Беларусская Литература. Юлия Алейченко. Баку. Доро

Юлия Алейченко Беларусская Литература Баку Дорожный дневник счастливого человека
Yuliya Aley;enko
 Belarusda ;;xan “Pol;mya”;d;bi jurnal;n;n m;sul katibi,
;air;

 Bak;
Xo;b;xt adam;n yol qeydl;ri

R;ssam Kamil Kamalla s;hb;t edirik, t;b;ss;ml; bildirir:”Ax; m;n kitab t;rtibat;;s; deyil;m!”. Buna baxmayaraq, t;rc;m; kitab;n;n ;z qab;;; ;;;n dal;;n ;in qad;n;n;n t;svirini ustal;qla yarad;r. Xat;rlad;ram ki, bu yax;nda onun V;t;ni Az;rbaycanda olmu;am. G;zl;rin; t;bii i;;q g;lir.
- N; vaxt?
- Sentyabr;n ortalar;nda.
- Lap ;ntiq; vaxtda olmusan ki!
- H;...Havalar m;layim idi, isti deyildi. Nar, feyxoa...
- Day dem;! Haralarda oldun, n;l;ri g;rd;n?
- Bak; bulvar;n;, X;z;ri, ;irvan;ahlar saray;n;, ;d;biyyat muzeyini, Xal;a muzeyini...
- Bel; de...H;l; bir adlar;n; da yadda saxlam;san, - yen; q;l;qla g;l;ms;yir.
 ...;lb;tt;, nec; yadda saxlamayasan ax;! M;nim s;f;rim ;oxdan planla;d;r;lm;;d;, g;zl;m;diyim halda heyr;tamiz v; xo; oldu. Tez-t;l;sik ;;xmaq, s;f;rin asud; havas;n; udmaq ist;yirdim... H;l; ;st;lik qulaqlar;mda da hans;sa mahn;n;n s;zl;ri cingild;yirdi: ”Biz d; turistik – avant;ristik!”. Buna g;r; d; m;mk;n q;d;r ;z;m;zl; az ;ey-;;y, yaln;z laz;m olanlar; g;t;rm;k ist;yirdik...
 Hava liman;ndak; pasport n;zar;t m;nt;q;sind; ciddi g;rk;mli qad;n dey;s;n bizi ;lk;d;n asanca buraxmaq ist;mir – pasportda oldu;u kimi imza atma;;, ya;ad;;;n ;nvan;, anadan oldu;un g;n;, ay;, ili qeyd etm;yi, s;n;din verildiyi yeri d;qiq yazma;; t;l;b edir. M;n d; s;birsiz;m, ba;lay;ram ;s;bil;;m;y;; p;nc;r;nin ;n;nd; deyinir;m, az qala ;;;;r-ba;;r da salmaq ist;yir;m. Lakin ;al;;;ram ki, ;lind; propeller tutan cazib;li ki;i kimi “t;mkinli” olum, ;z;m-;z;m; deyir;m: “Sakit ol, yaln;z s;birli olmaq g;r;k!”. Aha, t;hl;k; sovu;du dey;s;n! Lakin, h;r halda, pasportdak; ;;klimi d;yi;dirm;yin vaxt;d;r...
 G;y r;ngli “Azal” t;yyar;si havaya qalx;r, yava;-yava; y;ks;klikl;r; ba; vurur; g;l;r;z t;yyar; b;l;d;il;ri biz; ;irni paylay;rlar, sonra is; dadl;-l;zz;tli nahar. Yan;m;zda ;yl;;;n qon;ular;m;z art;q konyak ;;;;sinin a;z;n; a;;blar; ;ynind; nazik idman k;yn;yi olan q;;;ng bir az;rbaycanl; q;z; da n;s; z;mz;m; edir, n; oxudu;unu ba;a d;;m;r;k, m;n d; ;irin-;irin m;rg;l;yir;m, el; bil ba;;m;n alt;ndak; bal;; deyil, m;n; yax;n g;r;n;n s;madak; yum;aq buludlard;r. Budur, art;q eni;dir v; alq;;lar...Bilm;dim ;; saat ha vaxt g;lib ke;di (t;f;rr;ata g;r; ba;;;lay;n).
 Biz; otel t;klif ed;n taksi s;r;c;s; n;zak;tlidir, h;m d; ;ox susqundur, m;n; h;dd;n art;q “intelligent” kimi g;r;n;r; bizi Bak;n;n geni; m;rk;zi k;;;l;ri il; apar;r. M;n d; tez-tez Denisin qolunu d;rtm;l;yir;m, u;aq kimi heyr;tl;nir;m: “Palmalara bax!”. M;xt;lif formal; da;lar;, m;rm;rl;ri g;st;rir;m. Ax; “Briliyant ;l” filmini el;-bel; m;hz Bak;da ;;km;mi;dil;r! Xarici ;lk;d;ki ekzotikan; tama;a;;ya g;st;rm;k ;;;n el;mi;dil;r bunu.
 N;hay;t, ;atd;q. Biz xudmani h;nd;rl;kd; yerl;;;n ki;ik bir oteld;yik, burdan b;t;n ;;h;r g;r;n;r. Otelin ;traf;nda ;;rablar, t;r;v;z v; meyv;l;r, h;yata sevinc g;tir;n m;xt;lif ;rzaqlarla dolu ma;aza v; d;kanlar var. Oralara ba; ;;km;y; h;l; vaxt;m;z olacaq! Ota;a gir;n kimi ;arpay;ya s;r;l;nirik, kondisioner b;rk vurur, m;;tt;l qal;r;q, ;lb;tt;, ax; bay;rda 28 d;r;c; isti var! Sonra t;l;sm;d;n pal-paltarlar;m;z; yerb;yer edirik. Qar;;da be; g;n;m;z var. Bununla bel;, g;zl;m;y; s;brimiz ;atm;r! V; a;a;;dak; kafey; girib q;ly;nalt; edirik. Az;rbaycan m;tb;xi qeyri-adi d;r;c;d; boldur - Az;rbaycansaya;; “Sezar” salat; doyumludur, i;in; ;oxlu t;r;v;z v; yumurta qat;rlar. Sonra ;;h;rin m;rk;zin; yollan;r;q, k;hn; Bak;n;n qala divarlar; boyu g;zirik, fontanlar; seyr edirik, sahil boyuna ;;x;r;q. X;z;r gec;l;r daha m;ht;;;m v; sehirlidir! Ay i;;;;n;n yalad;;; sular, uzaqda h;r;k;tsiz g;r;n;n g;mil;r, dal;alar;n g;cl;, harmonik s;si...adam; tilsiml;yir...D;nizin q;ra;;nda ;oxlar; ;lind; gitara oxuyur, sad;c; oxuyurlar. V; yax;; ki oxuyurlar. ;z; d; duyumla, n;s; m;asir bir mahn;d;r dey;s;n, ;;rq motivl;ri hiss olunur. Budur, a;;q s;mada konsert; d; yeti;irik. Maraqla bax;r;q, sonra bulvarla geri qay;d;r;q, bird;n parkda g;z;m;z ;ahmat oynayanlara sata;;r. Yar;;d;r. Ki;il;r asfaltda ;ahmat xanalar; ;;kilmi; l;vh;l;r ;z;rind;ki iri taxta fiqurlar;n yerl;rini d;rin d;;;nc;l;rl; d;yi;dirirl;r. S;n dem;, burda ;n;n;vi beyn;lxalq “Baku Open” ;ahmat festival; ke;irilir. Buna g;r; d; h;v;skarlar ;;;n bel; k;;; meydan;alar; d;z;ldibl;r. Gec; olsa da, xeyli tama;a;; y;;;;m;;d;. Biz d; h;v;skarlara qo;ulduq...H;, ax; t;yyar;d;n v; g;zintid;n sonra yatmaq da laz;md;r. G;n ;m;lli-ba;l; dol;un v; m;zmunlu al;nd;! Bad;mcan r;ngli London taksil;rind;n birini saxlay;r;q, taksi s;r;c;s; Natiq bizim birinci “inteligent” s;r;c;m;zd;n f;rqli olaraq ;ox s;hb;tcildir. Yolboyu ordan-burdan dan;;;r;q.
- S;n; pax;ll;;;m tutur, yan;ndak; q;z ;ox g;z;ldir! B;s s;n n; ;;;n bel; saqqal saxlay;rsan? Lap Rasputin; ox;ay;rsan...- Denis; deyir.
 ;r;kd;n g;l;r;k, ax;rda bir-birimizin telefon n;mr;l;rini yaz;r;q, raz;la;;r;q ki, ;g;r ;sl kabab yem;k ist;s;k, Natiql; ;laq; saxlayaca;;q. Ax; Natiq el; bir restoran tan;y;r ki, orda barmaqlar;n; da yalaya bil;rs;n!
 N;vb;ti g;n;n s;h;ri g;z;l bir g;n;; vannas;ndan soraq verir. Avtobusla m;rk;z; gedirik. Maraql;d;r ki, Bak;da ictimai n;qliyyatda he; bir bilet satm;rlar. S;r;c;n;n b;yr;nd; iri bir ye;ik qoyulub, ye;iyin x;rda pullar;n nominallar;na uy;un g;zc;kl;ri var, h;r bir s;rni;in girib-;;xanda (kim; nec; rahatd;r!) ora iyirmi q;pik at;r. Camaata inan;rlar! Daha bir m;qam: burda qad;nlara ya;;ndan as;l; olmayaraq oturmaq ;;;n h;km;n yer verirl;r. Bak;da istirah;td; oldu;umuz b;t;n g;nl;rd; (bir-iki hal istisna olmaqla, o da avtobus dolu olanda!) m;n ayaq ;st; qalmad;m, oturdum. Avtobusda ayaq ;st; durmaq o zaman ;;tin m;s;l;ydi! B;t;n az;rbaycanl;lar, ma;allah, qo;aq adamlard;, x;susil; ayaq ;st; duranlar! Yol h;r;k;ti qaydalar;na, x;susil; d; i;;qforlara ;ox b;sit yana;;rlar. Dayan;b bax;r, g;r;r ki, ma;;n yoxdu, ke;ir yolu!
 Bu g;n q;rara ald;q ki, m;;hur Q;z qalas;na baxaq - onun t;svirl;rini a;;q;alarda, fincanlarda, k;yn;k v; dig;r ;;yalarda g;rm;;d;k... ;lb;tt;, Q;z qalas; bar;d; xeyli ;fsan;l;r dola;;r, t;biidir. ;sas r;vay;t d; m;qbul say;la bil;r, nakam m;h;bb;t bar;d;dir. R;vay;tl;rd;n birin; g;r;, ;ah ;z q;z;n; sevm;;diyi bir adama ;r; verm;k ist;yir, q;z da ;z;n; qalan;n ba;;ndan d;niz; at;r. M;;rur q;z olub! Bizd; v; qon;ular;m;zda da bunaox;ar o q;d;r r;vay;tl;r var ki!.. ;slind;, az;rbaycanl;lar;n ;zl;ri d; m;;hur Q;z qalas;n;n d;qiq ya;;n; bilmirl;r. Tarixi ;ox q;dimdir. ;vv;ll;r el; bilirdil;r ki, 12-ci ;sr; aiddir, sonralar ayd;n olub ki, yanl;;d;r, daha q;dimdir. ;ndi m;lum olub ki, bu qala ;slamdan ;vv;lki eraya aiddir. V; hesab edirl;r ki, Q;z qalas; h;tta at;;p;r;stlik d;vr;n; t;sad;f edir, ax; X;z;r d;nizinin sular; onun divarlar;n; yuyurmu; v; qalan; da mayak kimi tikibl;r. N; is;, h;r; ;z;n; maraql; olan; se;ir... Q;z qalas;n;n r;mzi v; sirli tikintisin; h;sr edilmi; h;tta ilk Az;rbaycan baleti d; var! V; bu g;n d; onun yan-y;r;sind; s;n;t festivallar; ke;irilir.
;yri pill;k;nl;rl; qalxmaq asan deyil, ;z; d; uzun;t;kli donda (;lb;tt;, m;n ;;rq qad;nlar;saya;; geyinmi;dim!). D;z;, a;;q dan;;sam, Az;rbaycan qad;nlar; geyimd; ;ox demokratikdir. Q;zlar ;ox vaxt cins ;alvarda v; kedl;rd; olur, bir q;d;r ya;ca b;y;k qad;nlar g;z;l libaslar, yubkalar, dikdaban ayaqqab;lar geyinirl;r. Bir s;zl;, ;ox yara;;ql; geyiml;ri var! M;vzudan yay;nmayaq, dem;li, Q;z qalas;nda ;ntiq; ekspozisiyalar g;rd;k, bunlar ham;s; Az;rbaycanl;lar;n m;xt;lif d;vrl;rd;ki tarixind;n, m;d;niyy;tind;n, m;i;;tind;n v; t;bii ki, qalan;n ;z taleyind;n dan;;;r. ;nteraktivlik ;oxdur, sensor kitablar;, holoqramlar da yet;rinc;dir! Bak;n;n o biri muzeyl;rind; d; bel;dir. Biz Q;z qalas;n;n h;r m;rt;b;sind; ekspozisiyalarla tan;; olandan sonra n;hay;t, qalan;n ba;;na, a;;q meydan;aya ;;xd;q. Aya;;m;z;n alt;ndak; ;;h;r nec; d; g;n;;li v; mehriban g;r;n;r! Adam ;z;n; he; atmaq ist;mir! (Allah el;m;sin!). ;;kil ;;kirik v; a;a;; enirik. Sonra da mac;ralar;m;z ba;lay;r!

K;hn; Bak;ya g;nd;z d; baxmaq ist;yirik. Sirli-sehirli dalanlar. A;;q qap;lar;n ;st;nd; yad h;yat;n b;r-b;z;kli fraqmentl;ri: xal;alar, qab-qacaqlar... Paltarlar; ipl;rd; s;rib qurudurlar: r;tub;tli iqlimd; ota;;n i;ind; qurutmaq olmur. ;z;m;z d; buna ;min olduq. Dar k;;; v; dalanlarda o q;d;r sevimli pi;ikl;r dola;;r ki! Bu ki;ik ;;l heyvanlar; g;z;m;z; x;rda b;birl;r kimi g;r;n;r, g;l;r;k. G;r;n;r, burdak; pi;ikl;rin cinsi bel;dir. ;lb;tt;, ;z;l suvenir ma;azalar;ndan da yan ke;m;dik. ;z;m ;;;n iri bir ;;rq qolba;; ald;m.

;ox ke;mir ki, Az;rbaycan g;ncl;rinin daha ;ox oldu;u yer; - Fontanlar meydan;na ;;x;r;q. Burda dar ;alvarda q;;;ng bir q;zc;;az heyk;li d; var. Bu da azad q;z r;mzidir! Meydanda iri bir kafe - «Hard rock cafe» var, yax;; piv; v; q;ly;nalt; verirl;r, interyeri d; yara;;ql;d;r. Biz; xidm;t ed;n ofisiant qay;;s;z-qay;;s;z soru;ur ki, hardan g;lmi;ik. Cavab alandan sonra emosiyalar;na ;sl fontan qat;r:
-Minsk? M;n orda oxuyuram! El; g;z;l, maraql; ;;h;rdir ki! Orda ;z;m; evd;ki kimi hiss edir;m! ;ndi akademik m;zuniyy;t g;t;rm;;;m, m;tl;q qay;dacam!
 Kefimiz k;k, qarn;m;z tox, otel; qay;d;r;q; yolda meyv;, rahat-h;lqum v; nar ;;rab; al;r;q – ;ntiq; ;eydir! Nar ;;rab; ;ox t;ndd;r, ;la dad; var, bir q;d;r k;m;irindir. Otaqda televizoru a;;r;q, Az;rbaycan dilind; cizgi filmin; bax;r;q, g;lm;li sar; pi;ik bar;d;dir. Yad;m;zda qalan Qarfildin atmacalar;n; ;z;m;zc;n t;rc;m; edirik – bu da bizim improviz; olunmu; dil d;rsimiz!
 Biz be; g;n ;rzind; maksimum emosiya alma;a ;al;;d;q. H;rd;n ayaqlar;m;z a;r;y;rd;, ba;;m;z od tutub yan;rd; – neyl;m;k olar! ;z;m;z ;;;n o q;d;r yax;; ;eyl;r k;;f el;dik ki! Bura g;lm;mi;d;n qabaq birlikd; m;tl;q bir proqram t;rtib el;mi;dik – xal;a muzeyind; h;km;n olaca;;q! Ax; bu m;ht;;;m s;n;tin inc; ilm;li xallar;n;n tarixi bar;d; bilm;m;k g;nahd;r! Bu nax;;lardan m;asir dizaynerl;r zin;t ;;yalar;nda indi d; istifad; edirl;r. Muzeyin binas; b;rm;l;nmi; iri nax;;l; bir xal;aya b;nz;yir. Burda Az;rbaycan;n b;t;n b;lg;l;rind;n olan xal;alar;n;n dol;un ekspozisiyas; n;mayi; etdirilir, m;asir v; q;dim xal;alar;n haz;rlanmas; texnologiyalar; bar;d; t;f;rr;atl; m;lumatlar verilir. Muzey; g;l;n tama;a;;lar qar;;s;nda ;m;ksev;r q;zlar ;yl;;ib - xal;a toxuyurlar. Xarici turistl;r telefonlar; il; onlar; ;;kir... Denis zarafatla deyir:”Bu s;nin ;;;n ay; ;ld;rm;k deyil e! G;r;k s;brin olsun!”. Raz;la;mamaq m;mk;n d; deyil, burda qad;n;n z;hm;tinin misli yoxdur! G;r;n n; g;z;l nax;;lar al;n;r! Muzeyin sonuncu m;rt;b;sind; m;asir xal;alar n;mayi; etdirilir. Portretli, peyzajl;, h;tta s;rrealist r;smli xal;alar! T;;ss;f ki, baqaj;n a;;r olaca;; qorxusundan bu xal;alardan birini ala bilm;dik! B;lk; n;vb;ti d;f; g;l;nd; ald;q!
;d;biyyat muzeyi d; xo; t;;ss;rat yarad;r. Buran;n ;m;kda;lar; t;hsilli v; geni; d;nyag;r;;l; olmalar; il; f;rql;nirl;r. B;l;d;i m;nim ;d;bi jurnalda i;l;diyimi ;yr;ndikd;n sonra s;mimiyy;tl; Belarus ;d;biyyat;n;n tarixi il; maraqlan;r. V; ;z; d; ;ox m;har;tl; F;zuli, Nizami, Vaqif, Mikay;l M;;fiq, C;lil M;mm;dquluzad;, C;f;r Cabbarl;...v; daha kiml;rd;n dan;;;r. M;t;f;kkir ;air N;siminin ac;nacaql; taleyind;n, ;qid;sin; g;r; diri-diri d;risinin soyulmas;ndan s;hb;t a;;r. Aleksandr D;ma il; ;;xsi tan;;l;;; olan ensiklopedik bilikli Az;rbaycan yaz;;;s; Nat;vandan, Stalin repressiyas;n;n qurbanlar;ndan dan;;;r... Biz muzeyd;n xo; t;;ss;rat v; d;;;nc;l;rl; ayr;l;r;q.
 Modern, m;asir ;slubda tikilmi; Heyd;r ;liyev M;rk;zini ziyar;t edirik. Bu M;rk;zd; d;z yarm g;n “as;l;b” qal;r;q. H;r bir m;rt;b;nin s;rgisini diqq;tl; seyr edirik. ;liyevin muzeyi interaktivdir, burda m;d;niyy;tin ;n;n;vi predmetl;rinin ekspozisiyas; z;ngindir, Az;rbaycan musiqi al;tl;rinin s;sin; qulaq asmaq olur, “mini Bak;”n;n b;t;n kompleksl;rini - m;;hur binalar;n ki;ildilmi; modell;rini g;rm;k olar. M;rk;zd; m;nt;z;m olaraq t;;kil olunan s;rgil;rd; n;mayi; etdiril;n m;asir r;ssamlar;n maraql; ;s;rl;rind;n ayr;ca dan;;maq laz;md;r. Biz; Corc Kondonun yarad;c;l;;; il; tan;; olmaq xo;b;xtliyi n;sib oldu. Bu s;n;tkar xalq m;d;niyy;tind;n, m;asir c;miyy;tl;rin stereotipl;rind;n v; mifl;rd;n istifad; ed;r;k t;sirli “h;ft;bec;rl;r” yaradan m;;llifdir. O, m;asir c;miyy;tin q;surlar;n; k;skin ;;kild;, estrada v; kino ulduzlar;n;n, s;rxo;lar;n, ruhi x;st;l;rin... r;sml;rini ;;kib g;st;rir. ;lb;tt;, bu ;s;rl;rd;n ald;;;m;z emosiyalar m;xt;lif idi, lakin son d;r;c; maraql; g;ldi biz;!
Az;rbaycan haqq;nda dan;;ark;n onun m;tb;xinin t;svirind;n yan ke;m;k olarm;?! “Yeddi g;z;l” restoran; bizi dem;k olar ki, h;r d;f; qonaqp;rv;rlikl; qar;;lay;rd;. Koloritli interyeri v; heyr;tedici z;rif t;amlar; il; yadda qald;. Sac i;i bad;mcanlar;yla, qoyun v; toyuq ;tind;n kabablar, m;xt;lif c;r salatlar, qarp;z m;r;bb;si...daha n;l;r! Burda da ofisiant sar;dan b;xtimiz g;tirir. N;rm;nazik g;l;ms;r q;z;n n;n;si belarusdur. Yen; V;t;n yada d;;;r! V; ;tirli ;ay s;fr;si arxas;nda s;hb;tl;r q;z;;;r, saatlar yel kimi u;ur. Burda, yumorsuz-filans;z, m;xsusi ;ay d;stgah; var – sonra ;z;n; qu; kimi y;ng;l hiss edirs;n, t;z;l;nirs;n... ;z;m;z ;;;n bir ne;; ;ay paketi ald;q, indi Belarusda h;m ;z;m;z, h;m d; dostlar;m;z, do;malar;m;z bu ;aydan i;ib xo;hallan;r;q.
 U;u; zola;; qar;;s;nda dayan;b son d;f; g;z;l Bak;n;n ;trini i;imiz; ;;kirik; d;;;n;r;m ki, b;z;n g;n;; lap d;rinin alt;na da gir; bilir...Bu isti duy;ular; i;in; doldurmaqla el; bil ;z;n d; ba;lay;rsan i;;q sa;ma;a. V; maraql;d;r ki, s;n bu g;n;;li isti sevgini yer k;r;sinin h;r hans; bir n;qt;sin; d; b;x; ed; bil;rs;n. Siz d; s;nay;n bunu!


 T;rc;m; etdi: Kamran N;zirli

 

 

 

! © M;;llif h;quqlar; qorunur ! M;lumatdan istifad; etdikd; istinad m;tl;qdir ! M;lumat internet s;hif;l;rind; istifad; edildikd; m;vafiq ke;idin qoyulmas; m;tl;qdir !!! 

;;RHL;R :