Äæåê Ëîíäîí. Ðàññêàçû

Cek London
(Amerika yaz;;;s;)

D;nya ;d;biyyat;n;n ;n ;ox oxunan klassik n;ma¬y;n¬d;l;rind;n biri, m;;hur Amerika yaz;;;s; Con Qriffit Londonun (Cek London yaz;;;n;n t;x;l¬l;s;¬d;r v; o, bu t;x;ll;s; ona v; anas; Floraya h;dsiz xeyirxahl;q g;st;r;n atal;;; Con Londona minn;tdarl;q ;lam;ti olaraq g;t;rm;;d;r) ya;ad;;; 40 il m;d¬d;tind; 44 kitab; n;;r olunmu;, ;l;m;nd;n sonra is; daha 6 kita¬b; i;;q ;z; g;r¬m;;d;r. On yeddi illik ;d;bi f;aliyy;ti d;v¬r;nd; Cek London “D;mir daban”, “Martin ;den”, “;tirilmi; s;ma”, “;cdadlar;n haray;”, “H;yat e;qi”, “A; Di;”, “Ay va¬disi”, “A;;r ;lc;kl;r”, “Meksikal;” v; s. kimi biri-birind;n g;¬z;l ;s;rl;r yaratm;;d;r.
Q;sa ;m;r ya;am;; yaz;;;n;n h;yat; ehtiyac v; m;hru¬miyy;tl;r i;ind; ke;mi;dir. Acl;;;n v; s;fal;tin h;km s;rd;y; iyir¬minci ;srin ;vv;ll;rind; Amerika c;miyy;tind; g;l;c;yin b;¬y;k yaz;;;s; h;yat v; ya;amaq u;runda ;dal;tsiz m;bariz;y; qo¬;ulmu;, ;z;n; d;vr;n;n ;n ;ox oxunan v; m;hsuldar ya¬z;¬;;s; kimi t;sdiq ed; bilmi;dir.
Cek Londonun b;t;n ;s;rl;rind; dem;k olar ki, ;nsan;n y;r¬t;c; h;yatla m;bariz;si v; bu m;bariz;d; n;yin bahas;na olursa-olsun m;hz ;nsan;n qalibiyy;ti (h;tta fiziki c;h;td;n m;hv olsa bel;) ;n plana ;;kilir.
Cek Londonun ;imal v; d;niz hekay;l;ri silsil;sind;n olan m;xt;lif ;s;rl;ri Az;rbaycan dilin; t;rc;m; olunmu;dur. B;y;k yaz;;;n;n yarad;cl;;;na m;xt;lif ill;rd; Az;rbaycan;n ta¬n;nm;; yaz;;; v; t;rc;m;;il;ri Mikay;l Rzaquluzad;, Manaf S;¬leymanov, Zeydulla A;ayev, R;na ;;x;mirova, Yusif ;zim¬zad;, Kamran N;zirli, ;slam ;brahimov v; ba;qalar; m;raci;t etmi;l;r.

 




YOL AYRICINDA

Sevgilimin ya;ad;;; diyar;
T;rk etm;k m;nim;;n ;;tindi, ;;tin...
 (;vabiya  xalq mahn;s;ndan)

Mahn; oxuyan adam ;yilib ocaq ;st;nd; p;qq;ldayan paxla qazan;na azca su t;kd;, sonra dik;ldi. ;lind;ki t;st;l;n;n k;¬s;vl; azuq; ye;iyinin yan-y;r;sind; s;l;n;n itl;ri qovdu. ;z; t;rt;miz q;rx;lm;; bu adam;n mavi g;zl;ri g;l;rd;. Sar;;;n, q;z;l; r;ng; ;alan sa;lar; vard;; onun b;t;n g;r;n;;;nd;n sa;-laml;q v; ;uxluq ya;;rd;. Bel; ;ux g;rk;m; baxd;qca, baxmaq ist;yirdin.
A; ;rp;y; b;r;nm;; ;am me;;sinin ;st;nd;n t;z;c; boy¬lanan ay;n sol;un i;;;; d;;;rd;. Me;;nin qal;n divarlar; balaca d;;;rg;ni m;hasir;y; alm;;d;. Sanki b;y;k d;nya burdan x;b;rsiz idi.
Yuxar;da ayd;n s;ma vard;. Hava ;axtal;yd;. El; bil g;y ;z;nd; b;rq vuran ulduzlar da ;;;y;rd;l;r v; donmas;nlar dey; sayr;;;r, r;qs edirdil;r. C;nub-;;rq t;r;fd; zorla sezil;n ya;;¬l;mt;l i;;q ;imal q;tb par;lt;s;ndan x;b;r verirdi. Oca;;n ba;;nda iki ki;i uzanm;;d;. Onlar;n yataca;; yer; d;;;nmi; ;am a;aclar;n;n budaqlar;ndan d;z;lmi;di. Yo;un a;aclar qara basd;r;lm;; v; ay; d;risi il; ;rt;lm;;d;. B;r;nc;kl;r k;nara tullanm;;d;. Qal;n k;tan ;rt;k is; iki a;ac;n b;yr;nd;n tar;m ;;kilmi; v; yer; b;rkidilmi;di. Bu, adamlar; k;l;kd;n qoruyur v; eyni zamanda oca;;n istisini ;;l; buraxm;rd;. ;sti a;a;;ya, ay; d;risinin ;st;n; vururdu.
Oca;;n lap b;yr;nd;, itl;rin qo;uldu;u kir;;nin ;st;nd; bir adam da ;yl;;mi;di; mokasin  ayaqqab;lar;n; t;mizl;yirdi. Sa; t;r;fd; ;oxlu donmu; torpaq vard; v; ;trafa tullanm;; dolama;arx adama deyirdi ki, bu adamlar b;t;n g;n; i;l;mi;, torpa;; ;l;kd;n ke;irmi;dil;r. Sol t;r;fd; d;rd c;t xiz;k qara sanc;lm;;d;. Ki;il;r bu xiz;kl;r ;st;nd; d;;;rg;d;n uzaqda axtar;; aparm;;d;lar.
Q;rib; d; olsa, soyuq ;imal ulduzlar; alt;nda ;vab mahn;s; k;¬d;rli s;sl;nirdi. Mahn; burda oturanlar;n q;lbin; narhatl;q g;tirirdi. Uzun, yorucu i;d;n sonra tonqal;n ;traf;nda dinc;l;n bu adamlar;n q;lbi onsuz da k;vr;k idi. ;st;lik mahn; da uzaq, g;n;;li c;nub ;;;n burunlar;n;n ucu g;yn;y;n ki;il;rin a;r;¬la¬r;¬n; v; xiff;tl;rini yada sal;rd;.
- Ziqmund, s;n allah, sus g;r;m!- dey; tonqal;n yan;nda dirs;kl;n;n ki;il;rd;n biri yalvar;;la mahn; oxuyana baxd; v; a;r;dan yuma;a d;nm;; ;ll;rini ay; d;risinin b;k;kl;ri aras;na soxdu.
- Ax; niy;? Niy; susmal;yam, h;? M;n oxumaq ist;yi¬r;m... - Ziqmund cavab verdi.
- Sevinm;li bir ;ey var ki, oxuyasan?! Bax g;r, bu bir ili nec; h;yat s;rm;;;k?! N; yem;yimiz b;llidi, n; i;m;yimiz... Amma at kimi i;l;yirik...
Sar;;;n sa;l; Ziqmund sakitc; ac canavara d;nm;; itl;ri v; ;st;a;;q ;ad;r;n i;ind; oturan ki;il;rin n;f;sl;rind;n ;;xan buxarlara n;z;r yetirdi. G;ld; v;:
- Niy; sevinm;yim, h;?-dedi.- H;l; ki h;r ;ey yax;;d;r. M;nim xo;uma g;lir. Deyirs;n yem;k pisdir? Ax;...
Bir q;d;r susdu, sonra barmaqlar;n; ;aqq;ldatd; v; y;n¬g;lc; ;iyinl;rini oynad;b s;z;n; davam etdi:
- O ki qald; donuz kimi ya;ama;;m;za, bu bel; deyil... M;lumun olsun ki, yem;k-i;m;yimiz lap ;ntiq;dir, a;ayanad;r. H;r torpaq lay; yuyulub t;mizl;ndikd;n sonra iyirmi dollar qazan;r;q. H;l; bir ;st;nd; x;rdas; da ola bil;r. Bunu ki ha¬m;¬m;z bilirik...Cim Havesi bir bax! O ki h;r ;eyi ba;a d;;;r, am¬ma he; ;ikay;t el;mir. Hi;kok, b;s s;n n; deyirs;n? Yen; mokasinini t;mizl;yirs;n? Hi;kok da bilir ki, d;zm;k laz;md;. Amma s;nin d;z;m;n yoxdu. Yaza kimi sakitc; ba;;n; a;a;; sal;b i;l;mirs;n. Baxarsan, in;allah, biz d; krallar kimi varl; olaca;;q. ;st;yirs;n Amerikaya tez ged;s;n, h;? El; bilirs;n m;n ist;mir;m? M;n d; ev;;n dar;x;ram da... Amma m;n s;¬bir¬liy;m, g;zl;y; bilir;m. Ax; g;rm;rs;n ki, h;r g;n yu¬du¬;umuz torpaq laylar;n;n dibind; q;z;l saral;r? El; bil nehr;d; sar; ya; g;r;rs;n.... S;n d; lap u;aqsan, s;z;lday;rsan. H;r n; olur, tez bazar olsun, deyirs;n. Yox e, ;zizim, el; ;n yax;;s; mah-n; oxumaqd;:

Vaxt ;t;r, ;z;ml;r yeti;;r, onda
Qay;d;b g;l;r;m, ey ana v;t;n!
Sevgilim, sevgilim, g;zl; m;ni s;n,
G;zl;s;n, s;ninl; evl;n;r;m m;n...

Vaxt ;t;r. Ay ke;ir... il sona ;at;r,
M;n d; g;nl;rimi burda say;ram.
Sevgilim, g;zl;s;n... g;zl;s;n, s;n;
;b;di s;ad;t ba;;;layaram.

T;kl;rini p;rp;zla;d;ran itl;r n;t;ldana-m;r;ldana tonqala yax;nla;d;lar. ;;ld;n ayaq xiz;kl;rinin ah;ngdar c;r;lt;s; v; qar ;z;rind; x;;;lt;l; s;sl;r e;idildi. El; bil kims; q;nd x;k;l;rini ;l;kd;n ke;irirdi. Ziqmund oxuma;;n; k;sdi v; s;y;; s;y;-s;y; itl;ri qovma;a ba;lad;. El; bu vaxt x;z paltolu hindu q;z; oca;;n i;;;;nda g;r;nd;. Q;z ayaq xiz;kl;rini ;;xartd;; d;l; d;¬risind;n olan papa;;n; azca dala it;l;di, tonqal;n ;traf;na y;;;lan ki;il;r; yax;nla;d;.
- Salam, Sipsu!
Bel;c; h;m Ziqmund, h;m d; ay; d;risi ;st;nd; uza¬nan¬lardan ikisi q;z; salamlad;. Amma Hi;kok dinm;zc; kir;;d; q;z ;;;n yer el;di v; ingilis dilind; s;zl;ri ;zik-;z;k el;y;-el;y; dan;;ma;a ba;lad;:
- ;;l;r nec;di, Sipsu? K;ndd; n; var, n; yox? Yen; acl;qd;? M;nim ba;;m ;;xm;r, ax; buralarda qu;lar niy; bel; aza¬l;b? S;;;nlar da ;;xb gedibl;r... uzaq ;lk;l;r;... V; sizi o cadug;r h;l; bunun s;b;bini tapmay;b,h;?
- D;zd;, qu;lar azal;b, - dey; Sipsu cavab verdi.- Biz tez¬likl; it ;ti yey;c;yik. Amma cadug;r... dey;s;n ax;r ki, bu¬nun s;b;bini tap;b. Sabah o, qurban k;s;c;k. V; bu qurban b;t;n tayfan;n ;st;nd;n qar;;;lar;, l;n;tl;ri g;t;r;c;k...
- Bilmirs;n, Allahlara kimi qurban ver;c;kl;r? K;rp; u;a¬;;, yoxsa hay-vay; getmi; qar;n;? Adamlara y;k olan qoca qar; yax;;d;, can; bird;f;lik qurtarar...
- -Yox, bu d;f; cadug;r ba;qa c;r yozub: deyir, Allahlar ;ox q;z;bl;nirl;r. Buna g;r; d; qurbanl;q yaln;z tayfa ba;¬;;¬s;n;n q;z;, y;ni m;n olmal;yam...
- L;n;t s;n; kor ;eytan!- Hi;kok hidd;tl;ndi. T;;cc;b v; heyr;tini d;rhal bildirs; d;, q;z astaca p;;;ldad;:
- H;, bax, g;r;rs;n d;! Yollar;m;z ayr;l;r. G;ldim ki, son d;f; g;r;;;b vidala;aq!
Sipsunun ya;ad;;; ail;nin ibtidai qanunlar; v; ad;tl;ri var¬d;. Q;z h;yat; oldu;u kimi q;bul el;m;y; ;yr;;mi;di v; ona el; g;lirdi ki, ;z;n; qurban verm;k adic; bir i;dir. Bu, qanundur. Gec; il; g;nd;z;, ;aylar;, d;nizl;ri, b;t;n k;lli-al;mi idar; ed;n q;vv;l;rin – bahar;n g;li;ini x;b;r ver;n. Tumurcuqlar; g;y;rd;n, pay;zda yarpaqlar; saraldan bu qeyri-adi q;vv;l;rin d; q;z;bi olur. Onlara da can;n; qurban verm;k laz;md;r. Ax; yeri;g;y; idar; ed;nl;r d; r;hm; g;lm;lidi, ya yox? Sipsu bel; hesab edirdi ki, ;l;ml;r m;xt;lif olur: ya insan; sel apar;r, ya da buz laylar; ;atday;r, adam suya d;;;b bo;ulur. Yaxud da g;n¬l;rin bir g;n; ay; p;nc;sin; ke;irs;n, v;ssalam. V; yaxud da ;z oca;;n;n ba;;nda ;z;c; x;st;liy; tutulursan; o q;d;r ;s¬k;r;rs;n ki, n;f;sin t;giyir, sonra da ;l;rs;n. B;z;n Allahlar be¬l;c; insa¬n;n ;l;m;n; f;rman verirl;r. Ax; cadug;r he; vaxt s;hv et¬mir. O, allahlar;n arzusunu ;vv;lc;d;n n;z;r; al;b. Bir d; ax;, burda n; ;;tin i; ki? ;l;m m;xt;lif yollarla g;ls; d;, h;r halda, bir m;q¬s;d; xidm;t edir: m;q;dd;s v; g;z;g;r;nm;z q;vv;l;rin h;k¬m;n;!
Sipsudan f;rqli olaraq Hi;kok ayr; al;min adam;yd;, ba;qa d;nyada t;rbiy; alm;;d;. Ona el; g;lirdi ki, d;nyada ad;tl;r sad;liyin; v; m;r;kk;bliyin; g;r; se;ilir. Amma h;r ;eyin ;l¬;;s; olmal;d;r. Ona g;r; d; dill;ndi:
- Yox, Sipsu, bu d;zg;n deyil! Ax; s;n cavansan?! H;l; h;yat;n n;;;sini dadmam;san. Sizin cadug;r axmaq adamd;r! D;li k;p;yo;lu! Bel; d; ;ey olar? G;r bir n; fikirl;;ib? Buna q;ti yol verm;k olmaz!
Q;z x;fifc; g;l;ms;nd; v; dedi:
- Ehh! Hi;kok, h;yat yaman s;rtdi... ;zizim, bu h;yat ki var, bizi n; vaxtsa yarad;b; d;zd;, birimiz; a; d;ri, o birimiz; q;rm;z; d;ri verib. Bunu sad;c; ona g;r; edib ki, bizim yolu¬muz ayr;ls;n; biz birl;;; bilm;y;k. G;r;rs;n d;, biz ayr;l;r;q... Bu, t;bii axard;, bizim t;bii axarlar; d;yi;m;y; g;c;m;z ;at¬maz. Yad;mdad;, bir d;f; Allahlar;n q;z;bli vaxt;na d;;¬m;;d;. O vaxt s;nin qarda;lar;n da bizim k;nd; g;lmi;dil;r. ;; n;f;r idi. ;ox g;cl;yd;l;r. Onlar da el; bel;c; dedil;r:”buna yol ver-m;k olmaz!” Noldu ax;r;? ;;; d; h;lak oldu. G;r;rs;nmi, ola¬ca¬;a ;ar; yoxdu!
Hi;kok anlay;rm;; kimi ba;;n; t;rp;tdi, sonra yolda;lar;na t;r;f ;ond;, s;sini qald;rd;:
- Heyy, e;idirsizmi? Dey;s;n, k;ndd; ham; d;li olub... Sip¬sunu ;ld;rm;k ist;yirl;r. H;, n; deyirsiz?
Haves v; Deyv Verts susurdu. Ziqmund ba;;n; a;a;; sal¬la¬y;b dizl;ri aras;ndak; itin t;kl;rini s;;allay;rd;. Bu iti lap uzaq¬dan g;tirmi;di v; ona x;susi qulluq edirdi. Sirr deyildi – Ziq¬mund ;imala g;l;nd; iti ona sevdiyi q;z ba;;;lam;;d;. V; o da el; b;t;n g;n; bu q;z; d;;;n;rd;. Sevgilisinin ;;kli boynundan asd;;; medalyonun i;ind;ydi, h;r g;n ordan boylan;b Ziqmunda bax;rd;, o;lana ilham ver;n d; buydu.
- H;, n; deyirsiz? - Hi;kok yen; hidd;tl;ndi.
- B;lk; bu he; d; bel; deyil? B;lk; el; Sipsu bir q;d;r ;st;¬n; qoyur? - Haves dill;ndi.
- Bunun m;s;l;y; n; d;xli?-Hi;kok yolda;lar;n;n biga¬n;¬li¬yin; ;s;bl;;di v; hirsind;n r;ngi d; bozard;.-Deyir;m, ;g;r Sip¬sunun dedikl;ri d;z ;;xsa... Biz n; ed; bil;rik, h;?
- M;nc;, bu m;s;l;y; qar;;ma;;n m;nas; yoxdu,-Verts de¬di. - ;zl;ri bil;r. Tutaq ki, lap bel;dir. Ax; biz kimik? ;z ad;tl;ridi. Dindar adamlard;, etiqad edirl;r. Yox... g;l bu i;; ba; qo;mayaq. Biz; n; laz;md;- torpaq yumaq, q;z;l axtar;b tapmaq, toplamaq... ;hh... birc; bu xarabaya qalm;; k;ndd;n ;;x;b get¬s;y¬dik!!! Vallah, bura v;h;il;rin m;sk;nidi! Bu q;rm;z; d;rili adamlar da heyvan kimi bir ;eydil;r. Yox ;;;;i... m;nc;, bu, biz t;r;fd;n ehtiyats;z add;m olar...
- M;n d; bu fikird;y;m,- dey; Haves onun s;z;n; q;v¬v;t verdi. - C;mi d;rd n;f;rik. Burdan Yukon ;ay;na t;xmin;n ;; y;z mil olar. Yax;nl;qda is; bir n;f;r bel; a; d;riliy; rast g;l¬m;zs;n. De g;r;m, ;lli hinduya cavab verm;k olar? ;;di, on¬larla aran; s;rinl;ts;k, g;r;k daban;m;za t;p;r;b ;kil;k. Yox, ;g;r, ;lb;yaxa olsaq, vallah bizi ;ld;r;rl;r, xurd-x;;il ed;rl;r bizi. H;m d; art;q biz q;z;l;n m;sk;nini d; tapm;;;q.... v;.... ;hhhh... L;n;t ;eytana! M;n bu i;; burnumu soxan deyil;m!
- Haves d;z deyir, - dey; Verts d; ona qo;uldu.
Ziqmund p;sd;n oxuyurdu:
“Vaxt ;t;r, vaxt ;t;r...
;z;ml;r d; yeti;;r,
M;n d;n;r;m V;t;n;...”
N;hay;t, Ziqmund da mahn;n; k;sib dill;ndi:
- Dem;k, bel;di: Hi;kok, m;n d; eyni fikird;y;m- ;g;r hin¬dular, onlar ;lli n;f;rd;n ;oxdu, Sipsunu ;ld;rm;yi q;rara al;b¬larsa, biz he; n; ed; bilm;rik. ;st;m;z; cumsalar, bizi tik;-tik; ed;rl;r... Bunun n; xeyri olacaq biz;? Onsuz da q;z onlar;n ;lind; qalacaq. Yerli camaat;n ad;ti ;leyhin; ;;xmaq olar? Ya g;r;k h;dd;n art;q g;cl; olasan, ya da...
- G;c bizd;... - dey; Hi;kok onun s;z;n; k;sdi. - D;r¬d;¬m;z d; birl;;s;k, d;rd y;z hinduya d;y;rik. B;s yaz;q q;z;n ta¬leyi bar;d; d;;;nm;k laz;m deyil?
Ziqmund dal;;n-dal;;n iti s;;allay;rd;. Dedi:
- El; m;n d; q;z bar;d; d;;;n;r;m. Amma h;min q;z;n g;z¬l;ri yay s;mas; kimi mavi, t;b;ss;m; d; yay d;nizi kimi m;¬layimdi. Sa;lar; da sar;;;nd;, m;nim sevgilimki kimi qal;n h;r;kl;ri ;iyinl;rin; t;k;l;b Ahhh... O, bu saat g;n;;li diyarda m;¬ni g;zl;yir. Lap ;oxdan; ;ndi ;z;n fikirl;;, arzular;ma ;ata¬;atda m;n ;z h;yat;m; t;hl;k;y; qoya bil;r;mmi?
- S;nin yerind; olsayd;m, o mavi g;zl; g;z;lin g;zl;¬ri¬nin i;in; rahat baxa bilm;zdim. V; ;mr;m boyu m;nim vic¬dan;m; qorxaql;;;m ucbat;ndan m;hv olan bu hindu q;z;n;n qara g;zl;ri g;mir;rdi. Bildin?!- dey; Hi;kok ac;-a;; g;l;m¬s;di.
- Hi;kok t;bi;tc; xeyirxah, ;dal;tli adam idi. O, kort;bii v; t;m;nnas;z h;r;k;tl;r etm;y; ;yr;;mi;di. Lakin he; vaxt ;m;mll;rinin n; il; n;tic;l;n;c;yinin f;rqind; olmam;;d;. Ziq¬mund ba;;n; bulad;:
- D;lis;n, n;di? - M;n s;nd;n ;tr; s;feh h;r;k;tl;r; yol verm;r;m. H;r halda, a;;lnan d;;;nm;k laz;md;. ;;rait; uy;un h;r;k;;t etm;liyik. Ax; m;n kef; g;lm;mi;;m. ;g;r bilm;k ist;-yirs;ns;, a;;;;, hindular;n i;in; qar;;ma;;m;z;n xeyri olma¬yacaq. Sipsu h;r ;eyi d;z des; d;, neyl;m;k olar? Hal;;na yan¬maqdan ba;qa ;limizd;n n; g;l;r ki? Bu tayfan;n ad;ti be¬l;di. Gu¬ya bilmirs;n ki, biz bura t;sad;f;n g;lib ;;xm;;;q? Amma hindu tayfas; y;qin ki, min il qabaq da bel; ya;ay;b, el; edib v; bundan sonra da bel; ed;c;k. Lap d;nyan;n ax;r;na kimi. Bu adamlar bizim tay;m;z deyil, Hi;kok. El; q;z;n ;z; d; bizim tay;m;z deyil. Vallah, q;ti s;z;md;.... Verts v; Haves d; ta¬ma¬mil; haql;d;lar. V;ssalam...
Bu vaxt itl;r zingild;di v; d;st;yl; h;r;;m;y; ba;lad;lar. Ziqmund s;sini z;rp k;sib qulaq verdi; qaranl;qdan xiz;k x;;;l¬t;s; g;lirdi. ;iyinl;rin; x;z d;ri salm;; bir ne;; h;nd;rboylu, s;rt v; sakit bax;;l; hindu tonqal;n i;;;;nda g;r;nd;. Onlar;n k;lg;si qar;n ;st;nd; ;cayib fiqurlar yarad;rd;. Hindulardan biri y;qin ki, cadug;r idi. O, Sipsuya ;z;n; tutub bo;uq s;sl; n;s; dedi. Onun sif;ti ;cayib, vahim;li t;rzd; r;ngl;nmi;di. ;iynin; canavar d;risi atm;;d;. A;aran di;l;ri bu hindu cadug;rini daha qorxunc ;;kl; salm;;d;. O biri hindular is; s;ssizc; dayan;b bax;rd;lar. Q;z;laxtaranlar da susurdular. Sipsu aya;a durdu, xiz;kl;rini geyinib Hi;koka baxd;, dedi:
- ;lvida, ;ziz dost!
Amma kim; deyirs;n, kir;;nin ;st;nd; oturan Hi;kok he; c;nq;r;n; da ;;xarmad;. Ba;;n; bel; qald;r;b baxmad;. Hindular qaranl;q gec;d; bir-bir g;zd;n itdil;r.
Bu yerl;r; g;l;n bir ;ox ki;il;rd;n f;rqli olaraq Hi;kok ;imal qad;nlar; il; yax;n ;laq;d; olma;; arzulamam;;d;. O, h;¬mi;; ;z;n; evd;ki kimi hiss edir, ham;ya da eyni g;zl; bax;rd;. Hi;kokda bel; bir ist;k ba; qald;rsayd;, y;qin ki, ;z h;yat f;ls;f;sinin ;leyhin; getmi; olard;. Sad;c;, Hi;kok ;mr;nd; he; vaxt ;imal qad;n; il; m;nasib;td; olma;; ist;m;mi;di. B;s Sip¬suyla nec;? Hi;kok bu q;zla ocaq ba;;nda c;n; vurma;; xo;¬lay;rd;. Amma o, Sipsuya ki;inin qad;na baxd;;; kimi deyil, sa¬d;¬c; u;a;a olan m;nasib;ti kimi baxm;;d;. Bel; xasiyy;tli adam¬lar ;;;n bu, ;lb;tt; ki, t;bii idi. Buna g;r; d; onlar;n dost¬lu¬;u d;;;rg;d;ki cans;x;c; g;nl;ri azca da olsa q;sald;rd;. Hi;¬kok t;p;d;n d;rna;a kimi yanki  idi v; Amerikada do;ulub b;y;m;;d;. ;;bh;siz, onun da can;nda ki;ilik ehtiras;;n;n isti qan; ax;rd; v; b;z;n c;ngav;rlik g;st;rm;k ona yad olmurdu. Am¬ma bu d;qiq;l;rd; h;yat;n i;g;zar simas; onun ;;;n ;h;¬miyy;tini itirmi;di v; bu, onun q;lbinin lap d;rin hissl;rini bel; t;rp;d; bilmirdi. Hi;kok dinm;zc; oturmu;du, i;ind; n;s; bir t;lat;m qaynay;r v; bu t;lat;m onun ;z;nd;n d; g;cl;yd;. Y;qin ki, onun he; d;d;-babs;nda bel; bir t;lat;m olmam;;d;. Haves v; Verts h;rd;nbir altdan-altdan Hi;koku s;z;rd;; on¬la¬r;n narahat;;l;;; apayd;n hiss olunurdu. Ziqmund is; ;z;nd; deyildi, ayr; al;md;ydi. Q;z;laxtaranlara b;lliydi ki, Hi;kok g;cl; adamd;; bu bir ild; onun zorunu d;f;l;rl; g;rm;;d;l;r. T;hl;k;li anlar az olmam;;d;. Buna g;r; d; ham; narahatl;q i;ind;, bir az da qorxu hissiyl; g;zl;yirdi; g;r;s;n Hi;kok n; ed;c;k? Hi;kok is; susurdu. Vaxt ;t;rd;, tonqal s;nm;k ;zr;y¬di. Verts ;sn;di, qollar;n; a;;b g;rn;;di, yatmaq ist;diyini bildirdi. El; bu an Hi;kopk aya;a qalxd;, qeyzl; ;;mx;rd;:
- Sizi g;r;m g;h;nn;min dibin; gir;siniz! S;r;; ;r;kli ;k;zl;r! Sizinl; qurtard;m...
O, bu s;zl;ri sakitc; des; d;, h;r k;lm;sind; ;yilm;z m;r¬dan;lik duyulurdu. - Daha b;sdi! G;lin hesabla;;b ayr;laq! Q;z;l; is; nec; ist;yirsiz b;l;n! M;qavil;y; g;r; m;nim pay;ma d;rdd; biri d;;;r. T;r;zini g;tirin! Ziqmund, s;n d; m;nim pa¬y;ma d;;;n azuq;ni ;;k. ;tl;rd;n d;rd; m;nimdir... Amma d;rd d;n; d; ;lav; ist;yir;m. ;v;zind; ;z sursart;m; saxlay;ram. Bun¬dan ;lav; yeddi qram q;z;l v; t;f;ngimi verir;m. H;, nec; s;z¬d;?
Ziqmund, Haves v; Verts k;nc; ;;kilib p;;;lda;d;lar, sonra geri d;nd;l;r. Ziqmund dedi:
- Bura bax, Hi;kok, biz h;r ;eyi ;dal;tl; b;l;c;yik. On¬suz da s;n n; az, n; ;ox, ;mumi pay;n d;rdd; birini alacaqsan, sonras;n; ;z;n bil;rs;n. Amma itl;r biz; d; laz;md;r. D;rd; b;sindir! O ki qald; azuq;y;, sursata v; patronlara, ;z;n bil;r¬s;n; laz;md;rsa, g;t;r, laz;m deyils;, saxla, bu s;nin ;z i;indi...
- Dem;li bel;, h;? Noolar, m;n raz;. Amma c;ld olun! M;n burda qalmaq ist;mir;m. Sizd;n z;hl;m gedir!...
Daha he; bir izahat verilm;di. B;lg; qurtarandan sonra Hi;kok ;z;n; laz;m olan l;vazimatlar; kir;;y; y;;d;; itl;rd;n d;rd;n; se;ib qo;quya ba;lad;. Sursata v; patronda;a ;l vur¬ma¬d;, amma it bo;az;na ke;irtm;k ;;;n ;lav; olaraq alt; qay;; g;t;r;b kir;;y; tullad;. Son d;f; yol yolda;lar;n; sualdolu n;¬z;r¬l;rl; s;zd;; onun bu h;r;k;tin; he; k;s etiraz etm;di. Ham; el;-bel;c; lal-dinm;z, me;;d; g;zd;n it;n; kimi Hi;¬ko¬kun da¬l;nca baxd;.
...Qar;n ;st;yl; bir adam s;r;n;rd;. Onu n h;r iki t;r;¬fin¬d; maral d;risi il; ;rt;lm;; hindu komalar; qaral;rd;. Orda-burda ac itl;r ula;;r v; y;qin ki, a;;qla bir-birl;rin; m;r;l¬da¬n;r¬d;lar. ;tl;rd;n biri s;r;n;n adam t;r;f g;ldi. ;t lap yax;nla;d;; ;vv;lc; ;traf; iyl;di, sonra ehtiyatlana-ehtiyatlana q;rib; g;r;¬n;n qona;a bir q;d;r d; ir;lil;di. ;t; q;rib; g;r;n;n bu m;xluq qaranl;q d;;m;mi;d;n qabaq qar;n ;st;nd; yox idi. ;t burnunu ona toxundurdu. Hi;kok q;fl;t;n dik;ldi, bir andaca q;vv;tli ;ll;riyl; itin t;kl; bo;az;ndan yap;;;b s;xd;. ;t onun d;mir qollar; aras;ndaca bo;ulub a; qar;n ;st;n; d;;d;. Hi;kok yen; ir;li s;r;nm;y; ba;lad;; o, tayfa ba;;;s;n;n komas;na q;d;r s;¬r;n¬d;. Aradan xeyli ke;di. Hi;kok qar;n ;st;nd; uzanm;;d;. ;;;¬rid;n g;l;n qarmaqar;;;q s;sl;r; diqq;tl; qulaq as;r v; bu s;s¬l;r aras;nda Sipsunun s;sini tan;ma;a ;al;;;rd;. G;r;n;r, ko¬man;n i;ind; ;oxlu adam vard;; burdak; s;hb;tl;rin gedi;ind;n m;lum olurdu ki, onlar ;ox h;y;canl;, h;m d; t;la; i;ind;dil;r.
N;hay;t, Hi;kok q;z;n s;sini tan;d; v; koman; dolan;b d;z Sipsu olan t;r;f; g;ldi.
;z;n; rahat bir yer se;di. ;ndi onunla Sipsunu koman;n maral d;risind;n olan nazik divar; ay;r;rd;. Hi;kok qar; qaz;¬ma¬;a ba;lad;; ehmalca ba;;n; koman;n d;ri divar; alt;na sald;. Bur¬dan isti ev havas; vururdu, amma o, he; n; g;rm;rd;, t;rp;n¬m;y; d; qorxurdu. G;r;n;r, sol t;r;f; ;oxlu d;ri t;k;lm;;d;; ordan iy g;lirdi. H;r ehtimala qar;;, bunu ehtiyatla yoxlad;. Hi;kokun ;z; y;ng;lc; kimins; x;z paltar;na toxundu; y;qin el; Sipsununku idi. Amma o, q;z;n s;sini e;itm;k ist;yirdi.
Tayfa ba;;;s; il; cadug;r n; ;st;nd;s; q;z;;n m;bahis; edir¬di. Hardasa k;rp; a;lay;rd;; g;r;n;r, ac;ndan a;lay;rd;. Hi;kok b;yr; ;st; ;evrildi; ehtiyatla ba;;n; qald;rd;. Onun ;z; bu d;f; d; x;z d;rili paltara y;ng;lc; toxundu; insan n;f;si duy¬du. Bu, qad;n n;f;siydi. Hi;kok h;yat;n; t;hl;k;y; atm;;d;; ehtiyatla qad;ndan yap;;d; v; hiss etdi ki, o da s;kd;ndi, el; yerind;c; donub qald;. Bu vaxt kimins; ;li Hi;kokun ba;;nda g;z¬di, q;vr;m sa;lar;n; tutdu v; ehmalca ;z;n; d;nd;rdi. Bu, Sipsu idi.
Sipsu ;z;n; o yer; qoymad;, oturdu;u yerd; sakitc; qur¬ca¬land;; ;vv;lc; ;st-;st; y;;;lm;; x;z d;ril;r; dirs;kl;ndi, sonra paltar;n;n ;t;yil; Hi;kokun ba;;n; gizl;tdi. Daha sonra da guya t;sad;f;n dirs;yini Hi;kokun ;iynin; qoydu v; ba;;n; a;a;; ;yib qula;;n; onun a;z;na yax;nla;d;rd;.
- F;rs;t d;;;n kimi k;ndd;n ;;x, -Hi;kok p;;;ldad;.- D;z k;l;yin istiqam;tin;, ;ay;n sahilin; g;l. Yol ayr;c;nda, ;am a;aclar;n;n yan;nda m;nim itl;rim v; qo;qum haz;r v;ziy¬y;td;dir. El; bu gec; Yukona ged;c;yik; aradan tez ;;xmal;y;q. ;lin; ke;;;n itl;ri d; ;z;nl; ;ay;n sahilin; g;tir...
Sipsu etirazla ba;;n; t;rp;tdi, lakin q;z;n g;zl;ri sevincd;n ya;ard;. S;n dem;, h;yatda ondan ;tr; d; narahat olan adam varm;;! Q;z bununla ;y;nd;. ;z xalq;n;n qad;nlar; kimi Sipsu¬ya el; g;lirdi ki, onun taleyi v; b;t;n qism;ti ki;iy; tabe ol¬maqd;r. Hi;kok t;kidl; t;krar etdi:
- M;tl;q g;l!
Q;z cavab verm;di, lakin Hi;kok ;min idi ki, q;z g;l;c;k.
-Azuq; ;;;n narahat olma, - dey; ;lav; etdi. - T;l;sm;k laz;md;, vaxt azd;...
Yar;m saatdan sonra Hi;kok ;z kir;;sinin yan;ndayd;. Ha¬va ;ox soyuq idi; o, ;;;y;rd;. Ayaqlar;n;n birini qoyub o birini g;t;r;rd;. Bird;n Sipsunu g;rd;; q;z ;z;yl; iki it g;tirirdi. ;tl;ri g;r;n kimi Hi;kokunkular da el; bil fara;at komandas; ald;lar. Hi;kok itl;ri sakitl;;dirm;k ;;;n qam;;n; g;t;rd;. K;nd k;l;k ;s;n t;r;fd; yerl;;irdi v; x;rda bir s;s Sipsugilin ya¬x;nda olmas;n; x;b;r ver; bil;rdi.
- ;tl;r ;oxdu, bu yax;; oldu, - dey; Hi;kok kir;;y; ba;¬lan¬m;; baltas;n; g;t;r;b dedi. - Sipsu, hans;n; f;rlatsam, kir;;y; qo;! Amma diqq;tli ol!
O, bir-iki add;m ir;li yeridi v; iki ;am a;ac; aras;nda durdu. K;ndd;n it h;r;;m;si e;idildi; bax y;qin indic; k;p;k s;¬r;s; d; g;r;n;c;k. Tutqun qar d;z;ngah;nda ;ox ke;m;di ki, yax;nla;an qaralt; g;r;nm;y; ba;lad;. Bu, k;p;k idi. O, canavar kimi ulaya-ulaya b;y;k bir k;p;k s;r;s;n; d; ard;nca g;tirirdi. Hi;kok gizl;ndi; k;p;k onun qar;;s;na ;atanda c;ld tullan;b onun qabaq p;nc;l;rind;n yap;;d; v; heyvan k;ll;-mayallaq a;a¬raq qar;n ;st;n; d;;d;. Hi;kok it; m;hk;m bir z;rb; ili;¬dirdi, onu Sipsuya tullad;; q;z da q;vraq h;r;k;tl; itin bo;az;na qay;; sald;. Hi;kok ;lind;ki balta il; k;p;k s;r;s;n;n qaba;;n; k;smi;di. T;kl;ri p;rtla;m;; k;p;kl;rin g;zl;ri q;zm;;d;, onlar d;z Hi;kokun qaba;;nda durub m;r;ldan;rd;lar. Sipsu c;ld i;l;yirdi; o, itin birini kir;;y; qo;andan sonra Hi;kok o birini d; tut¬du, d;rhal q;za tullad;. Bel;likl;, qo;quya art;q on it ba;¬lanm;;d;.
- Daha b;sdi! - Hi;kok q;;q;rd;.
K;ndd;n onlara t;r;f hindular g;lirdi. Qabaqda g;nc hindu o;lan qa;;rd;. O, k;p;k s;r;s;n;n i;in; girdi, onlar; vura-vura Hi;koka t;r;f t;l;sdi. El; bu vaxt Hi;kok t;f;ngi i;; sald;; hin¬du o;lan arxas; ;st; yer; y;x;ld;. Onun dal;nca qa;an cadug;r bu¬nu g;rd;.
Hi;kok Sipsuya dedi ki, yola d;;;s;n; q;z el; “;uk!”  de¬m;yini g;rd;, qudurmu; itl;r yerd;n el; g;t;r;ld; ki, az qala q;z y;x;lacaqd;. G;r;n;r, allahlar cadug;r; d; q;z;bl;nmi;dil;r; yoxsa, o, yolun t;n ortas;nda durmazd;. Tayfa ba;;;s; xiz;kl; d;z onun ;st;n; g;lirdi; bird;n b;t;n qo;qu kir;;yl; birlikd; s;r;tl; d;z cadug;r; d;ydi. Cadug;r y;x;ld; v; c;ld aya;a dur¬du. ;lb;tt;, bu gec; onun;;n ;l;ml; d; qurtara bil;rdi. G;ll; kimi g;l;n Sipsu uzun qam;; il; cadug;rin sif;tin; m;hk;m bir z;r¬b; endirdi, buna baxmayaraq, cadug;r yen; yolun ortas;nda durmu;du, ufulday;rd;. Bu d;md; Hi;kok onun ;st;n; cumdu, cadug;r; karl; bir yumruq ili;dirdi, sonra da c;ld Sipsunun s;rd;y; kir;;y; at;ld;.
Bu ;hvalatdan sonra ilahiyyat;; cadug;rin ;;uru h;m d; a; d;rili adam;n g;cl; yumruq z;rb;l;ri il; dolmu;du. O, tayfa ba;;;s;n;n komas;na qay;dan kimi b;t;n a; d;rili adamlara m;hk;mc; qar;;; el;di...
- H;, t;nb;ll;r, qalx;n g;r;m! Vaxtd;. Ayaqqab;lar;n;z; gey;n; kimi s;h;r yem;yi haz;r olacaq!
Deyv Verts ;st;n; sald;;; ay; d;risini k;nara tullad;; durdu v; ;sn;di. Haves is; g;rn;;;nd; hiss etdi ki, ;li keyl;;ib; yuxulu-yuxulu ;lini ovu;durma;a ba;lad;; ;z-;z;n; p;;;ldad;: ”G;r;s;n Hi;kok harda gec;l;yib?”
O, ayaqq;bal;r;n; g;t;rd;; onlar b;t;n gec;ni qurumu; a;aca d;nm;;d;l;r. Verts ayaqyal;n, ehmalca tonqal;n yan;na qa;d;. Ayaqqab;lar;n; oca;a tutdu ki, donu a;;ls;n. Sonra:
- ;;k;r Allaha, Hi;kok ;;x;b getdi,- dedi.- Amma boy¬nu¬muza alaq ki, o, yax;; i;l;yirdi.
- Di g;l, ;z;nd;n raz;yd;. H;mi;; ;z s;z;n; yeritm;k ist;¬yirdi. Onun b;db;xtliyi d; bundayd;. Sipsuya yaman yaz;;; g;lirdi. Bura bax, do;urdan q;z onun xo;una g;lmi;di?
- Eh, inanm;ram... Bilirs;n, Hi;kokun t;rs damar;na d;;¬m;;¬d;, v;ssalam. O, hesab edirdi ki, hindular d;z el;mir. ;l¬b;t¬t;, d;z deyil... Lakin, ax; biz; n; d;xli var? Qar;;sayd;q o d;n¬yal;q olard;q... - dey; Haves ;z;n;m;xsus raz;l;q ;lam;tiyl; cavab verdi.
Verts oca;a yax;nla;;b dedi:
- Do;rudur, inadkarl;q da, t;rslik d; yax;; ;eydil;r... Amma h;r ;eyin ;z v;d;si var. Alyaskaya g;ldin, g;r;k t;rs¬li¬yini evd; qoyasan. D;z demir;m, Ziqmund? S;n n; deyirs;n bu i;l;r;, biz d;z el;dik, ya yox?
Ziqmund etirazla ba;;n; bulad;. ;lb;tt;, o, bu saat ba;qa ;eyin hay;ndayd;; q;hv; qaynay;b az qala da;acaqd;; tavada q;¬za¬ran donuz piyini d; ;evirm;k laz;m idi. B;t;n bunlardan sa¬vay;, Ziqmundun fikri-zikri ;z sevgilisinin yan;ndayd;, d;niz ki¬mi mavi g;zl;rin yan;nda. V; el; bel;c; d; astadan z;mz;m; edirdi. O biril;r g;l;ms;n;-g;l;ms;n; bir-birl;rin; g;z vurur, bun m;nz;r;ni sakitc; seyr edirdil;r. Saat yeddi olsa da, s;h;rin a;;l¬mas;na h;l; ;; saat qal;rd;. ;imal q;tb par;lt;s; daha g;r;n¬m;rd;. Gec;nin z;lm;t qaranl;;;nda bu balaca d;;;rg; x;rda i;;q adas;n; xat;rlad;rd;. ;; adam;n k;lg;si oca;;n i;;;;nda apay¬d;n g;r;n;rd;. Araya d;rin s;kut ;;kd;. Ziqmund s;sini qal¬d;rd;; zil; ke;di v; k;hn; mshn;s;n;n son b;ndini oxuys bildi:

Vaxt ;t;r... il ke;;r,
;z;ml;r d; yeti;;r....

Gec;nin s;kutunu q;fl;t;n qulaqbat;r;c; g;ll; s;sl;ri poz¬du. Haves ufuldad;, ;;n;b dik;lm;k ist;di, lakin gubbultu il; yer; s;r;l;ndi. Ba;;ndan yaralanan Verts b;yr; ;st; y;x;ld;, x;¬r;lt;l; s;sl;r ;;xartd;; onun a;z;ndan qan f;;q;rd;. Sar;;;n sa;l; Ziq¬mundun n;;m;si d; yar;m;;q qald;; o, ;ll;rini havada yell;¬d;¬r;k d;z oca;;n ;st;n; y;x;ld;.
Hindu cadug;rin g;z b;b;kl;ri q;z;bd;n qan ;ana;;na d;n¬m;;d;. ;z-g;z; z;hrimara b;l;nmi; bu adam tayfa ba;;;s; il; Vertsin t;f;ngi ;st;nd; dala;;rd;. H;tta t;l;b edirdi ki, a; d;¬rili adamlar;n kis;sind;n ona daha ;ox paxla versinl;r. B;t;n bun¬larla g;z; doymad;; o, d;;;rg;d;ki ay; d;risini d; qamarlad; v; bu da tayfan;n o biri ki;il;ri aras;nda naraz;l;;;a s;b;b oldu. Cadug;rin ;r;yi yen; soyumad;; c;nublu q;z;n Ziqmunda ba;;;¬la¬d;;; iti d; ;ld;rm;k ist;di. Lakin it qa;;b aradan ;;xd; v; o, ;z sahibl;rinin q;z;l yataqlar; tapmaq ;;;n qazd;qlar; quyuya d;;¬d;, da;lara ;;rp;laraq ;zildi.
Q;z;laxtaranlar;n d;;;rg;si tamamil; darmada;;n edildi v; hindular ;z evl;rin; qay;td;lar. Hindu qad;nlar yaman sevi¬nir¬di¬l;r. ;ox ke;m;di ki, onlar;n me;;l;rind; s;;;n d;st;l;ri g;r;n¬m;¬y; ba;lad;. Hindu ov;ular;n ;z; g;ld;. Bel;likl;, cadug;rin ;;h¬r;ti daha da artd;. H;tta k;ndd; dan;;;rd;lar ki, guya o, al¬lah¬larla m;sl;h;tl;;ir.
C;nublu q;z;n Ziqmunda ba;;;lad;;; it viran edilmi; d;;;r¬g;¬y; qay;td;. B;t;n gec;ni ulad;; el; bil ;l;nl;r;;n a;lay;rd;. Bun¬dan sonra o it bir daha buralarda g;r;nm;di.
;ll;r ;td;. ;ox sonralar bu ;am me;;l;rind; q;rib; ca¬na¬var¬lar peyda oldu. Onlar;n r;ngind; qeyri-adi, a;;q l;k;l;r g;z; d;¬¬yirdi. Hindu ov;usu bel; canavarlara he; vaxt rast g;lm;¬mi;¬di.

***




YADDAN ;IXMAYAN ADAM


La Perl i;ini ;;k;-;;k; qar;n ;st;yl; qa;;rd;. O, t;v;;y;-t;v;;y; ;z taleyin;, Alyaskaya, Nom ;;h;rin;, qumara v; bir d;... bir d; indic; b;;aqla vurub ;ld;rd;y; adama l;n;t oxu¬yur¬du. Barmaqlar;ndak; insan qan; art;q soyumu;du. Amma o d;h¬;;t¬li s;hn; h;l; d; g;zl;ri ;n;nd;n getmirdi; stolun k;nc;nd;n ya¬p;;an adam;n yava;-yava; d;;;m;y; y;x;lmas;, ;trafa s;p;¬l;n;n fi;kalar , da;;lm;; kartlar, i;;rid;kil;rin qorxudan tir-tir ;sm;si, x;zin;darlar;n ;a;q;n-;a;q;n baxmas;, d;mir pullar;n ;l; s;kutu, camaat;n t;la;; v; n;hay;t, k;m;y; ;a;;ran d;h;;tli, ;t;rp;dici ba;;rt;. M;hz bu ba;;rt; onu aradan ;;xma;a m;cbur etdi. Bundan sonra b;t;n ;;h;r aya;a qalx;b bir-birin; d;ydi.
“;eytanlar c;h;nn;m z;ncirini q;rd;lar!” dey; o. istehzayla g;ld;; sonra da gec;nin z;lm;tind; g;zd;n itdi v; sahil; t;r;f g;t;r;ld;.
Qap;lar taybatay a;;ld;. ;;;rid;n g;l;n i;;q seli ;traf; b;r;¬d;. Adamlar otaqlardan, ;ad;rlardan, r;qs salonlar;ndan ;;x;b q;;q;r;;a-q;;q;r;;a qatili qovma;a ba;lad;lar. Camaat;n hay-k;y;, itl;rin h;r;;m;si onu var g;c;yl; qa;ma;a m;cbur edir¬di. Arxadan g;l;n s;sl;r yava;-yava; azal;rd;. G;r;n;r, t;¬qib ed;n¬l;r axtar;;lar;n;n bo;a ;;xd;;;n; anlay;b ;sbl;;mi;dil;r. Am¬ma kimins; k;lg;si x;lv;tc; v; inadla onu izl;yirdi. Geriy; boyland;. H;min k;lg; g;r;nd;.
K;lg; gah a; ;rp;y; b;r;nm;; a;;q d;z;nd; tutqun qaral¬t;¬ya d;n;r, gah da qarl; havan;n qal;n duman yor;an; i;ind; ;ri¬yib yox olurdu. El; bil k;lg; hardansa, yax;n bir yerd;n ;;xm;; v; d;z onun dal;nca y;y;rm;;d;. Perl astaca donquldand;. S;¬sind; yorulub ;ld;n d;;m;; qad;n heysizliyi duyulurdu. Buna baxmayaraq, o, buz dolanbaclar;n daha d;rinlikl;rin;, q;z;lax¬ta¬ran¬lar;n qazd;;; quyulara t;r;f y;y;rd;. Bird;n aya;; yer; bas¬d;r;lm;; y;nd;msiz payalara v; bir y;;;n k;ndir; ili;di; y;x;ld;, r;ngi-ruhu qa;d;. O, s;ra il; d;z;lm;; v; buz ba;lam;; a;ac¬la¬r;n ;st;n; d;;m;;d;. Ba;; gic;ll;ndi, ;r;yi guppultu il; d;y;n¬m;y; ba;lad;. N;f;si d; t;ngimi;di. Az sonra ona el; g;ldi ki, n;hay;t, t;qibd;n can; qurtar;b. Add;mlar;n; yava;;td;. Amma gec;nin qaranl;;;nda h;min tan;; k;lg; yen; d; g;r;nd;. La Perl d;rhal yerind;n g;t;r;ld;. Q;fl;t;n beynin; bir fikir girdi: bu, onun xofunu bir q;d;r ald;. Ona, qumar oynayan bir adama, k;lg;nin q;tiyy;ti v; inadkarl;;; s;rs;m bir ;lam;t kimi g;¬r;n¬d;. Ona el; g;ldi ki, dilsiz-a;;zs;z bu k;lg;ni lap taleyin ;z; g;n¬d;rib. M;;lubiyy;t v; ya q;l;b;l;r; xitam verm;k;;n son oy¬u¬nunu g;zl;yir. B;xt;v;r qatil i;;q ucu g;r;n;n anlara ;ox na¬¬dir hallarda inan;rd;. Bu vaxt a;;l v; kamal zaman; da qa¬baqlay;r, ;z ;;r;iv;sind;n ;;x;b ;b;diyy;t ;z;rind; dal;alan;r v; ;z g;l;c;yini t;sad;f;n a;d;;; s;hif;l;rd; oxuyur. ;;bh;siz, indi yaln;z bu anlar;n vaxt;yd;. Buna g;r; d; o, sahild;n uzaq¬la;¬d;; a; ;rp;y; b;r;nm;; adda-budda me;; zola;;na t;r;f qa;¬d;, yax;nla;an v; lap ayd;n g;r;n;n k;lg; onu daha qorxut¬mad;. Lakin La Perl taq;td;n d;;m;;d;. Talac;qda dayand; v; q;fil¬d;n geri d;nd;. Sa; ;lind;ki ;lc;k s;r;;;b d;;d;. Ulduzlar;n sol;un i;;;;nda tapan;as; par;ldad;.
- Atmay;n! M;n silahs;zam...
K;lg;d;n adam s;si g;ldi. Qatilin dizl;ri ;sm;y; ba;lad;. Hiss etdi ki, h;tta topuqlar; da y;ng;lc; titr;yir.
;lb;tt;, ;g;r “Eldorado” restoran;n;n d;mir oturacaq¬lar;n¬dan birind; ;yl;;;n v; bu hadis;ni ;z g;zl;ri il; g;r;n Uri Bra¬m;n tapan;as; ;st;nd; olsayd;, b;lk; d; h;min gec; h;r ;ey ba;¬qa c;r olacaqd;; yoxsa, ona n; d;;m;;d; ki, ;z;n; tamamil; bab olmayan bir adam;n dal;nca bu q;d;r yol ;l;s;n. Amma n; f;rqi var, ya el;, ya da bel;?! Bram bir d; t;krar etdi:
- Atma... g;r;rs;n ki, m;n ;li yal;nam...
- B;s onda niy; m;ni qovursan?- dey; qumarbaz qatil ta¬pan;an; a;a;; sald;. Uri Bram ;iyinl;rini ;;kdi.
- Bunun n; d;xli var? ;st;yir;m ki, m;niml; ged;s;n...
- Hara?
- Ora bax! D;;;rg;nin o ba;;ndak; komaya, m;nimkidi.
La Perl yerind;n t;rp;nm;di v; ;r;yind; b;t;n g;z;g;¬r;n¬m;z q;vv;l;ri ;ahidliy; ;a;;rd;; yaln;z v; yaln;z ona g;r; ki, g;lib Uri Bram;n axmaql;;;na tama;a etsinl;r, doyunca g;l¬s;nl;r. N;hay;t, soru;du:
- Bura bax, ax; s;n kims;n? M;ni n; hesab edirs;n? El; bilirs;n t;l;y; d;;;c;y;m? Ay-hayyy....
- M;n Uri Bramam, bildin? Komam is; ordad;, d;;;r¬g;¬nin ba;;nda. S;ni d; tan;m;ram. Lakin s;n canl; bir adam;n ba¬;;r¬saqlar;n; t;kd;n; ;ll;rin h;l; d; qanl;d;. S;n qatils;n v; ham; s;ni axtar;r. Gizl;nm;y; d; yerin-yurdun yoxdu. M;nim dax¬mam var, he; olmasa...
- Ya;amaq ist;yirs;ns;, s;sini k;s,- dey; La Perl onun s;¬z;n; a;z;nda qoydu.- Yoxsa s;nin d; i;ini bitir;r;m; x;¬b;rsiz-;t;rsiz. Vallah ;ld;r;r;m s;ni! Daxma-zad qula;;ma gir¬mir! G;rm;rs;n b;t;n ;;h;r m;ni t;qib edir? Onlar m;ni yerin de;iyind;n d; olsa tap;b ;;xararlar. ;claflar! Burdan ;kilm;k ist;yir;m! Axxx!!! D;li ;eytan deyir qay;t geri, get bir-ikisinin d; ba;;rsaqlar;n; t;k yer;! G;r;m onlar; l;n;t; g;lsin! And olsun Allaha, qar;;ma ;;xan;n qarn;n; yortacam, k;p;k u;a;;! H;yat b; n;di, budu da – murdar bir oyun! Onsuz da bezmi;;m!
Bird;n La Perli vahim; basd;. Qorxusundan s;sini k;sdi. Yalq;zl;;;n; hiss etdi. Uri Brama da el; bu laz;m;yd;. D;rhal v;¬ziy¬y;td;n istifad; etm;y; ;al;;d;. Bu adam;n s;n dey;n g;z;l v; qeyri-adi nitqi d; yox idi. V; o, ;mr;nd; indiki kimi uzun dan;;mam;;d;. Yaln;z birc; d;f; uzun bir ;hvalat dan;;acaq, v;ssalam; onu da burda yox, ba;qa yerd;.
- El; is;, ged;k m;nim daxmama. ;nan, s;ni el; gizl;¬d;¬r;m ki, he; k;sin a;l;na g;lm;z. Yem;yim d; var, n; q;d;r ist;¬s;n. Yoxsa, aradan ;;xa bilm;zs;n; n; itin var, n; d; sursat;n. D;¬niz d; buz ba;lay;b. Yax;nl;qda birc; Sent Maykl Fortudur.  Am¬ma y;qin ki, bu x;b;r ordak; Anvik ;;h;rin; s;nd;n daha tez yeti;;c;k. ;z;n bil, ba;qa yolun yoxdur. Bir az g;zl;, qoy ara sakitl;;sin. Bir ay ke;;r, b;lk; d; lap tez... he; s;ni yada salan olmayacaq. Ba; qar;;acaq, ham; Yorka qay;dacaq. S;n lap camaat;n i;ind; gizl;n;c;ks;n. He; k;s d; bundan ;;bh;¬l;n¬m;z. Qorxma, m;n ;dal;tli adamam v; ;dal;t bar;d; d; ;z m;la¬hiz;l;rim var. S;ni ;l; verm;k niyy;tim d; yoxdu. M;n ax; onlar kimi d;;;nm;r;m, ;z a;l;ma n; g;lib?!
Uri qatilin cibind;n dua kitab;n; ;;xartd;;;n; g;rd; v; sus¬du. ;imal q;tb par;lt;s;n;n g;y q;bb;sinin ;imal-;;rq hiss;¬sind;n d;;;n sar;mt;l i;;;;nda La Perl Uri Bram; papa;;n; ;;xart¬ma;a v; bu m;q;dd;s kitaba and i;m;y; m;cbur etdi. Bram bu m;q;dd;s and; he; vaxt pozmam;;d;, pozmad; da...
Qumarbaz qap;n;n kandar;nda bir anl;q ayaq saxlad;; bir¬d;n-bir; onu xilas etm;k ist;y;n adamdan ;;bh;l;nm;y; ba;lad;. Bu adam;n q;rib; h;r;k;tl;ri qatili t;;cc;bl;ndirmi;di. O, ;am;n tutqun i;;;;nda ota;a g;z g;zdirdi. Burda yad adam yox idi v; otaq kifay;t q;d;r rahat g;r;n;rd;. Ev sahibi q;hv; haz;rlayana kimi o, c;ld papiros b;kd;. Ota;;n istisi qona;;n ;z;¬l;l;rini bo;altd; v; o, laqeyd-laqeyd arxas;n; oturaca;a s;y¬k;yib ev sahibinin sif;tini papirosun ;yri-;yr; t;st;s; aras;ndan diqq;tl; s;zm;y; ba;lad;. Bu, g;cl; bir insan sif;tiydi v; bu g;c;n arxas;nda sonsuz ki;i s;bri gizl;nmi;di. V; y;qin ki, o, bu g;c; bo; yer; s;rf etm;zdi. ;z;nd;ki d;rin q;r;;lar ;ap;qlar; xat;rlad;rd;. G;rk;min; diqq;tl; baxan adamlar orda xeyirxah¬l;q, yaxud ;z;yolal;q ;lam;ti g;rm;zdil;r. Qal;n qa;lar; alt;n¬dan boz g;zl;rinin soyuq bax;;lar; adam; ;;;d;rd;. ;uxura d;;m;; yanaqlar;ndan sallanm;; s;m;kl;ri sif;tini bir az da eyb;¬c;r hala salm;;d;. ;;n;sinin qurulu;u bu adam;n kor-kora¬n; s;rtliyind;n v; ;rk;y;nl;y;nd;n x;b;r verirdi. Aln; geni; deyildi v; bu da onun yeri g;l;nd; amans;z oldu;una i;ar;ydi. S;sind;, sif;tind;ki b;t;n cizgil;rd;, burnunda, dodaqlar;nda v; aln;ndak; q;r;;larda h;dd;n art;q kobudluq sezilirdi. ;mr; boyu t;k ya;ama;a ad;t etmi; adamlar bel; ola bil;rdi. Bu adam da he; vaxt ;zg; s;z; il; oturub durmam;;, he; k;sd;n d; k;m;k ummam;;d;. Uzun, qaranl;q gec;l;rd; beynind;kli fikirl;rl; m;¬¬ba¬riz; aparanda bel; g;nd;zl;r ;z-g;z;nd; gec;ki d;;;n¬c;¬l;r¬d;n ;s;r-;lam;t g;rm;zdin. D;nyag;r;;; dar olsa da, m;qs;di h;mi;; ayd;n idi.
T;bi;tc; y;ng;l xasiyy;tli La Perl Uri Bramdan ba; a;a bilmirdi. D;z;, ba; a;ma;a he; hal; da yox idi. ;g;r Uri oxu¬yub ;;nl;ns;ydi, yaxud ah ;;kib k;d;rl;ns;ydi, b;lk; d; onu asanl;qla ba;a d;;m;k olard;. H;tta La Perl onun “tapmaca cizgil;ri”ni d; a;ar v; hans; yuvan;n qu;u oldu;unu da s;yl;¬y;rdi.
- C;nab, m;n; k;m;k edin,- dey; Uri Bram ;mr etdi.- G;r;k ;a;r;lmam;; qonaqlar; da qar;;lama;a haz;r olaq!
Yaln;z bundan sonra La Perl ;z;n; ev sahibin; t;qdim etdi v; d;rhal i;; giri;di. Urinin taxt; ota;;n uzaq k;nc;nd;, divar;n dibind;ydi. Taxt y;nd;msiz ;albanlardan d;z;ldilmi;, ;st;n; mam;r d;;;nmi;di. Ayaqlar;na da nec; g;ldi k;silmi; qeyri-b;rab;r ;l;;l; ;albanlar vurulmu;du. Uri taxt;n divar t;r;find;n mam;rlar; v; ;albanlar;n ;;;n; s;k;b ;;xartd;; uclar;n; mi;ar¬la¬d; v; t;z;d;n yerin; el; qoydu ki, taxt;n k;nc;nd; bo; yer qal¬s;n. La Perl anbardan bir-iki kis; un g;tirdi, onlar; divar;n ya¬n;n-da d;;;m;y; d;z;b taxt;n alt;na it;l;di. Uri bu un taylar;n;n ;st;n; ;lav; iki d;n; d; uzun kis; sald;, onlar;n da ;st;n; mam;r d;;;di. Sonra ;dyal; onlar;n ;st;n; ;;kdi. La Perl burda yatmal;yd;. Taxt ba;dan aya;a kimi d;ri il; ;rt;lm;;d; v; he; k;sin a;l;na g;lm;zdi ki, onun alt;nda kims; gizl;nib.
Bir ne;; h;ft; ;rzind; h;kum;t orqanlar; g;rgin axtar;; apar¬d;. Nomda ev qalmad;, h;r yeri ;l;k-v;l;k el;dil;r, amma La Perli tapa bilm;dil;r. D;;rusu, Uri Bram;n komas;na he; k;s bir el; ;h;miyy;t verm;di. Kimin a;l;na g;l;rdi ki, Con R;n¬dolfun qatili m;hz burda gizl;nmi;dir.
Axtar;;lar ;oxdan qurtarm;;d;. La Perl b;t;n g;n; komada var-g;l edir, el; hey kartlar; d;z;r, says;z-hesabs;z papiros ;;¬kir¬di. O, sabit adam deyildi. ;;n-zarafatc;l s;hb;tl;ri xo;lasa da, tez bir zamanda Urinin qaradinm;zliyin; al;;d;. Uri il; s;h¬b;t ad;t;n ;ox q;sa olurdu. Ya t;qib;il;rd;n, ya da yollar;n v;¬ziy¬y;tind;n, yaxud da itl;rin qiym;tind;n q;saca dan;;ard;lar.
La Perl kartda udma;;n yollar;n; tapma;a m;hk;m giri;¬mi;¬di. B;t;n g;n; kartlar; qar;;d;r;b paylay;rd;. M;xt;lif ;m;¬liy¬yatlar;, ;yr;ndiyi f;r;ldaqlar; qeyd edirdi. Yen; kartlar; qar;;¬d;r;r, t;z; bir f;nd axtar;b tap;rd;. N;hay;t, bu m;;;uliyy;t d; onu t;ng; g;tirdi. Ba;;n; stolun ;st;n; qoyub yad;na ;;h;rin s;s¬li-k;yl; qumarxanalar;n; sald;. X;yal;nda qumar otaqlar;nda kart paylayan oyun;ular;n co;;unlu;u, g;z;t;il;rin n;vb; il; oyunlara ac;;zl;kl; tama;a etm;si, diyirl;n;n ruletka ;ar; canland;. Bel; anlarda o ;z yalq;zl;;;n; daha ;ox hiss edir, u;ursuzlu;u haqq;nda d;;;n;rd;. V; ;ox vaxt h;r;k;tsiz halda oturub g;zl;rini bir n;qt;y; zill;yirdi. B;z;n i;ind; co;an aman¬s;zl;q onun hidd;tli ehtiraslar;n; daha da q;z;;d;r;rd;. H;¬yat ;ox vaxt onunla s;rt r;ftar etmi;di, buna g;r; d; h;yat; sevmirdi.
- H;yat ;irkin bir oyundu.
H;r d;f; bu s;zl;ri t;krar ed;-ed; La Perl taleyind;n, qism;tind;n gileyl;nirdi.
- B;xtim yoxdu. ;lim he; vaxt g;tirmir. M;ni anadan olandan aldad;blar. H;tta ana s;d;nd; d; aldanm;;am. Bir vaxt anam ni;anlanm;; kartlarla oynama;a m;cbur edilib. G;ya m;nim aya;;m d;;m;yib, anam;n m;;lubiyy;tin; s;b;b m;n olmu;am. M;g;r m;nim g;nah;m var? Ax; niy; m;n; uduzul¬mu; kartlar kimi bax;b? Onun uduzmas;nda m;nmi g;nah¬karam? Ax; niy; anam m;n; el; bir q;vv;t verm;yib ki, he; ol¬masa qumarda bir d;f; udum? B;s, ba;qalar; niy; bu imkan; ;l¬d;n vermir? Ax; m;n niy; Sitl; g;ldim? N; ;;;n g;y;rt;d; ve¬yil¬l;nirdim? Hardan g;lib ;;xd;m? Lap donuz kimi ya;ay;ram. G;r;rs;n;z, h;r ;ey v; ham; el; bil m;n; qar;; y;n;ldilib? Az qala bank; udacaqd;m. ;mr;md; bu q;d;r pul g;rm;mi;dim. ;ndi bildin n; ;;;n? El; buna g;r; d;, Con Randolf kart atd; v; eyni vaxtda fi;kalar; qaba;a it;l;di. ;c;b oldu onun;un. C;h;n¬n;m olsun qoy! Dilini qarn;na soxayd;. He; olmasa, m;n; d; b;xtimi s;nama;a imkan ver;ydi. O bilirdi ki, bank; udaca;am. Ax;, niy; son anda ;z;m; ;l; ala bilm;dim? Niy;, h;?
La Perl hirsind;n d;;;m;ni yumruqlad; v; h;r ;ey; l;n;t ya;d;rd;.
Ad;t;n onun bel; sars;nt;l; d;qiq;l;rind; Uri Bram s;s¬siz¬c;, h;r;k;tsiz dayan;b bu m;nz;r;ni izl;yirdi.Yaln;z boz g;zl;ri qaral;r, bax;;lar; dumanlan;rd;. Sanki bu h;r;k;tiyl; La Perlin deyinm;sinin maraqs;z, bo; bir ;ey oldu;unu bildirirdi.
La Perl; b;lliydi ki, onunla Urini he; bir ;mumi c;h;t birl;;dirmir. B;s nec; oldu ki, Bram onu xilas etdi, t;qibd;n qorudu? Bu, onu ;ox t;;cc;bl;ndirirdi. Amma vaxt da yeti;¬mi;di. Adamlar;n ;r;yind;ki intiqam hissi onlar;n q;z;la olan m;h;bb;tini s;nd;r; bilmirdi. Bel;c; Con Rondolfun ;l;m; art;q ;;h;r tarixinin arxivin; d;;m;;d;. ;lb;tt;, qatil tap;lsay¬d;, ;;bh;siz, camat ;z i;ini k;nara qoyub ;dal;t m;hk;m;sinin h;km;n; g;zl;y;rdi. T;;ss;f ki, qatili axtar;b tapmaq daha onlar ;;;n birinci d;r;c;li v;zif; ola bilm;di. ;ay;n dibind; q;z;l yat;rd;. Sahild;ki qumlar h;l; ;z qiym;tini itirm;mi;di. D;nizin donu a;;landan sonra is; adamlar ;z kis;l;rini ;iyin¬l;¬rin; sal;b o yerl;r; ged;c;kdil;r. Burada onlar; d;nyan;n b;t;n naz-nem;ti g;zl;yirdi.
Bir gec; La Perl Uri Bramla birlikd; itl;ri kir;;y; qo;du v; onlar a; qarla ;rt;lm;; c;;;rla c;nuba yolland;lar. Daha do;rusu, Sent Maykl Fortuna ;atmam;; sahilboyu ;;rq; t;r;f ;z tutdular. Al;aq s;ra da;lar;, t;p;likl;ri a;;b Anvik ;ay;n;n ya¬n;n¬dan ;td;l;r v; d;z Yukona gedib Koyuk;k, Tanan v; Mi-nuk ;;h;rl;rini arxada qoyaraq iki d;f; q;tb dair;sini ke;ib b;y;k bir d;z;nliy; ;;xd;lar v; burdan c;nuba d;nd;l;r. Bu, h;d¬din¬d;n art;q ;z;c; bir s;yah;t idi. V; La Perl he; c;r; ba;a d;;; bilmirdi ki, Uri Bram niy; onu bura ;z;yl; g;tirib. N;hay;t, Uri dedi ki, d;z;nliyin o tay;nda – ;qld; onun ;z sah;si var v; orada adamlar i;l;yirl;r. ;ql ;;h;ri d;z s;rh;dd; yerl;;irdi. Onun bir ne;; milliyind; yerl;;;n Kyudaxi istehkamlar;n;n ka¬zar¬malar; ;st;nd; Britaniya bayraqlar; yell;nirdi. Bundan sonra Douson, Pelli, Be;barmaq, Vindi Arm, Linderman, ;ilkut v; Danya g;lirdi.
Onlar ;ql ;;h;rini d; ;t;b dayand;lar. Bu, onlar;n son da¬ya¬naca;;yd; v; burda ayr;lmal;yd;lar. La Perl arxay;n idi. ;traf¬dan bahar;n iyi g;lirdi. G;nl;r uzanm;;d;. Bundan sonra La Perl Kanadan;n ;razisi il; m;nzil ba;;na gedib ;;xmal;yd;. Sanki azadl;q qula;;n;n dibind; idi. H;r t;z; g;n g;ldikc; o da t;z; h;yata yax;nla;;rd;. D;nya geni; d;nyayd; v; g;l;c;k yen; ona i;;ql; g;r;n;rd;. S;h;r yem;yi zaman; La Perlin keyfi lap du¬rul¬mu;du. Fit ;al;r, astadan mahn; oxuyurdu. Uri itl;ri qo;quya qo;¬du v; yola d;;m;y; haz;rla;d;. H;r ;ey haz;r idi. Amma La Perl yola d;;m;y; haz;rla;anda Bram s;nm;; odun par;alar;n; tonqala yax;n g;tirdi, ;st;nd; oturub soru;du:
- S;n he; ;l; Atlar Yolu haqq;nda e;itmis;nmi!
Onun bax;;lar; qay;;yla dolu idi. La Perl sual; ba;a d;;m;di v; ;iyinl;rini ;;kdi.
- B;z;n h;yatda el; adamlar olur ki, onlar; yaddan ;;xartmaq, unutmaq ;ox ;;tindir,- dey; Uri astadan, t;l;sm;d;n s;hb;t; ba;lad;. – M;n bel; bir adamla g;r;;m;;;m. Bax, de¬diyim h;min ;l; Atlar Yolunda. 1897-ci ild; qarl; da; a;;¬r;m¬lar;n; ke;m;k ;oxlar;n;n h;yat; bahas;na ba;a g;lib. O vaxtdan bu a;;r;mlar;n ad; bel; qal;b. Bir vaxt buralarda atlar buz heyk;ll;r; d;n;b v; Skaquyadan Bennet;  q;d;r da;larda b;¬t;v at c;md;kl;ri s;ralan;b. Qarl; a;;r;mlar; ke;;rk;n y;k dolu bu atlar s;r;;;b d;r;l;r; d;;m;;, tik;-tik; olmu;lar. B;zil;ri is; u;urumlarda ac;ndan can vermi;, dolu kis;l;rin a;;rl;;;na tab g;tirm;yib bataql;;a d;;m;;, lehm;li sularda bo;ulub ;lm;;l;r. M;n d;h;;tli m;nz;r;l;rin ;ahidi olmu;am. Adam¬lar;n bu dilsiz-a;;zs;z heyvanlara nec; ;ziyy;t verdikl;rini, onlar; ;l;n; kimi qovduqlar;n; g;zl;riml; g;rm;;;m. Atlar u;u¬ruma d;;;nd;n sonra heyvanlar;n sahibl;ri t;z;d;n sahil¬bo¬yuna qay;d;b t;z; atlar al;rd;lar. B;zil;ri h;tta bu yaz;q hey¬vanlar; ;ld;rm;k ;;;n ;ziyy;t d; ;;kmirdi. Onlar; el; bel;c; taleyin h;km;n; burax;rd;lar. Amma bu a;;r;mdan ke;m;zd;n ;vv;l atlar;n y;h;rl;rini v; nallar;n; ;;xar;b saxlay;rd;lar. Qarl; da; a;;r;mlar;ndan ke;;n bu adamlar;n ;r;yi el; bil da;dan idi, onlar az;;nla;m;;d;lar.
Bel; g;nl;rin birind; m;hz orada b;y;k bir ;r;k sahibin; rast g;ldim. Yax;; v; vicdanl; adam idi. El; bil lap pey;;mb;r ;vlad;yd;. Dinc;l;c;k vaxt; g;l;nd; o, atlar;n belind;n y;kl;ri bo;ald;r, bu zaman heyvanlar rahat n;f;s al;rd;lar. Atlar;n ye¬min; y;zl;rl; dollar x;rcl;y;n bu adam heyvanlar;n s;rt;l;b ya¬ra olmu; bell;rini yor;anla ;rt;rdi. Amma o biri sahibkarlar;n atlar;n;n belin; baxanda adam d;h;;t; g;lirdi. Y;h;rl;rin alt;nda d;rin yaralar irin ba;lam;;d;. Nallar; s;rt;b t;mizl;¬dik¬d;n sonra bu adamlar yaz;q heyvanlar; d;rnaqlar;ndan qan axa¬na kimi qovard;lar, amma m;nim rast g;ldiyim adam is; cibin¬d;n son dollar;n; bel; nallar;n mismar;na ver;rdi. Biz onunla bir yor;an alt;nda yat;rd;q, bir qabdan ;;r;k yeyirdik. Bel;c;, dediyim bu yolda qan qarda;; olduq. Bu yollar a;;llar;n; itirmi; v; tanr;n; l;n;tl;y;-l;n;tl;y; ;l;n h;min adamlar;n yoludur. H;min adamlardan f;rqli olaraq, m;nim unuda bilm;diyim dostum b;t;n g;n; yorulsa da, h;mi;; y;y;ni bo;ald;r, tapq;r; ;;km;y; vaxt tap;rd;. G;r;rd;m ki, tez-tez o, bu sonsuz ;zab d;nizin; bax;rd;. G;zl;rind;n ac; ya;lar ax;rd;. Da; a;;r;m¬la¬r;n¬da yaz;q atlar ;ah; qalxaraq imdad ist;yirdil;r. Qabaq ayaq¬lar;n; divar;na dir;yirdil;r. El; bil pi;ikl;r divara d;rma;;rd;. O vaxt b;t;n yollar s;ld;r;m d;r;y; d;;;n atlar;n s;m;kl;ri il; ;rt;lm;;d;. Bu c;h;nn;m yolunda m;nim dostum heyvanlara o q;d;r n;vazi;, o q;d;r qay;; g;st;rirdi ki, atlar ruhlan;rd;. At¬lar¬dan biri y;x;lsayd;, o d;rhal karvan; saxlay;rd;. H;min at; qal¬d;r;b ;;xartmal; idi. Bel;d; he; k;sin ona etiraz etm;y; c;¬sar;ti ;atmazd;. Qarl; a;;r;m; ke;;nd;n sonra t;xmin;n ;lliy; q;¬d;r at qovub ;ld;r;n bir adam t;z;d;n at ;apmaq fikrin; d;;¬d;. Biz bir buna, bir d; d;n;b atlar;m;za baxd;q. Bizim atlar;¬m;z poni cinsli atlar idi. O, biz; be; min dollar t;klif etdi. Cibi¬mizd; is; si;an oyna;;rd;. Amma yad;m;za da; yamaclar;ndak; z;h;rli otlar, qarl; a;;r;mlar; d;;d;. Qarda;dan art;q hesab etdiyim dost is; bir k;lm; bel; dan;;mad;. Sakitc; atlar;n; ay;r¬d;. Sonra m;n; baxd;. Biz bir-birimizi ba;a d;;d;k. M;n onun atlar;n; qovdum, o da m;nimkil;ri. Bel;likl;, biz ;z atla¬r;m;z;n ham;s;n; g;ll;l;dik. ;z ;lli at;n; ;ld;r;n sahibkar;n az qala ;r;yi partlayacaqd;. G;ll; s;sl;ri v; atlar;n d;h;;tli hayq;rt;lar; at almaq ist;y;ni ;z;nd;n ;;xarm;;d;. Biz; a;z;na g;l;ni dedi. ;ndi bildin ;l; Atlar yolunda rast g;ldiyim v; ;z;m; qarda; hesab etdiyim h;min adam....
- Bildim, Con Randolf! – dey; La Perl onun s;z;n; tamamlad;, dodaqlar; dart;ld;.
Uri ba;;n; t;rp;dib dedi:
- ;adam ki, ba;a d;;d;n.
Amma La Perl q;ss;liydi.
- M;n haz;r – dey; o, bildirdi. – G;l ke;;k ;sas m;s;l;¬y;, amma c;ld ol.
Uri Bram aya;a durdu:
- ;mr;m boyu Allaha inanm;;am, - dedi. – Bilir;m ki, tanr; ;dal;tli tanr;d;r. Y;qin ki, indi yuxar;dan biz; bax;r v; taleyimizi h;ll etm;k ist;yir. Onu da bilir;m ki, o g;z;g;¬r;n¬m;z q;vv; bax, m;nim bu sa; ;limin onun h;km;n; yerin; yetirm;sini ist;yir. M;n Allaha o q;d;r ;r;kd;n inan;ram ki, h;t¬ta s;ninl; b;rab;r ;;rtl;rl; at;;ma;a raz;yam. Qoy o g;z;¬g;r;nm;z ilahi q;vv; son h;km; d; ;z; versin.
Bu s;zl;rd;n sonra La Perlin ;r;yi sevincd;n d;y;nd;. O, Urinin ita;t etdiyi g;z;g;r;nm;z q;vv;y; yox, yaln;z t;sad;f; inan;rd;. Bu, h;min t;sad;f idi ki, indiy; kimi ondan ;z k;m;yini ;sirg;m;mi;di; sahilboyu qar t;p;cikl;ri aras;nda gec;nin z;lm;tin; qa;anda da.
- Ax; bizim birc; tapancam;z var, - dey; La Perl etiraz etdi.
- N;vb; il; ataca;;q, - dey; Uri Bram b;xti ;zd; olan ada¬m;n x;susi sistemli tapan;as;n; ;;xartd; v; onu diqq;tl; yoxlad;.
- Onda g;l bel; ed;k. Kimin birinci ataca;;n; qoy kart desin!
B;xti ;zd; olan adam;n b;d;ni istil;ndi. ;r;yind; kart oyu¬nunu g;t;r-qoy etdi. V; o, Urinin sakitc; raz;la;d;;;n; g;¬r;b kart;n; cibind;n ;;xartd;. Ona el; g;lirdi ki, bu d;f; d; t;sad;f m;tl;q ona k;m;k ed;c;k, g;n;; yen; d; ona g;l;m¬s;y;c;k. C;ld kartlardan birini ;;xartd;. Bunu ona g;r; etdi ki, sift; paylayan adam; m;;yy;nl;;dirsin. B;xti g;tirdi. Sevinc¬d;n ;sdi. C;ld kart; qar;;d;rd;. Sonra paylad;. Uri valet pik kart;n; ;;kdi. Oynama;a ba;lad;lar. Urinin ;lind; he; bir koz;r yox idi. Amma b;xti ;zd; olan bu adam;n iki tuzu, iki koz;r; vard;. H;yat bu d;f; d; onun ;z;n; g;lm;;d;. Bel;likl;, onlar ;lli add;m ;l;;b m;saf;ni m;;yy;nl;;dirdil;r.
Uri dedi:
- ;;di, s;n m;ni ;ld;rs;n, itl;ri d;, sursat; da g;t;r. Ci¬bim¬¬d; onlara aid r;smi m;lk ka;;zlar; da var. Onlar; da g;¬t;r;rs;n.
O ;iyinl;rini d;z;ldib dik aya;a qalxd;. ;lli metrlik m;saf;nin k;nar;nda dayand;, v; bel;c; d;z r;qibinin ;z;n; baxd;. La Perl g;zl;rini q;yd;. Arxas;n; ;;alar; il; okean; yuyan g;n;;; ;evirdi v; ni;an ald;. T;l;smirdi. Yaz yelinin ani v;y;l¬t;s; iki d;f; ;am a;aclar;n; titr;tdi v; o, silah; a;a;; sald;. Bird;n dizi ;st; ;;k;r;k tapan;an; h;r iki ;li il; b;rk-b;rk tutub at;; a;d;. Uri add;m at;b ;ll;rini yell;tdi. S;nd;ll;yib yer; y;x;ld;. G;ll; onun ;r;yin; d;ym;di, yoxsa el; oradaca qalard;.
Uri var g;c;n; toplay;b aya;a qalxd;. Tapan;an; ist;di. La Perlin k;nl;nd;n ikinci d;f; at;; a;maq ke;di. Amma el; o d;qiq; bu fikri beynind;n ;;xartd;. Bel; hesab edirdi ki, onsuz da t;sad;f onun t;r;find;dir. ;g;r bu d;f; d; hiyl; v; f;r;ldaq i;l;ts;, sonra cavab verm;li olacaq. Yox, o, bu oyunu vicdanla oynayacaq. Ax; Uri a;;r yaralan;b. ;;tin ki, ;lind; bu a;;r ta¬pan¬;an; saxlaya bilsin. B;lk; he; d;qiq ni;an ala bilm;y;c;k?!
La Perl kinay; il; g;ld; v; tapan;an; yaral;ya uzad;b dedi:
- H;, b; deyirdin Allah var? Han;, hardad; o?
- O, h;l; son s;z;n; dem;yib. O s;z; e;itm;y; haz;rla;...
La Perl Bramla ;zb;;z dayand;. Sonra geri d;nd;. H;tta m;saf;ni uzatmaq da k;nl;nd;n ke;di. Uri s;rxo; adamlar kimi y;r;alan;rd;. Tapan;a ;ox a;;r idi. Qorxurdu ki, onu saxlaya bilm;sin. La Perl d; el; bu fikird; idi. Uri Bram tapan;an;n d;s¬t;yind;n yap;;;b ;lini ba;;n;n ;st;n; qald;rd;. Sonra onu yava;-yava; g;z;n;n ;n;n; ;;kdi. B;xti ;zd; olan adam;n d;z ;r;yini ni;an al;b ;axma;; ;;kdi. La Perl h;r;k;tsiz qald;, d;r¬hal onun San-Fransisko haqq;ndak; arzular; dumanland; v; s;nd;. Aya;;n;n alt;nda g;n;; i;;;;na q;rq olmu; b;yaz qar bir¬d;n qarald;. O, bu d;f; p;;;lt; il; t;sad;fi qar;;d;. Son d;f; bel; kobud s;hv buraxd;;; amans;z oyunu l;n;tl;di.
T;rc;m; etdi:Kamran N;zirli