд хьожаш, цун халонаш д1аяргйолаш. Из лачкъа езаш хилча, цу ма1сага техьа мара из лочкъар ца хилар гучадоалаш. Цох цуна хоалуш тешам ший ма1ача сагаца. Кхалнах из беррига ийдам (отношение) лоарх1-аш лакха махбу, т1аккха хоргда цуна ше мича кхаьчай. Ший меттига доаккхалдергда кхалсаго.))