Аты-баты, йшлi дзяучаты, аты-баты, на парад...
Дык вось, кожны будні дзень да Футбольнага манежа альбо, скажам, да Алімпійскага спарткомплексу цяжка пад’язджаюць аўтобусы, ад пярэдніх да задніх дзвярэй набітыя будучымі выступоўцамі. Само сабой, у кожнага – даведачка ўдзельніка парада, якая дазваляе бясплатны праезд. Мы з палёгкай вывальваемся з духаты на вольнае паветра і па добрай ахвоце брыдзем на чарговую рэпетыцыю.
– Хуценька ўсталі на кропкі! – надрываецца кіраўнік, узброіўшыся мікрафонам. Больш за тысячу студэнтак і вучаніц, сабраных пад адным дахам, – гэта, канешне, моцна. Трохі недагледзіш – сцягваюцца ў купкі і балбочуць, а то і капрызна ўсаджваюцца на падлогу, жалячыся, што ногі баляць, і горача, і піць хочацца... Добра хоць рассартавалі па ўніверсітэтах і школах, па меншай меры з пераклічкай прасцей.
Дакрычацца да сумлення выступоўцаў не заўсёды магчыма, але прыцягнуць увагу можна і больш дзейсным метадам – пусціць музыку. Падхопяцца нават «знясіленыя», праверана!
Радзіма мая дарагая,
Ты ў шчасці жаданым жыві,
Я сэрцам табе прысягаю
У шчырай сыноўняй любві...*
Запланаваныя для парада кампазіцыі гучаць раз, другі, трэці, дзясяты, дваццаты... «Вальс кветак» Чайкоўскага і «Аве Марыю» ты цяпер ведаеш да апошняй ноткі, «Радзіма» і «Поклонимся великим тем годам» пракручваюцца ў думках удзень і ўначы, а што да «Марша Перамогі», дык яго ты даўным-даўно згодная падпяваць. А галоўнае, выпрацоўваецца штосьці накшталт рэфлексу: чуеш у кампазіцыі кодавае слова ці ўмоўлены пераліў – і тут жа перабягаеш у наступную фігуру. Вядома, гледзячы сабе пад ногі, каб сарыентавацца па крэйдавых рысках і шматках скотча. Як і варта чакаць, да канца рэпетыцыйнага месяца такія ненадзейныя абазначэнні не дажываюць, а выступоўцы мусяць у тэрміновым парадку развіць у сабе экстрасэнсорны талент, інакш усе пераходы асуджаныя на сумятню і штурханіну.
На праспекце разметку малююць ужо рознакаляровай фарбай, і яна штодзень трывала трымаецца пад коламі аўтамабіляў, пакуль у зарэзерваваны для трэніровак час не з’яўляюцца супрацоўнікі ДАІ і не спыняюць паток транспарту сваімі чарадзейнымі палачкамі. Дарожнае палатно пусцее, і над музеем Вялікай Айчыннай вайны бадзёра раскочваецца музыка, тонка намякаючы жыхарам навакольных вуліц на ўнікальную магчымасць праслухаць кампазіцыі парада задоўга да самога парада. А заадно і зрабіцца сведкам бесталковай мітусні танцорак, якія намагаюцца асвойтацца на незнаёмай пляцоўцы. І дзе ж тут чые кропачкі, дзе чые фігуры? Перастраенняў столькі, што абазначэнні лезуць адно на адно: «кругі» і «паўкругі», «дыяганалі» і «прамяні», «ромбы» і «птушкі»... У дадатак праспект толькі здаецца шырокім, насамрэч для такой плоймы выступоўцаў месца малавата. І рэжысёру галаўны боль: прымудрыцца б так спланаваць выхад, каб увесь гэты натоўп дзесьці туліўся да пачатку нумара.
Беларусь – Радзіма назаўжды,
Родны край, ты любы і святы,
Ты красуй і слаўся праз гады,
Мы стаім на варце – я і ты!
Натуральна, самім нам, перш чым красаваць на парадзе, неабходна яшчэ нейкім чынам дабрацца да месца яго правядзення. Дакладней, пратупаць два прыпынкі пешшу, з паважным выглядам мінаючы даўжэзную калону тэхнікі ды салдат-вартаўнікоў, выстаўленых уздоўж праезнай часткі. А што? У іх свая форма, а ў нас свая! І каму якая розніца, што наша, танцавальная, дужа нагадвае піжамку?..
Вось толькі ўдзел у парадзе зусім не гарантуе магчымасці ўбачыць яго на свае вочы. Можа стацца, асноўную частку мерапрыемства давядзецца адпачываць у такой далечыні ад галоўнай пляцоўкі, адкуль не чуваць нават узмоцненых дынамікамі галасоў вядучых. У якасці кампенсацыі шасцікратна прабухаюць гарматы – так блізка, што ўсё цела ажно працінецца вібрацыяй. Затое міма будуць паўзці танкі і бронетранспарцёры – маленькі парад асабіста для выступоўцаў, які так хораша назіраць, седзячы на траўцы ля дарогі і жмурачыся ад сонейка. І хоць кіроўцы ў большасці сур’ёзныя, засяроджаныя, знойдзецца і той, хто літасціва ўзмахне рукой у беласнежнай пальчатцы, зрываючы бурныя дзявочыя воплескі...
Аднак наколькі ж цікавей знаходзіцца ў эпіцэнтры падзей, а не на перыферыі! Хай нават дзеля гэтага давядзецца прастаяць навыцяжку паўтары гадзіны, усведамляючы, што папросту насупраць цябе – галоўная трыбуна, збоку – вайсковы аркестр, а па праспекце металічна бразгаюць абцасы ботаў (падкаваныя яны, ці што?) і коціцца ваенная тэхніка, магутнае ракатанне якой няўмольна перакрывае ўсе каментарыі вядучых. І, канешне, перад носам – падцягнутыя хлопцы з роты ганаровай варты, за выступленнем якіх і так заўсёды назіраеш ва ўсе вочы, а ўжо калі не па тэлевізары, а зблізку... Вунь як выконваюць «даміно» – нам і за два месяцы так не натрэніравацца! І за кожнага, вядома, перажываеш: толькі б не выпаў з рук карабін, толькі б не зляцела фуражка...
Але ўласны выхад усё бліжэй ды бліжэй, і сэрца заходзіцца ўсё мацней ды мацней, а ніжняя сківіца няўхільна пачынае падрыгваць – хоць падчас самога парада, хоць пры дваццатым пераглядзе відэазапісу. Хто б ведаў, як страшна пад барабанны бой выходзіць на сярэдзіну праспекта, у перакрыжаванне позіркаў і камер! Доўгая нерухомасць дае аб сабе знаць, і здранцвелыя рукі не слухаюцца, калені адмаўляюцца згінацца, думкі пужліва мільгацяць – а ў пары метраў паўнюткія трыбуны, і не зразумець, што ззяе ярчэй: ці то ордэны, ці то вочы і ўсмешкі. І ў цябе таксама ўспыхвае ўсмешка, адчайная і ўдзячная, панічная і захопленая. Вось ён – той самы момант, дзеля якога пісаўся сцэнарый, ладзіліся рэпетыцыі, шыліся касцюмы; дзеля якога сабраліся разам некалькі тысяч студэнтаў і школьнікаў з усяго Мінска, а то і з усёй Беларусі. Вось ён – момант, калі трэба адпрацаваць сваю «цыганачку з выхадам» у апошні раз.
Менавіта выступлення і чакаеш з першых дзён. Бясконца паўтараеш за харэографамі рухі, блытаешся ў зменлівых перастраеннях, прывыкаеш лічыць у думках да чатырох і васьмі, каб трапляць у музыку; вучышся ўпраўляцца з падручнымі сродкамі замест адсутнага рэквізіту, а потым перавучваешся нанова, калі ён з’яўляецца; хварэеш за кожны эфектны элемент і адстойваеш яго ледзь не да байкоту; здзьмухваеш з формы пылінкі перад генеральнай рэпетыцыяй і парадам...
А галоўны момант незваротна міне за пару хвілін.
І хоць ідзе прамая трансляцыя, з высокай доляй верагоднасці цябе па тэлевізары не пакажуць. Камеры здымаюць вакалістаў, танцавальныя калектывы, сцяганосцаў, «вазу» – каго заўгодна, толькі не цябе. Але хіба навокал не стае гледачоў? Іх жа вунь колькі, з самага ранку тоўпяцца на трыбунах і па-за імі, паспяхова прайшоўшы агонь, ваду і кантрольна-прапускныя пункты. Яны дзеляць з табой і пякучае, бязлітаснае сонца, і сентыментальны ветрык, які гайдае стужкі яблыневых бутаньерак, і ўвесь гэты неверагодны дзень колеру хакі, які адціснецца ў памяці назаўжды. Сёння, у адрозненне ад рэпетыцый, ніколечкі не шкада бялюткіх нагавіцаў, калі трэба апусціцца на адно калена. Дарэчы, на тым самым асфальце, па якім толькі што прамаршыравалі вайскоўцы і прагрукаталі танкі...
На Палессі жураўлі пяюць сабе,
Усе святочныя званы пяюць сабе,
Ты любоў мая, ты зямля мая,
Светлае і чыстае тваё імя!
Наогул, калі азначанай раніцай вам раптоўна сустрэнуцца дзяўчаты ў нейкіх піжамках ды кепачках, майце на ўвазе: тут патрэбны зусім не тэрміновы выклік хуткай дапамогі (ні для іх, ні для вас), а ўсяго толькі праніклівая ўсмешка і пажаданне паспяховага выступлення на парадзе. І не забудзьцеся на світанку прыгледзецца да ўласнага двара: ці не выслізгвае з якога пад’езда дзявочая постаць у танцавальнай форме?
*У тэксце скарыстаныя ўрыўкі з песень «Радзіма мая дарагая», «Марш Перамогі» і «Тваё імя – Беларусь», якія прагучалі на парадах 9 мая 2015 і 3 ліпеня 2016 гг.
18.11.2017–02.01.2018
Значонак, Д. Аты-баты, йшлі дзяўчаты, аты-баты, на парад... / Дар’я Значонак // Маладосць. – 2018. – № 7. – С. 29–31.
Свидетельство о публикации №219071901708