Молдовская Литература. Юрий Иванов. Про кума Ивана

Юрий Иванов (Молдова) Про кума Ивана и куму Марусю Рассказ

Yuri ;vanov
Moldova




 

Yuri ;vanov (Yuri Vasilyevi; ;vanov) Moldova ;airi, nasiri, tarxi;i alimidir. 1962-ci ild; Moldovan;n R;;kan; q;s;b;sind; anadan olub. S. Lazo ad;na Ki;inyov Politexnik institutunu bitirib, el; h;min institutun ;ctimai elml;r fak;lt;sind; d; t;hsil al;b. ;xtisasca politoloq, tarix;i v; ilahiyyat;;d;r. Son ill;r Moldovan rusinl;rinin m;d;ni v; m;n;vi irsl;rini ;yr;nm;kl; m;;;uldur. Rusin m;vzusuyla ba;l; d;f;l;rl; beyn;lxalq elmi konfranslarda i;tirak v; ;;x;;lar edib, bir s;ra elmi-t;dqiqat ;s;rl;rinin m;;llifidir. 2010-cu ild; Moldovada n;sr nominasiyas; ;zr; ";lin M;;llifi" laureat; olub. 2014-c; ild; "Bela Rus - m;nim arzum!" poetik ;eirl;r kitab;na g;r; Minskd; ke;iril;n Beyn;lxalq ;d;bi m;sabiq;d; 3-c; m;kafata layiq g;r;l;b. 2015-ci ild; "Arzular;n yolu" adl; n;sr kitab;, ";;rq n;;m;l;ri" adl; ;eirl;r kitab; ;apdan ;;x;b. Moldova- Belarus birg; yarad;c;l;q c;miyy;tinin s;dri, Sankt-Peterburqda Petrovsk Elm v; ;nc;s;n;t Akademiyas;n;n m;xbir ;zv;d;r. ;s;rl;ri bir ne;; dil; t;rc;m; olunub. Moldova v; Belarus Yaz;;;lar ;ttifaqlar;n;n ;zv;d;r. A;a;;da onun bir hekay;sini K. N;zirlinin t;rc;m;sind; oxuculara t;qdim edirik.

;van v; Marusya kirv;l;ri  haqq;nda
hekay;

Tarixin g;r;n;n m;dd;ti ;rzind; ;imali Moldovada ya;ayan rusinl;r  ;;rqi slavyanlar;n ;n z;r;rli ;ak;rl;rind;n - s;rxo;luqdan az ;ziyy;t ;;kmi;l;r. Bu maraql; fakt; ;t;n ;srin s;ks;ninci ill;rinin ortalar;nda "azadl;q padiosu"nun m;xt;lif s;s dal;alar; ;zik-;z;k s;z v; s;sl;rl; bel; izah edirdi: Moldovan;n ;imal;nda araq v; ucuz portveyn ;v;zin; (ke;mi; zamanda bu i;ki Sovet ;ttifaq;n;n h;r yerind; bol idi), ;sas;n, yax;; q;ly;nalt; il; evd; d;z;ldilmi; ;;rab i;irl;r.
G;r;k q;rb "xeyirxahlar;m;z"a bel; m;lumatl; olduqlar;na g;r; minn;tdar olaq; ;;rab i;m;k h;l; d; ;z ritual xarakterini qoruyub saxlaya bilib. Bu ad;ti yerli ;hali uzaq ;srl;rd;n b;ri formala;d;r;b. Do;urdan da, ;;rab bol idi, amma onu h;r g;n i;m;zdil;r. ;;rab; tarix;n m;;yy;n olunmu; qaydalara uy;un i;;rdil;r. A;;r ;m;kl; y;kl;n;n adi g;nl;rd; moldav rusini he; vaxt spirtli i;ki dilin; vurmazd;, ;;nki yax;; anlay;rd; ki, i;ki i;; xeyir g;tir; bilm;z. H;m d; h;r bir ail;d; bu yax;nlara q;d;r m;q;dd;s say;lan q;dim mifoloji t;s;vv;rl;r; g;r;, Ana Torpaq b;t;n canl;lar;n ba;;;s;, ulu n;n;sidir v; onun da s;rxo; ;kin;i, yaxud bi;in;id;n xo;u g;lm;zdi. Bel;d; o, z;h;rli ;;r;k do;a bil;rdi, sad;c; m;hsul ver; bilm;zdi, bu da b;t;n n;sil ;;;n ;l;m dem;k idi. T;s;vv;r edin ki, bu qada;an; pozan adam;n ba;;na n; oyun a;;lard;!.. Buna g;r; d; ;;rab; yaln;z ;;nb; ax;amlar; i;m;k olard;, ;z; d; i;d;n sonra; ;;nki ;;nb; ;l;n ;cdadlar;n xatir;sini yadasalma g;n;yd;.
M;nim u;aql;;;m 60-c; ill;r; t;sad;f edib; bu ill;rd; kils;l;r "l;n;tli ke;mi;i" olan m;barizl;r t;r;find;n ba;lanm;;d;, rusinl;r qayda-qanuna riay;t ed;rdil;r.

;;rab; soyuq zirz;mid; x;susi gil qablarda - "bankalar"da saxlayard;lar; gil qablar b;t;n g;n ;rzind; i;kinin tam;n; v; temperaturunu qoruyub saxlay;rd;. Mizin ;st;n; nazik diliml;rl; k;silmi; qoyun pendiri, tavada f;;;ldayan c;zdaq v; ya sala qoyard;lar. D;rin mis bardaqlarda qat;la;m;; xama ver;rdil;r. Xama o q;d;r qat; v; b;rk olard; ki, x;r;k qa;;;;n; v; ya hans;sa metal d;miri ona bat;rsayd;n dimdik qalard;. V; ;lb;tt; ki, qal;n taxta siniy; a;;r ;uqun qabdan isti mamal;qa  t;k;l;rdi.  Ki;ik ya;l; u;aqlara icaz; veril;rdi ki, isti ;i;mi; pendir tik;l;rind;n g;t;rs;nl;r;  bu, onlar;n qar;;s;al;nmaz imtiyazlar; idi v; b;y;kl;r he; vaxt buna g;r; u;aqlara s;z dem;zdil;r. Mamal;qa nazik diliml;r; b;l;n;rdi, bu i;i b;y;kl;r yerin; yetir;rdi.  ;konalar;n alt;nda q;ndil yand;rard;lar, el; oradaca ata-babalar;n ruhuna dualar oxunard;. Yaln;z bundan sonra d;rin nazik st;kanlara q;rm;z;, ya da sar;mt;l ya; r;ngli ;;rab s;z;l;rdi.

H;min ax;am qonaq g;zl;y;rdil;r... Yax;n qohumlar, qonum-qon;u, xeyirxah dost, ya da sad;c; tan;;-tunu; v; k;nd adam; g;l;rdi. Ax; bu yax;nlarad;k rusin k;ndi b;y;k bir icmayd;, burda ya;ayanlar;n dem;k olar ki, ham;s; qohum-;qrabayd;, bir-biriyl; do;ma tell;rl; ba;l;yd;, k;ndi m;drik a;saqqallar idar; ed;rdi...H;, dem;li, h;yatdan k;;m;; ;ziz adamlar ;;;n ;ncil kitablar;ndan dualar oxunandan sonra ;;rabdan dad;b s;fr; arxas;na ke;;rdil;r. Yem;k-i;m;k m;clisi ba;layard;, sonra yava;-yava; s;hb;tl;r q;z;;;rd; - ;;r;fli, ;z;m;tli ke;mi;d;n, bu g;n;n qay;;lar;ndan dan;;ard;lar.  S;hb;tl;r uzun ;;k;rdi, arada t;rl;mi; ;;rab "bankalar;"ndan s;z;l;n i;kid;n d; vurard;lar.

Rusinl;rin q;dim b;tp;r;stlik t;qviml;rind; qeyd edildiyi kimi, x;susi ax;amlarda m;hdud ;evr;d; y;;;;d;qlar; zaman onlar ulu babalar;n sand;qlar;ndan gizli s;n;dl;r ;;xarard;lar; q;dim ;lyazmalar;n iri h;cmli foliantlar;  ;z; ;;x;rd; v; bunlar;n he; d; r;smi din kimi q;bul edil;n xristianl;;a aidiyy;ti yox idi. Bu kitablar, nec; dey;rl;r, "k;hn; t;riq;tl;r" idi, ;oxdan unudulmu; bir dild; x;susi ;riftl;rl; yaz;lm;;d;. Onlar lap q;diml;rd; B;y;k Ra-G;n;;; v; Ana Torpa;a dini m;raci;tl;r idi. Qeyri-insani q;hr;manl;qlardan v; ;sas; Allahab;nz;r canl; varl;qlar t;r;find;n qoyulan  B;y;k M;drikl;rin, b;t;n slavyan v; rusinl;r n;slinin yarad;c;lar;n;n xeyirxah i;l;rind;n b;hs edirdi...;g;r ev sahibi, yaxud da s;fr; arxas;nda oturan ya;l; adam ;z;n; b;lli olan s;b;bd;n Kitab; oxumaqdan imtina edirdis;, onda bu i;i m;clisin ;n ki;ik ya;l; ;zv;n; tap;;rard;lar v; bu halda imtina q;bul edilm;zdi... H;y;can v; tap;;r;lan i;in q;fil m;suliyytind;n m;nim s;sim b;z;n titr;yir, anla;;lmaz k;hn; s;z v; ifad;l;rd;n dilim topuq vurma;a ba;lay;rd;; bu anlarda b;y;kl;r s;brl; m;n; k;m;k edirdil;r, ;;tin yerl;ri is; bir ne;; d;f; t;krar s;yl;m;yi bildirirdil;r. Ax; g;l;c;k n;sild;n olan m;drik ;z ke;mi; s;l;fl;rinin m;q;dd;s dilini bilm;liydi! Onun dili rusin xalq;n; hifz ed;n r;hb;rl;rin m;q;dd;s y;;;ncaqlar;nda p;lt;kl;y; bilm;zdi!..

Bazar g;nl;ri v; ya b;y;k bayramlarda b;t;n k;;;-m;h;ll; quyunun yan;na y;;;;ard;. Stollar; k;r;vari d;z;rdil;r, uzun skamyalar g;tir;rdil;r; evd; toxunulmu; nax;;l;, b;rli-b;z;kli s;fr;l;r salard;lar. Stollar;n ;st;nd;n isti k;l;m dolmas; v; k;smikl;rd;n bu;lar qalxard;. Sobada  bi;irilmi; qaz v; ;rd;kl;rd;n ya; dam;;lanard;, yum;aq ;;r;kl;rin ;tri ;traf; b;r;y;rdi. ;;r;kl;rin ;st;nd; yar;bi;mi; sar;msaql; ;t diliml;ri adama g;l-g;l deyirdi; soyuq pal;d ;;ll;kl;rind;n indic; ;;xar;lm;; xar;-xar; xiyarlar, dadl; v; sulu q;pq;rm;z; pomidorlar adam;n a;z;n;n suyunu t;k;rd;. V; ;lb;tt; ki, ;;rab! Moldovan;n b;t;n ;z;m sah;l;rinin m;xt;lif n;vl; ;;rablar;! H;, bax burda art;q t;vaz;karl;q etm;zdil;r: s;h;rd;n ax;amad;k ;;rab q;d;hl;ri dolub bo;al;rd;... S;h;ri is; yeni h;ft;nin ilk i; g;n; ba;lay;rd;.

Rusinl;rin ;n;n;vi h;yat t;rzi hardasa 60-c; ill;rin ax;rlar;nda yava;-yava; pis v;rdi;l;rl; ;v;zl;nm;y; ba;lad;; o zamanlar g;ncl;r t;hsil almaq, daha maraql; v; yeni, dinamik h;yat axtarmaq ;;;n ittifaq;n m;xt;lif ;lk;l;rin; s;p;l;nm;y; ba;lam;;d;lar. G;ncl;rd;n kims; geri qay;d;rd;, ;z;yl; b;rab;r h;m z;ngin t;;ss;rat, h;m d; n;h;ng sovetl;r m;ml;k;tini b;r;m;; qeyri-adi h;yat t;rzin; susam;; insanlar;n ;hval-ruhiyy;sini g;tirirdi.
Yerl;rd;ki k;tl;vi "d;b" ;hval-ruhiyy;sin; t;kan ver;n h;m d; 70-ci ill;rin ;vv;ll;rind; ba; ver;n k;skin iqlim d;yi;iklikl;ri s;sb olmu;du; s;r;kli v; uzun ;;k;n yaz aylar; ucbat;ndan ;imali Moldovada ;z;m;;;l;k s;nayesi da;;lm;;, k;hn; ;z;m n;vl;ri d; m;hv olma;a ba;lam;;d;. M;hz o zamanlar rusinl;r ;u;undurdan v; ma;azadan al;nan q;ndd;n cec; ara;; ;;km;y; ba;lad;lar. Bel;likl;, ;;k;r istehsal; s;r;tl; artma;a ba;lad;. Lakin yeni "m;;;ulluq" n;v;n; v; t;bi;td;ki kataklizml;r; baxmayaraq, "d;;m;n s;sl;ri"nin qiym;tl;ndirm;sin; g;r;,  rusin ;halisi ;zg; regionlara nisb;t;n s;rxo;lu;a v; alkoqolizm; ;ox da qur;anmad;.

Talan;; doxsan;nc; ill;rd; v;ziyy;t k;skin ;;kild; pisl;;di; sad; camaat "avropala;an" elitan;n ;lind; oyunca;a d;nd;, Kr;lovun t;msill;rind;ki kimi, el; bil ac canavarlar qoyunlara dara;m;;d;. Rusinl;rin ;ks;riyy;ti, x;susil; ya;l; n;sil ma;aza vitrinl;rin; baxa-baxa qald;, evd; olan-qalan n; vard;sa, onunla kifay;tl;ndi. Cavanlar arabir i; fasil;l;rind; yen; bo;azlar;n; azca da olsa, ya;laya bilirdil;r, lakin t;qa;d;;l;r, he; kim; laz;m olmayan at;lm;;lar, nec; dey;rl;r, "bay;rda" qald;, ;z; d; daimi. B;s onlar nec; ya;ayacaqd;, n; il; dolanacaqd;? - cavanlar;n qulaq ard;na vurdu;u, ya da e;itm;k bel; ist;m;diyi ;cdadlar;n ;;r;fli ke;mi;ind;n b;hs olunan na;;llarla, ya n;sih;tl;rl;?  ;ox t;;ss;f! Ya;l; adamlar el; ;zl;ri uzun ;s;rl;rd;n b;ri yol g;l;n bu n;h;ng, m;hv olmu; qayda-qanunlar;n, ideyalar;n ;yani, ;z; d; g;l;nc n;mun;l;rin; d;nm;;d;l;r!..
"U;urlu" 99-cu ilin may ay;n;n ;vv;ll;riydi. M;nim d;rd ev o yandak; qon;um, naqoryanl; kirv;m ;van daxmas;n;n qaba;;ndak; k;hn; skamyada bikef oturmu;du, ;z;n; ;ox pis hiss edirdi: d;n;nd;n b;ri dilin; bir qram bel; spirtli i;ki d;ym;mi;di. Ax; i;m;y; d; he; n; yox idi! Hardan olsun? B;t;n cec; araqlar;, albal;dan ;;kilmi; araqlar, h;tta ;t;nilki ;;rablar;n ac;tmalar; bel; qurtarm;;d;, yerli d;kan v; q;ly;nalt;larda is; "kolxoz t;qa;d;;l;ri"n; daha i;ki verilmirdi. Amans;z sat;c;lar adlar; nisy; d;ft;rin; d;;;n borclu m;;t;ril;rin siyah;s;n;n ;st;n; koppu; barmaqlar;n; qoyub onlara qap;n; g;st;rirdil;r. Siyah;da ;van kirv;nin ad; ";;raf;tli" birinci yerd;ydi; s;b;b is; art;q alt; aydan b;ri qanuni pensiyas;n; ala bilm;m;siydi.  Onun hardasa Uralda n;v;l;riyl; birg; ya;ayan yegan; q;z; da atas;na art;q ;; ay idi ki, bir q;pik bel; g;nd;rmirdi, ;;nki i;l;diyi h;rbi zavodda da ;m;k haqq;n; yubad;rd;lar. ;van kirv; d; pulsuz-paras;z qalm;;d;, c;mi birc; ley-rubl k;hn; moldav pulu vard;. Pulun ;st;nd;ki q;dim Moldovan;n b;;l; h;kmdar; ;vana s;rt, h;m d; t;;ss;f dolu bax;;larla bax;rd;.

- Ah, B;y;k ;tefan!
Kirv; ;fsan;vi s;rk;rd;nin ;zgin sif;tin; baxaraq ah ;;kdi.
- Ah, B;y;k H;kmdar! - dey; yalvar;;l; s;sl; davam el;di.
- O b;y;k da; q;bird;n qalx aya;a! D;rin m;zar;n;n ;st;nd;ki a;;r ;st;yaz;l; plit;l;ri tulla k;nara! G;l, ;;x s;daq;tli at;n;n belin;! Polad q;l;nc;n; ;;xar;b yell;t, m;;lubedilm;z ordunu hayla! Onu Allah;n l;n;tl;diyi Ki;inyovun ;st;n; yerit! Ay m;nim s;rt, yenilm;z h;kmdar;m, y;r; o parlament palatalar;n;n ;st;n;, soxul nazirlik idar;l;rin;! ;;hr;tli p;hl;vanlar;na ;mr el; ki, yaramaz v; o;ru varisl;rini tutsunlar! O xeyirxah igidl;rin; ;mr ver ki, s;nin m;rk;zi meydandak; heyk;linin yan;nda asfalt;n ;st;n; uzun, iti payalar basd;rs;nlar. ;mr el; ki, b;t;n k;k;lmi;, ;i;mi; nazir v; deputatlar; o payalara ke;irtsinl;r! Sa; qalan yaramaz r;isl;r; is;, ;lah;zr;t H;kmdar, ;mr el; ki, m;nim b;t;n pensiyam; versinl;r! ;z; d; t;qa;d;m; h;r vaxt; ke;mi; ley; g;r; y;zdollarl;q ;skinazla ;d;sinl;r!!!

Kirv;nin q;z;;n xahi;l;rin; baxmayaraq, c;sur v; ;dal;tli s;rk;rd; susurdu, ;zik-;z;k ;skinas;n c;r;qlar; aras;ndan qopub d;;m;y; t;l;smirdi. Kirv; el; hey donquldan;rd;, bel; v;ziyy;t sad;c; d;z;lm;z idi; n;hay;t, q;ti q;rar verdi: k;;s;n bu h;yatdan, suya, i;kiy;, q;ly;nalt;ya (son vaxtlar o, bu ;eyl;ri x;susil; ;ox arzulay;rd;) ehtiyac olmayan daha m;rh;m;tli o biri d;nyaya getsin. ;van skmayaya uzand;, ;ll;rini sin;sinin ;st;nd; ;arpazlad;, qupquru g;zl;rini d; bo; may s;mas;na zill;di...
Lakin amans;z v; ad;t;n q;fil g;l;n xala - ;l;m, onun ba;;n;n ;st;n; alma;a t;l;smirdi. ;ksin;, ;trafda, h;r yanda h;yat s;r;t v; yeni ritm g;t;rm;;d; - qaynay;b ;a;lay;rd;! Qoca ;abal;d a;ac;ndak; ko;u;da t;z;c; do;ulmu; s;;;r;;n balalar; d;lic;sin; c;;;lday;rd;lar, analar; yax;n-uzaq bostanlardan h;vlnak onlara x;rda yeml;r g;tirirdi. Cikkild;y;n qaranqu;lar damlarda k;hn; yuvalar;n; s;liq;-s;hmana sal;rd;lar. Zir;k s;r;;l;r d;n;nki ya;;;dan sonra yaranan il;q  g;lm;;;l;rin ;st;nd; sevincl; u;u;urdular. Bir s;zl;, h;r yandan ;;nlik ya;;rd;, h;r t;r;f s;sli-k;yl;yd;, kirv; ;van;n ;lm;k ;zablar;na fikir ver;n d; yox idi. Kirv; is; israrl;yd;, skamyan; tabut bilib uzanm;;d;, b;r;lmi; g;zl;rini h;l; d; sonsuz may s;mas;na tu;lam;;d;.
Bird;n ;van;n burnuna qon;uluqdak; k;d;rli daxmac;qdan n;s; t;z; bir qoxu d;ydi; qoxu ;traf m;hiti n;z;r; almam;;d;, a;;q-a;kar h;r yana meydan oxuyurdu. Kirv; g;rd; ki, t;z; qoxu qon;usu Marusya kirv;nin h;nd;r hasar;ndan adlay;b g;lir. "Cec; ara;;n;n iyidi! ;u;undur ara;;!!!" ;van;n  yatm;; beyni dik ay;ld;, b;t;n h;ceyr;l;ri d;rhal oyand;, ;vv;lki ;l; n;qt;l;r bir andaca canland; v; d;rhal durub qon;unun hasar;na t;r;f yeridi. ;zabke; kirv;nin g;zl;ri ;n;nd; ;ntiq; bir m;nz;r; canland;: Marusya mavi buxar qalxan iri "cec;" aparat;ndan t;nd-ya;;l r;ngli yek; bir butulkaya arxay;n-arxay;n araq doldururdu! Bu el; h;min o m;q;dd;s ;tof  idi, ;;;; butulka, Naqoryan b;lg;sinin ehtirasla i;;n yar;m;fsan;vi qarda;lar;ndan miras qalm;;d;; butulka t;xmin;n on be; litr tuturdu - onu kirv; Petro, Marusyan;n m;rhum ;ri n; zamansa Zakarpatyed;n g;tirmi;di, ;oxdan g;zl;diyi ilk ;vlad;n; d;nyaya g;tirdiyi ;;;n sevimli arvad;na h;diyy; el;mi;di. 

Kirv; ;van bivaxt g;yn;y;n v; qa;;nan sol aya;;n;n barma;;n; t;rp;tm;y; d; qorxdu; onu q;fl;t;n v; moc;z;li ;;kild; h;yata qaytaran bel; g;z;l v; cazib;li m;nz;r;ni h;rk;tm;k olard;?!  ;ndic; a;;q-a;kar d;rk etdi ki, ;g;r o miras qalm;; m;q;dd;s ;tofu hans;sa hiyl;yl; ;ld; etm;s;, sabah ax;amad;k m;tl;q ke;mi; m;rhum qon;usunun v; dostunun yan;na ged;c;k! ;van;n  beyni h;tta ;n g;cl; Amerika komp;terind;n d; c;ld i;l;m;y; ba;lad;, amma q;rar h;l; d; gecikirdi, ;;nki onun qar;;s;nda Sezar;n Rubik qar;;s;ndak; m;s;l;d;n d; m;r;kk;b v; daha t;hl;k;li m;s;l; dururdu; b;lk; d; bu, Rusiya minaaxtaranlar;n;n ;e;enistanda g;rd;kl;ri i;d;n d; t;hl;k;li g;r;n;rd;!..

M;s;l; bundayd; ki, Marusyan; bu i;;ql; d;nyaya valideynl;ri h;l; epik zamanlarda g;tirmi;dil;r; q;rb h;yat t;rzin; ;;vql; can atan ar;q fiqural; indiki uzundraz qad;nlar o zamanlar  ki;il;rd; he; bir maraq oyatm;rd;, sad;c;, g;cl; cinsd;n olanlar bel; qad;nlara z;h;rli atmacalarla iradlar;n; bildir;rdil;r. O zamanlar kirv; Marusyan;n n;h;ng fiquras; v; nizams;z formas; is; ;n s;sqa x;yal; bel; riqq;t; g;tir;rdi. H;m d; Marusya xarakterin; g;r; rusin qad;nlar;n;n el; m;h;m tipin; m;nsub idi ki, n;inki ;apar atlar;, el;c; d; b;t;v bir araban; dartan ;; at; bel; saxladard;. V; ;g;r Marusya yanan ev; girs;ydi, ordan bird;f;y; yana bil;c;k b;t;n ;;yalar; ;;xara bil;rd;, divarlardan ba;qa! Onun kobud z;hm;tke; ;ll;rind;n h;tta sevimli c;ng;si Romka da qorxard;; fa;;r in;k son vaxtlar ;tirli otu ;eyn;yib k;v;;y;r;k ;z sahib;sini t;nb;l-t;nb;l salamlay;rd;, el; bil bir ton y;k "da;;y;r!".
Kirv; ;van a;ciy;r d; deyildi, cavanl;qda qon;u k;ndd;n olan h;r hans; birini bir yumruqla y;x;b yer; s;r;rdi; qar;;dak; v;zif;nin b;y;kl;y; v; faktiki olaraq bu i;in ba;a g;lm;sinin qeyri-m;mk;nl;y; onu yenid;n ;;x;lmaz v;ziyy;t; sald;. Lakin bu v;ziyy;t ;ox da uzun s;rm;di. ;;nki o, ;z ;cdadlar;n;n d;y;; devizini yax;; xat;rlay;rd;:"Qalib g;lm;y; v; ;lm;y; haz;r olan h;r k;s ;ox nadir hallarda m;;lub olur!"

N;vb;ti g;n rusinl;rin b;y;k dini bayram; - M;q;dd;s Yenilm;z Georgi g;n;! Rusinl;r buna "Yur;ya" deyirl;r. Marusya ;vv;lc;d;n t;dar;k;n; g;rm;;d;, ev i;l;rini bitirib qon;u R;;kan k;ndin; ibad;t; getdi. Ordak; kils; b;rpa edilmi;di v; art;q bir ne;; il idi ki, b;t;n ;yal;tin ixtiyar;na verilmi;di.
;bad;td;n sonra Marusya R;;kan bazar;nda bir q;d;r l;ngidi, ikiy; az qalm;; evd; oldu; toyuq-c;c;y; d;n verm;li, mal-qaran; yeml;m;liydi. Toyuqlar v; uzun boyunlar;n; mehribancas;na a;a;; sallayan qazlar ev sahib;sini g;r;n kimi sevincl; qaqq;lda;ma;a ba;lad;lar, d;n;nki ya;;;dan sonra lehm;li sularda bula;;b ;z;l;n m;rg;l; ;rd;kl;r ;zl;rind;n raz; halda vaqq;ldad;lar,  Duska in;k incimi; halda movuldad;. T;nb;l Romka ;t;nilki ;r;; sah;l;rind;n bi;ilmi; otlar;n ;tirli qoxusunu sahib;sinin ;z-g;z;n; ;f;rd;, nahamar diliyl; Marusyan;n isti yana;;n; yaltaqcas;na yalama;a ;al;;d;.
Ev heyvanlar;yla i;ini bitirdikd;n sonra Marusya daxmaya girdi, iri gil bardaqdan dayaz bo;qaba s;h;rki s;d; s;zd;, pe;in b;yr;nd; xumarlanan p;rtla;;q t;kl; yek; pi;iyini - Vaskan; s;sl;di. Yaln;z bundan sonra ;st;n; evd; toxunmu;, n;n;sind;n miras qalan q;dimi ;l xal;as; sal;nm;; v; pal;d a;ac;ndan qayr;lm;; skamyada oturdu; M;q;dd;s Georginin ikonas;n;n ;n;nd;ki z;if-z;if yanan q;ndill;ri d;z;ltdi, barmaqlar;n; m;mnun-m;mnun m;r;ldayan Vaskan;n yum;aq t;kl;ri aras;na sald; v; p;nc;r;d;n g;r;n;n t;z;c; r;ngl;nmi; h;y;t qap;s;na dal;;n-dal;;n baxd;...
D;ym; d;mir qap; taylar;n; saxlayan dayaq dir;kl;rin ;st;nd;ki ya;;l r;ngli kvadratlar d;n;n ax;amdan ;;xar;l;b ya;lanm;;d;. Qap; laylar; is; qoz a;ac;n;n enli yarpaqlar;yla b;z;dilmi;di. Rusinl;rin inanc;na g;r;, ya;;l ;namlar m;tl;q m;q;dd;s at;n diqq;tini c;lb ed;c;k, o zaman ;;ri m;;lub edib xo;b;xlik g;tir;n M;q;dd;s Georgi ya;;l yarpaqlarla b;z;dilmi; qap;n;n yan;ndan ;t;b yan ke;; bilm;z.
Nec; oldusa, Marusya kirv; arzulad; ki, xo;b;xlik at; sevincini v; adamlar;n; ;oxdan b;ri unutmu; geni; bostan;na da girsin. ";nn;n bel; onun h;yatdan ist;diyi n; ola bil;r ki?" d;;;nd;. "U;aqlar h;r;si bir yana da;;l;b, m;st;qil ya;ay;rlar, n;v;l;ri b;y;d;rl;r. Anadan da he; n; ist;mirl;r, h;tta, vaxta;;r; ona az da olsa pul g;nd;rirl;r, "canl;" pul..." H;, ;lb;tt;, ana bu pullar; x;rcl;m;yib, onlar; ayr;ca y;;;rd;. Y;;;rd; ki, ona nadir hallarda ba; ;;k;n sevimli n;v;l;rin; n;s; als;n... Onun t;s;rr;fat; pis deyildi; h;m d; ax; Allah da k;m;yin; g;lir, ona m;hk;m can sa;l;;; b;x; el;yir!.. Ham; kimi onun da pensiyas;n; alt; ay idi ki, vermirdil;r, gecikdirmi;dil;r, amma o, korluq ;;kmirdi, s;fr;sind; h;r zaman bir ;ey olurdu, ya;l; arvad ;;;n bundan art;q n; laz;md;r ki?! H;r halda, son ill;r  ;z;n; yalq;z hiss edirdi, bu, onu a;r;d;rd;! K;hn; ikonan;n ;st;nd;ki Georginin m;;lub etdiyi hans;sa qara ilan - amans;z k;d;r-intizar onun t;nha q;lbin; soxulmu;du! Unudulmaz ;ri Petro art;q ;; il idi ki, h;yatdan k;;m;;d;, onu ;b;di t;rk el;mi;di. Petro daha dinc, daha ;dal;tli d;nyadayd;. Onu q;rib; bir x;st;lik tutdu v; ;zd;. ;;h;rd;n g;l;n h;kim ;z-g;z;n; aliml;r kimi ;yib izah el;di ki, bu x;st;liy; s;b;b soyuq bulaq suyu olub; o zaman Petro iyul b;rk;l;rind; bu sudan b;s deyinc; i;irdi. S;n bir yalana bax! Ana Torpaq - insan n;slinin xilaskar; v; yeml;y;ni he; vaxt ;z m;q;dd;s ana ;ir;siyl; sadiq ;vladlar;na ziyan g;tirm;yib! Torpaq ;kin;iy;, bi;in;iy; h;r zaman m;rh;m;tli olub.V; onun ;ziz Petrosu da kolxozda ;n yax;; kombayn;; v; traktor;u olmu;du. O, sad;c; ;m;yinin t;hqir olunmas;na d;zm;di, kolxoz t;s;rr;fat;n;n da;;lmas;n; g;rm;k ona d;h;;tli g;ldi; ax; o buna ;m;k s;rf el;mi;di, ;n g;z;l ill;rini kolxoz yolunda qurban vermi;di. Lakin g;r;nd; ki,  vint v; qaykas;n;n bel; yerini yax;; bildiyi traktorunu metalloma verdil;r, d;z; bilm;di! Bax, el; bu r;svay;;l;qdan v; h;yas;zl;qdan can;n; qurtarmaq ;;;n getdi, ;z;n;, h;mk;ndlil;rin;, qon;ular;na, qarda; v; dostlar;na g;r; utand;, x;cal;t ;;kib getdi! Marusya t;s;rr;fat;n ;hd;sind;n yax;; g;ls; d;, n;s; ;atm;rd;, n;s; bir ki;i n;f;si, ki;i ;li ;at;;m;rd;; onun xeyirxah ki;i s;z;n;, s;yk;n; bil;c;yi etibarl; arxada;a ehtiyac; vard;!
Nizams;z d;;;nc;l;r xorunun ovqat;yla Marusya kirv; ;z; d; bilm;d;n m;rg;l;di... Onu qap;n;n inadla d;y;lm;si oyatd;. Kandarda z;f;rd;n g;sl;ri par;ldayan cavan, g;z;l s;rk;rd; ;v;zin; qon;u ;van kirv; g;r;nd;.

- G;n ayd;n, kirv;!- ;van Vaska pi;ik kimi m;r;ldaya-m;r;ldaya g;l;ms;di.
- G;n ayd;n, qon;u! - Marusya g;l;r;zl; cavab verdi. ;slind; arvad ;van; qovma;a haz;r idi, amma fikrind;n vaz ke;di, d;;;nd; ki, ax;, bu g;n bayramd;.
- G;lm;k olar?- ;van n;zak;tl;, ancaq israrla m;z;ldad;. O, i;m;mi;di, vedr;d;ki su kimiydi;  buna g;r; d; Marusya imtina ;;;n ;sas tapmad;, qon;unu i;;ri buraxd;. ;van ota;a g;z g;zdirdi, Allah; sev;n insanlar kimi xa; vurdu, i;g;zar g;rk;ml; Marusyan;n g;st;rdiyi stulda ehtiyatla ;yl;;di.
- Yax;; evdarl;;;n;z var!- ;van kirv; t;rif; ke;di. - Otaq t;rt;mizdir, t;s;rr;fat;n;z da pis deyil!
Ki;i el; dan;;;rd; ki, guya d;rhal h;r ;eyi m;;ahid; el;di, h;tta t;vl;d;ki bu;an; -Romkan; v; in;yi - Duskan; da g;rd;, b;t;n bostan; ba;dan aya;a g;zib doland;.
N;d;ns; Marusyaya el; g;ldi ki, t;m;nna g;d;n bu yaltaq ;van xo;ag;lm;z adamd;r.
- El; siz ;z;n;z d;, ma;allah, m;hk;msiz, g;z;lsiz!  Suyu;irin qad;ns;z! El; bil may bal;n;n i;ind;ki armud kimisiz!- dey; ;van bu d;f; g;zl;riyl; arvad; s;zd;.
Qon;unun t;sirli v; co;;un s;zl;rin; inanmasa da, Marusya bir q;d;r yum;ald;, ;van;n b;yr;nd; oturdu. ;van dan;;;rd;... Lakin bir q;d;r sonra o, tonu d;yi;di, ;z b;db;xt taleyind;n dan;;ma;a ba;lad;: t;klikd;n, m;rhum arvad; Ninadan sonra ya;ama;;n ;;tinliyind;n s;hb;t a;d;, n;hay;t, d;n;nki g;n; v; bug;nk; gec;y; g;lib ;atd;; dedi ki, az qala ;l;c;kdi, amma ba; verm;y;n bu b;db;xt hadis;nin ;sl s;b;bini is; gizl;tdi.
Bird;n Marusya d;;;nd;: "M;n; noolub bel;?.. Adam g;lib, ;z; d; ;d;bli... Daha bundan sonra m;nim kim; r;hmim g;lm;lidi ki! Bu g;n bayramd;, m;q;dd;s g;nd;...M;ns;, h;l; araq s;zm;mi;;m ona!"
Marusya c;ld durub stolun ;st;n; dayaz b;llur st;kanlar qoydu; st;kanlar; ha vaxtsa el; qon;usu Nina h;diyy; el;mi;di ona. Duza qoyulmu; xiyarlar; mis qabda g;tirdi, taxta ;;r;kqab;n; da mizin ;st;n; qoydu, i;ind; nazik diliml;rl; k;silmi; ;tirli a; ;;r;kl;r vard;, s;h;r sobadan ;;xartm;;d;. Me;; ;ay;n;n suyu kimi soyuq, ikonan;n ;st;nd;ki ilan dili kimi c;lbedici v; qiym;tli cec; ara;;n;n ;;r;lt;s; e;idildi. B;llur ;ex st;kanlar; cingild;di v;...;van kirv;nin kefi yava;-yava; durulma;a ba;lad;. Bel; q;buldan ilhamlanan qon;u ba;lad; ;t;n gec;ki ;l;m ehtiraslar;n;n sirrini a;ma;a.
- H;, qon;u, uzanm;;d;m, ;lm;k ist;yirdim... ;l;rd;m... Bird;n g;r;r;m ki!...Qap; a;;l;r v; bir n;f;r i;;ri girir! Kim olsa yax;;d;? M;nim m;rhum arvad;m Nina!
;van b;k;ld;, g;zl;rini b;r;ldib ;ll;rini sin;sind; xa; kimi ;arpazlad;, sanki yenid;n d;n;nki skamya-tabutuna uzanm;;d;. - H;, g;r;r;m, yaz;q-yaz;q m;n; bax;r.. v; deyir...
Marusya h;y;candan iki d;f; h;;q;rd;, ;; d;f; xa; vurdu, g;zl;rini sif;ti q;zarm;; na;;l;;dan ;;kmirdi.
- H;, g;r;r;m, m;n; deyir...- ;van i;;ldayan g;zl;rini arvada dik;r;k davam el;di.- G;r s;n n; g;n; qal;bsan! Nec; yaz;q, nec; kas;bsan! Ah, s;n azarlam;san?! He; kim yoxdu s;n; baxs;n?! M;nim ;zizim! M;nim sevimlim!!!

;van kirv;nin g;zl;ri azca ya;ard;, a; ba;;n; ;ll;ri aras;na ald;; el; bil o d;nyan; yenid;n g;r;rd; - bu d;f; b;t;n k;nc-bucaqlar;, d;ng;l;ri, m;rt;b; v; darvazalar;, t;z; v; k;hn; cans;z sakinl;riyl; birg; g;r;rd; o d;nyan;!..
Marusyan;n g;zl;ri d; azca suland;, amma arvad barma;;n; bel; t;rp;tm;y; qorxdu, heyr;tedici "k;;f" bar;d; qon;usunun mistik s;hb;tin; mane olmaq ist;m;di.
- H;, m;n d; ba;lad;m a;lama;a! H;nk;r-h;nk;r a;lay;rd;m! Ba;lad;m Ninama ;ikay;t el;m;y; - h;yat;mdan, g;n;md;n-g;z;ran;mdan! - ;van rola girib s;hb;tin; bir q;d;r d; b;z;k-d;z;k verdi. - V; sevimli Ninama yalvard;m ki, m;ni d; ;z yan;na apars;n!
Marusya ;min oldu ki, ;van kirv; ;m;lli-ba;l; d;rdli v; k;sk;nd;r, d;rhal qon;u ota;a ke;ib h;min o ya;;l ;tofu g;tirdi, qoydu mizin ;st;n;; arvad g;rd; ki, bayaq qon;unun qaba;;na ;rkl; araq s;z;b qoydu;u x;rda st;kan art;q bo;du, c;ld ;kafdan ikiy;zqraml;q st;kan g;t;rd;, onu doldurdu, bir damc; bel; yer; da;;tmad;, i;ini ;;k;n ;van;n qaba;;na qoydu. N;hay;t, ;van;n g;zl;rind;n h;qiqi ya; g;ldi, buna baxmayaraq h;;q;rt;yla soru;du:
-B;s siz, qon;u, i;mirsiz?
;kinci iri st;kan da g;ldi, kirv;sinin hal;na yanan Marusya ;z;y;;n d; s;zd;, h;;q;ran qon;usuna qo;uldu. ;van daha da ;r;kl;ndi, davam el;di:

- V; m;n... bu zaman ;ziz arvad;mdan xahi; edir;m ki, m;ni d; o d;nyaya, ;z yan;na apars;n! Bilirs;n, m;n; n; dedi?- Bu d;f; ;van Marusyan;n lap g;zl;rinin i;in; baxd;, arxay;n-arxay;n baxd;, dem;k olar ki, sonuncu sual; da p;;;lt;yla verdi.
- N; dedi? - Marusta k;k;l;di.
- Get burdan! - sanki ;van;n s;si q;bird;n g;lirdi.-  Dedi, get, get, ;zizim, qon;u Marusyan;n yan;na, ;mr;n;z;n ax;r;na kimi birlikd; ya;ay;n! Bu h;m m;nim, h;m d; Allah;n arzusudur!
;van ;;had;t barma;;n; qald;r;b sonuncu s;zl;ri q;tiyy;tl; dedi v; susdu.
Marusya cec; ara;;n; art;q ba;;na ;;kmi;di, bir m;dd;t ;e;;di, he; ;sk;r; d; bilm;di.
- N; dedin? Do;ru deyirs;n? B;s bu nec; ola bil;r ax;?- n;hay;t soru;du v; yaz;q-yaz;q qonu;usunun ;z;n; baxd;.
- H;... do;rudu! El; bel;c; dedi! Dedi qoy bel; olsun! Bel; d; olacaq! Ax; bu, Allah;n ;mridi! H;m d; m;nim Ninam;n arzusudu!- dey; ;van arxay;n-arxay;n, bir q;d;r d; z;hmli tonda bildirdi, sonra iri ;tofdan ;z;n; bir st;kan da s;zd;.
           ";lahi!"arvad d;;;nd;."Bu d;nyada g;r n;l;r olur?! Do;urdan, m;c;z;di, m;c;z;! ;z;n bil;n m;sl;h;tdi, ya R;bb!"


H;m d; ax; arvad cavanl;qda bu diriba; ;vana laqeyd olmam;;d;; ;van ham;dan h;nd;r, yara;;ql;yd;, enlik;r;k, s;liq;-s;hmanl;, q;;;ng bir o;lan idi. Onun qal;n qara qa;lar;, z;mr;d g;zl;ri, rusinl;r demi;k;n, adam; yoldan ;;xar;rd;, onsuz da alyanaq olan Maruskan;n da yanaqlar;n; q;zard;rd;. O zamanlar q;z;n sevgini ilk olaraq etiraf etm;si m;qbul say;lmazd;, bu, he; d;bd; d; deyildi; ;vanka is; cavan, ;;ltaq bir o;lan idi, q;zlar;n diqq;ti onu ;rk;y;nl;;dirmi;di, buna g;r; d; t;l;sib-el;mirdi. Lakin, Maruska bunu y;z faiz bilirdi - q;;;ng Vanyu;kan;n da ona meyli vard;, ;z; d; lap ;ox...

B;z;n ax;am qonaql;qlar;nda ;van onunla a;;r-a;;r r;qs ed;rdi, Maruska hiss edirdi ki, o;lan;n ;r;yi b;rk d;y;n;r, bu, ;lb;tt;, t;kc; i;kinin t;sirind;n deyildi. Kim bilir, b;lk; d; onlar;n v;sal; ba; tutard;, ;g;r t;p;nin o t;r;find;ki k;ndd;n olan o diriba; Nino;ka olmasayd;! Nina Maruskadan daha ;evik t;rp;ndi, daha inadl; oldu. Onlar b;t;n ;m;rl;ri boyu qon;ular;yla s;lh v; ;min-amanl;q ;;raitind; ya;ad;lar, birlikd; u;aqlar;n; xa; suyuna sald;lar, ;l;n ;zizl;rini birlikd; d;fn el;dil;r, lakin aralar;nda hans;sa bir soyuq yel d; ;sirdi; ax; cavanl;qdanqalma o soyuqluq u;ub getm;mi;di! ;ndi Nina o d;nyadan x;b;r g;nd;rir v; t;l;b edir ki,  onlar kirv; ;vanla birlikd; ya;as;nlar, ;;nki bunu Allah buyurub, Onun ;mridir! M;g;r Onun i;in; qar;;maq olar?!.

;van is; ;z i;ind;ydi, he; xatir;l;r; dalma;a macal vermirdi; kirv; daha yax;n oturdu, m;hk;m dizini Marusyan;n g;rgin aya;;na s;yk;di. Arvad;n aya;; n;d;ns; ;vv;lki g;c;n; v; m;hk;mliyini itirdi, yum;ald;, sanki h;nd;r divan;n ;st;nd;ki yum;aq t;kl; d;;;k;; kimi oldu. ;van is; onun q;zarm;; qula;;na p;;;ldamaqda davam edirdi, cavan vaxt; dem;dikl;rini s;yl;yirdi. V; nec; oldusa, ;oxdan unudulmu; bu hissl;r ax;n;ndan, q;z;;n v; h;yas;z ;ll;rd;n, i;diyi ilk st;kan;n ;ld;r;c; t;sirind;n arvad hay;l-may;l oldu, reall;q hissini itirdi.
;van ;min oldu ki, rusunl;rin dediyi kimi, "qad;n art;q haz;rd;". Bird;n sevgi hissl;rini dondurdu, bayaqdan dil t;k;b yoldan ;;xartd;;; predmetd;n d;h;;t i;ind; araland;, titr;y;n barmaqlar;n; p;nc;r; ;;r;iv;sin; vurma;a, t;cr;b;siz, lakin sa;lam ;k;z kimi b;y;rm;y; ba;lad;:
- Ya R;bb, ;z;n k;m;k el;! Ora bax!!! Ora bax!!!
- Nooldu? N; g;rd;z, kirv;? - Marusya ;z;n; itirdi.
- Oyyy, oyyy, oyyy! Kirv;, ora bax!!! - dey; ;van barma;;n; p;nc;r;y; t;r;f uzad;b yen; ba;;rd;.
- M;nim Ninam sizin Petroyla! Ora bax!!! Vayyyy! Vayyy! Onlar biz; bax;rlar! Aman Allah! G;r nec; hirslidil;r!!!
- Niy;? Ax; niy; hirsl;nibl;r? - cec; ara;;ndan tamamil; hay;l-may;l olmu; v; hadis;nin bel; g;zl;nilm;z y;n almas;ndan qorxan Marusya p;;;lt;yla soru;du.
- Niy;? G;rm;rs;n?- ;van bic-bic sual; t;krar etdi. - Niy; hirsl;nibl;r?! ;;nki g;nah i;l;dirik!!! ;z; d; bel; bir M;q;dd;s g;nd;! Bax;n da, g;rm;rs;z? - ;van barma;;n; ;s;bi-;s;bi p;nc;r; ;;;;sin; vurub taqq;ldatd;.

Bu d;f; Marusya da ba; ver;nl;ri d;y;rl;ndirm;y; ;al;;d;. S;zg;n g;zl;riyl; p;nc;r; ;;;;sind;, ax;am;a;;n;n quca;;nda oyna;an q;zaran g;n;; i;;;;n;n yan-y;r;sin; y;;;;an qara buludlara baxma;a ba;lad;. Aravad;n ;z;n;n d; g;z;n; m;rhum ;ri Petro g;r;nm;y; ba;lad; - q;sqancl;q hissiyl; yumru;unu yell;dib g;yd;n qeyzl; u;a-u;a g;lirdi, yan;ndak; da Nina idi;h;, h;, y;z faiz Ninayd;, o da q;z;bl;, ;lind; yek; ;uqun tavan; yell;d;-yell;d; ;;;;y;rd;, el; bil ;zray;l idi k;p;yin q;z;, intiqam hissiyl; ;lind; odlu q;l;nc tutub cumurdu. X;cal;t v; pe;man;;l;q hissiyl; al;;;b yanan Marusya diz ;st; ;;kd;, el; ;;kd; ki, pal;d d;;;m; ;;r;ldad;. Arvad ba;;n; divara vurma;a ba;lad;; el; vurdu ki, divar  sanki kils; q;ll;sind;ki be;tonluq z;ng kimi cingild;di.
Kirv; ;van bu anlar;n vacibliyini v; t;krarolunmazl;;;n; d;qiq qiym;tl;ndirdi, iri cec;  butulkas;n; g;t;rd; v;... aradan ;;xd;...
Marusya is; ba;;n; divara ;;rpmaqda davam edirdi, g;nahs;z divara; he; kim d; g;z;n; g;r;nm;rd;, sad;c; h;;q;ra-h;;q;ra Allaha yalvar;rd; ki, g;nah;ndan ke;sin; b;t;n m;q;dd;sl;ri, m;l;kl;ri, m;laik;l;ri t;km;;d; ortal;;a, ba;;;lanmaq ist;yirdi. Yaln;z gec;nin t;n yar;s;nda bir q;d;r ;z;n; g;ldi, ay;ld; v; d;;;nd;:"Aman Allah! G;r bu ;l;l;r n; q;d;r kinli m;xluqlard;!.. Get g;r onlardan ba; a;a bil;rs;nmi? Gah deyirl;r kirv;yl; birg; ya;a, gah da q;sqancl;qla g;yd;n q;z;b p;sk;r;rl;r!!!"
Arvad n;hay;t yekun vurdu:
"Ya R;bb, s;nin yollar;n anla;;lmazd;!"
Marusya son d;f; xa; vurub yuxuya getdi.
;van is; ;oxdan ;kilmi;di, xorulday;rd;, i;ind; cec; ara;; olan ;tofu da b;rk-b;rk ba;r;na bas;b yatm;;d;; sanki b;t;n m;q;dd;sl;rl; v; m;rhumlarla tamam raz;l;;a g;lmi;di, onlar;n xeyir-duas;n; al;b b;rk yuxuya getmi;di.
Saat ona qalm;; Duska v; Romkan;n ;ikay;tli b;y;rt;s;, ac itl;rin h;r;;m;si, qaz v; ;rd;kl;rin q;z;bli v; naraz; qaqq;lt;lar; Marusyan; yuxudan durquzdu. ;z g;nd;lik rejimini pozdu;una t;;cc;bl;n;;r;k d;n;nki gec;nin t;f;rr;atlar;n; yad;na salma;a ;al;;d;, sonra mal-qaran; yeml;m;y; getdi. Marusya yaln;z g;norta bildi ki, Petronun verdiyi Zakarpatiya h;diyy;si i;ind;ki ac; z;h;rl; birlikd; yoxa ;;x;b! Cin vurdu arvad;n t;p;sin;! Beyni cec; ara;;yla islad;l;b alovlanan q;zet ka;;z; kimi od p;sk;rd;, n;hay;t, Marusya ;van kirv;nin b;t;n hiyl; v; f;r;lda;;n;, h;yas;zl;;;n;n d;r;c;sini anlad;! Marusyan;n q;z;bi qara ;l;m m;l;yi Maran;n ko;;eyl;rini,  o;lanlar;n; v; qullar;n; ;z n;h;ng ;l a;ac;yla m;;lub ed;n q;dim rusinl;rin ;;ba;l; Troyan Allah;n;n q;z;bind;n d; d;h;;tli g;r;n;rd;. V; ;g;r sevimli Romka h;min anlarda onu g;rs;ydi, m;tl;q ;;qatl; z;ncirini q;r;b, ikimetrlik hasardan dov;an kimi tullan;b qa;ard;.
Marusya yumruqlar;n; d;y;nl;dib qon;uya qar;;; el;m;y; ba;lad;; bu anlarda Troyan ;z; d; arvad; g;rs;ydi pax;ll;;; tutard;.
- S;ni g;r;m l;n;t; g;l;s;n! Allah s;ni ;ld;rs;n! S;ni g;r;m canavarlar didim-didim par;alas;n!!! S;ni g;r;m itl;r yesin! Dilin qurusun! M;d;n partlas;n! G;zl;rin ;;xs;n!

Bu q;z;bli s;y;;l;rin t;n ortas;nda q;fl;t;n qap; d;y;ld;. Kandarda ayaqlar;n; ;s;bi-;s;bi oynadan ;zizgirami ;van kirv; durmu;du! ;van arvada a;z;n; a;ma;a macal verm;di, yar;ya kimi bo;alm;; ;tofu Marusyaya qaytar;b k;k;l;y;-k;k;l;y; dedi:
- Kirv;, siz.... siz... d;n;n... bunu yaddan ;;xar;b qoymu;dunuz!..
Marusya bomba kimi partlamaq ist;di, ilk z;rb; dal;as;yla onu divara, c;r;ldayan qap;ya ;;rp;lma;a vadar ed;n l;n;t; g;lmi; o butulkan; ;lind; tutan ;van; m;hv etm;k ist;yirdi. Amma  g;rd; ki, ;van;n - Vanyu;kan;n g;zl;ri azca sol;undu. Q;fil d;rk el;di: ;l;l;r, do;ma v; yax;n adamlar olsalar da, h;l; sa; v; diri olan adamlar;n sevgi-q;lb i;l;rin; burun soxa bilm;zl;r!  Arvad  z;r;r;;kmi; ;tofu balaca u;aq kimi q;bul el;di, astadan, ;oxdan unutdu;u vur;ulu s;sl; p;;;ldad;:
- ;ox sa; olun, kirv;!!! G;lin i;;ri... Bir st;kan ged;rmi? ;st;yirsiz s;z;m...
-T;;;kk;r edir;m, kirv;! - ;van rahat n;f;s ald;. - Niy; d; yox?
Ki;i g;zl;rini arvad;n h;l; d; q;z;bi soyumam;; bax;;lar;na dikib yava;-yava; v; yanp;rt; isti ota;a girdi.
Qoca ;abal;d a;ac;n;n ko;u;unda is; h;l; d; yar;ac, yar;tox s;;;r;;n balalar; d;lic;sin; c;;;lday;rd;lar. Qay;;ke; qaranqu;lar is; damlarda art;q yuvalar;n; tikib qurtarmaq ;zr;ydi. Mavi may s;mas;nda ;lind; niz; tutmu; atl;ya b;nz;r n;h;ng, qovaq tiftikl;ri kimi topa-topa a; buludlar burulurdu.
T;rc;m; etdi: Kamran N;zirli