Ираз лийха мурц1ал

Мустафа Ганижев
....... .. ИРАЗ ЛИЙХА МУРЦ1АЛ

К1агалергат1ар дуне дуаш ваьхар Мурц1ал. Ваьхар из, к1аьдцалуш догдохаш Иразага кхоачаргва со,- аьнна хеталуш. Из уйла кертачур д1ацайоалаш, цу уйлаца ламаз де кийча волаш, Далла ламаздар юхатетташ. Уйлано шокъе вига, нах ца гуш, наьха бала цабовзаш, к1алвисар хьаллаца дагадоацаш.

Ха д1аяхар, Мурц1ал къавалар, ший уйланца. Цо даь ца1 ер мадий, аьнна х1ама хиланзар, нахага д1ахьовкха, ше г1алг1а хилар кхоачашдаьд аз ала. Иштта вале а, наха теркалвеш, ваьхар из. Села ший нахах озаванна вале а, наха сенна теркалву хьог1 со,- аьнна хеталора Мурц1ала, - согар доацар даккха г1ерте хьог1 нах, сога из деце а е сох фудоал хьажа г1ерте хьог1. Иштта хетадаларца, ший уйлангахьа, наха юстар вала хьожар из.

Из сагота вацар, ше витачахь, ше Иразга кхача г1ерта уйлаца. Поал хахка 1омлургволаш вар Мурц1ал, х1аьта из 1омаве саг нийсаваланзар. Ше мела лела, цу 1омвалара теркам бора цо. Мичад уш жинаш? Сона-м мича гу уш! Царца доттаг1ал дика хургдар сона,- оалаш вар из ше-шийца…

Из к1агалергат1ар дуне диа ваьнна, из каша д1ачукхаьчача, цига хьежаш хургда, цига к1ал даг1аш, Мурц1ало догдаьха Ираз. Шин му1ах, ца1 му1 1оежа, ца1 ткъам кагбанна, ца1 мара бага кхохк йоацаш. Цуна дов г1ерташ б1аргаш хургда, д1ааьннар дика д1ацахозаш хургва. Из ваьг1ар вокхсаг хиланзар е йоаккхсаг хиланзар. Из к1аляьг1а дийна х1ама яр кашачу, адамий хьиспе хилар. Цу Мурц1ала догдаьха к1агалергат1ар дуненца лийха Ираз.

Юххера Мурц1ал б1архьажа ваьлча, багар дош ара далалехь, аргда цу б1абеза цунга: «Корадири хьона, 1айха лийха ираз, цу хьай б1ехача дунен т1а. Ч1оаг1а догдохаш ма варий хьо. Из Ираз довзалахьа: Со да хьона, 1а лийха мерза Ираз! Хьахьий, д1алацалахь, мархьадолалахь е кисадолалахь, воккхий вергва хьо, веларгва хьо! Жи вари, д1алацалахь, д1амадахийталахь со, дехке варгва хьо Мурц1ал!!»

Мурц1ал цецваьнна латийс, букъ т1абоалаш, мочкхал 1адодаш. Т1аккха техьашкавала уйла хул цуна, г1а т1ехьашка баккха моттиг хилац, каша гота хилара, вус из, ваха моттиг йоацаш. Цига Иразо, б1абий йолаш, шийна д1ат1а оаза из. Ираза мархьаиккхар Мурц1ал каша, цига кхел шийна хулаш.

«Сатохалахь Мурцал маьршк1иж»,- ала саг хилац каша, к1агалергат1ар дуне дицло, цига хинна Ираз д1адов. Мурцал цхьаннахьа воацаш, ший каша вус…
Мустафа Ганижев 29. 05. 2019 ш.