Русская Литература Юрий Козлов Светильник

Русская Литература Юрий Козлов Светильник






Yuri Kozlov
Rusiya




Yuri Vilyaminovi; Kozlov Rusiyan;n tan;nm;; nasiridir, "Roman-qazeta" kimi m;;hur ;d;bi jurnal;n Ba; redaktorudur. O, 1953-c; ild; Velikie Luki ;;h;rind; do;ulub. 17 ya;;nad;k Leninqradda ya;ay;b, 1974-c; ild; Moskva Poliqrafiya ;nstitutunun redaktorluq fak;lt;sini bitirib. 1981-ci ild; SSR; Yaz;;;lar ;ttifaq;na daxil olub. "Pioner", "Yunost", "Oqonyok" jurnallar;nda, "Rusiya" q;zetind; i;l;yib. 1995-2011-ci ill;rd; d;vl;t qullu;una ke;ib, Rusiya Dumas;n;n Federasiya ;uras;nda M;tbuat katibi v;zif;sind; ;al;;;b. Bir ;ox n;sr kitablar;n;n ("Velosipedin icad;", "Yeniyetm;lik d;vr;n;n s;hras;", ";;yalar;n t;nhal;;;", "Pey;;mb;rl;rin quyusu", "Gec; ovu", ";slahat;;", "Azadl;q", "D;hliz"v; s.) m;;llifidir. "Q;z;l Delviq" m;kafat; laureat;d;r. Arvad; Tatyana Piskaryova tan;nm;; jurnalist v; ;airdir. Q;z; Anna v; o;lu ;van da tan;nm;; q;l;m sahibl;ridir.

;;raq
hekay;

Ki;ik c;nub ;;h;rinin m;rk;zi. Ma;;n v; adam ;lind;;n t;rp;nm;k olmur. D;ng; v; yolayr;clar;nda ma;;nlar i;;qforlara fikir verm;d;n izdiham;n aras;nca ;t;b ke;irl;r.
O, ma;;nlara d;y;-d;y; silk;l;nirdi; h;r t;r;fd;n basq; vard;, it;l;yirdil;r. Yolayr;c; ona ;sl c;h;nn;m kimi g;r;nd;. Yad bir ;;h;rd; yalq;z olasan,  ;lind; d; miskin bir ;;raq tutasan... G;n;; ;;alar;na b;l;n;n ;;h;rd; bu ;;raq do;urdan da m;nas;z g;r;n;rd;.
Bird;n kims; onun qolundan tutdu, diksindi, az qala ;;ra;; salacaqd; yer;.
- N; var k;;;ni ke;m;y;, onu da bacarm;rsan...- qad;n idi.
Onlar k;;;nin o biri t;r;find; durmu;dular. Qar;;dan Frunzenin heyk;li g;r;n;rd;. Ayaq alt;ndak; asfalt q;zmar v; a;appa; idi - t;p;rs;n, d;rhal quruyacaqd;.
- Di indi get, hara ist;yirs;n...- qad;n laqeydc;sin; yoluna davam el;di.
O ;tir d;kan;na ;atana kimi qad;n;n dal;nca d;;d;. Vitrind; g;zg; vard;. Qad;n g;zg;y; bax;b sa;lar;n; d;z;ltdi. Yax;nda qoca bir ki;i (g;r;n;r, yerli adam;yd;) gah qad;na, gah da g;zg;d; ;z;n; bax;b ah ;;kdi.
;;h;rd; tramvaylar o t;r;f-bu t;r;f; ;;t;y;rd;l;r; gah silk;l;nir, gah danq;lday;r, gah da ya;;l a;aclar aras;nda g;zd;n itirdil;r.
A;aclar;n budaqlar; sallan;q deyildi, sanki gimnastika edirdil;r - ;ll;rini g;y; uzad;b he; bir k;lg; yaratm;rd;lar.
- ;;raq alm;;am...- dedi.- ;;ind; mum v; r;ngli lampalar var. ;ntiq; ;eydi... D;z;, h;l; bilmir;m n; c;r i;l;yir...Yoxlamam;;am...
;;h;rd; birc; o idi - isti geyinmi;di; ;ynind; d;ri penc;k, ;t;l;nm;mi; qal;n ;alvar vard;.
- Yad;mdad;, s;n ;imala ged;nd; ba;l;ql; g;d;k;;d;ydin,- qad;n dedi.
-H;, yax;; g;d;k;;ydi,- g;ld;.- Xatanqada c;r;ld;...Orda 40 d;r;c; ;axta vard;.
-B;s indi s;n; isti deyil?
Qad;n parusin ;ort v; mavi k;yn;k geyinmi;di, k;yn;yin s;r;ql; cibl;ri d; vard;. ;z-g;z;, ayaqlar; g;nd;n qaralm;;d;.
- Ya;;ndan on il cavan g;r;n;rs;n,- ki;i dedi. - El; bil onuncu sinifd; oxuyursan. G;r;n;r, r;qs; d; gedirs;n, ham; da dal;nca s;r;n;r, h;?
O bu s;zl;ri ruh y;ks;kliyi il; el; tonda dedi ki, qad;n incidi.
;tir d;kan;n;n ;;;; qap;s;n;n ;st;nd; karton l;vh; as;lm;;d;: "Nahar fasil;sidir".
- Bura bax e... ay s;ni...- qad;n lap dilxor oldu. - M;n d; di; m;cunu almaq ist;yirdim...
-Hey, bura bax;n!- dey; ki;i q;z;bl; ;;;; qap;n; d;y;cl;di. Karton l;vh;cik y;r;aland;. - Tez, a;;n g;r;m...
           - El;m;, - qad;n dedi.- Onsuz da s;n; he; kim qulaq asmayacaq...
            - De g;r;m ax; s;n burda neynirs;n?- ki;i q;fild;n soru;du.
             - ;imir;m...Tennis oynama;a gedir;m...;z;m; g;n; verib qarald;ram. Motorlu qay;qlarda ;z;r;m...
             Qad;n g;l;ms;di, g;zg;d;n ki;inin ;z;n; diqq;tl; izl;di.
           - Dem;li, o gic saqqall; il; g;zirs;n?
            -B; s;n burda n; g;zirs;n?- qad;n soru;du.- S;n; kim dedi ki, m;n burdayam?
           - Bu ;;h;r; delfinl;r haqq;nda o;erk yazma;a g;lmi;;m,- g;ld;. - M;ni q;;;ng v; a;;ll; bir delfinl; tan;; el;... Amma saqqals;z olsun... Yeri g;lmi;k;n, indi hara gedirs;n?
            - Dostlar;m;n yan;na. Biz balkonda oturacaq, sonra da ;im;rliy; ged;c;yik. Niy; maraqlan;rsan ki?
            - Ayd;nd;...Y;ni, onuncu sinifd; oxuyan dostar;n;n yan;na...O gicb;s;r d; ;z sarsaq tay-tu;lar;ndan ayr; ya;aya bilmir.
           - B;sdi... M;n s;nd;n art;q yorulmu;am.
            - Yorulmusan? S;n; ;;raq ba;;;lasam, onda nec;?
            - ;mr;md; bel; eyb;c;r ;;raq g;rm;mi;;m! M;n onu zibil ye;iyin; tullayaram, ya da ;im;rlikd;ki g;z;t;iy; ver;r;m... Mehmanxanada qal;rsan?
              -H;, - ki;i ;;ra;; tumarlama;a ba;lad;. - M;n bunu ;z;ml; aparacam...
              - Mehmanxana ota;;nda yaddan ;;xart qals;n.
                Qad;n saat;na baxd;.
               - Di yax;;, vaxtd;, m;n getdim.
                Ki;i h;min saat; ;taliyadan g;tirmi;di; g;z;l yapon saat;n;n qeyri-adi siferblat; vard;. ;lk vaxtlar qad;n el; o saatla yat;b-dururdu. Gec;l;r saat taqq;lday;r v; i;;q sa;;rd;.
             - Xudahafiz.- qad;n dedi v; son d;f; g;zg;y; bax;b sa;lar;n; qaydaya sald;.
              - M;n "M;rk;z" mehmanxanas;nda qal;ram, 321-ci otaqda,  - ki;i qad;n;n dal;nca s;yl;di.

2.
Qad;n;n dostu ;ezlonqda yar; uzanm;; halda dirs;kl;nmi;di; saqqall; sif;tin; g;n ;;alar; d;;;rd; v; sanki o bu s;ssiz ;;alar;n bo;lu;unda g;c toplay;rd;. O;lan qad;n; qucaqlay;b ;z;n; sar; ;;kdi.
- M;n s;ni yeri;ind;n tan;y;ram...- dedi. - Oyyyyy! N; yaman soyuqsan!.. N;dir, aysberqd; ;zm;s;n?
- B;s o biril;r hardad;?- qad;n soru;du.
               - ;imirl;r. M;ns;...- o;lan ;sn;di,- n;d;ns; yuxu basd; m;ni...
Qad;n onun ;iyinl;rini s;;allad;.
- Ax; s;n d; ha;ansa qocal;b ;ld;n d;;;c;ks;n...- qad;n p;;;ldad;.- v; he; kim; d; laz;m olmayacaqsan... Ya da he; o q;d;r d; qocal;b-el;m;zs;n,  amma, h;r halda, he; kim; laz;m olmayacaqsan...
- Vaxt;m ;atmayacaq,- o;lan q;tiyy;tl; dedi. - M;n g;c;m;n v; sa;laml;;;m;n ;i;;kl;ndiyi vaxt ;l;c;y;m.
Balkonda g;n ;;alar; oyna;;rd;. Onlardan biri d;z o;lan;n saqqall; ;z;n; d;;m;;d; v; ordak; a; t;k; amans;zcas;na i;;qlad;rd;.
- B;lk; d; sad;c; he; kim; laz;m olmayacaqsan...- qad;n t;krar el;di.
Balkondan d;niz g;r;n;rd;. G;n;; b;t;n g;n; p;nc;r;l;ri d;ym;;d;, indi bu ;;alar;n r;ngi  ;ox da parlaq olmayan q;rm;z;mt;l ;;alara d;nm;;d;. Bird;n b;y;k yaz;;;n;n t;p;ciyin ;st;nd;ki a; evi ;;hray; r;ng; boyand;. Dam ;rt;kl;ri, ;z;m ba;lar;, yol, bir s;zl;, h;r ;ey q;rub ;a;;n;n ovqat;na uy;un heyr;tamiz d;r;c;d; d;yi;di. H;tta qad;n v; onun ;ezlonqda yar; uzanm;; v;ziyy;td; dirs;kl;nmi; dostu da d;yi;di. Qad;n d;;;m;y; d;;m;; kitab; g;t;rd;. "M;l;k, ;z evin; bir bax!" oxuma;a ba;lad;.
- Bu g;n niy; q;rib;-q;rib; s;zl;r deyirs;n?- o;lan aya;a durdu.
- Sad;c; q;rara ald;m ki, ;z evim; bax;m...
- H;, nooldu, n; g;rd;n orda?
- Adam g;rd;m... birlikd; olark;n he; vaxt dar;xmad;;;m adam;...
- Bu n;dir, eyhamd;?
Qad;n ;iyinl;rini ;;kdi.

3.
O mehmanxanaya g;lib ;arpay;ya s;r;l;ndi. Material art;q toplanm;;d;, birc; qal;rd; oturub yazasan, b;diil;;dirib n;tic; v; m;lahiz;l;rinl; birlikd; ka;;za k;;;r;s;n; t;bi;t ;;kill;ri ver;s;n, psixoloji portretl;r yaradasan. Amma o, yazmaq ;v;zin; restorana getm;k, oturub i;m;k ist;di...
Telefon d;st;yini qald;rd;, s;kkiz n;mr;sini y;;d;.
- Moskvaya nec; z;ng vurmaq olar? - soru;du.
Ona cavab verdil;r,  o da Moskvadak; n;mr;ini s;yl;di. Sonra ;;ra;; yand;rd;. ;;ql; otaqda ;;ra;;n yanmas; ;vv;lc; hiss olunmad;. "Silk;l;m;k olmaz, ;ym;k olmaz, ;axtadan qorumaq laz;md;r, b;yr; ;st; d; qoymaq olmaz!"
"M;ns; onu tramvayda b;yr; ;st; qoymu;dum" xat;rlad;, ;;ra;a heyfi g;ldi.
"H;m d; ;ymi;;m... h;l; bir silk;l;mi;;m d;... Amma birc; ;axtadan qorumu;am... soyuducuya qoymam;;am..." ;;raqla ba;l; t;limatda daha sonra deyilirdi: "Lampalar; yand;rark;n mumdan d;z;ldilmi; madd;l;r yuxar; qalx;r, soyuyur v; a;a;;ya enir". "V;ssalam" d;;;nd;. "Lampan; yand;rd;m, indi g;zl;y;k g;r;k, mumdan qayr;lm;; madd;l;r ha vaxt q;zacaq...Bu r;ngli ilbiz m;n; art;q b;lli oldu..."
Telefon z;ng ;ald;. D;st;yi qald;rd;.
-Alo! Kolya!- q;;q;rd;. - H;l; redaksiyadasan? L;n;t ;eytana, n; yax;; oldu, s;ni yerind; tapa bildim! Alo! Bura bax, Kolya, bilirdin ki, o da burdad;? Buna g;r; m;ni g;nd;rdin ki, o ba;bandan yaz; yaz;m? N;? T;xmin edirdin...N;yi t;xmin edirdin, h;? Hmmm....Nec;? O h;r il istirah;t; eyni yer; gedir? Ay s;ni, bel; de! N; dedin? Material? Material dem;k olar ki, haz;rd;... H;, h;, h;mi;;ki kimi...Bura bax, Kolya, qoy m;n, h;r halda...Alo! Alo!
O telefonu taqq;ldatd;, lakin dan;;maq daha m;mk;n olmad;.
Bird;n bax;ms;z qalm;; ba;; yad;na d;;d;. Qara qu;armudu p;hr;likl;rini, o q;z;n b;yaz sa;lar;n; v; r;bail;rini,  yell;nc;kd; yell;n;-yell;n; h;mi;; s;yl;diyi misralar; xat;rlad;:
Yell;nc;kd; yell;nirs;n,
;t;kl;rin qalx;b-enir.
Sakit axan ;ay sular;
Sar; yarpaqlar; g;tirir...
";lb;tt;, q;z h;rd;n ;alvarda yell;nirdi" d;;;nd;. "V; donunun ;t;kl;ri d; qalx;b- el;mirdi..."
- Hey!- dey; o, ;;ra;a baxd;. - Mumdan qayr;lm;; madd;, niy; bel; gec q;z;rsan?

4.
- Ora bax, delfin!- qad;n q;;q;rd;, ham; yar;ana, qayal;qlara t;r;f qa;d;.
Onlar at;l;b-d;;;r, bir-birini qucaqlay;r, el; ;;;;r;;;rd;lar ki, y;qin s;sl;rini T;rkiy;d; d; e;idirdil;r.
Delfin suda ;z;rd;, qara, m;nal; bax;;larla adamlar; s;z;-s;z; ;z;rd;; adamlar is; ma;;nlara oturub getdil;r.
;ose yola ;;xan kimi ya;;; damc;lar; ma;;n; taqq;ldatma;a ba;lad;. Onlar b;y;k yaz;;;n;n a; evinin b;yr;nd;n ;t;b ke;;nd; g;rd;l;r ki, ya;;; evi boz r;ng; boyay;b. Qad;n dostuyla yanak; oturmu;du, o;lan;n ;z;n; bax;rd;. "Delfin... delfin..."  O q;fl;t;n d;ri penc;kli v; ;alvar; q;r;; bayaqk; adam; xat;rlad;: "g;r;s;n onun d;nizd; ;imm;y; imkan; olacaq?" d;;;nd;. "Ax; m;vs;m qurtar;r..."

5.
Restoranda orkestr ;al;rd;. M;;;nni m;;huir kinofilmd;n mahn; oxuyurdu. A; sa;l; ;veytsar i;g;zarcas;na kresloda oturmu;du, dey;s;n, onuncu d;f;ydi ki, q;zet s;hif;l;rini o t;r;f bu t;r;f ;evirirdi. Qap;dan l;vh;cik as;lm;;d;:"Yer yoxdur!"
Frans;z dilind; dan;;;q s;sl;ri e;id;n kimi ;veytsar yerind;n dik at;ld;. ;ki n;f;r ;;l; ;;xd;. Q;z cins ;alvarda, o;lan is; qara toxunma k;yn;kd; idi. Bird;n ;veytsar iyirminci ilin pay;z;nda bu restoranda ay;lmadan i;ib kefl;ndiyini, daha sonra is; Fransada q;rx il ya;ad;;;n;, sonra da Rusiyaya d;nd;y;n; xat;rlad;.
D;ri penc;kd; olan kims; restoranda oturan adamlara ;;;;li qap;dan diqq;tl; bax;rd;. O q;fl;t;n ;veytsar;n ;lind;n q;zeti qapd;.
- Biab;r;;l;q!- ;;;;r-ba;;r salma;a ba;lad;. - Bu saat qap;n; a;;n!- ;veytsar; g;zl;m;d;n qap;n; ;z;n; t;r;f ;;kdi v; r;qs ed;n adamlar;n i;in; ;;;;d;. Kims; onu miz; sar; it;l;di. V; mizin arxas;ndak; uzundraz adam aya;a durdu, bir q;d;r kar;xd;, sonra g;l;ms;yib ona bir ;ill; ili;dirdi...
6.
-S;ns;n?- qad;n qap;n; astaca a;;b soru;du. - M;n s;nin restoranda co;ub ;z;nd;n ;;xd;;;n; g;rd;m...
O, ;arpay;da paltarl;-paltarl; uzanm;;d;, g;z;n;n alt;nda ;i; vard; v; ;;ra;;n i;ind;ki r;ngli ilbiz; bax;rd;.
- Budur, ax;r ki, mumdan qayr;lm;; madd; tamam q;z;b...
Qad;n ;arpay;n;n q;ra;;nda oturdu. Siqaret g;t;rd;.
- Kibrit penc;yimin cibind;di, - ki;i dedi.
- Amma pis deyil ha...- dey; qad;n ;;ra;a i;ar; el;di. - M;ni nec; tapd;n?
- ;ox sad;...Yayda harda olursan ki? O duz kimi a; sa;lar;nla, d;niz g;zl;rinl; harda olursan ad;t;n?
- M;n s;nin arvad;nam...- qad;n dedi.- Yad;ndad;, Cek Londonun bir hekay;si vard; - g;r;k ki, "Birg;nl;k dayanacaq" hekay;si idi...
- Yad;ndad;? - o da soru;du. -S;n yell;nc;kd; yell;nirdin?
Yell;nc;kd; yell;nirs;n,
;t;kl;rin qalx;b-enir.
Sakit axan ;ay sular;
Sar; yarpaqlar; g;tirir...
- Yox, el; deyildi...S;hv deyirs;n... t;k;l;n yarpaqlar;...
- Yox, pay;z yarpaqlar;yd;...- o israr el;di.
R;ngli ilbiz ;;ra;;n i;ind; c;rb;c;r r;ngl;r; ;al;rd; - ya;;l, q;rm;z;, g;y...
- Bir az da ;ts;ydi, m;n bir daha s;nin yan;na d;nm;y;c;kdim...- qad;n dedi.- Vaxt;nda g;ldin dal;mca...
- V; vaxt;nda bu ;;ra;; ald;m...- ki;i g;ld;.
O h;m d; d;;;n;rd; ki, h;yat;ndak; ezamiyy;tl;rin he; biri bu d;f;ki kimi  u;urlu olmay;b. Do;rudur, bir az qanqara;;l;q ba; verdi: onun o;erkinin q;hr;man;, cavan, uzundraz ba;ban z;rb;ni ;vv;lc;d;n d;;;nd;kl;ri kimi yalandan vurmad;, do;ru;u z;rb; ili;dirdi v; g;z;n;n alt;ndak; qan;;r da lap t;bii al;n;b. V; bir d; d;;;nd; ki, bu m;dd;t ;rzind; arvad; bir el; d;yi;m;yib, d;yi;s;ydi, pis g;n;nd; ona d;ym;y; g;lm;zdi. Do;urdan da onsuz h;yat ;ox pis idi.
- M;nim s;ni at;b getm;yimd; ;z;ns;n g;nahkar...- qad;n dedi.
- Bilir;m...El; buna g;r; d; g;lmi;;m... G;l bu ;;ra;; qoruyaq...
- ;;ra;;?- qad;n t;;cc;bl;ndi. - Nec; y;ni?
O, ;;ra;;n t;limat;n; ;;xar;b oxuma;a ba;lad;: "Silk;l;m;k olmaz, ;ym;k olmaz, ;axtadan qorumaq laz;md;..."
T;rc;m; etdi: Kamran N;zirli